장음표시 사용
11쪽
tiis,& tamen uniuersum)An non in his Topicis decie saepissime locum tradit, & tame uniuersiam3 de partibus singularibus,& tame uniuersuὶNonne Porphyrius de specie praeceptum tradit,& tamen uniuersumὶNonne de indiuiduis praeceptu tradit, & tamen uniuersia nar Nonne igitur Topicus magister potuit de specie genus quaestionis instituere, & tamen uniuersumὶ Falsum est igitur, omni problemate genus, accidens, PIOprium, definitionem necessarid iudicari, cum possit indicati
causi .i,subiectum, oppositum, comparatum,nomen,totum, membra, species,testimonium.Quare cum λplissimatis huius & popositio & assumptio falsae sint, quonapacto poterit propterea esse vera complexioὶ Est igitur non solum falsa Topici problematis partitio, sed etiam doctoris de hac partitione ratio captiosa, planeque sophistica. Sequitur in eode capite tertio disterentia problematis & propositionis , quod problema, sit in xl
que partem elata interrogatio. propositio in unam tan- tu.Verum problema,omnis quςstio: protasis vel propositu,omnis quςstio,vivere & naturaliter potest, ita dicatur: Haec sonia sine usi, sine ratione,sine excplo cu sim .
abiiciatur. arto calite definitur definitio ab Aristotele,ratio quid erat esse rei significas 'acuta sane definiatione: Animal mortale ad doctoris Me, hominis definitio erit,quia est oratio,quid erat esse rei significas: cur hic omittitur, ut proprie,perspicue,succincteὶDefinitio aute, argumeti genus est, de quo Topicus magister in inuentione valde sephistice praecipit: Nam cum definitio,genus quaestionis ab eo constituatur, valde mirum est, eam postea ad omnes quaestiones accommodari Proprium, nullum est argumenti genus,ut in Porphyrio & Analytico primo de abundantia propositionuni dictum est:nis pro descriptione sumatur,ut in Topicis. De genere in argumentis proprie praecipitur: & quaerisimiliter potest, quare fiat quaestionis modus potius,
quam caussa: uae tamen antiquior est genere, uia omne senus significat aliquam caussam. non conADe generis definitione quemadmodu α salsa sit, & ad x sum
12쪽
ANIMA D. LIB. XI. u. non satis accommutata, in Porphyrio dictum est, qui errores huius definitionis ab hoc loco traxerat: De accidente item satis multa in Porphyrio. Quinto capite Aristoteles disputat generis, proprij,acciaentis rationes definitioni posse accommodari: quod solidi praecepti nihil est: Sc ne videlicet artifex tam multarum tenebrarum hic accusari posset, obiicit sibi non iccirco
tamen unam Sc communem methodum omnium pro
hiematum quaerendam esse, quia nec facilἡ inueniri possit: & si inueniatur, omnino obscura sit & insuauis. Haec caussa est,qua organicus author in tantas inuentionis Dialecticae tenebras delapsus est: haec falsa Mollax ratio doctorem inquam,decepit,fefellit,induxit. Quare nobis animaduertenda diligenter est: Huic e tori restitimus initio, cum de quaestione actum est: dcod eius tanti mendacii resutationem confirmandam, quia negaret hic magister communem quatuor problematum doctrinam inueniri posse, monui antea in Categorentatis,Categorijs,abundatia propositionum,anuentione medii, Analyticis posterioribus, locos i uentionis confusos ab Organico magistro,non problematum,accidentis, generis, proprij, definitionis proprios , sed communes esse omnium quaestionum: imo omni um propositionum etiam per lie manifestarum.
