장음표시 사용
1131쪽
CCCII. Auctorium obsepeliendumpatrem.
GLADIATOR IN QV Α TvORDECIM GRADIBUS NE
sEDEAT. Quidam ut patrem sepeliret,auctorauitae: die muneris produci assub titulo caulae, rudem. pollulante populoν accepit: postea patrimonium statutum per te s Equitibus jacquisiuir. prohibetur gradibus.
pos τε A dieam qua causa pene gladiatoi factus sit: posteri
hoc quid dicitur in laudem vertam. intelim inc pere libee ab ipsa lege. Ius certe sedendi implet ingenuitas & ceasus. Quaerendum est ergo an hic,gladiator sit, aut fuerit. Nion sumus magni legis interpretes : non ludum, nec arenam, ne armorum inscientiam complexa est, sed gladium , Cui dubium est id exigendum csie in o , ex quo nomen gladiatori Rductum estὶ Gladiator igitur est, qui in arecia populo spectan- . te pugnauit. Nam neque orator est, qui nunquam egit cau- sim: o equoraccusator, qui reum in iudicium non deduxit: neque reus, qui caularia non dixit. videamus 5 ipsius periculi cautam Quaero an si creditor poli datam pecuniam, operas remisitat, diceres exim gladiatorem fuisseῖIn ludo fuit. Fue vicit doctores,& medici,& ministri: neque tamen in illo no- ni ne teneatur. Prodactus est.& alii multi, spectacul gratia. sed affuit pugnae. S ed adiimum teneris: cum praesertim hic ordo ex laude militiae hoc nomen acceperi t. Non ergo pugna per se turpis est.sed inhonesta pugna. Dedit enim & familiis nomicia: hine Coruini, hinc Torquati,hinc Opimi. Illum et to maiores prohibuerunt theatro, qui vilitate, qui gula se auctorasset. Mutuatus est pecuniam, ut patrem sepeliret: mutuatus vade potuit:& quo turpius putas esse sic mutuari,hocho hestius fecit. Vidit enim quid sibi accidere possit auctorator sed illud crudelius putauit, si pater insepultus iaceret. Gladiatores sepeliuntur. Isti accusatores, & Cimoni illi, qui patris corpus vicario corpore redemit, crimen darent.Sed indicauityopulo, quare venisset in ludum non pugnatuIus. Tunc ut notitius fieret exemplum, tum te, popule,iudicii tu' poenite-xer. cubo do p stea vixit quam frugaliter adquisiuitZquam Parce quam laboriose Ausim dicere neminem sic ex hoc ordine, nec ex alio.
1132쪽
PRODITIONIS REI CAusAM DE VINCULIS DICANT.
Qui reiocti erant, ruptis vinculis fortiter fecerunt. Praemio petunt, ut soluti causam dicant.
SACERDos TRIA PRAEMIA AccIP:AT. VIRO FORTI PRAEMI v M. Diues sacerdosi mici pauperis filium 1acrile- Eum, uno praemio liberauit. Eandem in adulte IIo damna- tum, secundo praemio absoluit. Bello patria, pauper toIinersecit. filius ille delatuit. Vult eundem tertio praemIolaceIdOS liberare,petit praemio vir foItis pater, ut OccidaruI.
V VRA,lex antiquior belli utique prior. Sacerdotium, pacis res est. Tua ad unum pertinet, haec ad omnes. Mihi lex debe ,tu legi. virius ligis hoc tempus ego digat ortum praemio,quam tu Me viro torie contigit victoria , te lacerdote admisia sacrilegium. Hasstanus de perso is et tranteamus ad opinionem. Ego hodie primum opto, tu bis optasti.& esto melius opto desertoris mortem quam tu uuam la- erilegi. Sacerdos,castra vindico : disce tu vindicare templa. Quid si contra legem petisῖunius vitam iam ter optasti Om paraui publicas personas .uum compare n. Tu optast nunquam nisi de alieno e ego de meo. Quanquam quid mihi cum lege dum ne veniat ad alter ille , ille sacrilegus, Hiene sertor in penates meos Sc et quanto meliore patre natu Stit quam inimico. Armiger, da gladium:vindicabo ego Illuin maritum, vindicabo templure. Legem habeo ci vita ortis α patris. Iunocentem filium habui, ante huius smeerdot Ium .
