Quaestionum Lucretianarum capita duo [microform] : I. De repetitionibus. II. De ratione quae intercedit inter Lucretium et Epicurum.

41쪽

quod Gn. monuit - v. 428 quoque Omne genu coetu . . experiundo abesse possit, cum fere idem antecedat in v. 25 sq.hprimordia consuerunt omnimodis coire atque omnia pertem -ptare, quaecumque inter se congressa creare possent . Sed propter has res nemo illos v. pro spuriis habebit ). Quodsi Gn. particulam tum 432 contendit spectare ad tempus, quo coniectus materiae terram caelum ceti fundarit . . ad 6 416-18 ei asgentior, dum ne inde concluderet versus, qui inter hos et ilium intersunt 419-31), delendos esse. Nam in transcursu quasi confirmant revera coniectum materiae res creasse, ut illi relationi non ossiciant. Immo si v. 432 exciperet versum 418, non singula nomina ita repeterentur exponam quibus modis coniectus materiae landarit terram et caelum pontique profunda, solis lunai

cursus. Hic neque tum solis rota cerni . . poterat nec magni sidera mundi nec mare nec caelum nec denique terra . . , sed

v. 432 oratio in hunc sere modum continuata esset: principio nil horum cerni poterat, sed primordia tantummodo exstabant et inane . - Sunt igitur illi uv. genuini Sed estne tota haec pars ex prioribus collecta et quasi consarcinata, an sunt singulae illae particulae ex hac excerptae 3 v. V 422 26 et V 429 31 h. l. in inferiore quidem parte carminis sunt, sed hi similes

187 91 et II 1061 63 Lachmanno iudice exstant in emboliis sunt igitur postea inserti. Ceteri autem V 419-22

in primitus scripti videntur. Quod si probatur, etiam concedetur Lucretium non inspexisse illum locum libri I, nedum interpolator eum exscripserit. Nam eius de quo dicimus loci argumentati sere tota ibi exstat: primordia non consilio suo se ordine locarunt, sed plagis et ponderibus suis diu concita tandem conveniunt in tales disposituras, qualibus haec rerum summa consistit . Cur igitur non totam eam inde repetiit sive Lucr sive interpolator, sed tantummodo sex versus et hos quidem alio ordine Nimirum poetae illi ex in mente haerebant. - Haec ratiocinatio eo quodammodo confirmatur, quod . . is maxime

v. 428 Offensioni est, qui etiam in I. I ccurrit, ceteri autem eis locis, qui post hunc scripti sunt V 187-91 II 1061 63). V 210. 11 - 211. 12

si non secundas vertentes vomere glebas terraique solum subigentes cimus ad ortus, sponte sua nequeant liquidas existere in auras).

1 Cf. similem verbositatem Ι 13 sqq. nulla res potest probari inane intus habere, si non quod cohibet solidum constare relinquas: id porro nil esse potest nisi materiai concilium, quod in ano in robu'quo a cohibere.

42쪽

35 Hi v. repetiti sunt e . , ita ut quae nos in si non mutaretur. Qua mutatione duplex dissicultas nata est. Primum enim deest, quod cimus et quae nequeaΠt . . , praetere o. cum antecedentibus non conectuntur. Quibus de causis iam Bockemuellerus eos una cum sequenti eiecit. Alii Christius cs Br. l. l.)antea lacunam statuunt, r. autem eos reliquias pri8tinae argumentationis uberioris veratnmmelle altere Fasgung esse su8picatur, Munr denique defendit eos, cum ex sequentibus,quaegita omnia obiectum et subiectum quae desiderantur ad verba cimus et nequeant revocat. - Non quidem interpolatorem eos era. I deprompsisse vel ex mutatione elucet, praesertim cum conservata Orma nativa altera certe molestia vitata esset quae nos . . cimus, ea sponte sua nequeant). Interpolatorem opinor tales molestiae omnino non fugissent. At qui . memoria tenebat, eum lacile fallere potuerunt, cum scribendi studio erretur; - Lucretium autem quamvis sepedetemptim progredientem tamen multas parte carminis celeriter consecisse e compluribus indiciis cognosci licet velut e longis

vv I 1 - 25 praetermitto de consilio. - otionem enim frugum sive fetuum qui desideret, cum de fecundis glebis dicatur 210)3 Hanc ipsam ob rem lacunam non agnosco, ex incerta locutione quaesita μ 13 omniaμ 14 vel elucere videtur

