Philosophia juris vera ad duo haec de potestate ac obligatione, ut summa ac prima, quae definire intendit omnis jurisprudentia, capita, universum hujus sisthema referens pertentata à Francisco Julio Chopio

531쪽

Mummis condictionisDe doti sa cepitom locin erit torum hoc millo

tomagis obtinere dixeris, ubi denique utrinis, opinione caua con- culpa tantum possessionis rei est veluti depositum & commoda tum, commodatu pignuου,&c in te litigo,quod negotium ex neu pro nomen sortiatur&speciem,& quod reumationi rei sine exceptione locus fututus sit. Constare putem ex his de consensu, quatenus ille in singulis consentientium ad aliquid certum destinatio, spontanea itemque ac sine coactione&ignorantia proaeresis, cumq; consilio appetitio est. XXV. Colligere autem similiter ex dictis faei Ie esse existime, qui ille consensus& itin esse debeat, quatenus convencio nibypem sciendis utringin idem esse deposcit ut Resq; imprimis elucet ex proxime traditis, ubi quidem recensitum fuit, quid opinatio erronea circa singula circumstantiarum, in infirmando aut non informando negotio valeat ubi quidem pro valore negotii dijudicando, per exempla contractuum in medium producta , mutuanein conspiras in idem, pro aere sis aut opinatio siet, semper in consideratione versatur, disquiriturque veluti an contrae uri in Ainfrici um, in idem corpus,in materiam,qualitatem, quae majoris est ponderis, in causim eandem consenserint;an vero opinione circa haec discrepuerint: prout id exinde potest peti latius, nobis autem ne actum agere videamur, nunc quidem repetere supersedendum. quin Properandum ad contemplationem ipsius Hiactat aut facien utrans per conventi Hemanimorum consensionem connexionu obligationisve. XXVI. Atque eonsideratus igitur hactenus quidem est eo n- ventionalis consensus, ut in singulis contrahentium pro aere sis, ii .e. cum scientia libera, cum veconsilio appetitio, aut animi destinatis est, directa utrinque obligationis neciendae causa gignendatq; ad aliquid, re, factove, hujus circumstiuatiis,certum atque idem ista quibus omnibus hactenus communem utri q. ab utraque convenientium parte, in obligationem conspirantis consensus naturam descriptam putes superesse autem ostendere, quae hujus consensus in singulis partium peculiaris natura, qualitas aut conditio,

532쪽

ligationem ne fiendam,prodeat, sesequensierat. Sane ut ut ante di .cta communia utrobique sputa in animo obligaturissibi alterum, . ejus qui se ait cri hic habeat uterque pro hoc effectu consensus; In aliquo tamen praeterea, diversae qualitatis alterutrinque proe idem eundem esse haud difficile collectu est, ex diversia intentione

alterutrique consentientium, contrahentium; dum alit intendit

optatque quid fieri ab altero,alter seipsum id destinat esse isturum.. Animadvertendum est,ut puto ad iter utros singulos quana a suae cujusq; destinationis parte primus quas character obligatorius ar pareat. Ougaturι ita appallatur, cui facultas acquire da, cujus bono obligatio nectanda est conssensualis destinatio videri, potest duaruesse partium,eupiditatis nimirum ac fidei Cupiditatem quod attis net nuda, qua videt cupit,atque optat quis ut sibi quis altier obstringatur, de aliquid aut faciet illa neutiquam obligatione inferet id

quod ratio nobis manifesto dictitat neque n. unqVam quemquam ratione recte utentem audies pro statuendo debito aut obligatione in altero,in sola sua cupiditate se te fundare imo vero cujusque --

debitum, quod obligationi consequens ex cupiditate alterius ae- si mare, in naturae absurdis est, utpote quae ipsum debitum supposuit cujusque competentiae, competentiam Vero cujusq; limitem

eupiditatis effinxit minime vero cupiditatem aptam nasci fecit, ut pro sua infinitudine in infinitum sibi competetas, debita, obligito,n s, constituar reliquum igitur videtur este, uti, appetitione