. subitio primum expilata templa. Furolem hoc iuuenis in Ci
1133쪽
3 rputabam fiducia erat. M ultum est, dices, colere templa plus tamen sustinere incendere hostium templa. Cur enim si quicquam tua vota proficiunt,clienςt us deseruit Mihi debetur praemium, quod periero.possum& tuam mortem, possum tibi auterre luerdotium.
ExvLEM INTRA FINES DEPREHENSvM LICEAT OC-eIDERE. Duos pauperes, diue S, inimicos suos imprudentis eaedis quinquennii ex lio damnatos,int . a fines deprehensos, dimicare inter se, datis gladiis coegit: commortui sunt. accusatur inmiti supplicii. DECLAMATIO NI s r praecipua, iudices, impotent ae voluptas diuitibus
vide ieeur, ut sceletibus suis etiam glorientur: fuerat tan ii miserrimorum ciuium perire vindictam , si possit tacere qui iacit. Haec enim est exacti iniusti supplicii manifesta iniuria. quod excogitauit quomodo abi nimicis mors exigeretur Ad ipsis imputaretur. Homines innocentes eum damnarentur quoque confestim inter se ooncurrere coegit: quos etiam in calamirete fortunaeoniunxerat . iussit ut inuicem se occiderent quod grauissimum illis fuit)scientes. aEstimate. iudices, quid titi uerint qui hoc feci runt. Quamuis autem,iudices, acilice te inuidiam sceleribus numerus loleat, nos tamen confitebimve, in tet solatia doloris nostri esse numerandum, quod ambo perierunt. S emiseros commisit,ut si v cius vicisset, post quinquennium redire non posset. Sive igitur constare vobis,iudiees, debet vitio: nulla unquam res contra leges ex ogitata est , ut intia fines deprehensum exul occideret: siue crudelitatis exigere debearpo nam vestra iustitia,non satis habuit quod aduersus miseros lex irata conscripserat. Quanto enim grauius tulerint supplictu, quam meruerant, Vel lic existimate. Hoc inimicus elegit,&inimicus pauperibus iratus. haec enim odia altissime sedent , cum ali quis, iis quos cont psit,irascitur In noeentiae fiducia contra opes istius steterant e non tamen futuri pares, ni fiduo fulcsent. Contra eratiam armauerunt misericordiam sui, donec ambo ia periculum capitis adducti. Testes enim noci
1134쪽
s x M. FAB. Qui NTILIANI defuerunt. quantum enim valuit innocentia , constitit intes omnes non potuisse illud nisi ab imptu dentibus fieri , incredibile est, iudices, quanto difficilius finibus careant, qui exi lium nou meruerunt. Α inplectebantur miseri pio surto extremum patriae solum . non mehercules , an alicuius insidiis perducti, an aliqua humanitati facie ampulsi: nihil probare possum: ambo perierunt. si tamen intueri naturam v lueritis , apparebit profecto non casi eos in eum locum p rissimum venisse, in quo ab inimico deprehenderentur. deis prehendit enim tanquam expectasset. Minus quidem miserrimos .iues confuderat istius aspectus: iugulum contumaci- aer palabant. Iampridem mollem contempsimus, nec inimia citias aduersus te suscepimus, nisi lucis vilitate. Occide nu
quid plus potes λ Risit animos: & , Adhuc nescitis inquiu
quantum opes virium habeant. efficiam vos inimicos. Trasvrrique gladium iubet, Ac custodiri in primo impetu manus circa flagella & ignes , & omnes tyrannicae crudelitatis arparatus. Quantos en m fuisse credis metus, qui essecerunt ut concurrere illis expediret O misera conditior magnan cessitate victa libertas est. T inc rogauerunt: donec iste crudelis lanista , Concurrite linquit l& istas innocentes m
nus committite prudentes. non continget innocentibus m ri. quae miserorum inter binos metus cunctationes occidere coacti sonteos, quorum misereban rur. Quid ergo faciem tristissimi illius temporis narrem 3 quid vulnera ρ quid sanguinem quid g mitus 3 Tu saltem fortuna melius uno uterque fato iacer. T e tamen, diues, interrogo: quid de illo facturus fueris, qui supertasseti Hoc est puras manus habere 'hoc nobis pro innocentia imputasὶ nocentem secisti ipsam infelicitatem:& tanquam parum esset, exigere poenas, supplicia infamasti. id deniq; coegisti quod defendere non potuissent, nisi coacti In iusti supplicii ago. Non est mihi lex interpretanda. O in ne iniustum supplicium est, quod uoci est exactum secundum lcgem. Da igitur ius mihi , quo perire debuerint.
