장음표시 사용
61쪽
assirmati Sapient i a pauperis euehit eum, S ad princupuna latus ponit .Ea δἰ ῖο.& quod veterum quida dicit,ii imprcbi filii extiterint, nihil eis opes proderui; sin probi, nihil ex paupertare t aedentur. chr octomuιmmu. 9. in Epistolamis Hebraeos.
in emadmodum vero sana praeditus me te nemo inficiatur, Institutioncm dc necessariam & utile esse: ita saepe quaeritur, Quonam aetatis tempore illa sit inchoanda' Et sunt,qui septimum annum hanc ad rem constituunt, his rationibus moti: Quod primum aetas prima non como de possit tractari citra matrum dc nutricum operam. Deinde hoc demum tempore aetas & intellectum disciplinarum capere, & laborE perpet aueat. Tum Valde perniciosum, tenellam aetate in fatioari i nstituendi molestia Aet ira lib. 2.ev. a.
Verum adferri plures rationes eam in sententiam possint, quod instituendi cura inde ab ipsis quasi ineunabulis, suo tamen modo, sit inchoanda, Ruia primum utile est,nullum tempus cura vacare, sed issico honestatis forma pueris imprimi: ut Chrysippus,qui, licet triennium nutricibus dedit: tamen ab illis quoque iam formandos quam optimis institutis infantium ores iudicat. Quinticianus libro I. sim . Onetrop. I 2. Tma a.da K. Quicut Secundo paedagogis remotis o- mni belli a puer eli intolς rabilior. Istim Lib. 3. o 8. de Amialaea. Tertio non beneficia habenda, cpiae in liberos patres conferunt: nec tuta iudicanda, si in infantia d e sera ni ur. Senee Iib. 2.de beneficemia. Quarto, vi membra infantiam stimul diriguntur, ne ui obli- D. - quii
62쪽
quum cur uentur, quam primum infantcsediti infamatribus: ita puerorum animi, dum adhuc sunt molles,&tanquam cera sigillit,im primuntur,ad omnem fingi institutionem polliint. Heresiach.c.ipite in Quirito: Et quid melius alioqui facietὶ Faciant aliquid ,ne cesse est . quia quiescere nequeunt: quid autem mclitius iacient, ex quo loqui poterunt, quam si discant Zadu intumnus lib. i .cap.i. Sexto :QIamliber paruum sit, quod prior et as contulerit, tam cia a liqua discere puer potesti & haec per singulos annos prorogata insumum proficiunt. Et quantum in balantia est temporis p r sumptum,adolest e ratiae acquii i Lur. O in. ika. Septimo, ne ς hoc parum. quod literaru sola me. moria init i R. consia iit: quae non modo , a est in parilis, sed etiam e si tenacissima. Meruenire.n in loco. Octauo:
Nccperic che illud quisquam dueet, quod sero discere incepit cicer.a de Orar. Nono: Et, si infantia ac pueritia bonis moribus recte into matur. quid ni ctiam ad literas baccad capta est ciὶ Ital, pollrclaro, sp r-tani infantes primum editos, ut labore firmarentur, rigidissima aqua fouere, nihil somni causa si ibi e me re, humili cultu educare sunt ibi iti. T lareb. iu vi α curgi,Xenophon de Sparιana Ibpus. Aiax ip) der ab A te xandro lib.2Oρ as Sed cit hic prudentia adhibensia: cauendum, ne multo dilcendi labore onerctur pueri . Quod & aratorcs, & domitores c quorum ob scr-Hare videmus: cum hi equulcos s cmunt: illi iuuencos iu sto a sin es actu n l. Danda ope ra,v t sints e cta imre mayis discipuli eorum, quae sunt percepturi, qua discipi li&actorcs. Qiacmadmodum vinitores induit rij noucllas x ites non multum extendunt,ad x ina producenda, ne vis earum exicndatur: donec mstirpem solidiorem luccreuerint. I egim Lb. 2.