licet tanquam vehiculum fiducia ad objectum. non penitus forsitan excludere liceat fiduciae hic plus tribuamus efficaciat ipsam que alicujus bonam in aliquem bona ex ratione procedentemsita. ciam seus dem loco positi characteris, ab hac quidem parte potissimum acceptemus. Testatum pro ipsa hac prodeunt, ipsae indignationis dc quaerelae, de non impetratis aut praestitis, quae confisi quasi in bonitate alterius , ab eo impetratum iri speraveramus, credideramus; fundantibus sese hisce querimoniis plurimum in hae ipsa bona fiducia habita, sive adsit, sive etiam absit alia insignis debendi causa. Imo testatur id bora ratio eorum,qui, aliquem de se suaque, pro re praestanda bonitate, bonam opinionem fovere recognoscentes, quandam quasi impressone in animo persentiscui.

533쪽

competentis ac congrui, ut pro possibili benignitas praestandi,fiduciae adipiscendi respondeat. Atque hinc pudor, animique angor, ubi, quod boni rogamur, recusandum venit, nempe videmur nobis, quasi stringi , alterius pulchra in nos considentia, nosque osticio h. e. debito qua dant enus nostro negando deficere. plane beneficium ex causis obligandi esse, supra cap.3. pluribus demostratu est Nec dubitabis forte adserere, si bona de aliquo habita fiducia beneficium non sit, saltem ad naturam beneficii eam accedere quam proxime . quod vel omnino bene secum quisqve putaverit agi, ubi bene de s e suique virtute ac bonitate homines opinantia , maxime ii etiam confidentiam in ejusdem certitudinem atq; exu perantiam ponant re etiam ex contrario elucente magis, quando prorsus male secum quisque existimet agi, si male homines, fortassis contra quam est, de semet opinantur, ita aeque bonitati diffidunt.

hoc certe fugimus illud appetimus homines Deusq;. Ex quibus adeo haud videtur ambigere esse, fidem bonam a fiduciam etiania sibi relictam,alterii quasi nexum quendam intentare certe mirabile hic est, placuisse Deo, fide nostra in se suamq; potentiam gratiamae meritum, nobis quasi obligari ad largienda bona temporalia , ad juvandum in edendis miraculis, ad beatitudinem denique aeternam consequendam. Pertinet usus isto runt, .a quo omnes con a it. de 'eb.

tractus,qnos alienam sidenrsecuti instituinetis, titulo creditι contineri cre cred. dendi velutionem es egener.ilem cuicuns ad enisamur alienams Eemia, secuti,credere nos dicι asserunt: quando toties circa materiam eonventionis occupati, fidem commendant fundamentum eam Iiastitia

qvodqye obligationi ex ea, i ubminiculo existat. Tametsi negati a πquidem noli debet, autoribus hisce, non adeo fidem meram,&qVa te nugin solo animo confidentis latet sed quatenus insuper promissiloni alterius innixa connexaque est, intelligi amo vero hoc notare est, podus fidei interim in hac re offecisse quod usu sermonis etiam fides parti promittenti aut obligatae tribuatur, ubi L

dem illa diuitur dedidist,siden obtuust ubisti nostra quid esse eripe

534쪽

cum magis proprin

diceretur, fidem ha- fides sibi haberetur , ubere mos quem ut di dat nos fide prosequi alienam promissionem. verum Visnam .usum loquendi non posset pati, ut cunque videret, eam nonnitula proprietate declinare ne nune dicam illas quasdam locutiones, veluti idem dare ac similes, etiam eo altero respectu, ut minus improprias olerari posse, quod hoc ipso, quo promisso forte intervenit, ipsa plenior fides in animo alterius conficiatur deturque Sed nihil hic opus est subtilitate, id mane. bit, sive ipsa tota conventio, sive promisso, sive hinc obligatio, jusque aequitas, fides appellitenturi, deno arvinationem derivaria conjuneto illo, quod est in animo obligantis proprie τα credere, si,

