장음표시 사용
31쪽
cum Dialectica tota popularis id maximὸ naturas esset, & populari imprimis ac naturali sermone posset exprimi sophisticum & bene loquentibus inauditu sermonis genus commentus cit,de quo iam multis locis disserui. Amplius, si multipliciter dicatur: propositum autem si quoniam inest, aut quoniam non inest: ait rum monstrare eorum, quae multipliciter dicuntur, si non utraque contingat. De ambasuitate in Categorijs, in Interpretatione,in primo Topico dictu iam eth: neque hic communis forma calcei, neque calceus, sed si
phisticae sordida& putris solea est. In Elenchis numerantur Hydrae sophisticae capita, cum auditor ambigua propositae rei sententia fallitur: At nunc id faciendum esse praecipit hic magister,dc hac ambiguitatis captione aduersarium non docendum,sed fallendum esse docet: sic doctorem nihil pudet, se sophisticae magistrum pro dicare:quod idem in fine primi Topici praedicauit. Pe sit in eo de seth genere,& ait: si aute non lateat, quod multipliciter dicitur, diuisam quotupliciter dicitur Scinterimedu do construedu: Hic neque com linis forma neque calceus,sed putris ut antὸ, solea. Rursus quaecataque non secudu aequivocatione dic ut multipliciter, sed alio modo: Similis solea superioribus. Amplius transferre ad euidentius nomen: Hic forma quaeciam communis est definitionis: si tame Topico doctori credimus , qui primi Topici cVite quarto hanc nominis clarioris explicationem definitioni subiicit. Ad ostemdendum autem,contraria circa idem inesse, consider dum in genere: Hic duplex communis locus confusu est: aduersorum enim dcseneris loci generales sor de eommunes. Rursum ex specie generi:quscunque enimi speciei insunt,& generi torma communis est a specie, quae iam semel hoc Topico consilia est. Oniam aues necessarium,de quibus genus pr dicatur,& specierum aliquam praedicari,& quaecunque habent genus vel denominative dicuntur a genere,& specierum aliqua habere necesse est , x et denomainta ab aliqua specim
32쪽
tum dici. Genetis lociis conatinis est iam ante hoc Tσ-pico semel confusus. Coni autem facultas non sit argumentationis ad positionem intendendum ex definitionibus, aut quae sunt propositae rei, vel quae videantur: Scs no ab una, etiam a pluribus. Haec forma definitionis. communis est omnium quaestionum etiam ante duobus locis hoc Topico tonfusa. Considetandum autem in proposito,quonam existere necesse estpositum esse; aut quid est ex necessitate,si ptopositum est. Hic doctor iubet necessaria & antecedentia & consequentia spe .etari:De quo genere confusionis diximus in abundan tia propositionu, suod iis antecedentiu & consequemtium nominibus, fere compreheditur omne genus a gumenti: neque tamen distinguitur: Generales autenires in arte ponere, quarum species comodisis aliis generibus liceat explicare, non est perspicue docere, sed turbare & confundere. Quicquid vero antecedentium de consequentium nomii us significatur, id caussis,essectis, subiectis,adiunctis,dissentaneis, comparatis,n minibus,tributionibus,definitionibus,testimoniis inestius& clarius explicatur: cum tamen horum e singulis quaedam necessarid & antecedant 3c eosequantur. Hies tur calceus quidem est, sed incertus & confusus. Am-sius ad tempus aspiciendum, si alicubi dissenat. Hie calceus est forma adiunctotum formatus. Amplius Q. vhisticus modus,ducere ad id, ad quod plurimam h bemus argumentadi facultate. id verδ iam dubita mus,magistόrne se velit Dialecticum,an sophistam nominariὶNihil habes quod de proposito dicaς3 Si mode stiis esse vis,tate: vel disce prius, quam inepte & soph isticὸ gallias:Imo vero, inquit doctor,turba aliquid, dca proposito digredere potius,quam taceas. Siccane m sister discipulos tuos instituis,ut quod nesciant mali healtercando conturbare,quam tacendo & audiendo diascerer Hic credo in Myivirilia sunt Topici doctori , quas scholanici prosessores secuti tam pertinaces, ta hi in summa ignoratione obstinati, xt quiduis turbare MG com
33쪽
comminisci malint,quam venam confiteri. Antea dicuit magister, quomodo vossemus aduersarium fallere ambigui captione: nunc line ulla dissimulatione sephisticam instruit. Sed ab hac putri solea & abiecta pergamus. Amplius omnis qui dixit unumquod uis,quodammodo multa dixit,ed quod plura unicuique ex necessutate consequentia sunt. Relabitur magister ad cons quentium soleam,quam decimoquarto loco conturbarat. Quibuscunque autem necessarium est alterum tam
tum inesse,vel no inesse, ut homini aegritudinem vel f nitatem: si ad alterum facilὸ poterimus disputare,quod inest vel non inest,&ad reliquum facile poterimus.
