장음표시 사용
91쪽
rhum egisse filiumque suum Honorium imperatore creasset, Romano suasit senatui,qui religionem veterem retinere studebat,ut decepti & inducti in errores gentium,resipiscere, & Christianam religione in qua
omnium scelerum abolitio donaretur, amplecti vellent. Sed nemo motus omni oratione illius dicitur, quod negarent, se facere posse, vim iorum suorum
instituta & tradita nouitiis Christianorum inuetitis postponerent,quum illorum custodia urbs incolumis prope mille & ducentos annos coseruata fuisset, quibus si alia potiora duxissent, ignorare se quae sit sor tuna consequutura institit tum pius princeps,& rein publicam sumptibus sacrqrum grauari dixit quos quum senatus tueri non posset, virginum vestalium
ante omnes,pontificum,augurum. xv virum sacris s
ciundis,fetialium,iniorum, uri. virum epulonum , es aliorum sacerdotum redditus publicos priuatosque uno edicto sistulit: quare paulatim Christiana religione crescente, gentilium superstitiones aboleri, &ao antiquari coeptae sunt, quum sumptus quibus facem dotes ali ac nutriri possent, amplius eis a nullo suppeditarentur. Quo tempore senatus auctoritas admodudiminuta est. Legationem pos emo pro antiquis caerimoniis di praesertim virginibus Vestalibus restituendis, urelius Symmachus v. C.praesectus urbi ad impp.Theodosium &Valentinianum Iuniorem suscepit,a quibus, quum eiusdem postulata suscepta non fruissent, nihil eorum quae petierat obtinere potuit, diuino Ambrosio, Mediolanense episcopo soli
ta oratione Aurelio prudentio heroicis versibus acriter reclamantibus, eiusque rationes singularis ingensi& eruditionis plenis orationibus refellentibus.
92쪽
Porro autem tam Symmachi relationem, quam diui Ambrosij responsionem hoc loco adiicere placuit, tu quod ob rerum quibus refertae sunt copiam,his commentariis intelligendis maximo usui erut,tum ut quibus rationibus vana getilitas ritus suos defendere solebat cognoscatur: quibusque rationibus diuinus ille Ambrosius tela in nos a Symmacho iacta in eu ipsum Letorserit. Fuit vero is Symmachus senatorii ordinis,& quod tum eximium habebatur,in ipsis senatoribus, sicut & apud eorum maiores, caerimoniarum Vetera I pontifex, item augur, & xI.vir sacris faciundis, ut ex eius statuae elogio intelligi potest, & ideo parum ae quus Christianis,ut sunt ingenia propensa ad priuatucoinmodum. apud quos si potuisset eundem dignita tis locu tueri, sertasse sensisset aliter. quo factum est, vi c5tradictores,& ut ita loquar antagonistas habuerit insignes aliquot e nostris,in queis ut dixi Pruden tium,& D. Ambrosium, cum quibus etiam victo certasse fuit honorificum, quod ipsum excusaret caulla deterior, non diuitior facundia. De qua sic scribie Prudentius' o linguam miro erborumfonte fluentem
' Idmam decin elo suθ,cui cedat ipse Tulliin,bas fundii diu facundiagemmas os dignum aeterno tinctum quod se eat auro Si mani laudare deum,euisordida monstra
Praetulit, Itimidam temerauit crimine 'ocem
Atque hactenus de Symmacho: nunc vero ipsum pro veteri superstitione differentem audiamus
93쪽
di Bire u enat- amplissimus semperque ester, legibus 'sitia cognouit, in a principibui
purgarisamamproximorum temporum, 30 bonisaeculi auctoritate emius, euomuit diu presum dolorem, atque iurum me auereiarum suarum iustis esse legam. Culideo diuiprincipis dene rata est ab improbis audientia, quia non erat iustitia defutura, DD. Imperatores Valentiniam Theodosii ,- rcad inclyti dictores in triumpbatores
semper Gemin o igitur functus o Icis, tpraefectui destergesta publica profe1uor, t legatus ciuiu mandata commendo. Nun est hie distensis avntatum,3uia iamredere homines desierunt aulicomm sestudiopraestareφῶ-screpent. mari,coli,diligimaius imperio est. RUUera οἴ-2o fuisse reipub priuata ceriamin P Mertio illos senatus insequitur,quipotentiamsi amfamaeprincipis praetulerunt.Noster
