Emendationes in Cornelii Taciti libros [microform]

21쪽

Beggenbergerus audaciorem transpositionem esse dicit, quam eui assentiri liceat. uod ipse hic proponit: en Varus est eodemque iterum salo vinctae legiones languoris vitio laborat, praeterquam quod Veri Similius est, sedem corruptelae in vocula que SSe. Compendium ejus perquam similis est huic es, quod est ejus cs. I, 3 ubi est in cod. alios et ejusdem. Inde suspicor, Tacito fuisse scriptum: En Varus et eodem ejus iterum sat vinctae legiones lEt haec addita vox tantum abest ut superflua esse, ut desiderari eliam videatur. Aut enim debebat dicere: En Varus et legiones, aut debebat ejus inserre scriptor, ne idem iterum fatum ad solas legiones legitime referretur. uod si fieret, Varus et legiones non conjuncti sed disjuncti essent, ut locolla cogitatione. Neque ossendemus, quod satum duci potissimum ascribatur et priori loco positum vi majori animos legentium subeat. Germanice vertam: Hie Varus uti seium eschichi um gweltennia inglei cher ei se reiit e die Legionent

Decursum etiam numerumque verborum velim allendas,

qui haud nihil nostra videtur emendatione juvari. De Synchysi autem verborum s. quae Boellicherus attulit exempla sub conlocatione iisque adde haec Ann. II, 6 converso ut repente remigio hinc vel illinc appellerent. I, 14 primam ut

cunque aciem hastatam.

Eadem compendiorum 6 etis permutatione mendum traxisse videtur locus Agric. c. 17. ubi legimus:

et Cerealis quidem alterius Successori Curam famamque obruisset: SuAtinuitque molem Iulius Frontinus, vir RgnuS.

0uodsi scribas sustinui ejus molem, continuabis similitudinem ab auctore per verba Cerealis, obruisset metaphorice conditam; et sustinuit cum vi oppositi primo loco enun- eiulum per se sufficiet neque ullo indigebit praecursore, quales Halmius et IIaasius arcessunt.

22쪽

Agrippina Germanici coniux, servatis et reversis e Germania legionibus, ipsa militibus laudes et grates habuerat. Id Tacitus addit, Tiberii animum altius penetravit.

ternos militem quaeri. s. militum unde Doederiinus militum studia quaeri suspicatus est, quod Halinius in textum nuper recepit. Raasius edidit gratiam quaeri. uae utraque locutio quum nescio quid nimii sapiat, mallem, si tali conjectura opus esset animos militum, quod vocabulum os Scriptum propter praecedentem syllabam nos acile poterat, quasi illographia esset, a librario opprimi. Sed non opus est tali velut interpolatione, quia Tacitus quaerere aliquem pro sua brevitate ursurpat, ut significet adire aliquem amicitiae et gratiae parandae causa. cf. Aun. IV, 68 Ac jam ultro Sabinus quaerere Latiarem, Mentitare domum, dolores suos quasi ad dissimum deferre. Sin autem praeseras, vocabulum animos inserere, habes locum, quo eam lecti0nem tuearis. Simillima de causa idem Tiberius cum Gallione expostulat Ann. VI, 3 An potius discordiam et seditionem quaesitam, qua rudes animos nomine honoris ad corrumpendum militiae morem propelleret.

Cum Germanicus exercitum in dextram Amisiae fluminis ripam trajecisset et jam flumen Visurgis Romanos Cheruscosque interflueret, oravit Arminius ut liceret cum fratre conloqui: Erat is ii exercitu, cognomento Flavus, insigni Aside et amisη per vulnu oculo pauci ante annis, duce Tiberio. um permiSSu . . . progreSSuSque salutatur ab Arminio.