Quod satis est. non occidisti. Quicquid aliud factum est,
coistra lege eii Sit aliquid mitius, su aliquid clementius, no licet nec tibi licebit ignoscere . Exulem in ira fines liceat occide rc. Neminem, iudices, eorum qui iuraeondiderunt, eam asperum & trucem existimo fuisse, ut tantum scelus crederet
poste fieri Merus sine dubio fines nostro elusit exulibus ma
1135쪽
gtiam tamen illis qui deprehendissent , imposuit dissi euita
ti m. Exulem intra fines ii 'orehend sti' o ι ide si potessed o cide ra a imnu, sume carnificis anim m. Se q. letur quand que te ista conscientia:& quanqua..i i m uuiti. , si 'gui S, naa. nabit tamen usque ad ani um. Quae sunt istae deliciae , ut eu velis inimicos tuos imp tu de nitarius manibus occidere Exul m intra fines liceat occidere. Si deprehensos detinuisses, nitistii mi upplicium esset. nemo inter poenas exulis con stituit mortis expectationem. Illud quod nutum tu a m d utius vident, quod arrogantiam Rrunt, iniustum suppliei imest. No i licet tibi gladium. upra ceruices diu tenerr o noulicri tuo ulo necem admouere lente. Tu eos detineas intra siues,qui ous ven re oon licuit occidi , vel statim: vel, si di Lia 're ot's, et ii serere. Nondum dico: Con urrere praestantis at emus ceruicem ferire coegisti. iniustum sup 'licium est. Mori de boni. q.: aleg in Q ascriptum est, Cito occidat. . t te iv lcra ,hui: ssuro is ad vos causam referri, Ex duobus exulimus icitra fine deprehensis , ab altero oecisus est alter,
statim cum hoc agere iniusti supet licii volo. s r bi gladium tedit onodo potes, fieri ut is debeat oceidere,cni
necesse est mori Nemo, ut opinor. ab; oluet. Fieri non potest. ut si damnanda ei ita uda. ia, non sic vindicanda necessitas.
Cum illor tim crimen foret, si voluissent: tuum sit nece ise est quia coegisti. Si concurrissent&viverent, iniusti tamen lup plicii agerem .facile est vitae damnum .abst Alisti miseris in πο- centiae opinionem , de ut pessimum gladiatorum genus perire iussi ii Noap itueras absolui, n infelicibus missionem diis s ullo compotui stir homines eiusdem ciuiratis eius in m serruciae . eiusdem inimicos. Plurimo m tamen adhuc ad dolorem pertinet quod i spectante pugn*uerunt : ille grauissimus dolor . quod ad inimici voluptatem utis facerent. Μis rae Ociditio nec stitatis. Gl oria infelicibus erat, facem
quod veues' quam contumaciam ulcus i. PM pontra tenes, eo istitia ite ante oculos illud: udele spectaculom: sedentem hiani altius Armatos circa seivos. Neque enim profecto sinu praesidio aano , sine certa securitate sertum commistini micis QS olor miserorum: , quod quenquam vulnerarenη isto D ael ..... C'- tum habeo& hortatus est, δι laudauit illum qu pino p c...isit: oroni alie t f ceris , neuter ramen amicum tuum oc dissFr nsiic is expedire ut uterque norrae. φ I. IIbcae austrorum an occnuaui nou ἐ' uon tantuni tibi
1136쪽
quantum optaueias, contag Concurrerunt lateribus nu- .d19. Omnia tu licet crudeliter excogitaueris, secerunt tam cabonum exemplum.
