장음표시 사용
1221쪽
DECLAMATIO. LEX eum qui capitis accusari ,neque damnauerit, eapite
puniri iubet. Capitis iudicia certa sunt & vim suam ha- cit. semper capitis iudicia sunt his legibus constituta, quibus nemo potest damnari plusquam inel :hab niluam formam, suum iudicitum, numerum suum, Quaesiturem suum, sua tempora, sua nomina. Responde igitur mihi tu qui accum satum te capitis esse contecidi S, qua lege fueris reus. Iniuria. um 2 Hic iam ipsos int rrogate iudices possum, an iniuria. tri adhici capitalis sit. Sed qu d habeo quare interrogem, iu- ὸces ex te ipso quaeici, Iniuriarum damnatus verum occida--rpnon ut opinor, eluvie saturum impudentiae, ut hoc con- - das . alioqui dicam, damnatus es semel, damnatus es ite-i m. non esse hoe capitis iudicium , vel ex hoc solo apparet,
gi iv Sed idem,)nquit, effectura res eii, quod si capitis
tus esse re Se proximo iure utendum est,& smilitudi-dam legis. Hic iam desinit priuata essetis. Nam si acri licet constituere iura, &lege, ferre,si quod amea fi-- eri re p. pulum, per Senatum lix bae, constituitur inter sub- sellia pro dolore cuiuillae, vexet 'Mict hi ate, superuacua e
jureo Noci de eo quae itur apud hos, an aequii ni sit. nos ventiamus ici iudicium quaesituri hoc solum .an ego ista lege tenear. L t oportet & Histum est, ea quae similia sunt simili poena con Oineri. ' Adhibes Senarum, adhibes populum, emendandum sit fortasse itis: hoc interim vivimus, hoc utimur. Multa a - tem l ura decipiunt. neque ideo conscripta sunt, ut ignorant: tia fallacit.
1222쪽
Onum, alium Quaesitorem, non eadem tempora, non paria,
sed periculum par. Hoc si fit actione initati arum, sane aliqua similitudinem habere vid a tur Interrogo enim te , an si ego qui tec um iniuriarum egus emel obiecistem tibi hoc idem cit. 11ien, & tu antea damnatus itonesese num capite sueris periclitaturus' non, ut opinor. Num ergo ego feci ut tu capite periclitate rixi' sed illi qui te ante bis damnauerunt. Neque eo imsene istutem affert summiis dies, sed longuS ordo vitae. necebrietatem facit i Ila potio, post quam cone idendum est : sed tempestiuum conuiuium, εο auditas nimia. Non ergo mea actione effectum eli, ut pericli taretii: sed illis actionibus, quibus iam damnatus es. Sed absolutus sum inquit, tertio. Vide rimus quantum hoc ad gloriam tuam peti ineat: interim damnatus esis pius. Etenim de petulantia tua boc i Ili prirni iudices senserunt, hoc se cucidi senserunt : nunc absolutus es. Nihil de religione eorum qui prcumntiauerunt, querar. Erat tamen quae re adiuuarent : non illud dicebatur in iudicio Non est hic talis in quo petulantia credenda st modestos mores habet, nemini unquam secit iniuriarn. sed dicebatur
illud, Non iam iniuriarum petit ut vitio : capite periclitata inius est: etiam si quid commi sit: satis tamen poenarum dedit. ipsa hae sollicitudine circunscripsisti misericordi in iudicum si alterum occisuri erant.
SERMO In summa aνu asimabitur cui homini, Squrima Urioperatur DECLAMATIO.