autem labor pro clementia )estra ducis excubias. Cui enim magis commodat suod instituta maiorum,quodpatriae iura fata defendimus, arsam temporumgloriae e auae tum est maior,cum obis contra moremparentum intelligitis nil liacere. Repetimus igitur religionum flatum, qui re p.Luprofuit. Certe numerentur principes trii frue sectae , iria suesentetiaeeroximus eorum caerimonias latrum coluit, recentior non remouit. Si exemplum non facit religis ete-3o rumoriar dissimulatioproximorum. Quis ita semiliaris est barbaris, i aram lictoriae non re uirat e Cauti inponerum sumus, in talium rerum ostenta )itamus.' adatur tamen
94쪽
saltem nomini bonoriqui numini denegatus est. Multa γ Griae debet aeternitas destra, a buc plura debebit. Auersentur banc potestatem , quibus nihil profuit, dos amicumiriumbis patrocinium nolite deserere. Cunctis potentia seri oliva est. Nemo colendam neget,quam profitetur optandam 'dsi buim numinis non esset iusta Utatis,omam e iis saltem cunae decuit abstineri. Praelate oro Pos , 3t ea quae puerisuscepimu4 ,senes posteris relinquamus. Consuetudinis amor magnus est. Merito diui Constanii adium diu
nonstetit. Omnia )οbu exempla ditandasunt,quae mox ρω- mota dissicistis. . feternitatem curaminfamaς. in nominis
destri,ne quid futura aeto inueniat corrigendum. I L in leges estras Cr Perba iurabimus ' qua relgione mens Di terrebitur,nein testimoniis menti iuri via qvide deo plenis font, nec )llus perfidis tutus est locus. Sedplurimu da et ad metum delinquendi,etizpraesentia religionis drgeri .Ista aracsncordiam tenet omnium,ista arodem couenlisingulorum, a oneque aliud magis auctoritatem facit sententiis nostris,3πam
quod omnia tuasi iuratus ordo decernit. Patebit ergo sedes prophana periuriis,m bic in chii principes mei prensile iudicabunt,qui sacramento publico tutisuni'Sed diuus Constantinin idem scisse dicitur Cetera potius istius principis aemulemur,qui nihil tale esset aggressus, siquis ante se alius δε-niasset. Corrigit enim sequentem lapsus prioris,m de repre- .hebione antecedentis exempli nascitur emendatis. Fas fuit, diparens illi clen entiae destrae,in re adhuc noua non caueret inuidiam. Num potest etiam nobis eadem defensone conuenires imitemur quod animus improbat ' .Accipiat aeternita estra alia eiusde principis fasta,quae in Psum dignius
reabat.INil iste decerpsitsacrarum irrum priuilegii , - 3 creuis nobilibus sacerdotia, firmanis caerimoniis no negavit impensa , per omnes ὼε aeternae Irbis laetusecutus se
95쪽
ROMANA. 97 natum,didit placido ore delubra, Lot insiriptas i is dei i
nomina erconflatus est templorum Ormnes, miratus est codriores. Cumqree alias religiones ipse sequeretur, has seruauit imperio. Suus enim cuique mos, fisus cuisue ritus est. Vari s custodes )rbibus cun Elis mens diuina Mibuit. Vt animae nascentibus, ta populis sit des genii amiduntur. ccessit diibias,quae maxime homini deos asserit. Nam cum ratio omnis in operto sit, ynde rectitu quam de memoria atque documentis rerum secundaraim, cognitio denis numinum 'Io Iamsi longa aetas auctoritatem religionis faciat eruanda est 1ο aeculisfides, sequendisiint nobis parentes , quisecuti sunt felicitersuos. Omam nunc putemus sistere, atque bis
obiscum ageresermonibus.Optimi principes,patres patriae, reueremmι annos meos , in quos me pius ritus addu*it, de tar tuerimoniis arsitis ;ueque enim poenitet. Vtuam more meo, uia libera su. Hic cultus in leges meas crbe re lexit,l a te sacra HanniIa a moenibus,a Capitolio Senonas repulersit.