certam aliquam vocem non antecessi88 - structura vero eo

quod obiectum mittitur non gravius violatur quam paulo infra V 225 puer iacet indigus uxilio, cum primum in luminis ora . . natura profudit sc eum V 1251 . . Ovea atque igni prius est venarier ortum quam saepire plagis saltum canibusque ciere c. feras, quae vox v. 124 antecedit V 156 dicere . . hominum causa

voluisse parare praeclaram mundi naturam . . c. deos quod

sideorum 154 revocandum est; Ι 1139 quod nimium laetare putat oculos se eam quae in deliciis est et interdum in ambiguo verbum iaculata relinquit 1137) Contuleris etiam U 19 sq.:

quod genus e nostro com missus corpore anguis emicat exultans alte spargitque cruorem c. corpus.

351 sqq. crescunt arbusta et latus in tempore fundunt, quod cibus in totas sc arbores usque ab radicibus imis

per truncos ac per ramos diffunditur omnis. Similes soloecismos congestos invenies in hilol. 26, 297. Altera offensio, quod rationis vinculum deest, ideo levior est quod his versibus dilatatur antecedens sententia: vis humana sentibus resistit consueta terram proscindere avatris . Nec tamen solam dilatationem continent sed simul orationem continuant ne natura arva sentibus obducat, vis humana resistat portet arando, arantes cimus ruges ad ortum, et tamen interdum

43쪽

- 36 laboro quaesitae servoribus solis aut gelidis pruinis . . erimuntur. Quae cum ita sint, his versibus, etsi merito in eorum forma

haeremus, tamen egre careamus.

nam quodcumque suis mutatum finibus exit, continuo hoc mors est illius quod fuit ante. proinde aliquit superare necesse est incolume ollis, no tibi res redeant ad nilum landitus omnes de niloque renata vigescat copia rerum Gn. propterea potissimum tentat quod Lucreti Heraclitum eiusque sectatores ad absurdum ducere volenti v. 672 sqq. obsint. At haec deductio finitur . 671 argumentatio enim universa est haec si igni in coetu omnia exstinguitur, mutatur

et interit omnis res igitur ad nihilum redeunt et e nihilo oriuntur, nam . . . proinde, ne res ad nihilum redeant et de nihilo renascatur copia rerum, aliquid superare necesse est incolume. Nunc igitur, quoniam certissima quaedam corpora unt, quae eandem semper servant naturam i. e. quoniam aliquid superest incolume), haec corpora ignea esse non po8sunt . . . Noli exspectare

hoc obiter addere liceat ut syllogismus latius perducatur, ita: si corpora, quae superesse debent, ignea esse non possunt, ignis in universum principium esse nequit . Nam solet Lucri de singulis argumentum petere, quod aut transfert aut transsem vult ad Omnia similia velut IV 63 sq. quoniam robora sumum mittunt . . , tenuis quoque debet imago ab rebus mitti. cf. V 1041 sqq. putare aliquem nomina distribuisse rebus . . desiperest; nam cur hic posset cuncta notare vocibus, alii facere id non quisse putentur Itaque I 578 recto Lambinus quaedam positae reddidit. Scriptura enim quaeque , quam Moro retinet, superandi voce refellitur. Duo primi o.

nam quodcumque Suis . . continuo hoc mors est . .

recurrunt III 519. 20. . l. animum mortalem esse eo probatur quod sanari potest. Hira videtur haec conclusio, sed est Lucretiana. Nam sanando animus mutatur quod autem mutatur e finibus exit; ergo mortalis est Gn. illos o subditos existimavit,

44쪽

posset non exire; sed quod mutatur dissolvitur, interit ergo m 756). Alia exempla participii abundanter appositi congessit Kraetschius, de abundanti dicendi genere Lucretiano Berol. 1881pg. 78. . vv. Π 49-56 750 5 sit 5 - Ι 89-93 et 7)Omnis enim color omnino mutatur in omnis pro iset Lachm.)yiuod sacere haud ullo debent primordia pacto.