In hoc loco explicando vel emendando viri docti laborant frustra, ideoque Nipp. alui. aas. editores signum lacunae

23쪽

ponunt, quae in codice non est. At, quaeso, quid interest tradi, quo anno, Rique adeo quo duce Flavus oculum amiserit Equidem me confiteor neque in universum id neque ex iis quae narrantur divinare posse. Recte ollitus docuit, amisso oculo non cum laude insignis fidei conjungendum; quam ita quasi Obsignari, speciosius mihi quam verius adnotatum videtur a nescio quo Nunquam Tacitus amissi oculi mentionem fecisset, nisi irrisionem Arminii eamqu ipsamoris deformitatem a fratre in ludibrium versam narraturus fuisset. Guid multa Mutata interpunctione locus sanus erit tene: Erat is in exhrcitu, cognomento Flavus, in Signis fide et amisso per vulnus culo, pauci ante annis duce Tiberio, tum permiSsu. rogreΝSu Sque Salutatur ab Arminio. Hoc vult Tacilus erat Flavus in exercitu, quemadmodum paucis ante annis duce Tiberio stipendia merens, ita lumpermissu Germanici inter evocatos voluntarius commilitor . Flavus ipse Arminio aucta sibi stipendia memorat '). An hunc credamus fratrem pellicere voluisse, ut exercitum ducesque desereret Emeritus stipendia redierat ad suam gentem B0iocalus, et aderat Auipsivariis agros a Romanis petentibus, referens se ducibus Tiberio et Germanico stipendia meruisSe.

Maroboduus undique desertus scripsit Tiberio non ut profugus aut supplex, sed ex mem0ria priori fortunae. Re-Sp0nsum a Caesare, lulam ei honoratamque sedem in Italia ore. Et Maroboduus quidem Ravennae habitus, Ne Siquando insolescerent Suevi, quasi rediturii in regi uni Stentabatur.

24쪽

Post Rhenanum, qui scribendum censuerat aut ne quando aut si quando, a Lipsi inde plerique editorum ne omittunt, nuperrime cum rellio etiam Nipperdeius, Halmius, IIaasius. Ac lamen Doederiinus loco mederi studuerat verba sic transponendo Et Maroboduus quidem Ravennae habitus, ne insolescerent ueni; si quando sc insolescerent), - quasi rediturus in regnum ostentabatur. uae medela cum non

magis probata sit viris d0ctis, quam Be2genbergeri conjectura nisi si quando, et Neissenborni inde si licebit denuo scrutari, quo tandem vilio lectio codicis ne si quando laboret. Et primum quidem mirum est, quod Tacitus neglexerit

referre, qualis illa ostentatio fuerit, unde Suevi cognoscerent, rediturum esse Maroboduum in regnum, si ipsi insolescerent. Nam ex eo, quod Ravennae habitus i. e. detentus est, alia omnia potius quam liberum reditus arbitrium augurari potuerunt. Deinde quaenam est illa honorata sedes, quam Caesar promiserat Anoiberius promisso non steterit, sed tanquam captivum detinuit eum, cui longe aliam spem praebuerat Atillud quidem acitus disertis verbis haud dubie narravisset, postquam non piguit eundem reserre, quam regio animo Maroboduus litteras ad Caesarem dedisset. His igitur causis adducor, ut in corrupto ne eam Ocem latere existimem, quae et justam Suevorum formidinem et soluta Caesari promissa testetur Scribendum statuo: Et Maroboduus quidem Ravennae habitu rex, Si quando insolescerent Suevi, quasi rediturus in regnum ostentabatur.

Et facillima haec emendatio ei videbitur esse, qui meminerit, littera n et , itemque s et ae haud semel in mss.confundi s autem ante sequentem eandem litteram saepissime excidisse. Ad locutionem et sententiam conser Ann. XV, 51. Zenobia, conjunx Rhadamisti deducta ad Tiridaten comiterque aecepta cultu regio habita est.

