장음표시 사용
11쪽
Opinionem quasi eis posita omnino abstinuerit non tam sustulit quam confirmavit. Mihi universo dicendi genere id videtur comprobari, quod, ne ultro fundamenta nobis evertamus, ex ipsis legibus artis criticae ponendum est repetitiones, quae Sententiarum nexu flagitentur, Lucretio deberi, etsi non omni careant molestia immo non quae flagitantur modo, ed etiam quae non alienae sunt, genuinae mihi videntur. Ex incommodis autem, praesertim ex levioribus orationis incommodis, nihil amplius me arbitro recte diiudicatur quam quo loco versus iterat primitus sint collocati. Quodsi demonstratum erit Lucretium non fugisse repetitiones, satis ore suspiceris verbo dicere eas, quas Gneissius aliique emendatori carminis sive interpolatori attribuerunt, reserendas esse ad Lucretium ibique secundarium tenere locum, ubi offensioni sint. At ne molestiae quidem quae monstrantur omnes gBO8cendae mihi videntur, aliae autem non satis recte ab aliis resutatae, nonnullae denique etiam 8se intactae, ut in singulos loco iterum inquirere operam non perditam ore sperare liceat. Sed antea fundamenta quaestionis firmiter constabilietida sunt. Itaque primum asser repetitiones quasdam, quae nullo pacto tentari possunt, cum aut necessariae sint aut aptae atque omni vacent reprehensione deinde tales, quae quamquam molestiis laborant tamen numquam in dubitationem vocatae sunt, quoniam item perso deleri nequeunt. Omissis igitur formulis orationis aliisque certis verborum complexionibus ), quales etsi apud Lucretium plures fortasse et eae quidem saepius recurrunt tamen apud quemvis scriptorem inveniuntur cf. Albrechtius, tederhoite Verse und Verstello ei Vergil, Hermes XVI 393-444, maxime 402), pleni sere versus
in una eademque argumentatione hi potissimum iterari videntur: corpora cum deorsum rectum per inane seruntur I 217- quo citius d 226 nec tempore certo
nec regione loci certa I 259. O II 293 dum lacile in venas cibus omnis inditur et dum II 1125 nec diditur ei Ι 11361 Ex hoc genere sunt . . saepius iteratae: Μagnopere a Vera lapsi ratione videntur, multa modis multis in cinctas undique partes; plures congessit Oneissius g. 7 et . muc pertinent formulae magis poeticae quales sunt morte obit quorum tellus amplectitur sines 135 quorum morte obit VIM
Democriti quod sancta viri sententia ponit ΙΙΙ 37 V 22. . nigra Virum percocto saecla colore V 722, 1109.
12쪽
cs haec eadem cibus in venas dum diditur omnis IV 55 diditur in vena cibus omnis auget alitque V 946, mittier ab rebus summo de corpore rerum emgias IV 43 ab rebus mitti imago debot IV 4 quod genus illa oris quae vere transpiciuntur IV 271 alter et I 278 si quoque de speculo in speculum ut tradatur imago IV 26
usque de translucet IV 332 ex ineunte aevo coniunctam atque uniter aptam sterram aeri W537--- coniuncta apta terra ineri V 555 propterea quia tam est anima corpori)mutat enim mundi naturam totius aetas V 558,e alioque alius statu excipere omnia debet V 28. sic igitur mundi naturam totius aetas mutat, et ex alio terram status excipit alter V 34. tamquam demissa columna in mare de caelo V 426 7 V 433. In diversis argumentis tamquam propositiones sive clausulae sive
sunt igitur solida primordia simplicitato 609 pollentia I 574 s. at quae sunt solida primordia simplicitatera 157 de I 48 cf. g. 40 ne tibi res redeant ad nilum funditus omnes I 797 H 73 L
ne res ad nilum redigantur funditus omnes 1791 II 75 estg. 36 praeterea i immortalis natura animaist ΙΙ 624 II 670nam communibus inter se radicibus haerent animus et corpus) ΙΙΙ325 terra et mundus V 554nam cur luna queat . . V 753
tempore eodem aliut tacere id non p0sse putetur e0rpus 756
et cur terra queat . . V 762 tempore eodem aliut nequeat ... corpus 765. . cur hi p08set . . V 1043 tempore eodem alii lacere id non quisse putentur 1045 porro aliut clarescit et e contemptibus exit V 33 Succedit V 1278 fulgit item eum rarescunt quoque nubila caeli V 214
praeterea pluit) ventis V 513 propter dissimilem naturam dissimilisque texturas aliae res aliis animantibus aptae sunt VI 775
textaque rerum suam quisque sen8us
13쪽
eadem propositi eisdem effertur verbis: et quibus ille modi congressu materiailandarit terram caelum mare . . V 67. sed quibus terram et caelum pontique prolandi V 416 7. Nec ita dissimiles sunt praeterea v. Sunt igitur venti, nimirum, corpora caeca 277quare etiam atque etiam sunt venti corpora caecari 295 tempori in puncto rerum simulacra serantur IV 164 nunc age, quam celeri motu IV 176 quam celeri motu aerum IV 210nNn ea quae dic seruntur IV 239 nunc quae mobilitas sit reddita materiai l corporibus Ι 142 et ollis tranantibus aura reddita sit simu
cetera de genere hoc monstra ac portenta loquontur IV 590 creabat V 45.