immutabile enim quiddam superare necesseSt, ne res ad nilum redigantur landitus omnes:

nam quod cumque Sui . . continuo hoc mors est . . proinde colore cave contingas semina rerum,

ne tibi res redeant ad nilam funditus omne8. Hos o Gn. a Lucreti alienos lutat, qui I99-80Teluceat non mutari res mutatione colorum At illi diei posita colores non sine lumine fieri, interdum ipso eo mutari non dicit eos solo lumine fieri et mutari. Non igitur pugnat ille locus cum hoc, quo Ostenditur ore ut mutarentur primordia, si color eis redditus esset, meque omnino rib - id quod idem Gn. mpinatur, prorsus eadem res tractatur. In l. I tamen ubi illoso. Ι 89 sqq. requiri quivis concedit, antea locum obtinuerunt; primitus autem o I 670 sqq. scripti videntur. De v I 75 nulla exstat dubitatio.

cs. g. 41 sqq. V 383 8 in VI 87 89 non est . . indicia occultae divum perquirere mentis, 383 unde volans ignis pervenerit aut in utram severterit hinc partim, quo pacto per loca saepta 385 insinuarit, et hinc dominatus ut extulerit se, quidve nocere queat de caelo fulminis ictus. Neum. 17 sqq. Gn. 78 sq. Το. 551, r. Burs. Jahresb.

Vv. Ι 87-89 genuinos esse apparet ex disputatione, quam institni g. 14. Sed posteriore loco sere omnes Neumannum Recuti eos delendos esse consentiunt Neminem enim dicunt in Tyrrhenis libris quaesivisse, unde ignis pervenerit et in utram partem se verterit ceti. sed quid illis rebus indicetur; neque igiturvv. 383-85 ab eodem perquirendi verbo 382 posse pendere, a quo pondeat V. 386 Propter particulam sive autem eum. suspicatus videtur talem Versum ipsi fictum illis expulsum esse:

quid sibi tibi' praedicat austi vis splendida teli.

45쪽

- 38 Talem sententiam poni potuisse non nego, quamquam non dissimul Lucretium h. l. de fausto fulmine mihi non videri dixisse. At universa Neumanni ratiocinatio mihi non probatur. Nam im

diei divum mentis perquirere 382 est ictus fulminum

ceteraque caeli phaenomen observare . Versus autem, de quibus

dicimus, continent talia phaenomena, apte igitur illis verbis subiciuntur. Porro quid nocere queat simnen 386), quaeritur e carminibus yrrhenis ergo perquirere ε 382 utique diversa notione intellegendum est. Sed qui hoc est molestum Nam quicumque minus argute in verba inquiret, rem ita accipiet non

est . . . volventem carmina Tyrrhena i. e. dum Olvis F, non eo

quod volvis hindicia deorum perquirere scilicet unde ignis per- Venerit . . . quidve nocere queat fulmen i. e. quid illis indiciis indicetur ex carminibus quaerere). - Sed quamquam sic hi uv. dubitatione vindicantur, alterum eo antea habuisse Iocum iam

multiplexque loci spatium transcurrere eodem tempore quo solis pervolgant fulgura caelum.

Gn. 71 sq. TO. 551, r. 207). In V 208 exstat loco vocis fulgura lumina quod suspicatur Gn. in II 164 mutatum esse in fulgura , quia in 162-lumina antecedat. Ergo illos v. ibi cum abesse possint esse interpolatos. At ut fulgura variationis gratia dicantur pro luminibus, qui ex hac re consequitur illos o non uno tenore cum antecedentibus conscriptos esse Nam fulgura solis non insolentem esse locutionem docet v. IV 190 . . stimulatur fulgere sulgur solis). Id quod revera molestum esse possit duplex vel triplex comparati mobilitatis primordiorum et luminum solis praecellere mobilitate et multo citius quam lumina solis, multiplexque oci spatium eodem tempore transcurrere quo lumina solis caelum pervolgant hoc idem cadit etiam in altorum locum IV 207. ). Quo quamquam illi v. cum vicinis structura continentur, tamen Ogtea Videntur positi, quoniam hoc per se probabilius St.

id quod iam supra tibi paulo ostendimus ante. Gn. 8 sq. Το. 541 adn.).1 Neum et qui eum sequuntur indicia intellegunt quae indicantur , cum intollegendum vidctatur quas indicant . Illius coniecturae id quoque obiecerim particula ve non iungendas 88 sententias: quid fausti praedicat vis teli quidve nocere queat tamen, sed potius has non est . . . perquirere indicia deorum, quid vo fausti praedicat vis teli sive quid nocere queat fulmen.

