장음표시 사용
231쪽
ad hunc effectum, ut tuum a societati subjectis accipiant, huic potestati objacere videntur; sed&allia sive de hoc communis humanitatis ratio ab ea exigat , sive ipsa ipsius societatis hujus boni pro
indiviso communis conservandi cauia id requirat. veluti, honori. gentis, amicitia externorum, ob conanurciorum facilitatem eoi
servanda ac simile. lvo itidem pertinerit, quae plurima in civitati. bus de competentiis peregrinorum, de quo officiis iis exhibendis saepius sancita extant item ubi haud raro contingere videmus, majgiltratus civiles aliorumque societatum praesides hoc sibi sumere , quod suos cogant, ut illis quibuscunque extraneis , id quod ab iis.
dem ipsis competit, exhibeant. Atque hoc quidem modo latissimum igitur est objectinn hujus potestatis, sub respectu nimirutria cui ut 1 uum tribuatur illa curare habet . persistit autem hactenus illa quide in personis: Rebus enim quae praeter sunt, quomodo quid
suum tribuere habeamus, extra respectum personarum scit no satis liquet; nisi forte crudelitatem tormentorum extra usum lic minis ab animalibus qua dant enus eadem haec talio quoque avertat, juxta legem illam a Talmudicis, in legibus gentium latis Noachidis recensitam: Ne ultatur membrum de animati merui.
VI. In subjecti, quae dirigit praesiden societati potestas,
qvando per modum mediumque nomotheticum illa agit, praescribendo, imperando, vetando, permittendo, quae fieti aut non fierρ oporteat, eadem erunt, quae legi sunt objecta dire et iva actiones nimirum humanae, seu ratio activa quaedam hominum ad societatem attinentium Caeterum quia hari consideratio ad eam .in quam supra lib. I. ex parte descendimus, subtilio tem pertinet Iuris prindentiam, nec adeo etiam hic, ubi determinarum subjectum societatis, a gubernatrice inibi potestate gubernandum, de ad fine lata competentiae dirigendum quaeritur,tamopere aistio, ut generalior directionis hujus materia quam illud aliquod ii discriminationem cadit, per quodae lolio jus eri usque societatis si ei alisqς otio. testatis peculiare directivum objectium fiat; 'hoc autem nihil aliud possit esse, quam ipsae, quas ex sociali ratione peculiariter ina mutuatur, circumstantiae, utique in his illud peculiare dispost ivunia simul ac terminativum hujus potestatis objectum erit quaerendum. Sunt autem sine dubio plures ex numero circumstantiarum defor
232쪽
tallis circumstantiae omnes, quatenus societatem tangunt ejusdem directorio hactenus obnoxiae, ut ad finem societatis ab eo sese diri agi sustinere necesse habeanx locum enim hempus reliqua talia utique in illis licet deprehendere, circa quaevis haecce societatis disponat. Veruntamen ne vagi simis nimis; d quia de pluribus horum circumstantialium minus compendiose licet conciper quo modo, ut in objectis forte eas haud neges esse simul in determinantibus universi generis hujus potestatis illa sint imo vero vel
sub lectinam me, communi aut vulgi, aut sapientum usu vix aliqua ex huiusmodi venire audias, praeterquam quod persona. & quod res ad personam pertinens, est. Tantum igitur desnobis nunc quoq; personas acres ad societate qualibet perimentes, in subjectis, illius universi mei dominatis potestatis,licebit habere: Et prirnu de personis ei de subjectis observari; in iis copulandas esse primu Omnes, Warde corpore focietatis sunt; quomodo id manifestu facile fit petfamiliam, per rempub. perq, societates reIiqvas. Neq; enim qVis iram videtur penitus ab hac potestate posse exemptus este, ni lili-
mul&a societate sit exemptus: licet forte modus ac competentia
subjectionis cujusque sua diversitata, intensione ac remissione non careat: dum alιus in paucis aliquibus socius subjectusque, alius ii pluribus. talis potest essh, prauius in republ.vel privilegiati aliqvisum vel non privilegiati; in merca ibria societate vel de uno forte Oenere mercimoniorum, quoad lucra & damna participant, vel de