63쪽
quis prodat, astuaris remouendust 'Q Unt ingenia,illico sese quae produnt runt, Vt diacitur,mature. Cicero puer admirationi condisciapulis & ab his reductus domum ob ingenii acum ea ac solertiam n it. Plutaribus in eius vita. Q Hortensius causas in foro annos undeviginti natus egit. cicero in Bruto. Anno e tat is duodecimo Iulia mauiam mortua Augustus: patrem Tiberius nono laudauit. Sue-xon us Hermogenes , dicendi magister acutissimus. cum adolescens Octodecim annorum esset; dicendi artem longe pulcherrimam, & de Statibus, Ide is, Inventioue praecepta scripsit. Hunc declamantem Mussinios, Philosophus grauissimus, adire non Te sugit; quemadmodum nec Marcus Imperator. --αεH b. 3I. cap. 6 . Augustinus anno aetatis duodecimo Logica &Rhet. Aristotelis legisse se & intellexisseiple scribit, lib. . confess. Virgilius praer, poeticam exercuit. Donatus in eius visa. Uerum Gellius Ab.I3. east. a &Qujntil. lib. I. eap. 3. in iuuenilibus in
geniis idem sibi placere scribunt: ut in pomis immaturis acerbitas ipsa placet. Ea enim dem ilri matur estu ut, reliqua ante tempus putrescunt. Et ut Vmu, quod in dolio placuit, non fert aetatena, quod est du- , Him atque asperum recens, postea placci: ita ad Olescentia durior maturescit,&ad fruge peruenit. 2eneca. Et Cleonthem ferunt ac Xenocratcm, cum ex
Scholasticis maxime hebeti ingenio viserentur, nec tamen eo nomine relaguerent; dicere solitos fui se, simi les sese esse vasis angustioris oris, ac ineis tabellis: quod vix quide dictata perciperet,at retineret te mcius. Aurob. Ioe. zo. Sic Cato minor, ubi literis admotus e it, stupidus ad percipiendu & bardus extit i.;at quod semel percephllet, id retinuit, no oblimoni dedit .Et esrino calioqui natura copδratum,Vim -
64쪽
moria minas valeant sagacei: Valeant autem, qui culabore A iudore arripuerunt. Plutarchus in eius, ta I e Thoma quoq; Aquinate stribunt, quod cum taciturnus sci aper inter coaequales pileros sederet,id eo Q. bosia imis ab his appellaretur, Magister, cognito illi risin cnio, dixerit: Bos iste munis talem mox edet mugitum , ut vox eius in admiratione sit ab re plura Umucrium mundum viaruch .cari. Estq; dignum memoria quod de Hermogene notatur. Cum enim vix dum ille pubesces, ingeni j dc memorie vi incredibili valui Tet; annos talis 2 .pene omnium,inc te lapsus,oblitus est. Caelius sis iaV.6.