46쪽

Versum I 429 genuinum esse congentiunt omnes, item sere omne v I 531 esse insiticium. Nimiae enim garrulitatis esse ait Sinerenburgius et soc phil. Lips. Π 428 poetam illud ipsum, quod paulo supra iam go ostendisse profiteatur, non in mentem lectoribus revocasse satis habere, sed '. 32 sqq. quasi de inte- ο exponere praeterea ne inveniri quidem id quod se antea ostendisse dicat. At si versus ille resertur ad unum antecedentem 53M, ita Ortasse quispiam eum explicet: v. 222-25 nullam rem probatur interire posse nisi aut externis plagis ictam aut penitus penetratam. Si nulla res, ne primordia nidem. Ergo huius loci sententia possit esse haec: rimordia neque plagis icta neque penetrata retexi possunt nec alia ratione queunt temptata labare, ut supra ostendi sc quoniam tertia exitii ratio nulla est. Sed ut constet haec interpretatio, oratio in hunc sere modum continuanda est: at ne illis quidem rationibus deleri possunt prim., nam neque conlidi ceti. quod quoniam non fit, rem ita expedire malim: I. c. I 222 sqq. materiam aeteream esse eo demonstratur

quod nulla res e nihil oriri aut in nihil redire possit. Primordia autem et materia idem valent 51 sunt igitur primordia solida, 519 materia igitur aeterna esse debet). Lucr igitur fortasse

illius memor argumentationis revera dicere voluit se antea ostendisse primordia nullo modo posse deleri. Sed iam non garrulitatis arguendus est. Etenim hoc loco argumentum petit non utili ex rebus genitis, quae neque ad nihil recidere neque e nihilo renasci possint, sed ex ipsa atomorem natura. Quamquam illud argumentum ipgum non certius recordari videtur; nam paulo post

540 id tamen quamvis paucis attingit.

Idem v recurrit IV 672, ubi pro paulo exstat Saepe . Lachm eum cum antecedenti 671 post v 662 collocavit, quia non dulcia et amara, sed leviora et asperiora elementa in mellis commixta esse antea expositum sit. At ne hoc quidem Lucr exposuisse mihi videtur, nedum saepe Explicat sane ΙΙ 402 mellis elementa esse levia et rotunda, quoniam sensum iucundo tangant; sed III 193 - hos locos vult Lachm significaria poeta, non docet nonnulla elementa mellis esse aspera, sed eadem, quae antea dixit levia esse asperiora quam quae.

Cave tamen indo colligas extemplo illum V. esse interpolatum. Nam explicati aliqua praesto est. Ratio enim, cur idem cibus aliis dulcis, aliis amaras sit, repetitur h. l. ex mixtione rerem 658 sqq. cui suavis est cibus, ei levissima corpora caulas palati intrant cui amaras, aspera et hamata). Levia igitur elementa sunt dulcia,

aspera amara. Idem traditur II 402). Saepius autem I 15 sqq.,

II 660 sqq. al. exponitur in rebus semina permixta esse, quorum sibi quaeque animans capiat convenientia i e levia γ), respuat infesta l. e. aspera γ). Ergo Lucr cum dicit se antea saepe osten-

47쪽

- 40 disse levia et aspera elementa in melle commixta esse, meminisse videtur locorum, quibus res omnes probavit permixto constare semine. Accuratius quidem ita dicere debuit: cui quid suave est, levia corpora palati caulas intrant cui idem est amarum, aspera. utraque enim sunt etiam in melle commixta, quoniam res omnes, ut saepe ostendimus, permixto semine constant . Sed quis in hac re offendet, qui quidem reputaverit, quanta perturbatione tota laboret argumentati, Etenim poeta cum causam diversi Raporis

repetit ex diversitate seminum, quae in cibis mixta sint 642 44, 658-62, 71. 72), palata animantum similia esse sumit. v. autem 45-57 et 663-70 palata docemur diversa 88 eoque fieri ut idem cibus aliis dulcis, aliis amarus videatur aut eidem homini diversis temporibus. Haec inconstantia nullo interpretandi. artifici delenitur neque recte excusatur e quod Lucr. h. l. ut

solent Epicurei, satis habeat exponere quid possit oriri, aut plures

disponat causas, e quibus una tamen Vera sit. Nam eo non confugit nisi in re obscura, cum nequeat ratio dissolvere cau8