omni:dum potestati, si di subiecti possunt esse a linam mediate, ut
omnes pelta tia person familiari dominio liae mediate quada-Mnus velati iam iliares.perlonae potestati civili Ut ut,inquam, qua . dam haec subjectio diversitatem admittat de ipsa tamen hac aliqva subjectione omnium personarum societatem attinentium . qua. tenu. eam adtinent. haud Opinor ambigendum erat. Idque euma
hac quadamissatione, quod etiam hucu Sque personarum, dc socie . rus Sisinus cuiusque huius hac potestaSv IdeBt ut 4erminari,nee,ut inutiori respectit,adatiose trancos usq; fera extendere: obtinente
M sapra potestatem imperanti impune in pareatur eqviciem supra vires suas. omnino, deretur praeelsura potestas societati prae si
233쪽
mandare nitatur. Et quamvis forte contingat ut una familiaris pote itas, a familia altera, una civilis majestas ab altera civitate quicquam legitimξ exigere habeat; vides tamen potest idipsum iis non competere, qua innus sociae sunt, sed quatenus alio quovis modo potestates crediti,debitive exigendi sint. VII. Quod res attinet, quae huic architectonicae cujusque
secietatis potestati ejusque dispositioni subjectae dici queant; In his quod illae sint , quae cuique societati pro indivis bona communia sunt, usumque sociorum communem pro singulorum modo respiciunt, facile dubitat nemo. Minus autem, nisi fallor,plan res est, si ad ea, quae singulis fisciorum propria sunt respicias ubi nec fortassis, quod de universo genere hujus potestatis communiter dici queat, facile invenies; nec commode expedire te posse vis
dearis, nisi genera societatum distingvas in ippe reperiri videas
secietates,ubi ipsum hocce earundem proprium κυνον,vel parum vel nihil dispositionis habet, circa bona sociorum propria,ut accidit mercatoriae,opificum,ae similibus contra alias,in quibus idem de iisdem amplissimam habet dispositionem, prout videre est in illa universalissima,quaeDeum dc homines intercedit,itemque,mul ex parte, in illa, quae in domo dominica est, desea, quae in gen
ratissime humana positione constitutis respub. audit imo videas,
in quibus medio modo sese res habeatio illud ex parte circa talia subjecta rerum dispositivum sit, ex parte veris non, veluti contingit fere in societate conjugali, itemque patria. Nisi fallor, attendendum hic foret, num quae societas magis absolutae sit auctorit lis,dcnum socii ipsi perionaeve in ea contentae omnimodae maxumeo ve addictae sint subjectionis, An vero eadem aliqua locietas multum subordinata ,subjectaeque sit auctoritatis,personaeque contentae multum limitatae minusque addictae, quoad hanc quandam. communionem, subjectionis. Priori casu, non dubitarem asserere, dominio sociali, etiam in ipsi cujusque socii subjectique bona undecunque propria, plurimum competere dispositivae auctoritatis: exemplo modo adduct6 domini divini per hoc universum Majestatici per civitatem, herilis, patriaeque secundum priscam
ei aromam. inditam formam, perfamiliam, ut qua alia ab humana
234쪽
mana auctoritate vel plane non, vel parum dependens existat cunisui auctoritate societas ratio autem videri posset esse quod res hujusmodi penitius addictae personae, inaccessionem ei cedant , ed i et similis quodammodo juris videantur esse, cujus ipsa persena est; prout in hae ipsa ratione observare ieet, plurim sim tundare sese Romanos in sua cirea servorum filiorumque familias res peculia. que Posteriori vero in societatum specie, forte non eandem vim 'eidem seciali potestati in res foetorum proprias concederes perex empla similiter hujus generis, velini societatis mercatoriae ac sinit - lis perque rationem, quod ipsa personarum subjectio multum hie dimitata sit; necessiciat, quominus eaedem in pluribus sui juris suae- 'que libertatis auctoritatisque persistant; per consequens una se cum etiam bona sibi quasi accedentia ab illa quadam sociali pol state multum soluta exemptaque praestenti HL Quin fortassis sustineres, si ex eo, quod naturaliter , divinaque ex justitia justum est, judicium sit sumendum, nullam ,