XXIIII. Fiducia autem haec quidem est in bonistem aherius; addo fore, ut alii quid qpod nostra incerect benigne is faciat, ex qualicunque sua eumniistitia proditura vi tu te. Namque ita feres videmus comparatum esse,quod fiduciam homines concipiant daalterius liberalitate, munificentia, fortitudine temperantia,&C. fore, scit ut per isthaec ab eo forte, munere, officio, defensione, conservatione rerum similiarium, adjuventur, vel ipsi, vel quos juvari eorum interest aut jure interesse possit Enimvero si nec pronias confidentis interest aut interesse jure queat, vel pauxillu tande vel quo minus;edani ny, parum vel etia nihil videtur paritura confidentia materiae ligaminis in altero, veluti si confideret quis Is lanis in Magnum Chamum, fore ut suppetias laturus sit Persarum, Regi contra Turcam; aut si hominum aliquis credat operam datu- ros angelos,ut convertantur diabori .scit. hoc ex ejusmodi est, quoiujure nostra interes non potest nec debet, utpote quod justo judicio Dei est adversum: Illud vero longissime nostrum aliquem tangit dixinde hujusmodi fiduciae ergo, nec angeli possunt huic alicui obli gari, Magnus cham, si rescisceret, istum illi id affectus tribuisse,

forsan rideret. Sec atque eontinget, ubi angelorum bonitati confidimus, fore ut ad Dei voluntatem nos fideles,&ixos, custodituri sint, in omnibus viis nostris, vix enim videtur futurum esse,

vin illi affectum talem nostium persentiscentes, eum in sibi jucun-

535쪽

ias habituri sint,&hujusqucrive nomine no redamaturi, aut ut . redament, obstrictos sese qua dante nusse cum deprehensuri sin . . similiter, ubi Magnus Cham krte resciscet, Persam aut Renipub. Venetam suae bonitati ae justitiae tantum confidere, ut liostis Tu Meae injustitiam odio habeat, ni fallor animus ipsius, siquidem temperatae modo bonitatis est, reflexicinem aliquam patietur, teneri

sese, ne horum fallat de sese confidem judietum Fons hie conventisnalis obligatorii consensis unus es fori ebis euroblig tio, ajunt, acquiritur νει dubito nunquid aliudoperies, quod hine in nexunt conventionis prvitante qosi exsurgar, praeterquam demn Mionem 'vuli cui praestandi: quam, juxta ac magis meliusque huc desiliti inire disque potest esse, Propo ψοπὰ disteris scit obligatio eorruinta est,quae alicui ficienda, raeve aliquis, qui obligatus est, est fictis ,

rus quae autem spontaneo ac libero consensu, cujusmodi convenistionalem esse oportere ante demonstravimus, sumus facturi, nobis

propositisse dicimur . de ipsa tuique talis modo delecta intentio seu destinatio propositum est.' Quod autem ipsum h bc tale pro . positum, quod dicimus, a parte obligandi ad pariendum nexuma obligatorium, natura sua aptum atque proclive sit, in dieio est ipsa tractio sive vis trahens qyam etiam nudE sibi proponens, donee quidem non mutat, inde patitur sentitque Tametsi enim fini id feretribuimus, quod ab eo trahamur, isque vim habeat, per speei embom, qua indutus est, appetitionem nostram pertrahendi ad sisse; certum tamenis, &juisqva facile secum persentisces, ad i

psum pertendendi modum,&,tactu pergamusad filior, Vimiacti iasiinptiqve propositi plurimum sicere: quod quidem totiesnobis probatur, quoties videmurnobis quasi ossicium nostrum mede iς

se, ubi a bono proposito destitimus quoties nemine cogentriaut

ersum licet fieret, exprobraturo, statos labores, stata tempora rexati H seisies forte nobis facto delectu subimus; non admitte 'tes temere, ut ordo noster turbetur. id'quod maxime accidit, ubi illud in uno aliquo cotinuo peragendo versatur.vehit ubi iter abis

sabinoaut ali ινμquam expedire in animo est, Verum inquam '