Atque huius loci errorem satis, et doctore ipse iudice
rerutaueram: quia ipse eas artes communes traderet,
quas negaret inueniri posse : attamen quia bella ista de tali philosepho tam digna ratio atque caussa in Topicis ponitur, in singulis Topicis, huius fallaciet maiore mihi refutationem deposco: docebo enim his Topicis, id est, doctoris Topici testimonijs, hanc eandem non
modo quatuor problema tu,sed omnium omnino quin stionum, omnium propositionum communem inuentionem non solum confundi, sed etiam laudari atque
celebrari:Et quidem ab octauo capite primi huius Topici,vsque ad finem octaui, totus est hic muister in i cis illis communibus obscurandis, incptissime iterandis & repςtendis, caligine denique omnium tenebraru
13쪽
obruendis: priter enim generales locos decem nostra Dialectica informatos,dialecticum praeceptum,Dies cticae inuentionis magister in his Topicis nullum re dit: Quare sextum M liptimum caput cum expendero, ad istam disputatione oratio nostra conuertetur. Sexto capite idem tripliciter dicitur,numero,specie , genere: Scliolasticum hoc commentum est Idem & diuersum esse potest caussis,effectis,subiectis, adiunctis, oppositis,c5paratis,nomine, tributione, definitione, testim
nio:& hoc praeceptu nihil inuetionis,nihil dispositionis est: quare nihil etiam Dialecticae: Nec isto modo diuiditur ide sexto & nono capitibus quinti libri in Phil sophia. Septimo capite di mutatio reuocatur de diuisi, one problematis,quod omnis disputatio Dialectic sit ex definitione,proprio,genere,accidente: idque ma Lster omnibus conclusionum modis se pollicetur addi cturum inductione & syllogismo, quas solas argu rationis species paulo post faciti Verum in utroque solitunductionem nobis considerandam relinquit, tamquam manifesta: sed antea multis exθlis filiam diecimus , cum ostendimus, non omni quaestione indicari genus,accidens, proprium,definitionem: & λphi .sticum hoc est,quod ignoretur, quod etiam falsum si tanquam verum dc perspicuum praetermittere: sic Categoricus sophistes sex postremas Categorias praete misit,quὁd diceret esse Liciles, cis tamen ab homine perfici nullo modo possent. Ad syllogisinu doctor deinde accedit,& circunstantia vanissima absoluit.Reu cauit organicus author Dialecticam ad gramaticam quandam sermonis accidentia, quomodo nempe vn quodque vocabulum fgnificaret, & quomodo de alio Armaretur: hinc Cateporemata, Cateporiae,& hic iterum Categoremata: hinc factae definitiones generis,
speciei,disserentiae: quomodo de rebus sibi subiectix
affirmarentur,cum tamen Dialecticet ratio pura & s plex esset:sermonis nullam curam,si recte tradatur,li
beat. Hinc igitur Topicus magister probationem s
14쪽
ANIMA D. LIB. XI. rsphisinatis, & rationem orditur, & syllogismu serii pollicetur: sic enim ait, Alia fides per syllogismum. In quo magistet discipulos suos decipit: syllogismi Gnim eius, quem pollicetur, nullam pariem ponit, sed
propositionis rationem ex Categoriae diuisone comminiscituri Syllogisini enim,quem non praestat,sed poLlicetur,eius concluso esse debuerat: Omne categorem est geniridesinitis,propria aut acrides: Omnis distulatio DLMEZica, de Categor ater Omnis igitur distulatio Dialectica,6ὶ degenere,proprio,
Hunc syllogismum non secit, sed nescio quam Iubrica,quamque pricipiti obliuione pretieriit: cuius propositio,Categori partitione valdὸ inepte confirmatur: Assumptio4tem falsa est, quδd omnis disputatio Dialectica, sit de his quatuor Categorematis: omnis enim quaestio Dialectica est,& nulla quaestio nisi dialecticὰ tractari potest. Innumerabiles vero sunt quaesti nes non de hs scholasticis Topicorum problematum categorematis: doctor igitur nullu quaestionis proprium syllogismum,quem pollicebatur,fecit: Syllogismo autem quodam connexo quem tamen syllogiunum esse nesciebat,cum in eas figuras no cadat, quibus Omnes syllogismorum modos concludi Analytico primo docetin concludit, & sala concludit omne categorema esse de accidente,genere,proprio,definitione: quod ei
Propostum non erat:attamen concludit hoc modo: Si omne categorem conuersim diritur aut no conuosim
est de genere, prio accident definitione: Quias conuertim,est proprium aut finitio. si non c&uetam,genus aut accidens: Sed omne categorem couersim dirituraut non couersi Omne tur categorem His accidente, genere, pr pris,donitione.