Hic communis forma non est,ted calceus forma oppositorum formatus. Amplisis argumentari transferendo nomen in orationem,cum longὸ magis consentaneum visum fuerit transsumere, quam ut ponitur nomen: ut magnanimum,non sortem,ut ponitur, sed magnum nimum habentem. Hic communis est forma: noratioenam,est generale argumenti nomen in Dialectica imuentione. . Quoniam autem rerum aliae quidem sunt ex necessitate, aliae aute ut in pluribus, aliae vero utru-
liber,si quod ex necessitate est, ut in pluribus ponatur, aut quod ut in pluribus ex necessitate, aut ipsum, aut contrarium ei quod est,ut in pluribus, semper dat locuargumentationis. Hic forma communis argumeti nuula est, sed calceus forma oppositorum sermatus. Amplius etsi ide sibi accidens nomen, ut alterum, eo quod alterum sit,posuerit: quemadmodum Prodicus diuidebat voluptates in gaudium,iucunditatem, & laetitiam. Hic argumeti communis forma nulla est, sed calceus, ut videtur ad accidentis problema proprie accomm ari, sed exemplum repugnat: Neque enim Prodicus hoc exemplo ait voluptati accidere gaudium, scit esse voluptatem,gaudium: Detur tamen hic locus accidet ris problemati,si placet,ne ad unum problema unus t tum locus adhibitus videatur, & ad mamotechnia n sationum tertius hic locus aggregetur. Quoniam am
34쪽
tem aduersa conuertuntur quidem sex modis, contrarietatem autem faciut quadrupliciter complexa, opo tet accipere aduersa quocunque modo x tale suem de destruenti & construenti. Hic forma communis est aduersorum antea hoc Topico confusa. Amplius si est aliquid contrarium accidenti, si inest ei,cui dictiam est a cidens inesse Tertio iam colanditur forma aduersoru . Aut siquid tale dictum est de aliquo: quod cum sit, necesse est cotraria inesse. Hic serina communis non est, sed calceus forma adiunctoru formatus: ubi etiam aduersorum forma quarto loco coturbatur. Rursus si positum est accidens, cui est aliquid contrarium, cons derandum si & contrari j susceptiuum, quod & accidentis est. Hoc loco duplex forma comunis coturbatur,& su tecti & aduers. Quoniam aute oppositiones sunt quatuor, considerandum ex contradussionibus e conuerso ex consequentia interimenti & construenti. Hic generalis argumenti forma confunditur: contradictio siquidem,species est aduersorum. Veruntamen est opera pretium doctoris Dialecticam sapientiam isto loco c siderare: Receperat se traditum artes proprias accidentis, quia communem omnium problematum doctrina non putabat inueniri posse:No sotu reprehendo, quod illam confundat doctrinam communem omnium problematum, sed maxima Dialecticae ignoratione in hoc homine demonstro,qui syllogismorum modos pro ar- sumentis in inuentione ponit, quod Analytico primo itidem fecit in inuentione medij: Nam hic locus, quam doctor vocat contradictionis e conuerso consequentia, secundus modus est sy llogismi connexi, in quo tollitur consequens. ut tollatur antecedens:hoc nempe modo, quo magister ipse concludit: Si homo e F,aninita est: Non est autem animati Non intur homo.