IV 500). - Quae si probantur, propter leviorem Mnsionem eum

versum, unde profecti sumus, non exterminabimus. De primo autem eius loco non est quod verba laesam.

sunt igitur solida primordia simplicitate

Tentatur hic V. primo tantum loco ibique una cum duobus subsequentibus, qui non iterantur. Probari enim ait Gn. inde a v. 503 exstare corpora solida hunc autem versum intellegendum eAge ut sunt non sicut in v. 609 verbum substantivum sed copula sit. At inter sententias primordia aeterea exstant ethprimordia, quae exstant, sunt aeterna nullum rei discrimen est; neque Lucr ipse eas videtur distinxisse. Quemadmodum enim in

propositione Ι expediemus

esse ea quae solido atque aeterno corpore constent

semina quae . . . rerum 8Se docemus . . .

commixtae latent sententiae: expediemus gemina rerum solida et aeterea Ase et expediemus ex8tare corpora sol et aetema , ita argumenta pleraque in utrumque modum accipi po8gunt. Tria priora aspero ita ut primordia a eri esse probari pateat: 503-10 quoniam corpora et inane exstant, corpora unis olida. I 511 - 19 quoniam in rebus genitis inane est, materiam circum mi id a m esse neces8 est nec res ulla inane intus habere recte probatur, si non quod cohibet solidum esse relinquas.

48쪽

guunt illa non possunt temptata labRre, nam ..., sunt igitur aetBrn R.

Iam non mirabimur si argumentum V 540-50 eodem spectat. Quodsi monet Gn. in v. 548-50 colligi soliditatem atο-

morum ex aetereitate, cum tamen paulo ante 538 sqq. haec ex illa emciatur alterum recte, alterum minus accurate videtur statuere. Neque enim emcitur in argument IV 548-50 ex aeterilitate soliditas, sed altera notio alteri ex aequo ponitur pariter ac 518 19 ubi dicitur tantummodo, non evincitur, materiam, si solida sit, es8 aeternam. Huc pertinet quod argument Iid unum probatur 510 se primordia esse solida , quamquam inanim erat poetae demonstrare 500 hesse ea quae solido atque aeterno corpore constent . Recte autem animadvertit Gn. in argument III ex soliditate mci aeternitatem. Alteram sane confirmasse satis erat; sed ex hae verbositate suspicio non potest peti . 548-50 esse interpolatos, praesertim cum duo extremi alibi non occurrant. - De loco primario illius superioris digere

supersedeo.

no tibi res redeant ad nilum unditus omnes.

Versum m 864 Goebelius quaest. Lucr. g. 27 q. primu SuSΡicatus est antecedentibus 862 lectore haud quidem Ἐ0mnianti ascriptum esse. Hanc sententiam amplexi iunt Neu- mannus, Gn. 3) Contendunt enim et Gn. ne dicam de eo quod abesse possit - nexum enuntiatorum eo turbari: si Volumus subiungere, ne tibi redeant . At si superiore parte huius commentationis aliquid consecutus sum, e tam leviuscula re dubitati non repetetur Adde, si illa Variatio omnino offendit, quod non . 864 propter tibi sed . 862 propter volumus cientandus erat. Nam tota hac parte Memmius sive quivis alius appellatur: 842 ne putes, 49 cum instituas, 5 quoad potis es. Sed hoc quam temerarium sit in promptu est '). Hiatum denique, quem

ratione Molvere, quam . . . 384 dicere enim possis.

III 60 in dicent 766 confugient . . . . fateare necesseSt. IV 1145 no inliciaris, 1146 no iaciamur nam iactaris A legendum esso Bochemuellarus ed. IV 1139 mihi non probavit. Non quidem Μemmius monetur ne inliciatur, sed quemcumque unges Lucretium potius ipsum erodiderim clamasse cum scit IV 577 loca sex voces reddere vidi,

49쪽

- 42 monstravit Goebelius inter sententias huius et antecedentia Vereus, quivis opinor facile hac ratione explebit: Omne proprietates e- iunctae sint necesse est a principiis, i immortalia fundamenta, ex quibus omnia oriuntur, rebus subiungere volumus. Hoc autem necessarium est, ne tibi res ad nilum redeant. Hac interpretatione, si vera est, simul probatur sententiam versuum 862 3 id quod contendit Goebelius, non eandem esse atque Versus 864. Ceteris locis hic v. Lucreti non per se solus adimitur deprimari loco eius cf. g. 36 q.

quapropter merito maternum nomen adepta est.