Hic syllogismus doctoris est: cuius propositio est salsa, quia nullum est argumenti genus, quod non
conuersm dicatur aut non couersim , aut per se aut d
15쪽
nominatiu),ut antea dixi. At E decem generibus argu mentorum,genus,est particula distributionis: accidens. effectorum & adiunctorum: proprium,de quo loquitur hic magister,vel adiunctorum,vel definitionis species:
definitio, locus est integeCtot argumenta reliqua,causast, subiecta,opposita,nomina,collationes,totum,membra, species, testimonia in his categorematis quatuor non numerantur, quae tamen de re proposita dicuntur:
Quare doctoris syllogismus parte illa principe sallax
est: totus a quaestione proposita alienus est: Susceperat enim magister probandum, omnem quaestionem esse de illis quatuor categorematis: quod nullo modo demonstrat. Dostor nobis probationem huius sophism tis perinductionem&syllogismum pollicetur: credis
musmon quaerimus an fallat, an nobis imponat,an nebulas obiiciat: At neque inductione,neque sillogismusecit. Atque haec fundamen ta sunt & tertio & septimo capite, de vana illa & salsa problematis partitione in uatuor partes. Lodem septimo capite praecipit magi-cr, ut E categorematis sumantur probationes harum ruaestionu: Et hic indicat Categorias, locos esse quosiam inuentionis communes contra quam eius inte pretes illic arbitrantur) unde omnes probationes hau iantur: sed antea de Categoriarum inanitate diximus. Atque his duobus capitibus expositis, ad intermissam quaestionem reuertor, quam totis Topicis, id est ut dixi,perpetuis doctoris testimoniis,contra doctorem,me demonstrativum reccpi. Doctor ait communem omnium problematum artem reperiri non posse: hoe d ctoris commentum superioribus omnibus eius libris
salsum esse docui: alsum rursum in his Topicis dem Habo. Octauo igitur Sc nono capite quartitur quid sit propositio diale,ca de problema dialecticum: item quid positio: Qmi de vanitate de audacia fingendarum an communibus vocabulis significationum paulo antEdiximus Mirificum autem illud Topici doctoris testia monium,quod quaerimus, capite octauo in generibus
16쪽
propositionis enumerandis incipit: hie enim propositionum,id est principum syllogistam partium genera,ex
testimoniis spectatorum &. probatorum hominum tamilibus & contrariis deducit. id est magister eam methodum generalem instruit,quam quanto capite negabat inueniri posse i nec tamen sic instruit, quin multo maximam partem relinquat. Vnid enim ex caussis, factis, subiectis, adiunctis, repuanantibus, comparatis reliquis, nomine, tributione, linitionei an propositio
nulla emὶ Cuiusmodi credat eam partitionem esse,ubi de partibus decem quae sunt argumentorum uniuer salium genera Dialemcae inuentionis) una integra, testimonium:ex generibus collatorum unum, simile : ex duobus oppositorum generibus unum, aduersum non explicatur, sed attinsitur: de caeteris nullum verbum
sati Hoc igitur primu doctoris cotra doctore testim nium produco: Testimonia, similia, aduersa,loci sunt
comunes omnium problematviquales tamen negabat
magister inueniri posse. Pari ferὸ sapientia problema
diuiditur ex fine rerum quaesitariim,ex opinionum ditasdentisi differentia & varietate. Ridicule, ita me deus amet:&quod omnium quaestionum partitio, ut tam
multis argumentis initio docui, in Dialectica inutilis est,& quod ista Vanitate liceat mille similes partitionaineptias affingere. Sed haec missa faciamus , ad probationem reuertamur: alia doctoris testimonia contra doctorem producamus. Decimo capite, argumentationis dialecticae species duae ponuntur,syllogisinus de in ductio: in quo multiplex sophisma est: omnis et to ta et sola argumentatio , id est argumenti dispost tio syllogismus est inductio non est argumentatio , ut in nostra Dialectica docuimus, sed argumentum ex partibus. Disserentia autem syllogismi et inductioni, valde ridicula est. qudd syllogismus sit valentior,clati inductio. Quasi inductionis argumetum, quod ex par