dari inhumanis societatem, cujus auctoritas regens non aliquo modo limitationem patiatur, etiam quoad bona resque socioru nrta subjectorumve, nescit per omnia plano liberrimoque arbitrio de iis, uti nee de ipsis personis disponere valeat quia nempe, quae o '. anni bus divina,aut etiam quibusdam humana supereminens gene ratioris communionis au ritas est, sua iisdem personis competentia quaedam a sese ipsis adsignata, salva tueri discupit quibuscum,uel piam civilium nostrorum statutorum humanitatem con . spirare animadvertas, qua in penitissime, quoad possessa boni, excutiendis obaeratis, sive a sociis familiam attinentibus veluti coniuge, liberis, libertis sive ab aliis etiam ereditoribus illis tamen tantum bonorum relinquendum ne victu egeant, Vel expresse or Ilia Λαdinatur, vel saltem hujus nomine misericordiae Ommenuatur sa) qua servis, filiisque alimonia curaque orporis necessari e bomis odi. Ides, provisioneque familiari deputatur De restricto hactenus familia.., an privatoque arbitrio ut/lico non contra agat, re que ei caim a-ἡbὰ Pgulorum mi societate disponat conspirat quoq; sine dubi Omn a det iis judicium hominin aeqvum,qVando praeter casum e trςMMς0m MLim is munisque reipub. necessitatis, aut etiam contracti competentisque C.
235쪽
tabiti, haud admittet, vel ipsi Majeitati civili per rempub. liberum
est., de bonis singulorum civium suo pro arbitratu prorsus liponere similis latio erit in civilibus caeteris. Ut autem in humanis societatibus, etiam iis, quae absolutillimae auctoritatis strictissimaeque sub lectionis sunt, pote itis imperans non penitus, ac per omnia, absoluta et, cita quoque vicillim observare erit, nec in iis, ct vae etiam laxioris imperii, limitatiorisque lunt quoad personas competentiae, ullam temere deprehendi, in qua non aliqua, alis o casu, ipsus dominantis potestatis, ad bona etiam usque soci Cium pro pr a protensio quoque admittenda sit puta quatenus cmpetentia cujusque fert, ordinandi, uti cita, ad modum-bon de bitaq;s ocialis, a sociis incommune conferatur. ita autem , ad musa societatibus mercatorum, opificum&c. seri Ubi .quidem quoad vim dispositivam huius potestatis, non referre nec eidem derogari existimem. quod liberiorem severioremque executione sibi forte sumere non ausit, socialiter dispositurum; ed quantua hinc subsidio superioris dominatus forsitan opus habeat possibile, quod hujus authoritas, societatisque, cui hic praesidet, quies, hunc processiim requirat scilicet, ubi adseveriorem.ossicii exactionem coercitionem ultionemque, pro obtinendo justo etiam, procedendum est, Non sempersingulta in teli .ctiam subiectis civita-J. by ty. C. Wi, ne occasio sit, majoris toniustita faciemi sa . quin idcirco udicioru et dejudaei vigor urui ρυbtici tutela in me io consitum ere, ne θνoqvam sibi ipsi caebc. 6L I. permittere aleat ultionemib). Cur autem ad armat rixam procederegu GH r. patiatur Praetor, quospoteri uri diectione ua componere c. Inquam, etsi per publicam hanc exequendi ratione nonnunquam trans re habeat dispositiva alicujus legitimae societatis vis, vix gmen esse, quin ita comparata sit omnis, uti per personas spcias, ad usque rarum bona si modo habet praeter victum aliqva sese quoque extendat; si quidem contingit, quod per haec aequabilitas socialis debitita, . . , a sociis conservanda sarciendaque sit sed occurret hoc caput pau- Τ ' hia tu, E denuo recolendu ubi praemissum fuerit, pene RVOS' V potestatem hanc resii e re congrua contingatque qVemve exitum habeat, siquidem apud plures resideat. IX. Cir
236쪽
IX Circa subjectum inhaesivum, quod dicimus, notabile hujus disquisitionis e caput d quaestio est Penes quem qu*sve ex nullis sociorum potestas isthaec- cmQνι ιη in qualibet societate potissimum debeat resideres paratam habuit let Philosbphus, opinor, ubi instituta tua Politici a condebat responsionem: Naturae a lib. polit.