d hoc ergo seruata sum, di longaeua reprehendar' Video qualest quod instituendum putatur. Sera tamen in contu-1o meliosa est emendatio bene Ectutis. Ergo diis patrii diis indigetib. pacem rogamus. Aequum est,quicquid omnes colunt datum putari. Eadem sistes Ams agra,commune caelum est, id mundus inuoluit' quid interest a mi Pyrudentia erum inquirat Z Vno itinere non poti pcrueniri ad tam grande si cretum. Sed Faeiacio Asm disputatio est. Nune
freces,non certamina offerimus. Quoto commodo acri aera
sedegri, salium dirginiim praerogatiua detra icta e Blisblag simis Imperatoribus denegatur, quod harcissimi praestiterunt. Honorsolus est in illo deluistipendio casilitatis. Visonitae earum capiti decus faciunt, ita insigne ducitursacrifcise a care muneribus. Nudum quodammodo nomen immunitatis requirunt,quoniam paupertate a disperio tutae sunt.
96쪽
Itaque amplius laridi earum tribuunt, sui aliquid rei detra- sunt,Siquidem saluti publicae dicata dirginitas, crestit --rito cum caret praemio. Uint ab aerari, dentripuritate ista compendia. Fiscus bonorum principum, nonsacerdotum n-nis, sed hostiumspoliis augeatur. Vstum ne lucrum compensat inuidia ' Alsiui auaricia inde Iros mores non cadis.Hoc miserioressunt,quibus subsidia detera decerptasunt. Etenins sub Imperatoribus qui alieno ab Tinent , qui resi unt cupiditati, ad solam detrahitur amisientis iniuriam, quod desiderium non mouet auferentis. ros etiam 'νirginibus mia Ioni Iris deficientium doluntat exatos scus reiciat. Oro Positi litiae sacerdotes,)t drbis de Iraesacris reddatur priuata successio.Dictent te lamenta securi, scianis principibus non auaris Iubile esse quodscripserunt. Dele flet 'tas tua
felicitas generis humani. Coepit caussie bulus exemplumsoLlicitare morientes. Ergo manae religiones ad umana iura non pertinent' inod nomen accipiet ablatio facultatum, quas nulla lex,nullus casisfecit caducas ' Capiunt legata liberii, struis resumentorum iusta commoda non ne antur.Tαium nobiles digines, fataliumsacrorum mim Ir exclu- a. Oduntur praediis haereditate quastis. s diuuat,saluti pu-b'icae castum corpus dicare, imperii aeternitatem coeles libusfulcire prae diis,armis destris, affulsis destris,amica, applicare irtutes, pro omnibus efficacia dotali citere, Gisius cum omnibus non habere'Ita ne melior e erutius quae hominibus impenditur'Remp. laedimus, cui nunquam expedit di ingrata sit. Nemo me puteisolam caussam religionum tueri. Ex huiusnodi facinor:bus, ortasunt cuncta Rimani generis incommoda. Honorauerat lex parentu VeLiales di gines ac mini Iros deoru, dictu modico iusti quepriuilegiis. Stetit muneris huius integritas P seue ad degeneres traperitas , qui ad mercedem milium baiulorum sacrae castitatis
97쪽
alime raderterunt. Secuta est hoc factum fames 'iblica,
spem prouinciarum omnium Mesiis aegra ecepit. Nonsunt haec ditia terrarum. Nihil imputamus astris. Nec rubigo se-geissus obfuit, nec auenafri Kes necauit. Sacrile io annus exaruit.Necesse enim fuit perire omn:bus, quod religionibuι negabaor,Certui est huius mali aliquod exempli , imputemus tanta famem dicibus annoriἱ. Gravis buno erilitatem aura contraxit. Silaestribus arbisis dilaproducitur, rumio sin ad Dodonaeas arbores plebis rusticae inopia conuolauit. QMdiae prouinciaeperti tercti, quum religionum mini ros