tibus est,non possit etiam sillogismo concludi: fit enini inductio: B Omili
17쪽
Addatur assumptio, ut syllogisinus plenus fia hoc
Omne ani nil est bestia aut homo Omne igitur animal sentit. Vtra in parte argumentum clarius & sortius est' Π-lie inductio est,hic syllogismus: dc argumentum idem
est. Atque hqc de Topici Dialectici qu stione,id est priama Topicorum parte. Ad quaestione igitur quaestioninque species ita descriptas,magister deinceps inuentionis artes accomodat . ad quas tamen priusquam acceda, illud quaerendum esse arbitror, si partitio problematis de accidente, proprio , genere, definitione vera esset, quam falsam esse ut est necesse est: tamen si vera esset, quorsum ad has quatuor particulas tam longa tamque prolixa quae est in octo Topicisὶ inuentionis adhiberetur confusoὶ Proponit magister in Analyticis posterioribus quatuor genera qua tonum, an est, quid est, quia est,quamobrem est: nec tamen ad ea ullam inuem tionis doctrinam adhibendam triuatim putauit. Quncaussa est igitur,quamobrem mc octo Topicis tam o scuram,tam consutam,tam nugatoriam locorum peris sologiam v tostendam) ad has quaestiones quatuor aggregauitὶ quis finis Zquis usus 3quod consilium Z scholasticos homines hic iam cupius urgeo,ut praeceptionum suarum fructum doceant: ut rationem idoneam, & legitimam caussam proferant, ut caput in has tenebras demersum aliquando sursum erigant: ut Aristotelis sapientia illa viantur, qua iubet ad sitientiam caussas rorum primas,proprias,necessarias inquirendas esse:d monstrationem ab hoc magistro requirant inuentionis T alecticaequid sit,quamobrem ad nas quatuor paries tota inuentio reseratur.Non quaero quamobrem potitis quatuor inuentionis aries singulares, quam una communis r sed quaobre omino inuentionis doctrina huc
18쪽
reseratur. An iccirco,quia valde esset necessaria cognitio accidentis,generis,proprij,finitionis,ideo tam multae inuentionis artes sunt descriptae , ut cognosceretur quid accidens, genus, proprium,definitio esseti De
finias ver5 diligenter & accuratὰ o magister, & genus& definitionem, de quicquid in Dialectica sciri necesse est partes & species si sint, diuide, omnes proprietates
explica, illustra nobilibus exemplis, ut omnino penitusque percipiantur: sic enim decet institutiones artis Dialecticae explicari: Libros aute tam perplexe tamque nugatori ε conscribere, ut cognoscam tantum quid sit hoc,quod quatuor accidetis,proprij, definitionis,generis vocabulis significetur: an est obsecro te philosophi artem perspicue breuiterque demonstrantist Referre totam inuentionem Dialecticam, i md vero totam artε dialecticanismagister enim de iis quatuor tantum problematis eam loqui vult j quae ad omnes res explicandum reperta erat: reserre inquam, ad quaestiunculas de quatuor Dialecticae particulis obscurandis, an no simile est , ac si diceres hominem, qui ad coelum terramque contemplandum, ad coledum deum,& mortalium uniuerso generi opitulandum natus sit,ad quatuor ungues pedum suorum arrodendum esse genitu m,Sc catenis constrictum ad id opus adigeres 3 Ex caussis omnis est omnium rerum vera & firma ut Aristoteles ait dem stratio. oppositorum locus tam magnificus est, ut eius unam particulam contradictionem, appellet in Phil
sephia principium omnium principiorum: Distributio,
quam in Dialectica necessitatem obtineti syllogismus. an non est singularis Sc diuina quaedam omnis conclusionis regula3 attamen cum ea singula definitionibus essent intellecta,csim omnibus modis clarissime essent exposit quaenam ista deliratio fuerit, ad ea clamanda& altercanda locos permultos inuentionis, permultos etia libros inuoluere ac tricis omnibus apinisque implicareὶ amobrem Topico doctori, ut nanc quaesti nem concludam,nulla iusta caussa fuit dialecticam a
19쪽
tem sic instituendi ut de quatuot tantum suis prςceptis