536쪽

indicio haec quicum sunt, propositum natura sua pro sive es e ad

obligationen pariendam, eidemque proponentem subjiciendum non autem evincunt, pro I ostium quodvis intus in animo lusceptum, etiamsi sit quod intendat praestationem quandam alteriri ciendam , nos statim altera obligare, aut etiam alteri facultate tria parere , huj rs nomine quicquam exigendi a nobis quippe haec vis est atque natura, imo jus arbitrii nostri, uti si lege ex alia non stringatur causa, liberum ei de jure quoque iit, propositum, quod quidem intus per mancr, mutare infinities imo, etsi in notitiam id forte deferatur elus, cui bono id fuit conceptum, parum abest, quia potius, quam coiicipieritis, obligatorium sit hujus, utpote cum speciem benignitati' per hanc, tentati ei beneficii, prae se strat: ea quidem Per naturam rerum efficacia, ut ipsum illud amplissimum atque laxum hi: in pnitatis vinculum sustineat, utpote quod

toto die viden ius biit crat uni te aduci is cos, quos bono proposito, aut etiam hujus una. ne bene violentia ac favore erga se vaca,

re homines senti imi cxtinctu ni vero peniti, ubi appetitio con traria, malum scit atque inimicum propositum ad ursus es habere aliquos, animadvertunt unde deinde furiat i a iuribundat&interneciva certamina. Neque multum etiam refert, pro effectu obligatorio, nudo illo atque intimo proposito, proponenti ipsi introducendo, si, ubi post cognitu hoc fuit, laude inde, is nanciscatur; imo fiducia nascatur, fore ut qui quid tale proposuerat, de adhuc praestet quia quod nunc exorta fiducia forte non est in animo ali rius propositu, id nec deprchendi ab hac in loco illo potest, nec ad . eo, hujus nomine quicquam Obygationis personae vaeco nunc caret configere brevHer, benignun crga alta rum aliculus rei prae

standi propositum sibi relictum, ei qui proposuit, intentare quidem

idetur, non autem facere nexum, sive in notitiam possea incurrat confisuri sive non: Eaque in re minus habere hoc valoris, quam sides, quae a sua parte, etiam per se soles, si quidem cognita fiat ei cui est habita, si non firmum prorsus multumque saltem aliquid ligaminis videatur injicere, ut liquet ex phorismo praecedente Ut adeo susidem σpropositum, ut velim quidem, peculiares, huic&illi contrahentium, easdemque proximas sive formas sive qualitates in

537쪽

animis eorum, statuas, unde in nexum conventionalem utrinque tendatur, separatim autem singulorum pro hoc effeci vi in consideres; masculam, autum es , natura tristaei, proposito nemineam attributurus sis. Sed paratam dixeris utrinque materiam fili, stamen item atq; subtegmen, modo re istare, ut proferantur illa ad ossicina, aptenturo justo denique flexu plexentur scilicet videndum restare, quomodo consensus ille tum propositi tum fiduciae, suis in latebris formatus, indeprocleat, proeedens utrinque conformetur , denique in obligationis nexum compingi uti coeat. XXIX. Primum omnium , ut ad effectum conventionalis nexus, consensili iste. propositi ac fiduciat utrinq; possit pervenire,prorsus necesse videtur esse , in notitiam procedat utrinque ad utrumque eorum, qui contracturi per eum obligationem iunt neque enim id nunquam satis poterit perspici, quomodo fidens&pro ponens,conventione obligationem possint ne stere, si fiducia simul atque propositum, alteri atque alteri, prorsus incognita sint atque

maneant,vel etiam donec maneant. ignota enim ut vulgo dic tu ,

nulla est cupido; nec uaecium de occultis. Posito igitur, qvod fidenti propositum alterius sit ignotum, id ipsum ejus cupidini mul , cindicio uiduciae non erit pertingibile, nisi dubiissima sorte , lamuli opere per accidens Eadem erit ratio, proponentem latet confidentis fiduciaci cum ad hanc propositum suum conspirare facere,et impossibile sit, nedum ut id innexum cum eo complicare possit. Neque vero de quicquam ponderis hic videtur tribuendum contingentiae, qua forte fortuna idem quod alter credat ab altero sibi destinatum esse, alter quoq; tacite eidem dares bi proposui imamq; hoc quidem, citra omne signum, ex signis causisq;

rationem,erit contingens rarissimum:&quae hic con Iensus latentia est, non potest nui fidem dubiam lim nullam,&per conseq. pro positum ab ea incomprehensum quoque relinquere. Ut adeo ex

his, illa,quibus Jelo a conventione convenisen cuntur,qzz a dive riss animinetotibus in unum consentiunt,aut minuis absoluta videri pos-

sint, aut cuia eslicacia sensus accipienda elle, qua isti divers an uni motus manifestat conspirent. Sed quid multi, hominum communis obseIvantia,consensum, nisi patet, non agnoscit aut admit-