25쪽

Post Germanici repentinum obitum legali quique alii senatorum aderant, Triste praefecerant Cn. Sentium. At isonem, veneficii suspectum ideoque cunctantem, an in urbem properaret ad causam dicendam, Domitius Celer hortatur, ut provinciam jam vacuam repeteret disserens: Utendum eventu Pisonem, non Sentium Syriae praepositum', huic fasces et jus praetoris, huic legiones datas. Si quid hostile ingruat, quem justius arma oppositurum qui legati auctoritatem et propria mandata acceperit. Relinquendum etiam rumoribus tempus quo Senescant plerumque innο- centes recenti invidiae impares.

Verbis ingruat quem, qui legati aut mendum aliquod aut lacuna inest censuit quidem filZnerus, signo interrrogandi post oppositurum inserto omnem issensionis causam tolli neque tamen rellium, qui ita edidit, seculi sunt recentissimi editorum, sed quam ante qui supplendo addunt. Pichena rursus inspecto codice, ut Wallherus narrat, mendum in Vocabulo quem sibi visus deprehendere evulgavit quam justius et sic post eum omnes, etiam Belikerus, excudendum curaverunt Mihi quoque, ut brevi praecidam, in eo vocabulo sedes corruptelae videtur esse, quia neque exclamationis aut interrogationis hic satis aplum locum, et in tam nervosa comparatione necessario interroganti usurpandam vocem utrum putaverim. Guomodo autem quam ante qui excidere potuerit, non satis perspicio. Nam si vel solo compendi s , quo Vult Heraeus, exaratum fuit, nullus, opin0r, librariorum hanc par-liculam praetermissurus erat, postquam modo c0mparativum

justius expressit. Itaque legere malim: Si quid hostile ingruat utique justius arma oppositurum qui legati etc. 0uamquam libere fateor nullius me exempli hujus par ticulae apud Tacitum meminisse. Corruptela levis, ejusque

26쪽

origo haud longe repetenda, quum ut post at miSsum, mante tu illatum ad eandem his codicibus sollemnem illographiae labem, quamvis diversa ratione, pertineant.

Ann. III, 14.

Accusatores Pisoni apud Senatum inter alia objecerani haec duo gravissima crimina, primum Germanicum non modo odio habitum sed postremo devotionibus et veneno peremtum; deinde rerii in novarum studium remque publicam armis petitam. Desensio in celeris trepidavit solium veneni crimen Piso visus est diluisse. Sed judices per diversa Diplacabiles erant caesar

ob bellum provinciae inlatum, Senatu nunquam satis credito sine fraude Germanicum interi S Se . . . Acrii'AisAent .a offuliantes , quod haud minus Tiberius quam Piso abnuere. Simul populi ante curiam Voces audiebantur; non temperaturo manibuS, si patrum sententia evRSiSSet. Sic locum ut mancunt dilores omnes nolaverunt in e0d. s. lacuna non est. Solus Doederiinus verba scripsis sent, abnuem e unci inclusit et unam, quae reliqua est, emendandi viam monstravit. uem nos cum eZZenbergerosequentes loco aliquid lucis asseri e conabimur, quantumVis

Waltherus eorum studia irrideat, qui idem ausi sunt quique

ausuri SSent.

Nam quod nuper Nippei deius disseruit, plura excidisse

cenSen et ea maxime, quae petitionem rei comperendinationem flagitantis, simulque accusatorum adversa atque infesta tudia conlinerent, id quidem parum probabilitatis habere videtur. Sic enim si lutuas, quae percommode ex continenti sequuntur simul populi ante curiam noces longo intervallo, alienare interposita distractisque legentium animis dirimuntur ab iis, quibus voce simia aptata sunt. Hoc autem pro certo habeo,

nihil aliud hic Tacitum voluisse nisi describere et quasi depingere tum inaesitationem senatus et consiliorum inopiam,