clamaret. Nullum instrumentu, nulla ars in seipsa exercetur: Grammatica in poetis & oratoribus explicandis, in scribendo proprie Sc loquendo exercetur. Geometria non est inuenta ut se vel suas praeceptiones, sed Vt res omnes,longas,latas, altas, metiretur. At Dialectica videtur huic doctori inueta, ut de se clamaret nec de se tota, sed de quatuor suae unius partis particulis. Cosiderate magistri tam ineptam,ta insulsam,ta falsam caui Lim, qua inductus est dochor, ut ad quatuor quaestiones Dialectica alligaret. Sed de quaestionis ic in genere & in nomine & in partibus errore ,deque in fatua ad pblematis altercatione in uerionis astrictione fatis: ad inuetionis artes veniamus:& in his no sol uni multa necessaria colandi, multa necessaria praetermitti, id est Aristotelis legem de materia verς artis non seruari doceamus: commuitem etiam inuentionis artem demonstremus, quam magister Topicus inueniri posse negauerat. Demus igitur magistro, falsissimam caussam de ineptissimam, verissimam esse, ut omnibus modis conuictus libentius tandem veritati assentiaturidemus inquam, horum categorematu maximε necessaria caunsam esse, ut inuentio ad ea propriὸ declaranda, doctori describenda fuerit: Qu3d tumian id effecit3 an proprias artes singulorum problematum,ut pollicetur,instituit Imo vero verissime confirmo, omnibus Topicis tam longa tot librorum inuentione, nihil prςcipue cognitionem horum categorematum quatuor instrui at ueinformari, sed communem omnium omnino quaesti num inuentionem conturbari. Maximum fuerit scholasticis,quod hic dicturus sum, sed tamen ne ipsis incredibile sit,ab Aristotele ipso mihi traditu. Aristoteles in extremo dialecticae confusionis libro Tisiam, Thrasymachum, Gorgiam, claros quondam rhetoras irridet velut ineptos doctores ac magistros, ut eius artis,qua profiterentur,exempla sanὰ quide multa, praecepta autem solida & communis do binae nulla traderentiYt siquis
20쪽
ouis ait artem se traditurum profiteretur, qua pedum dolori mederetur: d einde no artem doceret conficiendorum calceorum, sed eorum quaedam genera suppeditaret: is certὰ aliquid efficeret, artem vero minimὁ traderet. Hoc Aristotelis argumetum nobile quidem:& philosopho dignum contra hunc doctorem assumor dico omnia quae in Topicis sunt Dialectica de argumeris praecepta,non aliud esse,quam decem communium
locorum quos nos informavimus) decreta: caetera,quq tam multa sunt, calceos esse, aut ne calceos quidem: Generales autem argumentorum locos, id est calceorufaciendorum artes & formas, calceos enicere magister voluit,&ad certum problematis pedem accommodare:
contra catholicam Aristotelis legem, quς generalia generaliter in veris artibus & scientiis explicanda iubeati sed tamen nihil tam potuit turbare, quin paucis calc is exceptis, communis doctrina esset omnium quaestionum. Hoc itaque nunc demonstrandum & conuincendum suscipio, ad undecimu primi Topici caput redeo: in quo magister inuentionem Dialecticam non diuidit quidem inicio,sed circa finem libri primi parte una iam exposita partitionem inuentionis facit, in instrumenta& locos:instrumeta facit omnium problematum communia .Ergo o magister, aliqua est inuentio communis omnium problematum:& hanc tradis,& hanc demonstras. Quid vis inconstantiam doctrinae tuae, contra te hoc secundo in Topicis tuis testimonio tuo cocludam Negas verbo communem problematum inuentionem reperiri posse, re confirmas:& te ipsum vanu & fallacε condemnas. Instrumenta igitur quatuor effecit magis
ster, propositiones,distinctiones ambigui, disserentias, smilitudines. Hic non accuso doctore, quod nihl l definiat: non genus instrumenti,& loci non instrumetum,
non locum: nihil enim definire, nihil ordine partiri, doctoris huius proprium est. Praetereo quod ineptissimEinstrumenta ipsa diuidatur in propositiones,distincti nςs,direntias militudines. Omnia enim genera a