Vitio quae petitur 3 quae aduersus homicidas scripta est, quae aduersus eos qui bis iniuria tum damnati sunt, scripta est. Neque ego ignoro unde isti hic animus : noti enim spes secit hanc litem : homo alioqui petulans quaerit quo modo impune occidat, quo modo manibus suis permittat omnia Hoc urgo priuilegium habeant, qui bis iniuriarum damnati sunt, ut tertio accusari sine periculo non possint hoc aequum mortalium videli cuiquam potest 'Viuit ille qui semel iniuriarum damnatus est qui duabus partibus petiit ei uitati r qui petulantia sui morti iam prope admouit. Hic oeciditur quia questus est. Vtinam mihi contingeret apud eosdem illosi dices causam dicere, qui istum absoluerunt, homines mites
1223쪽
Diuisue, pauperutestamenta. Paupeν- iues amiei erant. Diues tectamen o alium amnaeum omnium bono nanstituit haredem .' pauperi iussi dari i . - quod illemi restamento daret. Apertasun/tabuia pauper . em nium bonorum instituerat , redem. Petit totam diuitis haretra. σem. Illa quiscriptiti rei harei,vuli dare latuin, quantum in cenium habet pauper. - iI ad votum meum, iudices, fata cessissent,oνtabilius fuera mihi, ut is de cuius bonis contendimus, esset haeres meus.
Ad hanc igitur petitione minuitus, &tristis, &siens venio m derimus enim postea de iudiciis: interim non dubitabitur
uter ex nobis illum magis amauerit. Postea iura excutiam.
postea scriptum interpreeaborrinterim quod ad utriusque nuriserum animum pertinet, no n emet inter nos quaestio,si utrun , que eodem titulo reliquisset haeredem. , Habet autem hoc incommodi paupertast, quod quotien ad amicitiam superioris accessit, affert aliquid dubitationis. fide an utilitatibiis amet ossicia aduersus se mea uouera diues, assiduum me haesisse lateti suo sciebar. tenuitas mea asserebar hanc ei dubitationem, ut posset quaerere an istud
amicitia secissem. Itaque cum sciret mortem esse, quae dea' nimis diceret verum:testamenta,quibus omnem affectum fatemur: ita supte inas tabulas ordinauit, ut aduersus me dicetqvellet animo meo. Bona interim sua apud litum deposuit,
duio sciri possit, quid de illo ip ensissem. Pati mihi iussit
id quod ego i stamen ro meo darem. Si cogitationem inir angustias facultatum mearum tenuit, praeter id quod ingratas videri potest amicus, non multum eius interfuit, quid ego scripsissem .. Lechae lunt tabulae meae constitit fides ami- citrae onanium bonorum institutus haereserar,hoc pleniora, nimus meus, quod sine exceptione. Igitur quod ad me perqtinet, aperui pectus , & conscientiam protuli o&qua rerum natura patitur , viscera pene mea in conspectu vestro sunt.
Iste haeres adhue non ostendit testamentum. Sed scio non
1224쪽
esse praesentis temporis d sceptationem, uter mereatur.sati, enim voluntas defuncti comprehensa labulis est. I st tutus es primo loco haeres. non facio tibi istius hocioris controuersiam .ini aeritur hodie quid deb as uiihi. Si iudicia sat ea aduet sus amicum intra legatum stetissent, i gatum a te petetem. Haeredem Omnium bonorum habui hoc visim pollulo. Vt scriptum non esset, iud. iniquum erat ossirri mihi quantum habeo. tanquam is qui defunctus est, ari mihi iusseri , quantum ego illi dare possem.Iugeris autem holum disse entia 'st. id mihi dari iussit, quod ego illi meo testamento darem Non
habet in hoc interpretationem modus. quantum pen at o ne Constet i numerari potest, & recepit comparationem. Ou dreliquit, quantum fieri potest, dari voluit. eadem rein tuta