Gn. 30 adn. Το. 546 adn.). In l. V sere omnes hunc v. tollendum esse iudicant. Ridiculum

esse ait Gn. dicere terram matris nomen merit adeptam 88e, cum aether paulo ante pater appelletur. Atque hoc quoque mirame88e, quia non addatur qua re patrem se praestet. - Ad quaestionem nostram minus quidem pertinet quoniam antecedentes v. ideo non suspecti habentur, sed verbo liceat monere v. 22 dici unde l. e. ab aethere cum alma mater terra guttas recepit, set parit fruges ... Qui terra matrem Se praebeat copiosius illustratur ut eo minu mirabile sit eam merito matri nomen adeptam esse. n. quidem contendit id tantum exponi terram pascere homines, itaque illum v. h. l. minus esse aptum quam V 821-23, ubi terram genuisse homines explicetur. At dicit uer. 994 5 terra parit fruge . . . et genus humanum, parit omnia saecla ferarum. Id quidem cum mirum videatur: terra parit homines, cum l. e. eo quod pabula praebet , minime contemnenda est emendati Ηοerschelmanni observati in

istum quamquam nescio an non necessaria sit. Nam si iunguntur verba parit terra feras, cum pabula praebet, quibus . . . rOlem propagant, apertum fit qui pabulis praebitis etiam novae serae creentur es. II 595 sqq. tellus fruges hominibus extollit

et pabula praebet seris quare magna deum mater materque serarum et nostri genetrix haec dicta est corporis una). Certe illa scriptura causa non est quod V., quem tractamus, tamquam

unam cum iaceres'. Certe non licet inde colligero das Lucr undΜemmius ster Eusammen au Jagd in Wal artieen Hagi unddas Echo boobataret attenμὶ - His locis non certum quendam significari altera persona, nisi hic usus pateret per totam latinitatem confirmari possit e g. v. V 260 quoniam dubio procul esse videtur omniparens rerum et commune sepulcrum, ergo terra tibi libatur et aucta

recrescit.

50쪽

minus idoneus in dubitationem vocetur. Immo vel externo testimoni defendi videtur. Neque enim quisquam quod sciam resellit id quod iam Reisacherus quaesit Lucreti. g. 38 ostendit

o. 991 100 translatos esse ex Euripidis Chrysippo fragm.

denique caelesti sumus omnes gemine oriundi. cedit item retro, do terra quod fuit ante, in terras et quod missum est ex aetheris oris, id rursum caeli rellatum templa receptant

animi naturam referendi sint. Etenim aether h. l. non hominum modo, sed etiam fmgum et arbustorum pater nominatur. Anima autem extra formam animalem esse nequit V 140 sq.). Ergo aether ut apud Euripidem translate ponitur pro pluvia , unde terra umoris guttas recipit. Hoc mronem quoque videtur fugisse qui quidem de divina hominum Origine agi recte negat; sed de anima dici non videtur negare, cum .caele8te semen interpretatur aethera sc quem nos dicimus)'). Etiamin illa ductus opinion desiderare videtur qui aether patrem se praebeat. mihi sententia huius Ioci eadem videtur esse atque 25 sqq. . . pereunt imbres, ubi eos pater aether in gremium matris terra praecipitavit:

at nitida surgunt fruge . . ., quem quidem locum Bochemuellero non assentior explananti de Vater-

vidoro licet vivos existere Vermes Stercore de taetro, tutorem cum sibi nacta est

intempestivis ex imbribus umida tellus, ubi Bockemuellem non magis recte intempestivos imbres interpretari mihi videtur Gevitteraehauer m Unterschiodo vo Landregen; eneonthiaten in thron 1sktri se hon Mosse Ather te lichen'. Neque enim quidquam aliud me iudico his locis dicitur quam aqua et terra homines seras Duges procroari. In Pacuvii tamen D. VI Ribb. quod est ex Chryso fabula: v. 86 Hoc vide circum supraquo quod complexu continet 87 erram