An hoc est inuentionis locos praescribere,fyllogismi modos pro argumetis proponerer At dicet aliquis quic ij arquior
35쪽
aequior esse volet,& doctorem Topicum excusare piet) tempore Aristotelis nondum erant inuenti syllogismi connexi, discipuli eius inuenerunt,Theophrastus& Eudemus. Verum hoc est quod dico, Aristotele ignorasse syllogismi sormam, quam pro argumento turbat in inuentionemec ab Artitotele totam Dialecticam aut inuenta, aut persecta esse, quod Aristoteles in petor tione logici operis ait, δd Aristotelei archE tenent,sicc
ratόque defendunt. Ac in hoc Aristoteles fallitur duplis citer,& quod pro argumento,syllogismi sormam proponit, &quod argumentum putat esse a contradice tibus in illo disputandi genere. Separa enim quaestionε
eius argumentationis,quae concluditur, tum inrelliges non esse contradictionis argumentum: Quaestio est,an homo sit: pro argumento sumo animat,genus hominis,
non contradicens,& ita concludo:
Non est autem animatimn igitur homo.
Hoc genere conclusionis,& eaussae & facta te eae ra argumenta,non contradimo solum concludi potest: Si homo est,eIn animal rationalia. Non est animal rationis:
Non o igitur homo. Si ignis φ cabfacit:
Non calfacit: Non est Uitur ignis. Nec sequitur si idem negetur & assumetur, conu gictibque ut in quadam argumentationis parte,iccirco
argumentum contradictionis esse:argiunetorum enim ratio ἡ re metieda est, ad quam totam comparata testimonia dicuntur: ad alteram eius partem, caussae, ne M subiecta adiuncta,opposita,comparata,nomin partes, definitiones. In aduersis autem considerandum si aduersum, aduersum sequatur,an contra seipsa conseque-tia,an E conuerso & interimenti & constiuenti. Hic c5munis sorma aduersi conturbatur iam saepius, dc paticum proxiura sera confusione:Similiter autem in aduer
36쪽
x in priuationibus di habitibus respiciendum. Pri-uantium talis est hic sese confusio,qualis contradicen-xium paulo ante forma est communis: priuantia enim sunt in oppositorum principe inuentionis loco, qualissere relatorum confusio sequitur. Similiter autem habitui & priuationi, & in iis quet sunt ad aliquid,viendia.
Forma argumenti communis est relata enim E contranorum genere sunt sub oppositis: rursus in coniugatis & calibus & interimenti & costruenti. Hic communis est argumenti forma: coniungata enim in locis inuentionis generalem tartem obtinenti Distinguit aurem doctor coniugata a casibus, ut coniugata, nominatat, ut iustus, iustitia: sortitudo sertis: hinc derivata adverbia sint casus, velut iuste, sertiter: Ru od discrimen ridiculum est,& a magistro hoc ipso loco derisum. Amplias in generationibus de corruptionibus & essectivis
corruptiuis & interimenti & construenti. Caussarum Gicientium serina communis cum aliquo oppositoruealceo hic miscetur:res enim corrumpitur a contrario.