honor publicus pasceret λ Quando in sus hominum concusaquercus y quando Pulsae sunt herbarum radices Z quando a
ternos regionum defeEctus deseruit foecunditas mutua,quum populo C - dirginibus acris comunis esset annonaῖ Cpmedabat enim terraruproueius dictus antissiu, CV remediu magis quam largitas erat. An dubium est,semper pro copia om- nium datum, quod nunc inopia omnium )edicauitZDicet aliquis ,sumpta publicum denegatum alienae religionis impendiis. Vita bomsprincipibus asent tia, di quod de communi quibusdam tributum est,in iure sci esse ideatur. Nacum resp.desingulis consei, quod ab ea prosciscitur ,st rursu proprium singulorum. Omnia regitis,sisuum cuiqueseruatis,plusque apud a/os ii 'tia quam licentia Palet. ConsiuΓ-
te certe muni cetiam destrἄ,an kaec publica delit existimari,quae in alios transtultitis. Semel honori arbis delata compendia,sse inunt esse tribuentiu, quod a principio bene
cium fuit, Uu atque aetates debitum. Inanem Titur metum diuino animo destro tentat incutere , se quis asserit conscientiam os habere praebetium,nji detrahentium; ubieria o tis inuidiam. Faueant clementiae destrae se Ectarum omnia arcana praesidia, haec maxime, quae maiores destros aliquando iuuerunt, os defendant, a nobis colantur. Eum re-
98쪽
t o Malsipetimus, ut riuo parenti culminis γυῖ se itauit impeHum, infortunato principi legitimos seu secis heredes Spectat senior iste diuus ex arce fiderea lacrimassacem dolum, Crse culpatum putat , more diolato, quem libenteri Ueruauit. Praestate etiam diuo fratri vestro alieni conbili' correstionem,tegite senum, quo sinatiιi displicuisse nesse
civit.Siquidem constat ideo exclusam legationem,ne ad eum iudicium publicumperueniret. Pro aestimatione est temporumsuperiorum, di non dubitetis dolere, quodprobandum
Nunc vero diuinum Ambrosium sutilibus eius inanibusque rationibus respodentem attente auscultemus
AMBROSIVS . EPISCOPUS . BEATISSIMO PRINCIPI. ET. CHRISTIANISSIMO. NMPVALENTINIANO.AUGUSTO
Irum omnes homines quisub ditione Remana sui, militent imperatoribus terrarM at ileprinci Σοpibus,tum ipsi dos omnipoteti deomlacrae ei militatis. liter enim salus luta esse no poterit,ns nusquis que deum derum,hoc est deum Christianoris, a quo cucta re- gutur,4eraciter colat. se ini olus Periis est deus, qui in ima mente deneretur. Dij enim gentii. daemonia, scutscriptura dicit. Huic igitur deo )ero quisquis militat, C ui intimo colendi. recipit afflu,non distimulationem, no conniuentiam,se de udium deuotionis impendit.Postremo se non istis,consensum salie alique non debet cole dis idolis pro banis caerimoniam cultibus exhibere. Nemo enim deusalit, cui omnia etiam cordis occulta manifesta sint. Ergo
99쪽
ROMANA. Io Ida,cum ibius fidei fidium cautio atque deuotio, miror quomodo aliquibus impem Πνenerit,quod deberi aras disgentia tuo instaurare praecepto,ad sim quo macrificiorum prophanorum praeberesumptum. laod enim tantadum yel Uco γel arcae est endιcatum, de tuo magis conferre debere, quam desuo reddere. Et de disse iis queruntur, qui nunquanostrosanguini pepercerunt; qui iis ecclesiaru aedisci kbruerunt Petunt etiam di iris priuile a defero, qui loquendi doceri nostris communem a sum, Iuliani lege proxima Io idenegarunt, C priuilegia ista quibus1 aepe deceptisunt etiaChr iani. Nonnullos enim istis priuilegiis parumper imprudentiam,pari propter publicarum necessitatum molestias