27쪽

tum populi importunitalei et promptos, tanquam in re haud dubia, ad ultionem animos. uodcunque igitur supplementum

hujus propositi explicationem aut retardet aut superet, molestum est et non serendum. Verum Beggenbergeri judicio cum ita adsentiam, ut sola verba scripsissent eaepostulantes transpo Silione egere pulem, non tamen cum illo emendaverim, neque eodem, quo ille, loco posuerim Taulologiam utique intolerabilem efficies scribendo si patrum sententias nasisset, si eripi issent, eae postulantes, meque veniam huic lectioni obtinueris a vivido descriptionis colore, quia participium expostulantes, ultimo loco positum, claudicantem reddit orati0nem. At quo tandem loco ponamus illa verba Aut egregie lallor, aut inserenda sunt uno versiculo inserius post audiebantur, ut legas:

Simul populi ante curiam voces audiebantur, scrip sissent eaepostulantes, non semperaturos manibus, si

patrum sententias evasisset. Sed quid erat illud, quod exasperati postulabant ut scriptum haberent patres' empe nihil aliud, quam suam quisque sententiam. Id ex ipsis Verbis, quae adduntur, sponte apparet. Populus, perpetrati a

Pisone sceleris certus, non intolligit, unde in re manifestande longa cunctatio eveniat. Suam quemque patrum sententiam domi perscriptam in curiam afferre et potuisse et debuisse censet, de qua nihil concederet. Hoc enim interdum et in latibus praesertim causis, quae graviores et antequam in senatu agerentur publice notae erant, moris suisse comperimus, ut singuli de scripto sententiam dicerent ). Iam Vero quae causa potuit gravior, quod ullum crimen, vel ex ipsorum patrum sententia, certius esse, quam Pisonis diu per-Vulgatum et hominum sermonibus agitatum Et tamen haesita senatus et audita defensione dubitat, trepidat de consulto laetendo linc illae populi irae, illae exp0stulantium minae

cs Beliker, andb. d. rona. Alterthumer II, 2. p. 430. Cie pro Planco 30. pro P. Sestio 1 et Halmi brevem ad hunc locum adno

tationem.

28쪽

importunae. Scriptas potius sententias attulissent quam dubiam consultationem inissent et tempus perderent nunc demum deliberando, perorando, inquirendo, - quasi scilicet quaestionis quidquam ea res habereti De conjunctivo plusquamperfecti in ejusmodi sententiis cs. advig. Gramin Lat. . 352. b. Adnot. 4. Cur aulem Waltherus censuerit, iberium abnuere non oluisse Germanici necem fraudulenter patratam, non perspicio. uid quod ne opus quidem esse puto cautione illa admodum circumspecta, qua BeZZenbergerus rem ita explicat: abnuerunt et Piso et Tiberius credi non posse Germanicum interisse sine raude μ; quae quidem expilicatio subtilior est, quam ut pro vera habeam. Immo abnuerunt et suo jure videbantur abnuere, quod Senatus perseverabat credere Germanicum fraude interiisse. Ea enim sententia efficitur duplici negatione nunquam et sine. Suo jure abnuerunt et obstiterunt, quominus e nomine Senatu conSullum fieret, quia ne accusatores quidem satis firmabant veneni crimen, in convivio Germanici, cum super eum Piso discumberet, infectos manibus ejus cibos arguentes. Ouippe absurdum ridebatur etc. An debebat non abnuere Τiberius, ne conscius criminis magis etiam suspectaretur At

si id ipsum Tacitus voluit quasi obiter referre, eam fuisse Tiberii in reprimendo veneni crimine diligentiam, ut facile populi suspiciones justas putares Et quid denique hac in re

apertius aut inconsideralius egit Tiberius quam supra, ubi me- dilato t0mperamento verba lactens, tamen jure se nimiis studiis accusatorum succensere libere prolocutus est, et rumores significans de ipso sinistros, patres admonuit: nemo Drusi lacrimas, nemo maestitiam meam spectet nec si qua in nos adversa singuntur. 8Verba igitur quod haud minus, abnuere recte mea quidem sententia excipiunt ea, quae jam praecedunt, Germanicum interiisse et totum locum sic salis bene habere existimaverim:

Sed judices per diversa implacabiles erant caesar Ob bellum provinciae inlatum, senatu nunquam

29쪽

satis credito sine fraude Germanicii in interisse, quod haud minus Tiberius quam is abnuere. Simul

populi ante curiam voce audiebantur, Scripsissent expoStulantes, non temperaturos manibus, Si patrum sententia evasiSSet.

