De Nominum graecorum formatione, linguarum cognatarum ratione habita, scripsit Georgius Curtius..

51쪽

distinguerentur, sola declinatione dissert; nam quum masculina quoque in man inveniantur, ne genus quidem in hoc diversum est. Declinationis autem mutatae exempla iam supra attulimus nominum in tar, quae abiecto r in primam, nominumque in αδ, quae addita δ littera in tertiam declinationem transierunt. Atque etiam Satiscrita composita, quae substantivum in ri terminatum in sine habent, saepissime in nominum iu a exeuntium sexionem transferuntur - velut bah M-riaga n), Nom. hahur gas. Cuius rei exemplum de masculinis quidem Graecis in μεν, ιλον non in Promptu est; neutra vero in μαν ματ saepissime in

nis in sine positi thema proprie secundum tertiae declinationis regulas flectebatur, tamen in composito vocabulo secundae. leges valent. Quare vix dubito μο-ς ex μαν, μεν, μον seu man sussiXO Ortum esse. Ceterum iam in Sanscrita lingua eadem decurtatio conspicitur. Atque per varios significationis modos hanc terminationem comitari possumus: personaemia suffixo designantur in Sanscrito judhma- a rad. iudh- bellator, icthshma medicus a jakεh colere ' ); simile est Graecum ορχαμος ab χ radice. Adiectiva in ma, quae in man terminatis respondeant, non desunt: bh Ima telaeibilis a b hs timere, bad. quod ab

eadem radice factum est, unde gharma Sa critum - quod notione dissert, quam abstractam habet; Latinum almus, quod ab al- alere repetitur. Frequentissime masculina in ma-s de rebus, vel abstracte usurpantur; de illis magis in lingua Satiscrita - quod probant bhiam a lux

a b hia lucere, stoma hymnus a stu laudare; - hunc in modum saepissime a Graecis, quamquam multa etiam Periim nomina antiquissimo tempore in μο-ς exeunt 'in): velut altera pro κευΘ ἴν forma, in l), πλοχμο- πλοκαμος, Θεσμο-ς, δεσμ-ς, πλa ς rad. ι, ire-via . Pro abstractis usurpantur, sicut Sanscritum dharma, iustitia, a dhi te- tenere, ita Graeca: -σμο-ς, οικτιρμο- , multaque alia. Neutris in ma-m qualia in Sanscrito sermone sunt: iu ma-m a jugs coniungere, em Paar, idhma-m ab idh urere, lignum, Graeci Romanique carent.

'' Simile esse videtur δε--ma, dei δε-- eognomen, quod sicut inomia evertentem,

ita tenentem chr et sustentantem signiseare puto. CL Boppii gloss. De DBμα vid. Wilh. p. 488. 'u CL Gepperi uber dis Urapning der Hom. Gedicbte. p. 88. ,

52쪽

μη suffixum quo modo ex man ortum sit , s lingua Sanserita nos docet, qua saepissime iam duce usi sumus. Iu hac enim vocabula quaedam masculini generis tu man exeuntia, quorum nominatios ex regula, abiecto n, in ia terminatur, in semininorum declinationem transsem

tur Quod haud dubie errore quodam linguae factum est; in ἁ enim

quum nominativum seminina terminare solerent origine huius nominativi neglecta, i horum similitudinem secuta est. i Id quam simile sit, ac si Graeca in τη-ς vel τα nomina in primam declinationem transeunt, vix est quod moveam cs. p. 34.). Atque aptius etiam huic comparatur, si Graeca quaedam vocabula in μα-τ a Latinis in ma, Gen. mae, formam mutantur, quod interdum si in Ihema vocabulo a Graecis recepto i β). Paulo aliter iudicandum cst de lacruma quod etsi cum Graeco Mκρυματ comparare licet, tameu non pro translato habere possumus; sed est potius inter ea vocabula, quae ad commune, uti ita dicam, Sanscriticae stirpis patrimonium Pertinent. Iam vero . Graeci aliam originem esse nemo contendet; neque tameu ex , Solo masculino man factum esse puto, sed neutra in ' μα νὶ - μη terminationi Graecae similiora sunt. Neque omnino in eiusmodi rebus certi: quidquam statuere licet; sufficit, vestigia quaedam detegere accurateque, colligere. Ceterum valet in linguis vis analogiae, atque ut primum nova aliqua forma orta est, eius exemplum alia Sequuntur. . Itaque. μη suffixum apud Graecos frequentissimum est, et quamquam haud i paucati in ιλη nomina cognata usunt scum I nominibus in μν ἀυτριή - αμμην) et ματ seu μιαν nequaquam de Omnibus hoc dici potest. Saepe etiam notionis quaedam inter seminina in sari et neutra in ιαιτ disserentia intercessit. Haud raro enim linguae formarum varietate utuntur ad significationem mutandam; nulla autem saepius, quam Graeca, tu qua nihil admirabilius est, . quam variarum formarum usus. Nam quum Sanscritus, sermo, ceteris praeserendus: siti sormarum abundantia, Graeci maxime: eo excessunt,' quod formis ' in oriente quidem magna ex