multu esse con 'eniens, ut prudentia ac virtute potiori, aut silure tibδavs. vel omnes tantunde in hisce valeant, iisdem, vel simul vel alterna lib. z.3. c. tim,eadem committatur. Neq; vero iugnans tamen prorsus cum ha tura esse si quidem ex hypothesi receptorum morum, qua lata, tisque negotiorum, viris aliquibus aliis, certae suae cujusdam conditionis te spectu, qua vel nobiliores, vel ditiores, vel liberi aeque ac alii sunt modo utcunque susticiente, pro hujus alicujus societatis bono curando, prudentia, experientia, acalia, si quae ulterius requiritur, qualitate instructi sint eadem deferatur potestas. E hustis modi quidem Philosophi ratiocinationi palmam darem per omnia, statuens cum eo, melius quidem fore, si optimis quibusque; nbn tamen in absonis esse, si aliis; modo utcunque commissis suffcian , ipsa credatur. Licebit autem juxta hic duo porro.quaerere: Primo Utrum de necessariis naturae societatis cujusque sit, complector autem universum genus si quidem potestas eadem dominans certo aut certis aliquibus ex iis c iis commissa est, ut ejusdem, aliquid, vel etia in ipsa in quantum illis commissa est, actu dera die aliter tamen ut nonnulli volunt penes caeteros quoque de , societate resideat A parte negantium mihi existimo standum,eum per rationem, tum per experientiam petitam ab omnibus, quae dari possunt,ac aliquod momentum in vita habent, Iocietatibus Perrationem. quia primu potestas ut omnis ita haec regens aliqvid ex iis est rebus, quae aliquibus hominum, prae alis sui generis, possunt committi, id quod etiam quoad hanc potestatem mecum fateri necesse habent ipsi , qui statuunt, eandem nunquam a communitate recedere, quippe hominibus hujus communitatis, iisdemque
adeo certis prae aliis, quaecXtra iunt, eam tribuunt. Deinde ita porro colligitur Aut potestas haecce societati κυνιακὴ aliunde, orti ab eminentiore aut foritate quam qua ipsa societas potest pollere..tommittitur aut ab ipsa comin unione Paut utrinque. loquor de
237쪽
casibus ubi legitime illa solet deferri, linquens eum ubi sibi ipsi homines eam saepius iniquius usurpant ut aliunde certis quibusdam ex foetetate commissa extat, non autem simul & reliquis, utique . ipsis certis quibusdam tantum illa competere h. e. propria potest
esse non autem ex communione reliquis, ter consequens non toti communitati ullo modo hoc casu potest eompetere, unde enim haberet, quod a nullo sibi datum commissumque esset. . Si ab ipsa communione eadem certis aliquibus conferri ponatur, quid obstabit, quin dici queat, eam ita certis quibusdam posse ab ea conferri, ut sibi ejus quanti, quod confert, nihil ipsa retineat 3du liqvi dissimi juris est, unumquemque id juris quod habet alteri posse hoα
modo concedere, donec ordinationi superiori in hoc non adversum faciat. Et vero cuivisad hanc rem attendenti facile manifestum fiet, in multis societatibus, v. g. civili, mercatoria militari. contingere, ut delatio haec certis facta, superiori ordinationi no ita*dversetur quomodo enim adversaretur collatio civilis majestatis ei, quae sola ipsa superior est, divinat; cum haec etiam multo decreto in solitariis personis, regibus videt illam tuetur Posita possibilitate, non dico nunc quomodo admodum dictu absurdum sit, summam potestatem per ei etatem certo aut e ertis esse a commuttitate commissam,& tamen ipsam penes eandem adhuc nescio'
modo , residere , cum hoc dicendo idem dicas commissumo, de non commissum , certe aliud ertis ommissum, si totam reliquis communitatis hominibus superesse dicas; at in mero quidem relinquo, an ab hac disphonia talam positionem,quavi uni vel certissimul omnibus talis quaedam potestas tribuitur, liberare possit distinebo inter exercitium & potestatem hanc ipsam, siqua similis a viris politicis hie in schemate civilis Majestatisve .santibus adhiberi consuevit. Examen experientiae si instituas per Omnia societatum genera, forte nihil liqvidum magis est, quam id quod afferimus; nempe non esse de necessariis societatum uta potestas ejusdem suprema regens penes communitatem sociorum omnium resideat, ne dicam, vel tum, ubi certis quibusdam illa commisia habetur. Ita enim nemo dubitat, quid Dominium, quod