est Itaque si illi pecuniam testa in ento meo legassem , pceu niam peterem . nec ferrem te dante pro pecunia aliquid qaod eis itantundem. Si mancipium rel. quassem, mancipium de betes nec diceres mihi, Accipe quanto istud est. Id mihi dari iussit quod ego illi darem Quid ego autem dabam illi 'hae
reditate n. quid peto hae id talon . quids ripsi 3bona omnia. quid vindico mihi Z bona omnia. Voluit simile esse iudicium
suum meo testamento : & quodammodo inuenit rationem,
qua possi liudicate post mortem. Istud vero quale est quod
offers' Reliqvit mihi diues amicus paupertatem' Non itatim de animo loquar: interim potestis iermutata sui sic dixerim translataque inuicem fortuna aestiniare ius .Fingamus enim hoc aliquem pauperem seri plilse de diuite. Q a , modo cautam explicamus 3 Alium fecit li aeredem. iussit a m co locupleti tantum dari, quantum ipse sibi testamento dat t. Si nuuntum tale testamentum, quale est meum . num ab haerede
tautam pecuniam peteret, quantam ipse possideret8 Non, topinor. nam ne possit qu: dem dari. Sed illud succuirit. Dariti b: iustit quod titulo testamen i dabat o dabas aut a hari litatem . nihil ultra haei editatem petere debes. Arqui ius idem est, verba eadem sunt: nec c ni personis L aemulatai R. Nunc ut animum qcloque intueam ui testansis: hoccine illum voluisse existimatis ideo inquisiuit meam fidem , ideo vitae ex per m ntis crόdere par uni putauit, ideo 1 ti ipsum Iupit ani-m m, & penitus intuendam omni bi s hominibus mentem dedit ut mihi hic Mimqtieret quod habebam Est quare. per a Stenam ritum, est quare omnem spem tibi in rosterum
excidas Sciuat propiu qui mei gultu altu mihi cariorem suisL: seiunt,
1225쪽
PE eLAMAYI N11. 4sν seiunt,si et alii nerunt amici, totam mentem meari Ieditam uni fui sie Quid interest animi quantum sit, quod totu es no-mniu bonoru heres. quicquid habui, quic quid te tua iri, quicinia longae frugalitatis sit perfuit Acceinissent huic testamet.
ubitae opes .idem erat. Neq te egoti une diuitias peto. pau. peltate consueui, frugaliter vivere scio nulla mihi grauis re eessitas est I lum illum t ri tum amplector omnium bonoIu. si quid in semient uni, cognosce animu meum . sicut volitisti,ti i vixi, tibi moriturus fui, nulli alii in hoc pectore locussu t. Hoc te omnium bonorum meorum hae tedem instituit. Post hoet: stamentum dicat at quis te mereri.
CCCXXXIII. Pauριν impensis diuitu diseri .
PATRONvM OPTARE LicsAT. INGRATI SIT ACTIO. Ado:escentem diues pauoetem impensis suis in Athenas nil st. redit ille disertus. D . tulit diuitem quidam reum prodi tionis,& opta ait patronum pauperem illum , qui draitis impensis profecerat. Egit pauper. non tenuit. Accusatur adi. cite ingrari.
Intelligisis huie ado canti tum summo νείφεctu diuitia agen dum ita demum enim videbitur id quod frit, necessitata fecisse,
Ad. illa quereretur. Et in totum hoeIeruare in om mi με contro Merse, qua ingrata lue continentur,debebim-.ut hi qui νεssunt, in ipsa actιone ingνati nonsint. Raro valde interuement contrais nauti,in quibu/hoc quaratur,anu qui ingrati reua est, actu rit beneficium. Pleraque sicut hεel diuertunt eo, ut quasiones habeant, an quisquis vi ceperit beneficium, is non reddiderit, in gratus *:an omnia quaeunquo exigebantur , praestare debueνis: on potuerit. Gulobusfigurarum ducet hιυ species, ut hie pavarimputet diuiti tanquam prauarieatmsit, Ia autemsi intellexerint iudiees,velpνopter hae illum damnabunt , quodpνauariearu/:υelpropter hoc, quod hodie eerte . ubi patron με n in optatur,aetulat ιlium quem vult videνrprauarieatione dimissum. Ergo suod ad meum eonsilium pertinet, hic inuitud egit. ea qua dicendas accepit, pertulis.