His adnecto duas repetitiones, quae neutro loco requiruntur, utroque tamen aptae unt: sanctius et multo certa ratione magis quam
Pythia quae tripodi a Phoebi lauroque prosatur: ita I 738 9 poeta philosophos quosdam dicit tamquam ex adyto
cordis responsa dedisse, neque minus commode quamquam Ud
eius V 111. 12 se ipsum ait fundere sata.
tibia quas fundit digitis pulsata canentum duobus locis I 585 V 1385 eisdem verbis dulcis querellas
subiungitur. Versuum porro I 180- - Ι 909 11 suavidici potius quam multis versibus edam; parvus ut est cycni melior canor, ille gruum quam clamor in aetheriis dispersus nubibus austriduo quidem posteriores utroque loco omitti possunt utrique tamen eos pariter convenire non est quod dicam. Verba denique noctes atque dies niti praestante labore ad summas emergere opes, quae I 62 3 orationis structura retinentur, I 12. 13 una cum eis, quae alterum ver8um explent, rerumque potiri sacili quidem opera sed non nisi arte critica contempta tollantur. Repetitiones, quas attuli, molestiis carent; nunc subiciam paucas, quae etsi offensioni 88 9088int tamen numquam vexatae sunt Ita vel formulae interdum mitius accurate ponuntur. Nerba
14쪽
quidem quare etiam atque etiam 4 295, 1049, Ι 377 . . non
idonea videntur, cum quibus iungantur negata illa minime mirarier est par g. IV 289 quare etiam atque etiam minime mirarier 8 par, cf. procul est ut credere possis IV 856. Porro num putas v. V 855. multaque tum interiisse animantum saecla nece 88 est nec potui 8 se propagando procudere prolem futurum sui8se ut ita conformarentur, nisi antecederent similiter elata
ut propagando possint procudere saecla 850)γNe opponas eandem formam exstare Ι 495. ideoque nece 88 est non possint alios alii convincere sensus, moneo ibi Vergus exitum ideoque necessest v. 490 audiri.
Quod qui negat, tamen largietur fortasse v. V. 182. notities hominum dis unde est insita primum, quid vellent sacere ut scirent altimoque viderent γcompositos 88 ad exemplum versuum V 1047 49 unde insita notities est utilitatis et unde data est huic prima poteStas, quid vellet, sacere ut scirent animoque viderent γΗoc enim loco sententia sine salebris ita currit unde huic notities utilitatis insita est et prima potestas sacere ut scirent se.
ceteri animoque viderent quid vellet sc ipse) illo autem non
alia modo et minus elegans est tructura notitie ut scirent animoque viderent quid vellent sacere, sed nescio an mira sint verba ut scirent quid Vellent sacere , cum ex8pectemus ut cirent qui eos i. e. homines facere possent . Quae disputavi non refelluntur eo quod illi versus in carmine hos antecedunt; etenim iam Lachmannus aliis rationibus v. V 110-234 postea carmini intextos esse ostendit. In alio emblemate XStant v.