CCCVI. Expositiu,negata matru nuptis petens. Maritus peregre proficiscens praecepit uxori ut partum exponeret. Expositus est puer. Maritus peregre, uxore haerede, decissit. Post tempus, quidam adoles diis, cuius aetas cum expositionis tempore congruebat, coepit dicere se filium, & bona sibi vindicare. Inter moras iudicii, bello idem adolescens fortiter secit. Petit praemio nuptius eius, quam matrem dicebat, manente priore iudicio. C. D. M
NON ita me prima frons cause , callidissima optionis
simulatione decipit, ut mulier ista matrimonio credar, quod hodie nemo peteret, si non recusaretur. illud magisve is Teor,ne iuuenis, qui eius quam matrem inedicebat, nuptias optat , Videatur velle ad verum pei uenire: ac vos latentium natalium credatis experimentum , quod mulier quae post a missum maritum per tot annos, qui facere poterant ab infantia virum fortem, sic complexa est viduitatem, tanquam genus pudicitiae, hunc'i ngere sibi venare sera , & polluere
complexibus non vult filii sui. si vix:sset, aetatem. Intelligo itaque non tam nualta mihi contra praemium dicenda , quam contra argumentum. Sic componenda actio est, tanquam nos audiant iudices illi , non tamen iuuenem pari captione
ludemus. Fecisset , secisset hoc astuta mulier,anus inuerecunda, ut iuveni cui ioso offerret hanc satigati corporis partem. E at digcius,qui dum ait 'rius patrimonium petit, per-dcret etiam praemium suum. sed mulier si hi plicissima , si ' q i id mistiti posset, si non exposuisset, palam se nolle prout retur.Hoc pudori satis est: siquid is T ritis , culpa cogen-rium est. QAid interim proficit adolescens ille nam si piaeiudicium est,qiiod haec recusat: & illud sit argumentum, quod
hic optat. Cuius quidem pudori , propter recentia merita cupio consultum Magna tamen cupiditatis inuidia inquinat laudem. . si i umali num patii monit m petat, n n putat' sua referte virum hereditate iuud faciat,ad doleat. Haec quidem
1137쪽
psc L AMATION A s. Rem minus sollicita fuit priore iudicio. t ine enim pud sata inas. ciunc totos necesse est proserie gemitus. Semel linquit is feliciter nupsi. peregrinabitur maritus: illuc ierat unde noti
est leuersus . tamen misera concepi:3t quantum uterus crescebat, tantum accedebant exequiae. Conuenerunt ad parientem
consolantes propinqui Haec passa sum suasore marito, qui me fecit haeredem. Quis potest illum diem referre sine i chrymis ' viuum funus grt m o tuli: quam pene expirauit in manibus meis ' Delade periit ille, qui sufferat: quam pene potui non exponere Quid mihi cum hae hei editate 'effecit ut
filium magis desideratem. Falsas putate voees. Si postea nupsit,ille desiderabatur infans. sic puto effectum est , ut aliquisse filium diceret. Haec quidem sabula allata est,ta quam temere crediturae: sed postquam se perspici se cisit iuuenis , differte coepit INihil iudicium magis trahit, quaa d Edentia petitoris. Ante consummabimus bellum. Nodi hau dabo te iuuenis gloria tua. Tun asti hostes. felices siqui tibi sunt parentes. Vtinani credibilia finxisses: esseeeras, ut te cuperent agnoscere. Hic liberalioqui iuuenem. Tu quidem fortitet fecisti:Sed minor corpotis virtus: plus est in animi Noderatione , ne quid improbe petas, ne videaris isto
animo litigasse .Licet inquit mihi optare quod velim. Nul lum manifestius improbae optionis arti utentum est : quam vim leti adhibere. . Quis enim dieit, Necesse est Qui dicere
potest oportet. Non tamen hoc natura recipit, vitam grauisetur tute iuris obstrinxerit rempublieain , qui legem dicebat. S bi sane tulerit iura simplicius aeras vetus: minorque suerit verborum custodia, cum intellecturi non timebantur.