, u: thema, mematia et themae es. Reis s Vorlevitaeo liber Latein. Spraehisissensebasi pag. 113.

53쪽

parte procreatis, utuntur ad significationis vel levissimam varietatem apte distinguendam. Quod sicut in verbi nexione admiramur, quam etsi traditam secuin tulerunt Graeci, adeo propagarunt, germinaque cum universa linguarum stirpe communia ita laverunt et coluerunt, ut sua sponte illam recens constituisse et denuo generasse Videantur - ita etiam in nominum sormatione praeclarum Graecorum ingenium valuit. In autem et ματ suffxis varium in usum adhibendis non neglectum est generis discrimen; seminina enim: ad abstracta designanda inclinant, neutra magis ros actione verbi essectas designant; tam subtile vero saepe discrimen est, ut sentiatur magis quam describi possit scs. γνωμη, Ῥωμα); alia sere ex arbitrio distinguuntur, velut γράμμα scriptum, linea, gaudium, pugnandi laetitia, pugna. Quem in modum diligenter inquirenti multa invenientur aptissime distincta. A nostro loco hac in re diutius commorari alienum est. - Sed pauca addam do terminatione, quae a man μιατ, μη, μο-ς diVelli non potest; δυναμu-ς - sunfixum habet, vox solitaria, ut ait Lobeckius cui comites sociosque parare tentabimus. In compositorum sine Mναμ ς forma pro Κναμ- substituitur. Simile est φημιις quod a notione non discrepat, ita ut πολυφημο-ς quo pertineat, Vix discerni possit; alternant ἀτμο- et ἀτμ-ς quibus tertia forma ἀτώ accedit. Neque Θερως aliter a rad. Θε repetendum esse puto; τερμας ab ΙHesychio affertur ut rarior forma pro τερομαν s. τέρ x. Ex Latina lingua fortasse s me-s thema fam0 huc pertinet. Hanc igitur terminationem ex ma, ριο-ς, mi ι pro graviore a Vocali posita, degenerasse existimo Α decurtatis formis ad auctas transimus. Augetur autem man in mona et .mana, sicut tor tu tuo-s ι ara) et τορ in τορο-ς tara '). In quo recordemur necesse est, personarum quoqtie nomina et adiectiva in mandesinere; ita enim explicatur, quomodo mana, ex man ortum, in participiis medii Sanseritis usurpari potuerit. In mediati enim significatione

M Ρaralipp. p. 243. 'τὶ quod iii obliquis easibus δ reeipit. cf. pag. 6. sqq. '' CL quas Boppius exponit de vocalium pondere. Vero. Gr. p. 6. Primus hane similitudinem vidit Boppius, qui in granim. Sanscr. Latiua pag. 264.

sie dicit: nion ut milii videtur cum suffixo mana eognatum eundem in modum ae responisilens Romanum mera flestia-men eum obsoleto minias, unde mmἰ amamino et tiarus cum