cum praesertim hies se orbis terrarum sit natura factus, et ipsa
8ponte sua sorte offensando semina rerum 1060 multimodis temere in cassum frustraque coacta tandem coluerunt ea quae coniecta repente magnarum rerum fierent exordia emper, terra maris et caeli generisque animantum.
v. 1061 coluerunt restituit Lachm.). Ex his recte opinor hic sententiarum progressus elicitur: In infinito spatio non Qrisimile
est hunc unum orbem terrarum creatum 8se, tot autem elementa
soris nihil agere, praesertim cum hic orbis eadem natura, quae dominatur in universo tactus sit et primordia eum eisdem motibus
effecerint, quibus omnino res magnas, terra maria ceti. -
15쪽
constituere solent, siVe accuratius praesertim cum eadem natura,
qua hic orbis factus est, dominetur in universo et primordiorum motus, quibus hic Orbis constitutus est, ubique sint et omnino res magnas efficere soleant. Sed difficultates huius loci nemo non sentiet. Etenim modus indicativus coluerunt 'O61, qui respondet antecedenti sit sactus 1058, et coniunctivus fierentμ 1062 explicatum vix habent, nisi arcessuntur v. V 429-31, ubi, cum cetera sint eadem cum II 1061-63, pro coluerunt est conveniant et pro fierent fiuiit , quae quidem sormae in hunc locum
minus videntur quadrare. - Subsequentium porro Ver8uum
quare etiam atque etiam talis lateare necesse est esse ad ita ibi Ni congressus materiai, . ad L hic est, avido complexu quem tenet aether sententiae adeo contractae uni vix ut dispicias, quae in eis in-e88 videantur: lateare necesse est esse alios alibi congressus materiai, ut probabile sit etiam tales alibi esse, qualis hic est . . . , nigi contuleris v. V 187-94, ubi simillimae bene
distinguuntur: primordia ex infinito iam tempore con8uerunt . . . Omnia pertemptare, quaecumque inter se possent congre88a creare, ut non sit mirum, si in talis disposituras deciderunt quoque . . ., qualibu haec rerum geritur nune summa
novando i. e. si hunc quoque statum e cerint in I. II autem: ut non sit mirum, si alibi quoque idem status efficiatur). Forma quidem ex hoc loco non deprompta est, iniqua tamen rationis brevitas nisi fallor inde orta est, quod poetae cum haec scriberet illa obversabantur. - Paulo post hos v. in eodem embolio II 1090 sqq. naturam non deo Omnia perficere argumentis evincitur, quae
VI. 387 sqq. sic discernuntur: upiter atque alii dei si fulmina
mittunt, cur petunt ei innoxios, loca sola, maria an tum brachia
consuescunt γέ-405 qui autem possit Iupiter in multas simul partes mittere fulmina 3 411 - 16 cur denique saneta deum delubra suasque sedes fulmine discutit 3 417 20). Haec omnia in . IIuna hac periodo comprehenduntur: qui summam immen8 regerepit L e mi, quis caelo omnes convertere et terras ignibus suffire inve omnibus locis omni tempore praesto esse, ut nubibus tenebras laciat, Lum ulmina mittat et aedis saepe Amram disturbet et in deserta recedens saeviat exercens telum, quod saepe nocentes praeterit exanimatque indignos Ne suspiceris Lucretium cum ita loqueretur nondum distinxisse cogitationibus inguia: neque potest unus Iupiter summam regere, neque, si OSAet, URSsedes disturbaret aut innoxios peteret aut loca sola; am tum lacertos eum firmare putas ' Nam ut demonstraret naturam per se
Omnia creare, cur argumentum e fulminibus petiit, cum multa
mirabilia homines divinitus fieri arbitrentur, nisi i l. VI, ubi de
16쪽
AE sulminibus agit, haec non a deis mitti sed natura fieri diserte exposuit Nimirum etiam huius loci compendiaria scribendi ratio
inde nata est, quod sententiae antea expeditae animum poetae subibant. - Non quidem moleste videtur sorma aevi ci duobus versibus sese excipientibus iteratas 1216 17 perpetuo possint aevi labentia tractu immensi validas aevi contemnere vires: id tamen nisi salior inde colligere licet alterum versum antea Seorsum positum esse I 1004, alterum V 379 ). Nisi viderer in incerta decurrere, etiam ad explicandum talem soloecismum V 759 quadrupede . . . ut si sint mactata repente similem versus exitum adhiberem, qui est ΙΙ 1034 si sint obiecta repente ; sed tales sermonis iniquitates vix potest certo demonstrari eo esse effectas quod similia verba per aures sonarent itaque - id quod magis ad hanc quaestionem pertinet sententia qua8dam principales, nae iterum atque iterum lectori