538쪽

titulliina; in se sane tam anxia iis consensus, mentis, voluntati scis, cujusque Oboritur inquisitio unde toties repetita Iure conseito - AEVI C.' d. v n a. t severatio, ne civicquam debitum ex destinatione animi aut L. L a debis dispositione voluntatis praetendi, ubi ea non intelligitur a . itemq; pro no adlud vita et a luna proposivum in mente retenIunthι operauar b).tae δε ript hab. l. s ciuir iraque, nisi multum fallor, ac primum erit consensu con-12. L .d ho ventionali, quo aptus fiat ad gignendum nexum, ut manifeste tuta , .

Ved. insiit. S XXX. Mani intio autem liae cciiiij iisdem conventionalis pae. b)Paci consent us, ut quaelibet occulta mentis intentio, debet omnino fieri . ad s. . I. de per externa quaedam signa hujus sive indicia eaq; tanto distinctis hereaeqvace proposita, quo, ob modum obligationi deternit naidium, distincta dister se l. 7. magis cognitio ipsius iit jus consensus requirituri, Saue qua huc C de condi I imprimis facere possunt, non tam quaelibet hominem extrinsecui ob caustat. adjacentia erunt ille et ex horum aliquibus impius affectus aliaquernentis secreta scrutari contingat, e .g tristitiam hominis quem ne vides, ex morte amici, cupiduae in libertatis in carcere constitutis

sed ipsius hominis quidem nente ipsius me significans actus cum .

ni si aliquis scrutator cordium Deus occulta mentis extrahat, eerit talis, qualis hic desideratur determinatior consensus, utpote qui utrinque in paria omnia debet conspirare , a nemine alio ab omni

parte probe exprimi, nec ex ullo alio distincliycolligi possit, quam si ipse consentiens, proprio quodam suo a stu cum expromet, signi ficetque Cuiusmodi autem aetus significantes forsan in tripli e

quis collocaret genere dicenssermonem sive orationem seu verba hos esse gessus corporis actati quandoque alia . Atque in his qui dem praecipuum Omniumhranomn, tanquam qui . etiam praeciput homini ad hunc usum a natura conces ius sit,ut animi sui sensa per

c Arista' eurn aliis exprimat; res duduobservata sapientibus se9: imo cuili,

ut ca bet ad naturam attendenti observat facili ma. ibi quidem nota re est aemu satio artis cum natura, in producendis mediis oration prodendae aptis,dum haec fini huic paratam habet vocem, rivalia ne formant instrumenta; illa scripturam adinvenit ambo metilii Drio dia paris esse tu ,ςxiam id casu, quem nunc persequimur, gignen Tet ae perorationem obligationis quam rem eleganter observat no

539쪽

cisi,ut lasermone otisprorsus indubitatissima, ita de oration per iteras prodita,observationisfrequentissimae estq;&vulgo homi num&prudentibus commendatissima, tum in uuiverium sigi, sicatio mentis,tu in specie contractio obligationis a per easdem υ ars Ingi Asιστο-qui,secundario licerni marorum uia mentis αι. de in consignationi quoque inserviunt,plurimum,pro hoc effectu, 'o is sit. δα. dedendae nimirum voluntatis intentionisque obligationem parien- 'ustumum eri tis, nostris pene celebratur arutin. Ita Modestinus consultus M pals J VJa postquam plurimae narrasset, quae ut media facerent ad obligatio is sis Monem contrahendam istis subnectit; Sed es nutusco plerat eoar iit. . Ita alibi passim Icti hune,in hunc usum effectumq; commendant e . Ad quae insolens apparere potest dictum ut plani ho et Q. -- cinc διὰ Ο.qνisistipulato interroDnti dabis P sine ver adnuisset non tantam es A. Lis . .emtem civilitea sedare narumMerobligatu . qui madnuit verba haec de novatu . Icti ultima anguntinterpretes quae ut salven nonnulli de eo nutu .h hae iri dicere, ueeipiunt, qui est fraetercoriimulem morem caput mala δeredae reprimeonsuetudine incitiuuitiunx adducentes probando huic mori leges.s iam in lanum 3 Hippomtemio certEinterpretationem, ut quae u ' .aT.3.2. l. s.fmu fersalem prors acceptima acu admittunt,verba inlio videtur 3 admoni derare, qua adllibitinon avid dissiculter luis meas videri pos- - σα sunt expedite, qui viuvantJctum hic versiri inherie contra μ 1.f. a. inctus, persesennem, civili more introductam stipulatim em, hoc pro ovi