Has enim primas risdibus illis, ac militatibus viris existimo placuisse leges , quibus inter continua bella praemium non auaris virtutibus ciabatur. Neq ue ego crediderim optionen tunc illam respexisse ad onera reipub cae. Liberalis erat populus ex prurda. Testis carminum antiquitas, ubi illi primi
heroes canebantur. Bellator huic currus, huic duram exuuiae.
nonnulli captiuae forma praestantior, ultima sors habebatur, quamlibet nobilis peteret. Legistine cire a decennis belli exuuias contendisse clarissimos reges Haec sacra sunt me- Iita, haec coniurata virtus .Hoc erat illud, Quod volo. Si oero isto verbo immodico abuteris: resp.ndet it tibi respubli se, Quid prodest vicisse, si adhuc aliquid negare non possium 3 Ite mecum loqueretur ictor hostis. Quidu templorum incen-
1138쪽
dia ρα silegum obliuiones3hoc modo di nuptias matris opta res ioinrotum es tibi nulier priuata respondet. Non prome tamen niti talii: appellarem' appella magistratus. Nota poteth a p itiato dari, quod ab omnibus de tur. Haec d eere, si aliqv d ex rebus meis concupisses: nunc matrimonium potis qu id tibi eo titingere non potest sine inuidia capi uita ers.
Si tamen urbe capta in ut caret manes mariti, n5 auferret hostis,&misereret iret ii ,qhiae amare defunctum videretur Tibi c . o hac quomodo potest conuenire cuius mali monium non peteres, nisi cum eat rigasses'ὶ Vis quid sint ouptiae Aip ce illam virg nem, qu tam pater tradidit, euntem die celebri, comitante pol ivlo Non potest quisquam date, quod Constat duoru i v luntate. Urtun quo tolerabile esseti, si vir f 0ζm peteres, quae nullo suseiratafictu . quae adhuc rei pa-licae mat. m n Ham dedi. est praeci . tuum .us nectutis: quoniam uos una subit omnis aetas: non perpetu Setia tirem eitat Cotisviri st sua legat οὐ ibu κ cequi . s. cum ho, ha uaeris annos, lam non milita HI . Cogis nos Agere f , ti . Non o In bus praemiu ri debetur: oon p tetieruus non petet per egrinus. Tu hanc Isserendo marrem, incertIste parcntibus
esse consessus es Ut op are possiis, primum tence sse est fi i-um probes. Perseuerast sic agam an qi iam vel t Nuptiis tibi opus non est hoc teri or . militare debet, excubare, vigil are. Ab hae te voluntatemon debebat nec mater abdu ere. Actu si quietem mavis, duc uxorem parem. Bene dictum, Compositis aetata bus coacta in ..ttimonia, tamen facile fasti diunt: siue non habet omne qutid li et,voluptatem: seu coa
tinuis vitana satieta :siue durum est, quod necesse est. Quids affert impares anno n hac aetare ne o im qnidem tu acti,
se amanr. Operies flammeo can ,s y ut inducta in cubi .ulum,quomodo blanaratu 'quo 1 odo appet et nam tum a re Vocabis. Inter pares qu. que a nucis, , itinis emina senescit Reque amatur anus uxor nisi memoria. Tu fortasse nun velis. Illum annum expecta qui veniet. Non eundem gradum ultima aetas secit: nec decedit suprema inta, sed corruit. Non ipsam petis. Sed tua aihil interest , uxo sit an mater. Satis diu fictis respond mus nunc ars aperienda est. Novconscientiam nostram tentat, leti verec indiam, ut huic rT-
lydiat mentiri. Audite et go tanquam alii iudices. Iamrimum omnium apparet. nullam esse generis, quo i mei: ti probationem: alioqui praemio otiua uon esset. OH anu
1139쪽
Dge LAMATIONES. 34 Tuus uua,non index, hine est illud, N ubar, nisi mater est. Una calumniae origo est quod hanc exposuisse constat. Rarum igitur est, ut expositivivant C i ducum circa initia animal,homines sumus. Nam ferarum pecudumque foetibus est statim ingressus,&ad ubera impetus:nobis tollendus infans, &aduersus Rigora nutriendus. sic quoque inter parentum manus gremiumque nutricis, saepius labitur. Vnde nobis tania tam felicitatem, ut ad infantem mors accersita non veniat stVos ponite ante oculos puerum statim neglectum, cui mori domi expediret. inde nudum corpus, sub coelo, inter feras de Volucres. Viaeo moueri mulier, lacrymas tuas. Nemo tibi mortalium posset ignoscere, nisi iussa recisses.alia ramen conditio est eorum,quibus obuium patrem quaerit exponentium