inculcantur, ut sors eas obtulit, filo quodam nectam Terra omnia creavit, nam neque de caelo cecidisse animalia possunt
nec de salsis exisse lacunis II 1153-59 V 790-94 itaque merito mater appellatur II 598, 9, 998 δ), V 795, 21; nunc tamen effeta est et destitit parere II 11sb-52. 1160 72, 826 8; etenim res mutantur semper II 69-79, 300. 1, 1173. 4, II 6 sqq. V 247-60 terra, 261-72 aqua, 273 8 aer 281 305 ignis, 30 sqq. cetera quod autem mutatum finibus exit, continuo hoc mors est illius quod sui ante' 670, 792, 1 53 II 519, 56 itaque caehim et terra mox ruinam dabunt V 93 sqq. 343 sqq. nec tamen quidquam oritur nisi morte adiutum aliena I 264, I 62 79, 1002-6, ΙΙΙ 965 ergo ne res ad nilum redigantur de niloque
renata vigescat copia rerum, primordia aeterna sint necesse est
672 4 756 8, m 750-52 1002-6, quae in rebus permixta I 19 sqq. 814-22, 59-74, Ι 81 99 et
660-87, diverso motu concursu positur . . . Varia re procreant Ι 84 sqq. Ι 817 sqq. 908 sqq. Ι 883 sqq., 100 sqq. quemadm0dum literae verba diverso ordine Ι 197, 822-27 η 12 sqq. ΙΙ 88-91. Quodsi rerum ignorem
primordia quae sint, ex ipsis caeli rationibus hoc tamen confirmare ausim mundum non divinitus esse creatum d 17 sqq., 195 sqq. homine vero, quorum perum cau8a nulla ratione videre possunt, ea divino numine fieri rentur II 53 4 V 1183 sqq.,
1) tales offensiones apposuisse non tamen prorsus a re alienum esse concedet quicumque reputaverit multas, propter quas versus iterati in dubitationem vocati sunt, vix 8S graviores.
2 loci stellae signo ' distincti tentantur.
17쪽
- 10 V 56. 7, 40. 1; itaque miseri in terrore ac tenebris evolvunt haec sententia in exordiis fere omnium librorum recurri0. Hunc terrorem tenebrasque animi necesse est pellant non radii
solis sed species naturae ratioque ibidem). Hanc viam primus aperuit Epicurus dictis non armis 66 sqq. V 49 sqq. Eius ipse premo vestigia II 1 sqq. V 55 sqq. in primisque repertu sum, qui Graecorum praecepta Latinis literis illustrarem I 26 sqq. IV 1 sqq. V 335 sqq. Difficile hoe munus est propter egestatem linguae et rerum novitatem I 136-9 832 sqq. V 9 sqq., cs. ΙΙΙ 26O. Quod quidem in hoc mundo fiat certum poni vix ο-
test, sed quid possit oriri . . . id doceo pluresque sequor disponere RUSas, quarum una tamen Vera sit V 26 33, V 703. 4. Ηas et his simile sententias, etiam praeter locos, quos attuli saepius recurrere noli mirabile est; at interdum etiam ingulare sententiae, quae ad universum armen minus Valent, iterantur. Non dico diversas confutationes et explicationes ex eodem saepius argumento derivari velit dogmata Heracliti Empedoclis ceterorum philosophorum, qui non atomo et inane tamquam principia rerum posuerunt, eadem hac ratione eorsum refelluntur quod, ut ex illorum elementis res oriantur, ea ipsa mutentur, mutatione autem conficiantur ratio quoque Avernorum locorum
VI 8 30 sqq. et Magnetis lapidis V 1002 sqq. eadem esse dicitur
Rc quod ut inter terram et aves ita inter lapidem et serrum spatium vacefiat , sed dignum mihi videtur quod animadvertatur poetam explicantem, cur praeter ferrum Iiae res Magnete non attrahantur, eodem ut hoc exemplo V 970barbigeras oleaster eo iuvat usque capellas effluat ambrosiae quasi vere et nectari linctus; qua nil est homini quod amariu frondeat esca. denique amaracinum fugitat sus et timet omne
ungentum nam aetigeri Subii ac re Venenum 8t,