Rursus in similibus,si similiter se habent. Similium c munis forma hic est, sicut loco proximo. Consideradaaute & in uno de in t luribus, si umiliter se habet. Rursus ex magis & minus. Hic forma comunis est similiv. Amplius uno de duobus dicto, si cui magis videtur inesse non inest, nec cui minus: δc si cui minias videtur i esse , inest, & cui magis. Calceus est ex imparium t eo, quales sunt duo proximi. Rursus duobus de uno dictis si quod magis videtur alij inesse,non inest,neque quod minus: aut si quod minus videtur inesse, inest, de ruod masis. Calceus est similis superiori proximo, ut ixi. Amplius duobus de duobus dictis, siquod alteri magis videtur inesse, non inest, nec reliquum reliquo: ut si quod minas videtur alteri inesse, inest,& reliquureliquo. Amplius ex eo quod similiter inest vel videtur inesse, tripliciter quemadmodum in eo quod magis, vein posterioribus tribus dictis locis dicebatur. Parium Dinia communis est : Sic verὁ Topicus. magister dis
37쪽
stinguit patia a similibus:& paria dicit similiter inesse,
similia autem similiter habere: quam differetiam quinto capite quinti Topici postea notabit. Amplius autem ex appositione. Calceus est magnificus, & doctoris ingenio,artificibque coriario dignissimus, forma adiunctorum formatus. Amplius autem, si id ad quod est a positum, aliquid facit magis tale, quale erat, & ipsum erit eiusmodi. Calceus excellentia par superiori, effectorum forma formatus. Rursum si quid magis & m,nus dicitur, Sc siinpliciter inest. Calceus est forma comparatorii in qualitate formatus. Eode aute modo cono
deradu & in nis quae secundii quid & quado,dc ubi. γma quςda adisictora hic comprehensa est,quanuis parudiligeser exposita & distincta. Atque hi sunt duo & ou draginta loci ad problema simplicisaccidetis,in qui ssingulis intellectu est,quam multi essent ad huius problematis institutu no necessarii quam ineptis & sophisticis coriis calcei Topico artificio consuti: Aristoteles iubet artium praecepta esse per se,id est homogenea,essentialia: Haec coria ta inepta, non sunt Dialecticae T picae homogenea dc essetialia: Praecepta igitur ne sunto Qua vero multi necessarij omissi sunt Dialemcae inue
x ionis c5munes loci, hinc intelligi potestinihil enim desine, sorma, materia, effectis ,repugnantibus,tributione in mebra, subiecta, adiuncta,de testimoniis & humanis& diuinis qui tame tot loci ad accidentis simplicis problema no minus sunt utiles,quam reliqui loci comunes isto Topico colassi Sc quide qua consi,ex numero & o dine de singulis capitibus lubet recognoscere:&mιτ λοιαν doctoris,d confusione in memoria his versiculi paucis reuocare: Loci inuentionis toties & hoc ordine
ab hoc doctore ponuntur,quoties x quo ordine hic recitabo: Itaque hi sunt, Species definitio,subiectu. definitio aduersa,genus,species,genus, definitio, notatio asuersa,aduersa aduersa,aduersa,cotradicentia, ad uersa, priuantia, relata,c5iugata,aduersa,efficentia, similia sta nilia, lora,minora,maior ,minor maior minora,
38쪽
maiora,minora, similia, maiora, minora, adiuncta. Annon igitur isti comunes loci3 an ulla quaestio est, ad ova nequeat accomodariZan denique si verε essent exponti,no sophisticὰ cofusi, no melius & clarius accides explicaret, si opus esset id sciri 3 ut ex causis,accidetis natur cerneretur,tu ex adluctis variet res ei c5iunctet,ex oppostis oppositae,ex c5paratione,pares, maiores, minores,
smiles,dissimiles : atque ita quicquid de accidente dici posset appareat)Et quide hic o magister, te tuo testimo
nio premo & urgeomegas inueniri posse,quod inuentu manu tenes, quod perturbas, quod ineptissimis nugis eonfundis. Eteni tu, qui veteres sophistas irrides, & inertes calceolariolos appellas,quia pro comunibus εc generalibus doctrinae praeceptis inepta quaeda exempla Margumeta Iroponeret,quale tua sutrina vis qstimemus r. qui no solii calceos nullos bonos facis, sed utiles sormas faciendoru calceoru, Sc instrumeta bona corrupis3 Erae loci illi comunes omni ii quaestionu explicandam, id est sermae faciendoru infinitoru calceotu:tu ad unu dutaxat accidentis pede calceandum astringere voluisti:&quide qua ineptEiqua sallaciteri quam sophisticet Dicit
magister comune omniu problematu inventione tradi
non posse: fallit & imponit,& fallacia suam testimonio suo conuincit: pollicetur arte propria simplicis accidetis,& locos duos ac quadraginta describit, tanqua problematis huius proprios fallit rursum,quia de toto illo triti de quadraginta locoru numero tres ad summu tan- tu sunt accidetis simplicis proprij:qui tame no docent, quid sit accides sed vana negationu & inficiationsi mat technia disputat,quid non sit. Ita tantae confiisionis caussa a doctore,quinto capite primi Topici posita nutila est nec tamen id magister praestitit, quod per falsam caussam se praestatutu receperat: Denique notas illas Aristoteleoru principioru hie adhibe, per se Ic uniuersaliter primiὶm: senties quam multa hic per se non su rin quam multa uniuecialia primὁ fuerint.