Generalis imum Generalissimae, omnem rationalem naturam a comprehendentis, societatis est, nulli, oraeterqyam uni Deo com
238쪽
petat. Si ipsos familiarum nostrarum societatum dominatus reiaspicimus, superius conjugale dominium, herilis patriaque domi nans potestas, sane uni marito, patri, domino,propria sunt; nec fingi potest, quomodo radicaliter illa eadem potestas simul in cons ciis, uxore, servo, liberis residere possit. Cui vero p*ro unquam . videbitur commodὸ dictum lenes gregem militum residere gen Talatum, donec. penesseneralem campi areschal .is est De Majs state civili sane prisca politicorum schola idem fatetur, eam modω apud omnes, modo apud quosdam, modo apud unum, modo partem ejus apud hunc, hos illosue, partem apud alios posse esse. Non opus erit per plura transire exempla.quando hoc tantum hic velim manifestum esse, non esse de toto genere socialis naturae, potest tem imperantem, ubi quidem per societatem certis est commissa, simul residere penes sociorum omnes. XI. iterum, quod intuitu subjecti inhae Itonis, de potestate hae societatum κυροωιῆ potest quaeri, est de exercitii exitu, quemnam illium possit habere, siquidem plures sint personae, penes quas
resideat eadem Verum, ut communem annotationem haec quae
stio habet, ita etiam facile ad communem prudentium decisionem perducta est. Quae quidem in capite haec est, uti valeat obtineatque id, in quod major pars consentiat, edesses tu ut non tantum subjecti huic potestati reliqui, sed&caeteri alias pariter imperan-Tes, plurium conclusis parare habeant. omnino enim, inqui Crotius a),Φa credenda eri Dissevolun au sociemtem coeuntiam, ut .a ea JI karatio aliqra esset expediendi negotia o ct autem manifestiniqrum, ut dejureae aepars majorseqvatu minorem: quare natumsiser eclosisPact ac legibu , beλου. ρνaformam inuerandis negotiis imponunt, pars major tu habet integrLSubjungit ejusdem sententiae verba ex Thucydide . κυνον ναυs, τι- ο πλῆθJ ψηφίσηται Appiano latine reddita ram in com . iisqvam svudiciis vinci ars majori semque ex Dionysio Halica nanetis: qpodpluribus visium id valere. Aristotele κυνον το τοῖς πλείοσι δοξαν Curtio Eoqpodmajor pars decreperit fetur. Pru Iso. g. c. dentio. Infirma minoris vox cedat numeristarraginparte lescat de R. I
239쪽
μή ς pars curiae essetit, pro eo habetur acsi omnes gerint. adstipulantur ενι illa e etsi JCti quibus existimat, quod si tres judices dati sint , qPod ' D inus dilientiata reliquis, standum esse duorum sententiae. Hisce unire si tamen hixta notare erit, quod etiam a Grotio in allegatis observa-C dedecμr c tur: legibus iactis hune processum posse vel immutari,vel etiam .d.decret si certam ad obtervantiam redigi, prout Romani Imperii municipiis orZoc. in iis decurion om concilio accidit, quibus ut praevalens nume-Oὶς νε ρ' rus sententiarum pondus haberet, dirarum partium eonsensum m ei ἐν praesentiam reqvilitam fuisse indicio sunt plures uris civilis tex-
Marg. I. g XII. Nec vero observatur in istiusmodi, ubi socialiter sive 3. quodc ρB collegialiter flatuend iam est, illa regula iuris, c)qua vult Apodo-Mmν Gotho tangit, debere ab omnibus approbari; utpote quae locum tantum fred a ιυ obtinet incon eursu plurium, ad commune aliquod rei, extra ea ad muηι F. sum, in quo hic versamur, initae vel etiam dirigenda ad commu- 6tit.comum competentiae finem societatis; sive ut interpretes hie loquun- iridomu tur sic in casuibi quid tangit plures, ut singulos, non ut universos; hercis 3 J.et prout accidit incommunione rerum incidente ex causa haeredita-