1226쪽
F Si videlicetiiudices, hoc quoque in potestate ibrtunae, ve
in contrarium bona ipsa conuertat. Maximum me a diuite aecep :sse benefici iam, quod mihi consummare studia contigerat, quis negaueritὶ cum inter maximorum mihi malorum causam hoc ipsum attulit,quod videbar disertus. Adeo ut si mihi exuere hanc partem persuasionis liceret, amputare vocem , & ves ut omnem usum loquendi perdidisse malueram, quam cum homine de me optime merito iam bis consistere:&prioris tamen iudicii manifesta excusatio erar. iussus loque-ba . hodie quem modum teneam actionis, quibus vocibus orti me ut iam saepe dixiὶ demerito satisfaciam , reperire non possum. vera sunt enim illa quae dixi t.
Pauper ego natus , & contra facultatum rationem mea-xum, infelicis huius eloquentiae studiosus, huius liberalitate, huius opibus peregrina studia , clarissima exempla , otium quo plurimum studiis confertur , sum consecutus : utinam non usque ad inuidiam. Nam mihi cogitanti cur integer rimum virum, optimum ciuem, calumniator ille proditioniareum secerit, nihil succuriit aliud quod secutus sit, quam ego agerem. Habebat enim ius optandi patronum, α hanc leges dederant potestatem : & forsitan quaerebat etiam cou . tra absolutionem innocentis rei hunc colorem, ut videretur ideo dimissus, quia ego egissem. Hoc ei certe non contigit. Reum offendi, non me hersule superuacua asperitate verbo- ίrum ab hac ego pnim me quatenus fides agendi permiserat, abstinuisse animum confiteor sed pei ferenda fuerunt man . data falsa. verum criminosa: conficta, verum inuidiaeta meri
plena. Q Aod si quid esse in ratione dicendi videtur, siquissme infesta Aiattulisse credit orationem , accedit hoc quoque gloriae optimi ciuis , quod me aecusante absolutus est. grati reus sum. De prima parte causae, iudices, non faciam . controuersiam, neque fas est. Accepi beneficium quantum
maximum dare parentes liberis possunt. Non enim si&r 'tuna infelicissima ad hoc officia stu diis meis dedit , noPamen ista animo praestantis aestimanda sunt. Accepi pecu-πιδα voxumi spem futuram in posteru vitae, infeliciter, etiam
1227쪽
si hibi hie defendem us fuisset. Accepi benesteium ne illud
quidem inficiabor, non reddidi. Non tamen continuo sequiatur, ut ingrati lege teneatur, qui acceptum beneficium nou. dum pensaverit. alioqui nemo est qui non caluit iniae genus possit incidete. Nam ut huiusimodi omittam tempora,statim cet te ut accepit beneficium , accusari potest: nondum enim reddidit. Quod si non coni nuo ingratus est, quia paria non fecit: superest v xilla nobis intuenda sint, an omnia praestari iis qui beneficium dederint, oporteat:an id de quo cognoscitis, praestari oportuerit e ac postremo, an potuerit. Non omnia esse Praestanda etiam parentibus dieo : alioqui nihil est periculosius acceptis beneficiis . si in omnem nos alligant seruitutem. nam etiam scelerum , si ita videatur his qui nos meritis obligavere,asserunt necessitatem. Quaproptcr illa in confesto erunt , neque facturum aliquid aduersus Rempublicam ex voluntate eius a quo beneficium acceperit, eum qui acceperit a neque impium erga parentes necessitate tali futurum, neque inhonestum, neque ea quae sieri non poterunt, praestaturum. Quod si luce ipsa. iudices, clariui est, iam intueamur an hoc quod me prisare debuisse dicit, praestari oportuerit. Fortior sic ageret. Advocationem negare contra reum proditionis non debui. Oportebat non deesselegibus vocem,oportebat esse ali quem qui in summis re publicae, ut tum videbatur, periculis, excuteret veritatem Dicebatur proditor aliquis clamabat delator, si mihi vox esset, siquid eloquentia natura tribuisset , iam vobis ostendis. sem quae cum hoste commercia, quod discrimen totius reipublicae, quam haec omnia quae in conspectu sunt, a villimo periculo essent. Hiccine eum qui accusari posse videbatur,ta .cexe oporteret mihi aliter agendum est. βgo utilitatibus publicis contra restitissem y Ego vere haec omnia supra me maluissem , quam tanta merita asperiore ulla voce violare.