videre licet pinguescere saepe cicuta barbigeras pecude8, homini quae est acre Venenum adhibuit, ut Centauros Scylla cetera animalia, ex alienigeni membri composita, non exstitisse demonstraret, et IV 40 sq. nobis veratrum est acre Venenum a capris adipes et coturni stibus auget inter alia attulit, ut saporem diversum esse explanaret. er hoc exemplo eadem probatur sententia non Omnibus Omnia vel eadem convenire , quae quidem ententia ipsa ad diver8a argumenta accommodatur. - Quid quod eodem exemplo, quo in corpora
305 fluctifrago suspensae in litore vestes uvescunt, eaedem dispanSae in Sole serescunt,
18쪽
in t VI primum declaratur, quo modo nube oriantur,470 permulta mari quoque tollere toto
corpora naturam declarant litore vestes 8u Spensae, cum concipiunt umoris adhaesum,
deinde paulo post 503 venti concipiunt umorem, veluti pendentia vellera lanae exponitur qui iluvius umor i0ncrescat in nubibus. denique
Videmus . . . vestis umore madentis
exsiccare suis radiis ardentibu solem vestis quidem exemplo, quae tamen ex8iccatur, non ut ceteris locis umorem capit - qui sol partem maris aesti detrahat expeditur Universa porro ratio, qua anellus ad Magnetem propellitur et nos meantes aere movemur, est simillima atque
eodem fere illustratur exemplo VI 1032 aer ferrum trudit et impellit quasi navem elaque VentUS, IV 897 fit aere et vi intestina,
corporis ut navis velis ventoque seratur.
Nec vero minus memorabile videtur poetam vel eandem rem bis eodem illustrare exemplo. Velut VI 17 9 fulgur eo docet oriri quod ventus invadat nubem et versatus ibidem mobilitate sua fer-Veseat ut . . . plumbea . . . lan etiam longo cursu Ol-
venda calescat, et paulo post V 306 8 1. Ventu inquit igniscit longo meatu . . . non alia longe ratione ac plumbea saepe sorvida fit glans in cur8 . . . cf. praeterea V 160 sqq. nubes semina ignis excutiunt suo concur8u, ceu lapidem si percutiat lapis aut serrum,
et VI 309 ipsius plagae vis venti excitat ignem 314 ut lapidem erro cum caedimus, evolat igni8. Sed horum exemplorum numerum quivis facile augebit. Itaque iam liceat paucis indicare, quid de repetitionibus iudieandum
mihi videatur. In animum non possum indueere eas sesellisse poetam. Immo V 936 sqq. in expedienda vi Magnetis diserte, nunc μ inquit omni repetam quam raro corpore in re c0mmemorare quod in primo quoque carmine claret , deinde haecenarrat exempla, quibus in .es usus est 942 si ut in speluncis saxa Superne sudent umore et guttis manantibu stilloni P 348 in saxis ac speluncis permanat aquarum liquidus umor et uberibus flent omnia guttis, 946 7 diditur in venas cibus omnis, auget, alitque corporis extrema quoque parti unguiculosque
19쪽
- 12 I 35 dissipat in corpus sese cibus Omne animRntum, 951 . . . peri di88epti domorum mage Voces pervolitant, permanat odor frigusque vaposque i ignis ... 354 inter saepta meant voces et clausa domorum transvolitant, rigidum permanat frigus ad ossacs V 22 transit . . . validum sulmen per saepta domorum clamor ut ac voces, transit per saxa, per aera I 48 transit . . . ulmen caelum, per saepta domorum clamor ut ac voces, serrum candescit in igni. Qua quidem ex comparatione nolim concludi similium doeorum alterum inspecto altero compositum esse. Interdum enim redeunt Ver8u uno Vel paucis verbis commutatis velut III O quod permanat enim dissolvitur, interit ergo
75 -- mutatur ;alit eadem verba repetuntur aliter structa cf. Lachm comm ad
V 200 quaerentesque viam circumver8antur, et ignis Sentina convolvunt Sc venti 520 quaerentesque viam circumversantur et igne Spassim per caeli volvunt immania templa; non numquam denique etiam eisdem verbis alia notio subest. Non dico de singulis vocibus, quae consilio quodam diversa significatione ponuntur cf. Vahlenus in ind. leet Berol. 1881 2 pag. 7), neque mne Verborum complexus, quibus aliis locis alia subicitur Sententia, quasi auribus atque ipso sonitu continebantur casui enim
debetur . . hic verborum concentUS: IL 890 lapides . . . nequeunt vitalem reddere en Sumi. e. vitam efficere et I 1OO fit ut res capiant sensus et puncto tempore reddant i e perdant.