paupertas Ille relinqvstur loco celebri: tunc & libet eustodire longe,&spectare fortunam. Aliter abdicatur, quem iunsit exponi, qui relinquere poterat haeredem. Sis porro sublatus . ille qui re educat, scite arentes: periisse patrem audi. cur tibi non petit patrimonium cur istud tot annos tacet an expectat donee probare dion possit. Age, quid futurum erat. si periisset & mater Age, nollet filium mater agnoscerer Nam huic quidem quanta fuerit materni nominis cupiditas, non illis tantu argumentis probabo, quod concepit,quod sustulit: sed quod maritus nunquam mandat exponendum, nisi educaturae. Date huic quem vultis affectum. Si voluit habere, fac ite agaciscit: si noluit, sic exposuisset ne edueare tur, & tamen suerit fortis r aduersus infantem plura blatsdimenta robustior artas habet. O quantos haec ex alunis liberis cruciatus tui. it Blanditur aliquis puer talis esset meus. Laudatur aliquis vultu speciosus talis fuit ille quem perdidi. Crescit quotidie dolor: iam in foro conspi ceretur, iam militaret, iam illi uxorem quaererem. Nunc veropropio res admouet stimulos vir so itis .haec suum negaretὶ te paretea liberis suis monstrant. Sei licet timet ne ad illam matronae conueniant: si se matrem fateretur, aliquid fortasse in hono rem ipsius optasses. Ego miror quod tuo errore non utitur:
Ecuteretur si errare te et ederet. Cur ergo non nubit aetatem
suam intelligit: quam impares sitis, videt. Est quaedam etiam nubendi impudicitia. Aviro iam suo secubaret utique si aetatis huius filius interueniret. Haec si nubere in istis annis potest .
quomodocunque dicam, mater incesta est.&necesse est,umbra saltem sceleris laboret. cur in fabulas eat i cm habeant
1140쪽
3 8 M. FAR . . INTILIANI materiam maligat Vix absolui nuptiae possent, si iam eonir te iud ees illi pronuoliassent. Quid futurum est si haec para
ta fuerit nubere,&illi matrem pronuntiauerint y Quid aurem tu tutionis, si tibi nuptiae adiudicat suerint, ducturus es 3 Sinon duxeris, non fiet sic generis experimentum : si ducturus es, facturii est. Me miserum anum ducis iuuenis. Vi deo quid concupieris. Mater est e non vult. grgo mater, an uxor sit Δihil interest. Caetera iuueni audaci in promptumec in hac aetate moi tem quisauam minaretur. Per fidem iuuenis, bona potius opta. Consueuit frugalitati: sine marito diu vixit. Inter grau;ssimas vitae calamitates, non sine solatio tamen, meruit maritum. Et iam in fine vita est. Nee de haereditate sollicita
est, non habet filium. CCCVII. Conseim venam raditoris.
nenum dedit. Reus est conscientiae.
DECLAMATIO. SCIO vos, iudices . posse mirari,eur ex hoc in iudicio quaeratur. Prospexerat enim lex, ut conscius per tormenta P. tius quaereretur et sed quatenus nequitia obuiatum est legi, reliquum est ut hie reus sit. Ac primum omnium nego fieri potuisse, ut proditor conscios non haberet. Intuemini naturam, intuemini magnitudinem sceleris. Prodere populum, ciuitatem,exercitum, non est unius. In hoc mihi nune est laborandum. Nam lex quae torqueri iubet, donec con scios indicet: non dubitat conscios esse. vidit enim quan inesset inter se quodammodo seeleratorum fides, quam diu tacerent. Itaque non sic scriptum est, PRODITOR TOR- E A T V R : sed , T O R α' EAT TR DONA Cc NSCIOS INDICET : adeo ille qui nondum indicauit, adhuc non est pro torto. E rgo ut maioribus nostris vi
sum est, si conscios habuit, videamus quos habueria. N ullum tactum