Piso ipse sibi moriem conscivit. uo comperio:

Caesar flexo in ni aestitiam re, Suam invidiam tali morte quaeSi tam aput Senatum . . . . Crebrisque litterrogationibus exquirit, qualem Piso diem supremui nocte inque exegisset. Atque illo pleraque Sapienter, quaedam inconsuΙtius respondente recitat codicillos a Pisone in hunc ferme modum compoSitOS. Lacunam loco inesse, quainquam in cod. s. nulla indicata est, ut praecipue ejus nomen requiri, quem Caesar interrogationibus crebris quasi exhauserit, nemo non gu0Scet.

Viri doctissinii Bilterus, rellius Nipperdeius, Halmius et nuperrime Rothius ' de Marco filio cogitaverunt. Vix crediderim, eo ipso die, quo pater domi perfosso jugulo reperius est, filium, sive Marcus ille sive nrius suerit, in senatu adsuisse solita muneris ossicia expleturum aut a principe arcessituin Alterum turpis socordiae et serre antini filios adolescentes, alterui incallidae immanitatis eum principem argueret, quem nihil aeque ac invidiain cavisse constat. Quare permolus et quoniam mihi persuasi, vix uno loco in codice lacunam latuendam esse, quae n0n linia cura potius quam incuria librarii orta sit, Iubet virorum doctorum judicio conjecturam permittere lalem, cui fortasse ex palaeographica ratione paullui commendationis accessurum Sit et quae pro emendatione, non pro supplemento habeatur.

30쪽

0uam late in Medice secundo illographia grassetur, notum est. Sed ne in cod. . . quidem exempla desunt, quae tantum abest, ut librario deberi putem ei, qui nostrum codiceni scripsit, ut permultis locis mihi in expungendis ejusmodi vitiis ille versalus esse videatur. Ita transmisit quidem III, 3 illographiam absurdam strato nicidiuae ueneri l. e. Stratonicidi Veneri); inportavit soriasse IV, 35 sed et etiam cs. IV, 38); verum expungendo ille verbis injuriam intulit, cum III, 5 scriberet quia sibique pro quia sibi quisque, manifesto quis pro illographia accipiens e praecedente quias, et sic vivitis aliis locis. Talia igitur vestigia premens hic quoque nimiam expellendae, quae videbatur, illographiae curam deprehendi suspicor et propono emendationem e vocabulo quaesitam sic eliciendam, ut legatur: caesar, ex in maestitiam Ore suam invidiam tali morte quaesitam e Sejano aput Senatum crebrisque interrogationibus exquirit etc.

Sejano, praesecto praetorii, licebat haud dubie senatum cum Caesare ingredi '); Sejanus potuit scire, quod caesar interrogabat, quia non modo Pisonem a tribuno praetoriae cohortis domum deductum c. 14 accepimus sed facile eliam custoditum esse domi conjicias. uid quod acilus paulo

ante narravit, per Vana promissa eum a Sejano elusum esse,no libellum, Tiberii mandata in Germanicum conlinentem, Vulgarel. Sejanus igitur ipse per illos dies magnam rei tam suspecti curam gessisse putandus est. Accedit quod et verba, illo pleraque sapienter, quaedam inconsultius respondente optime in Sejanum cadere videntur, ut qui vel dictum aliquod Pisonis, quod Caesarem gravaret, vel de libello isto aliquid paullo inconsultius fabulatus prodere p0luerit, et ita quidem etiam prodidit, ut sinistram existimationem inde sortasse orituram Tiberius recitando codicillos a Pisone compo-