Q v A s T i is XLII. VTRVM SENIBUS, VEL GET AE
rum artium stud ijs traducendi. Reperti tamen
l: Ἀ rtant. ct iam in aetate iam confirmata, aut senectute diicere in inime erubuerunt. Socrates aetat e proiicchus stili Canno Magistro fidibus tractadis opera dare coepit:satius esse duxit, eius artis usum sero, qua nunquam per ipere . Max.nb Reai=.7. Idem in Hipia minore apud Ilatonem, mirificum hoc se habere
ommi affirmat, quod sine rubore ad discendu sese praepJret, roget, sciscitetur, gratiam respondcnti incentc habeat: neq; doctori unquam ingratus extite .rir: ne is apud auditores unquam sibi vindicarit alior in imieta : sed docente laudibus semper extulerit, illi q , quae sua, tribu eri t. M.Cato Censorius sero irae cis literis operam dedit. P. de Senectiate. Plutarch in eiusvaa. Pluta retriis desit scribit,quod Rome dc in Italia, cu Occasio non daretur exercendi sese in Romana lingua,proptet publicas functiones, prouecta ta-
65쪽
dem in et a te latinas literas attigerit, invita Demostia nis. Et Valla senex graecas literas didicit. Pontanti in L b. deprincipe. M. Antoninus Imp. Sextio philosopho vlus est familiariter,Sciscitati vero cuida quo na aut cur pergeret, respondit καδεον α γηec μοντι μαν- λίνειν, pulchrum etiam senescenti cst discere. Summus quoq: IConsultus Zasius trigesimo demum ae . tatis anno legibus ac iuri operam Jare coepit. Echa
an publice or in Scholis, sistitutio
adhj beatur'VT contiouersum de tepore est, ita de loco dubitatur in sunt, qui melius priuatim, qitiun publice dc in Scholis, initu ui timentutem existis iit, his potissimum rationibus ad ducti inta l. pcllimos indu- promiuata cunt more , qui in turba Viliunt, &imitantur alioris
dem fuerit, liberalius cc mclius Uni impendit, quam si illud in plures partiatur. Idem ιb: cem ῖ du ad Sch las diuertas adolescentes miri ritur,praeceptoressae pe mutant&sic nocent itii diis tuis; quandoquid c mnon minus ingcnia, quam planiae S arborescii saepet ra ns 1 eruntii r, aut 3 ina, bi cre b ro in a lia vasa fit ii .
Nemo melius natura, inores S ingenia potest no si liberorum, qua ipsi parentes:Vtpote a quibus nati, e ducati, enutriti sunt. Plus enim ponderis habent parentum ex epla , qtiam nulliorum doctorum montra dc praecepta utramq; m pd rtem muli 's quoq anior in filios intentior, quam parcntum: nulla maior dilige . tia & cura quam eorundem eii, eg O Lbro Z. cap. 3. s. Quemadmodum bonum publicum Lupcnumero ne
66쪽
gligitur ita publica institutio. ois.s. Nolit .r. O in Z hunc c asu. Quamobrem Dauid moritu rus Salomo: i . Lapse in tituit,y IAE *. Augustus Caeser filiam & nepc- .
Ch-id i, Aegyptii, a pa tribus philosonhiam didice-
runti miratim, facti sint doctillimi Diis Amr Sicu- cus Alna. . & apud Aegyptios artem militarem filii no anili a parentibus acceperunt. HemdmIb. 6. en ad nodum vero rationes iste pro instituito a e P Hiata est e plausibiles videntur : ita publicas in Fin'. μν' - 1lituriones rivia euertunt. Et quod est dictu de mori. hus; in Scho is publicis eos corrumpi: imierti com '' .mode potere, eo quod plia res domi cor rumpuntur,aculatione ramulorum, neglioentia patrum, indutigentia matrum, oscitantia paedagogorum, couerca tione cuna improbus. Unde iro praui mores in Scho discuntur, sed in Scholas saepe ad feruntur. Duin τι Mnst. ιμι Id. i. eap. a. Et sunt publicae multae v tisi ta .ma idena finis adolescentum est dc totius ciui scit . bona. 2. Liberi in Repub. sunt co- usum; suia ad ciuitatem nati. Itaque blica debet. nslatior est,
a totius ciuita-icio pendet; ideo .