a.de, ι tis aliaque e . Item ex concursu creditorum in bona obaerata aestra ex quo vali jure pluribus oppignorata&c. ubi etiam inviti, salteris suum
contri singulis jus servari solet integrum. v. g. ut mortuus in commune
t. sepulchrum inferaturis . tametsi vel hic etiam, ubi quid commu- religios niter circa talia, ab iis quorum interest, statuendum tandem venit, g)LZ-iηΟ intercedente juris judicisque auctoritate plurium voIuntatem in- epa I tuendam esse, equum legislationibus nostris visum est: Ζὶ Cum C.qPibo. ced. hae tamen singulari observatione, ut major illa consentientis vo- post IJ I. δε luntatis pars pro modo ac mensura debiti quod quilibet in illa re satisda suum afferunt aestimetur, non pro numero adeo personarum hy b ιδ. adeo ut vel unus, cui major juris debitive portio in re est, pluribus,
ι quibus simul tanta non est, praeferatur Quam rationem etiam adpo LM G ipsas eietates proprie dictas trahi toto die cernimus, eoque pactis. qui bom cer solere descendi,ut nempe alit membro unum, alii duo, alii tria vel positar de 4 Iura suffragia competant, prout de Libyca vicinis quibusdam, Feb.author teque viginti tribus Lyciae urbibus consociativax strabone memo- να GC tat G totius a tr&hodie in Batavi eo foedere observatur quin Arico ἀιnFin stote-
240쪽
ossessionum causa inita 'societ. . Quicquid autem de ptiiralitate votorum praevalente dictum est docum etiam videtur habere in casu, quo unus aliquis, vel pars minor abiens sit, vel sua causa cul- saque, vel etiam forte-fortuna, horum interea ius praesentibus
quasi accrescere, ut loquitur Grotius b). proponunt in ipsa hac b Zin. aet i ecie rem non semel legum nostrarum compositores s. idque , 640 admittunt, usquedum non diserte superiori aut horitate res pluri qpst c msbus junctim agenda commissa est d) qui quidem exceptionis ca Mnipers. L. 1.-sus extra nostrum potestatis socialis libera est c. de decur. XIII. In casu vero denique, ubi ad paritatem votorum ac sententiarum inter plures res devenit, negotium ad expeditionem vi suifragationis haud videtur pervenire posse, resque infecta man rej dic. sura, nisi quarenus altera pars, forte aequitatis benignitate praepon derans, vel rigorem adversae factionis ultro paulatim attrahat, vel .iuperiori dispositione juvetur. elegans in specie alterutrius eXduobus mediis cessionis bonorum scit veI quinquennalis indulti, .uc chbE pluribus aeqvali jure creditoribus circa bona obaerati amplo tendi, ι. ,, a Iustiniano facta dispositio extati e ubi in hoc negotii generet 'reliquis quibusdam casuum figuris decisis, ita subjungit Sin vero
' πη--ουνalitas emergat nam debiti quam numeri creditoνum tum eos antepont, qPι ad humaniorem dechnantsentent am, non cessionem exi-
genteoed inducias in casu judicii dc pro numero judicum sententia f)Lys.dere aequaliter discrepantium alibi egregie Paul us Inter pares nu-juaec. meroIudices id sonassententiaeproferantur, in liberalibus quidem causis Oeeundum yyoda Dipo Pio con Dutum est pro libertaes statutam ob iis abis autem causispro reo. polo in judiciis publicis obtinere oportet. Item: si ιPersis summis condemnentjudices minimumst Handum esse Iubianus scribit paria profert alibi id Hermogenian de XI inodessicae iam ut de ea nune plenius di eam iterum 'π- ηumfattinet, hujus per societatem dispositivario restatis, vimq; ejus de Mid O N. Ghberata statutaque exequendi; fortassis generanter quoque diei ιν πιις potest, eam ipsi coa Lir.im quandam subjectorum, adi illa admittenis
da praestandaque, quae ratio usque s. eieratis ab iis deposcit, esse cNimirum estp estas haec, ut omnis, ex lege,&quidem ex lege l.-F fa ciet μ