sed necessitati quid iaciam ὲ Lexoptandi patronum ius dabat: me delator optauerat. doce quid faciam. Delator ius habet. contra Nnem meam depfecationem publica aucto- ritas nititur. - nscientia mehercule neere hoc viderer 'ac timuisse , ne si illi causae vox contigisset, in medium scelera prodirent. Ego vero suscepi caulam,nec timui ne vincerer. Non igitur obiicere debes mihi,in quod coactus sum illa quae fuerunt in mea potestate si deprehendisti , ostende:
si ruitus lasestu si vox citatior, si quid visa necessitarem
1228쪽
M. FA3. QuINTILIANI neque ista ego imputo. Non enim poteram, neque erat aduersus innocentiam tuam ingenio locus, Itaque discessi giudicio laetio , quam reus ipse &velut editis neces state operis, ad gratulationem cucurri. Nec me ei in reliquum eximo tempus , debete confiteor i da quem deseadam, da pro quo loquar. S quid aduersus illum nocentissimum delatpreminuenire possumuS, inpera quod vis: in quantumcunqueitua ista vox est.
AEuit reo proditionis,absolutus est. ille petit ab absoluto pecua iam quam pactu S erat. non dantem detulit reum proditionis damnauis petitur in exilium
CUM DAMNATO PRODITIO Nis ET PATRONvs Exv-LET. Damnatum esse proditorem certum est , &hunc fuisse patronum. quo modo tamen deseciditur ' quomodo proditorem d fendit. hoc sic persuaserat, etiam ante experimentum nullam esse ingenio tui, malam causam. Noa fui, inquit. patronus eo iudicio, quo damnatus est. Si verba legis intueri velimus, nihil hoc ad praesente incognitionem pertinet. Satis est enim probare & illum proditorem, & te Patr' num fuisse quandoque. sed videamus quid secuta sit lex. Non mehercule tantum putem prouidisse legumlatorem, quantum aduersus te probamus. Patronum enim voluit exulare, non conscium. Illa prorsus locutus cum aduocatis videtiri, sane suscipitis alias temere causas, ubi priuatae leges erunt,& ad unius commodum pertinebuntecum vero dep ditione agetur, diligentius intuemini: etiam si vobis nihil ipsi
confitebuntur , ad hoc, si non satis momenti publica pericula habent, vestri respectu capitis, inquirite. Hoz igitur quod de lege cautum est, proditor aduocatum habuit , licet illi nihil
prosi erit. Nunc vero quam necessarium ex eventu.ostenditur proditor absolutus est. Has illi artes timuerunt, hane calliditatem aduocatorem. Constituit enim natura arma ne in
'l tiae per quae abducantur iudicum animi. Sed ipso, inquila iudicio quo damnitus est, non sui rationus. Volo interi m
1229쪽
agere, tanquam nullaai reipub. iniuriam fecerit. Etiamniam uoi satis est3aduocatus pioduoris fuisti. Finganius imturam pila. um fuissc iudicium , & tantum primo iudicio pa-τroniam illum nonne damnatio sequeretur, quod omnino Patronus fuisseti N on rgo tempus intueri debemus, sed causam, si homo idem est, si crimen idem, si lex eadem, putemus ab alio esse damnatum. Non enim prodeat tibi istud quod imPritas: tunc enim diceres, ignoraui: S idem me quod iudi-c's f fellit. Nunc proditorem sciens defendisti. N hil dico de aduocatione:testem perdidi. Tantane lucri cupiditast sic proditores corrumpucitur. si proiius homo nocentissimus Cum aduocato tuo locutus eir. Ego quidem prodidi sed ma-guam pecun am accepi,& tibi tu incit. Quaeritis . iudices, quantum promis rii petenti non potuit ploditor soluere. Urgo quantum in isto est,prodi Oi vivit et aec vivit tantum, seci etiam laticlia tu i , & ad hoc necessitare soluendi urgetur. addidisti homini noceatissimo pecuniae necessiuatem. Vnta temporum mutata conditio eit Pecuniam non accip ebas: ita 'unc ille quod punitus eth,merces huius vindicara cae e
C C CXXXu. Infamis in nouarcam, vuburat-- infamis in nou rcam cum patre pelegre profectus est. cum
in latrones incidissent, sugeiunt. Pater reuersus adulteros n- clusi, sin cubiculo deprehecidit. oc. idit uxorem: adulteIum Vulnerauit. is fuga r. pollea vulneratus' filius venit. Iat Ima uit eum patera quo vulneratus ei se l. ille a latronibus dixit. curauit eum pater,& reddidit caulas mortis voluntatiae filius.