lpectat: priuata habet usum Sc asse
Ar Hos. I b. Pol. g. ca .: iuuentuti: riores omnes reddit: - norum In limitio est e communi, dc pu3. Educationis forma excellentiri r dc . quae consistit in sapientia de consensi is, quam que a b unius alicuius iudi iUque crebro mutatur. Etiam utilior est num publicum scium priuatorurn linminum . . I. s. Educatio mollior plurimum obest i quemadmodum &licentia de te
non autem tam e 1t inter extraneos magna, atq; in-t ra d omesticos parietes Megius de educat.I. b. 2.c. 3. Non etiam G. parum obest parentum affectio , de amor nimiis S. MurmιI lib. I c. a. Tum 7. in solitaria vita et-Mm errata ac crimina mita oriuntur : dc semper
67쪽
es anteponendum lumen tenebris, maxime iis, qui in luce aliquando vi uc re cupiunt .Hegius lianus eodem n loco S. paratur ita prudentia cum & varii lhominum mores nostirntur, notantur leges Sc inlli tuta. Prodest quoq; 0. in Scholis publicis multii emulatio: commodant laudationes: emolumenti plurimam vituperationes adferunt. Praeterea io. celebritate 'audent & excitatur erecta ingenia.Vt dc I .authoritas conciliatur,quoem ior publica quam priuata esse in institutione solet. Ita olim Meaicis satis erat dicere, se Alexandriae Oi eram ibi diis dedisse Et amicitia ra. eo utrahitur firma &constanS: Vtq le r C ligiosa necessitudine imbuitur. Neq; quicquam lanctius est, quam i j idem artibus imbui: iacris initiari. Confert etiam II. publica institutio ad modestia imvli interim priuatim instituti: quia cum nemine se comparant : solo S sese si pere, alios tanquam umbras volitare arbitrantur. mintil. Insist. lib. I .cast.2. Pro dc st i . quoque eo nomine; ut, qualis sit doctrina. quae traditu r: appareat: nec adolescciat es decipiantu r. Quae calisa liraeeratores mouir,ut ab ostentatione vulgari amoueri iuberent, qui magistroru sibi nox mina usurpantes in cellulis collectosin decunq; di cipulos circumferre consueuerunt. L. b. H. Coclix. 33. desudri liberassus γrίis Lyniae ct Consiani DeopoLtana. Impulit veteres homines sapientissi inos, ut instituti itionem quidem priuatam non negligerent: sed post adiungeront pui, licam. Franci olim sub quercu disicipulos suos docere sunt soliti. Persae in foro libero liberos informari curarunt. Xenophon b. I Pad. Ivri. Lycii rgus pii blice informationem voIuit fieri: icm ta astuc focit ciues suos,ut nec vellem, nec stiret priuatim vitiere sed apum more ad Rempub. sen p. ressent conglobo lati. P tarct iu in νιra IIcurg Xeno thou. in Resus. varian.Ar t.Pes t.l b. q.c.F. I. Cpiastituerunt quoq; passim Acadcinias dc priuilegiis atque immunitatibus donara't Impp. in Germania Uiennensem
68쪽
maximestudiosis prosit peregra
natio' Oniuncta cli superiori proxima haec quaestio est, utramq; in parte tractari agitariq; solet, Sunt, , qui inlli tutum hoc improbant: prodesse negant pe- , regrinationestum alijs, tu maxime iis, qui literis sese d edunt: idque his argumentis: quod I. multa multis: dum peregrinantur, accidere ibi t. Euripid. in θω-onia. Ea que de causa iudicatur.
Telix, gui patri saetarιm transegit in agris, I a doinus puerum, quem vidis ipse senem. sui baculu nitens, in qua reptauit arena, flatus numerat iucula singa casa.