39쪽
PHILOSOPHI AE PR fessoris, Animaduersionum Aristotelicarum tiber decimus tertius
curatum Lotiarium cardiniam. et secundi Topici inuentione ad sim
plicis accidentis problema com posita dictum est,ad tertium Topicu v niamus. Hic magister problema co- arati accidetis instruit: Primi enim ibri capite quarto nam hoc tertia libro ninil de hoc dicit id ita isus est dicere,cum dixit: Annectantur autem accidenti &quae ad inuicem runt comp rationes quolibet modo ab accidente dichae,ut 'trum honestum an quod confert, e petibilius:& virum quae est secundum virtutem,an quet secundum voluptatem,suavior vita: & si quid diuci Miniliter his est dictu: in omnibus enim inlinus viri magis praedicatum accidit,quaestio fix. Magister hic ait omnes comparationes accidentis, problemati accidentis
40쪽
oti quaestionem smarati loci traduturὶ an non qui iam
aditi sunt,satis esse poterani3 per eos enim omnis est veri & falsi consideratio, t ipse est. Quid igitur3 an non potest hoc enim iam expecto) una utriusque accidentis &simplicis & comparati esse inuentioὶ At nos omni umquaestionum communem inuenta esse docuimus: at magister se tradidisse penὸ est gloriatus: Omnia igitur Topica reliqua vana & inutilia sunt: sed tamen ea consideremus. Magister artes se nobis traditurum ait, per quas de omni comparationis quislione disseramus: quomodor tradet hoc tertio Topico locos tres & oei pinea,per quos disputetur una quaestio moralis,de duobus utrum melius,aut quid de pluribus optimum: nec quicquam praeterea. Doctoris huius nouus semper aliaris existit error. Secundo Topico pollicebatur se tr iturum artes proprias ad problema accidentis: dedit
communes omnium problematum, omniumque quaestionum:Tertio pollicetur se traditurum artes de comparati accidentis quaestione: at duntaxat unam morale neque enim omnem moralem, quaestionem instruit
utrum melius, quid optimum:de caeteris & moralibus. α physicis& dialecticis & mathematicis, & innum rabilium rerum comparari accidentis quaestionibus o mutescit:virum sertius,iustius, sapientius, quid serissimum, iustissimum, sapientissimum:virum calidius,h
anidius, frigidius, sccius, quid calidissimum, frigidis
inum, humidissimum,sicciuimum: virum acutius, ce
tius disputatum, quid acutissimὸ, certissimὸ disputatiuDenique de tam multis comparati accidentis quaesti nibus,quae sexcepta doctoris una quaestione morali in omnibus artibus ac disciplinis, in omnibus etia rebus, quae nulla disciplina comprehenduntur, fieri mouerἱ-que possunt,magister obmutescit. Magister igitur hi tiam labitur, qui una expetendi & fugiendi compar cone credit omnes comparati accidentis quaestiones contineri:Sed tamen huius tertii Topici doctrina bre--rrerstringamus. ci suntίxt dixi tres x octoginta