llam, unum natura remedium inuenerat, mox tem, Nec
quil quam potest tam crudelis legumlatot filisse , qui hominem innocentem vita puni et: c Lm & hoc ipsum sit calamita tis genu S mori velle. Necessaria tamen vestia coguitio esuvi non quia istud liberum et Iemnocentibus non oportet, sed quia multi sunt qui sic conscientiam emittunt: dc ideo adiectum est damnum tepulturae , nes e putent poenas estugisse.
ideo ego hanc vitam olim inuisam tam diu tuli, donec uti C. D
1230쪽
meus sanaretur, ne viderer aliqua conscientia mori velle. M Hri volo. nihil me comisisse manifestu in est. Et iam Latis rationem videor reddidissi . mori volo senex,habet suos vita termi nos. Duin membra sufficiunt, dum Ici ossicio vires sunt, quo ram quamque partem habeo viventis. Cum adhuc haberem uxorem, matrimonio inutilis eram, nec mirum si quem concupiuit iunioremeoccidere adulterum non potui. Non mira retur me mori velle, siquis vidisset fugientem.quam tarde feciὶfelicissimus sui Iliam si me latrones oecidissent. Accediti rulud, Filium habeo : mori QOlo dum saluus est, dun illum relinquere superstitem possum pene illum nuper amisi. Q aid
futurum erat si non potuissem sana einc ne dii, quod leuci ultvulnus, non accidet hoc mihi item l . Ego scio in quibusco gitationi b. suerint. si in maius periculu filius meus ven it et, n5 expectassem vos ut perirem. Nondum de aduersis loquor. haee ipsa me ad mortem duc ant , quae ex voto contigerunt. Veniamus nunc ad querelas. Infelix sum. peregre pio ficisci volui in latrones incidi: viuere me miror. accessit dolor,a fi lio meo deductus sum. Non queror de ipso ornis mihi
ratio aduersus fortunam est.Interuenerust latro ues. non stetit mecum filius, cum pro me pugnarem. secit aliquid & ipse scelerate: solus reuersus sum, tanquam scirem filium fatu riesse. In secuta est alia fortuna , uxorem adulteram inueni. Quid accidere grauius huic aeta ki potuit Z velut exprobrare mihi visa est fortuna, quare uxorem post iuuenem filium du- . xissem. Exeoqiiod deprehendi illud quoque colligo , diu adulteram fuisse. Paulo ante proselius eram. siatim in cubiculo adulter, tanquam sciret me non reuersutum Quantum hinc coeperim dolorem. deprehendi quod ipsos adulteros puderet, tenebris absconderunt tanquam nefas. Non est hoc ad mortem statis 3 adeo me laborasse iudicio, ut nescirem quam ducerem adeo me nescisse quid in domo mea ageretur, Venon fuerim deprehensurus nisi fugissem p Deflituit me fides illa, quam speraueram resolatium senectutis demens eSo, cum talem haberem uxorem peregre profectus sum. Abducebam mecum etiam filium. Moti volo quia uxorem meam occidi.qualemcunque licuit. scio. Sed non semper ad animum pertinenti ura. Occidere adulteros lex permittit. Ego
mihi sic irascor, tanquam nefas fecerim:aut si quid in hac parte consolari vultis, mori volo , quod adulierum non Occidi. Hoc tantum me dicere putatis, quod me non vindicaui, quod