a. Nulla ars loco discitur,co quod notitiam dat gentium: nouas fontium sermas ostendit: alicui' flumi . nis sub obseruatione naturam offert: cael erum, nemmeliorem facit, neq; saniorem. Inter studia versandum est, ct sapientiae aut hores: ut quaesi t a discamus: nondum inuenta quaeramus. Seneca in Epist. lib. I s. mpili. I s. Et magis inter est,quis veneris, quam quo Veneris. Idcm lib. 3. p. G. M Multi coelum, non animi immutat, qui trans mare currunt. Strenua, inquit
ille. exercet incrita nauibus atque quadrigis cupim' bene vivere: quod petis, hic est. Horat. lib. I. ip. ad
69쪽
vachim. 4. In peregrinationibus vitam agentibu Listud euenire let,ut multa hospitia, nullas amicitias habeant. Senee .lib. 1. E pist. 2. Miffer at s. tria incommoda secum peregrinationes m Respublicas: moru corruptione, legum mutationem, ciuium dissensionem Ar 2 5 Pom 7.e.6 ct in hune fastis. Confirma re hoc exemplo Ieroboam i vidctur, cu i peregrinatiori Aegypto Mocuit: fecit,ut tyrannus fieret, ct idolorii culium Introduceret . . e. c. la. Hac quoq de causa 6. Plato non vult pcregrinari cos, qui pauciores, qua quadraginta annos liabent .li. 2. deI eg LM.7. Rerum publicaram q:ii iam moderatores alienas&pcregri- aias linguas admittere noluerunt, quod metuerent: ne,s i diom. ta externa ad diicerentur, occasio daretur cum moribus iliorum communicandi. Ca slib. 32. ait tuorum I cIionum, e.17. noua oratio videretur iudicia noua. noua ε quoque a Ucchiones adducere. Pluta ch. in IIcurgo. Verri quoq; non raro deprehenditur id, quod dici solet; Cui peregrinatio dulcis, amara patria est: cui dureis patria, amara peregrinatio: quibus nillil boni est domi, iuclida peregrinatio.
TIutarchus in praeceptis Pol t. Verum he rationes ut omnes esse praeclare videntur. obi jes quoq; interdis solent, Vt utiles, laudabiles, tempestiuae peregrinationes impediatur: ita itini in contrariam sententia illae tenendδ quae peregrinationes probat Cuiusmodi primo est Humanitas erga peregrinos & exteros. QMc d modu enim μαιημο- apud materculas semper haerentes, sunt inhumani & morosi ita qui pcregrinati iunt aliqua do. quia non ignari mali, miteris succii rhere didicerunt:
ec, dia recordantur suorum malorum, ipsi alijs laborantibus succurrunt. Aristib. I. . Iibet. demisericorsit. De nde. Emendatio dc correctio vitiosorum orti.
70쪽
s. Φ.&qui peregrinatur, alijsscse accoma nodare eo - antur,&cauere, ne qu-rum opera indigent eos onfendant, ut Alcibiadi Sc Tomistocli accidit. Plutaris chin in horum Ρ.us. Mod eratio it i discitur 5: immanitas di fruoalitas: quia in peregrinatione Epe offa dcto rus herbaceus famis ac laboris med cli sunt. Sta
Tertio, Experientia paratur Sc Vsus rerum . secun dum enim pro ierbiam: Tuta est namgatio, quae ex aliorum periculis dis icit .Et quemadmodum corallium, quo primam contigit auras tempore, durescit, mollis fuit herba sub undas .FOmd is Metamorph. ita qui domi molliter delicate, sine fructa vixerui. meislius conformant iudicium: ad quarisas sub eunda apti redduntur.
Quarto,etia: l leges seredas, ea pess ndam Rem publicain prodest multarum nationii leges & instituta cognoscere: videre quaenam Reipublice forma. clibu nominibus conueniat: quae sint colitia, consiletudines, ingenia, mores hominum, Arisor. Rhet. I.
Qujnto, peregrinatio qlioddam speculum est hominum in hac vita: quae nihil est aliud, qua mera peregrinatio. Genes.cap. 7 . . ParaI 829. - .c Ormth. .Phμ. Per. 2. Plat in Hes M. Et quemadmodum is,
qui nauigat stat, sedet; iacet vadit: qiua impulsu nauis dueitur: ita siue vigilemus, siue dormiamus, siue loquamur, siue taceamus; quotidie ad fine in tendimus. Augusto doctrina christianatib. I.cap. I. Sexto, Cum nihil sit in intellemi seundum AH ratem, quod non prius in sensu extiterit: inter sensius vero principem locum visus teneat: peregrinationes hanc ad rem plurimum prolunt. Septimo, delectant etia magis quae videntur, qua quae audiantur, iuxta illud Poetae Segnius irrit.mt Minnos dem Ha per aurem, Quam quae sunt oculis com mssasedet. Γω.