declinan 3,irretire doluerunt: em quia non omnes fortes inueniuntur , etiamsub principibus Christianis pleriquesuntia se sed baec si iam sublata non essent, auferenda tuo Imperio comprobarem. Et cum per totum fere orbem a pluribu retro principibus inbibita interdictaque sint, imae autem a
fratre clemetiae tuae augi ae memoriae Gratian dei )erae rationesublata sint, datis antiquata rescriptionequae, o se et fideliterstatuta conuestus, )el fraterna praecepta refcindas. De negotiis ciuilibus' quid statuitur,nemo putat esse temerandum: em praeceptu de religione calcatur Nullas obrepat tumori aetati tua', pue ille lentilis est qui ista d poscit,no debet mente tuam inculis suae superstitionis innecte- .re edproprio Biaio docere admonere te debet quemadmodum eraefidei studere debeas, quando in tanto motu era Pana defendit. Deferendum meritis clarorum irorum Cr ego suadeo sed deum certum est omnibus praeferendum. Si de re Hilitari est considendum, debet exercitati in praeliisso diri expectarisententia, consilium comprobari. Q do de religione tractatus est,deum cogita. Nullius iniuria est, cui deus innipotens antefertur. Habet ire sententiam suam.
100쪽
Inuitum non cogitis colere quod nolit, hoc idem 'obis liceat 3 efato . - nusquisque patienterferat inon extorqueatur imperatori, quod moleste ferreui ei extorquere cuperet imperator. Nis gentilibus displicere consueuit praeuari antis affectus Libere enim debet defendere nusquisque Melementis suae in seruare propositum. inodpi aliqui nomine christiani tale aliquid decernendum putant , mentem tuam ocabula nuda non capiant , nomina cassa non fallant. Q hi sequis bossuadet acrificat. qui uis hoc flatuit. Tolerabialius tamen est 'νniussacrificium,quam lapsus omnium.Totus
hic Christianorum periclitatursenatus. Si hodie gentilis aliquis imperator, quod absit aram statueret, mulacbris, eo conuenire cogeret Christianos, sacri cantibus isteressent, lettur
di oppleret anbelitus cir ora debum cinis exara falsi adefacrilegio, jumiin ex busto, em in ea curias tentiam diceret, si iiirati ad aram simulachri in sententiam cogeretur: propterea enIm interpretantur aram locatam, di eius sacramento, )t ipse putantonus usque couentus consideret in mediu, cum curia maiore iam Christianorum numerosit refertater- fecutionem esse crederet Christianus,qui cogeretur tali optio- ne adsenatum denire: quod si plerunque. nam etiam iniurriis conuenire coguntur.Te ergo imperatore Christiani in ara
iurare cogentur ut id est iurare, nisi eius quem testare fidei tua praesidem, ininam potentiam confiteri λ Te imperatore hoc petitur postulatur, γt aram iubeas elenari, sumptum sacrificiis prvbaηis dari. Sed hocno potest inefacrilegiodecerni. Vnde rogo te,ne id decernas,statuas,' et in eiusmodi decretasubs rabis. Conueniosdem tuam Chri Asacerdos. Omnes conueniremus episcopi,nis incredibile hoc repentinum ad aures eruenissent hominum,quod tale aliquid esset det in co- 301Kloriosugse Νιm tuo, vel asenatu petitum: sed absit nil senatuspeii se dicatur.Paucigentiles comuni ''tuntur nomI-