Sed -or V 488 V 405 V 1142 in versus exitu campOS-que natantis intellegendae sunt undae , semel V 267 vam-p08que natare significantur campi inundati , vel si II 63hsundamenta quibus nitatur summa salutis dicuntur primordia rerum , IV 506 autem: fundamenta quibus nixatur vita salu8que cum alia vivendi principia tum fides sensuum s cf. g.
ΙΙΙ 325 V 554 et V 775 V 990): non videtur improbabile
poetam in eorundem verborum 8um recidere, quia Onus et numera eorum in mente haerebant. Etiam maiores versuum serie Lucretium memoria tenuisse quid omnino mirum, cum dies et noctes elaboranti facilius inhaereS an praesertim ea quae numerorum vinculo cohibentur Iam si quis eo confugiat ut eo saltem locos, quos ex aliis exscriptos esse Verisimile est, interpolatori tribuendos esse contendat propterea quod illa opera indigna sit poeta is nisi salior non rationi-
20쪽
- 13 bus nitatur et concludere vereatur, quod iam non licet repudiare. Nam si poeta sormam, qua semel sententiam concepit, de memoria repetere non dubitavit, ne e chartis quidem eam repetere cen8endus est dubitasse non quo secutus sit repetitiones, edea non vitavit. - Quod si recte disputatum est, non licet ex eis iudicium petere de arte et ingenio poetae, quae quidem aliunde satis pernoscuntur. Num vero in expoliendo carmine poeta eas remoturus fuerit inquirere non est huius loci. Neque enim quid ille tacturus suerit iam quaeritur, sed quid secerit in carmine quale traditum St. Quoniam repetitiones necessariae aut aptae, etiamsi sorma laborat offensionibus, Lucretianae nobis videntur esse, interpolationis indicia nulla supersunt nisi quibus apud quemvis scriptorem interpolator deprehendi solet. Quo de genere sunt maxime quod sententiae, quoniam iteratae a mente poetae non prorsus alienae esse p088unt proposito abhorrent et inconstantiam quandam patefacere videntur, aut quod simillimae vicinae sunt, ut altera alteri eam ipsam ob causam ascripta videatur esse. Quarum quidem haud paucae ne ad structuram quidem adaptatae Sunt, ut magis errore eas illapsa quam consilio insertas esse probabile sit. Fundamenta, quae confirmasse nobis videmur, sunt sere eadem quae Lachm sibi posuit. Itaque repetitiones, quas ille ad has normas redactas recte seclu8it, praetermitto easque afferre satis habeo, de quibus ei non videtur assentiendum esse.
terrificas capitum quatientes undique cristas. II 632 momine cristas ab aliis iam satis defensus est. s. Neu
in variis mundi varia ratione creatis et utrumque vicinum retinendos esse Vahlenus ostendit ind. d.
per septa domorum clamor ut a voces
cernere odorari licet et sentire onare, quos Lachm non altero loco sed utroque pro suspectis habuit ita ut hunc utroque eiceret, illum in I. commutaret , clamor it ac Voces , Munro recte servare mihi videtur.
quorum Operum causas nulla ration videre possunt ac fieri divino numine rentur