est, interrogationem c ad verba congruam vermiem responsio , ---- nem, peragendi; ubi quidem,si prae lippirititur, ut decet, partes ara. l. contracturos, hunc modum contrahendi utrinque delegisse aeri tendere, facile pater, nutu a Manquam, vi per propositim isto cer- Q modo eontrahendi qua xtraneus hic aerus proinde effectu est, ad oblitationem, quae hic verbis contrahenda. nullam vim habe-

re, vel certEnullam certiorem collectionem inde fieri posse in obligationem-quae ab altera par in intendebatur, fuisse eonsensum aut 'dekensum quin videri passe hunc qualem eunti intervenientem

nutum, tamquam exerea intentionem nutatu potius casu aut qua.

vi alia ea caulaedust; sive quod more suo nutret,sive etiam quod

540쪽

quaedam forte propositorum sibi placere indicaret annuens,in quaestsi recte se habitura sint reliqua, consenn re post velit,/estinatoq; modo obligationem eontrahere. Nisi fallor haee vera mens JCu fuit, quando contractu stipulato celebrando intercedente nutu adnuentem ne naturaliter quidem obligari censebat de caeter is Η.ti . Ibi ipsi nullo modbeontrarius futurus, alias vim explicandi conis n. . . , sensus, contrahendique nutui liberaliter idem ipse tribuens a) In

actibus aliis, qvibus praeterea consensus, in obligationem traducens proditur, numerabitur forte: pro herede gestio hereditatisve adi-ι ιι 1 ipso facto peracta, velutisiqvis rebus hereditariis tanquam heres umfur, venda orte aut colat respradias haereditaria b): Item perti- VI a net ultronea negotiorum alterius gestio scit. NeI hie obligationes si ex quasi conventione seu contractu ac propterea quasi ex consensum ' τί agnoseunt periti juris 0. imo praetere altera, ipsam ad praejudicii alEm actum cooricentiam nisnsemel observant,ujusnaturae qua-

fp doq. ENUI.,d de his quia i dunttntraritionem, de iudin ine latinii, Voluntatis,per sigila interpretatiὀni inservientia, sis r in I. an alibi nonnihil laxius eritastemsilocus sumist, his breviter ostendisse,quid potissmum attisdisgnorum soleat,

p 7 V videtur locus postere, ut praeexpeditum habeamus. Curi ex

superi u hoe capite adductis constet Psensim utrinque conspim' - antem basin esse omnium exeomtentione obligitionum por- vero de expaulo ante dictis liqueat: sermonem sive verba primarium hujus consensus in apricum producendi medium esse; esuris

vero aut horibus nihil magis usu veniat, quam ut conventiones eas

co*. q. r. , imprimis, 'Vae civiliter efficaciterque tenent, contraditusque fere obces .st 3 nomi Dantur, Vel potius ipsas obvationes ex iis , disti tigvant in eas, Lis f. t .sa 4 Vae eas. 'Vae v r M, ea quae literis eas denique quae consensii αδ sis contrahunturi c) dubium aliquem , inquam, primus verborum intuitu, posset reddere; Utrum ergo consensu non contrairantur, aut verbis ad expeditionem non indigeant omnes contractus. --- trum aliqui re verbi ut literis,sine consensu Migrare, Mensu,