54쪽

ne quis offendat, vix verendum est. Liberrimo enirn Indi silmanἐγ-dam, quae Vocatur, vocis formis utuntur et quantopere ex arbitrio suo linguae nominum suffixa in participia transscrant, idem illud turus, extor factum, demonstrat. Nam etsi in tor nihil est, quod futurum tempus indicet, tamen participia in turus hoc designandum susceperunt. Similia sunt Latina in n. -s participia, quae orta ex praesentis activi participiis ' in, passivam simul futurique temporis notionem consecuta sunt. Respondet huic miana in masculino. genere καμινο-ς a rad. κα καιω in semininoi, σι ιι Mi vocabuli terminatio; in quibus qualitas quidem, quam Vocant, Vocalis alia est, quantitas autem eadem cs. Sanscr. cla Ina pro clarina; h Ina pro h na a rad. hcl) υσμινη autem cum breviore ἐκτμιν, unde dativus υσ- αῖνι formatur, comparandum cst. Aperto igitur hic uiu in ιυνη transiit. Accuratius participiis Sanscriticis germanus respondere videtur, quod cum breviore germen, ab eadem radico, 'qualiscunque est 3'δὶ, doscendero

coniecerim, sicut γνη ιο-ς, quod eandem sere notionem 'habet, atra I.: γεν, geri, gan. ii Tum etiam monia ex obsoleto' m mu sacrum esse suspicor,

quod i Sanscrito mana-3 responderet, i in iis quidem vocabulis quae ut querimonia, caerimonia 'μὶ, parcimonia ab ipsa radice descendunt. Frequentior est brevior forma apud Graecos et Romanos, quae in lingua Sanscrita non invenitur. s. Usurpatur mi in . participiis medii apud Graccos τυπτο - μενο-ς) et in secunda pliu alis passivi persona saviatmim apud. Romanos,' quas formas i dudum icum Sanscritis iti mdna participiis Boppius comparavit 'βὶ. Sed alia o quo te formae inveniuntur,' quae cum

his comparentur, varii in quaedam, quomodo ex breviore man ortae sint, videro possumus. Cuiusmodi est ἡ ἡγε-μον 1, ini quo non seminini geneiaris designandi causa ad Wγωοv themae additum est nam ηγεραον. de utroque genere usurpatur sed est haec littera hic: ex eo moro addita,

de quo iam . saepius diximus 'si . Tum compluia pomina abstractae no-

55쪽

termen respondet, de quo Varro de ling. Lat. IV., 4. loquitur, quod quidem

in nominativo, n littera ex homo, somno vocabulorum similitudine abiecta, termo formam habet, qua Ennius usus est Satis antiquo tempore breviores illas formas amplificatas esse a Graecis, probatur eo, quod hic, ut in illis, quae supra attulimus, Verbis πεπον- τε ταώω, τεκτον- τεκτανομαι) α et o vocales alternant. Denique syncopata mna forma exstat, quae cum tra comparetur. Latinis enim veriumnus, aucturamus, alumnus ''in vocabulis, a Boppio collatis, quae respondeant, Graeci non Carent. ατεραμνο-ς enim, cuius Simplicior forma ατεγμιον reservatur, his simillimum est; descendit enim a τερ radice, sicut simplex τεράμιων cs. τερην, ἀτειρο ὶ τεραμνο-ς autem Seu τερεμνος, quum Significet: firmus, τερεμνον id. quod firme clausum est, τερά- )ν Vero rem teneram, mollemque designet, hoc ab hac radice separandum est. Sed utrum recte a Passo io ad στερ radicem trahatur, cuius

originationis iam IIesychius mentionem iacit, ita ut tr abiectum sit -''), necne, de hoc diiudicare nescio; porro huc pertinet, quod sicut μό- δρυν a ma, mel, radice originem duxit, cui proprie metiendi notio est. Atque ad semininam μινα terminationem reserendum est μεριμνα de quo cons. quae p. 33. diximus 'φὶ, a rad 3 mr quae praeter vulgarem re-

' γ Ciuinte Festo: Ingenti vadit curru, qua redditu' termo est; Forcellini in lecquibus addi potest tamquam semininum eorumna, quod sicut euiamen a cet radice eellere, excellere, tollis, κολωνος repeto das uemorragenae ; atque ut eaerimonia ab anti

quiore caerimonυ-s, ita calumn-ia a calum-nus derivatum esse videtur.

ν Inter ατήρα- ee et ατεράμων dicendi usus fluctuabat aliquando; praecipiunt enim grammatici: Behic Meedd. p. 459. μιραμνες οὐκ ' euius rei exemplum asserunt τόγος pro ' γος. translata a metiendo ad regendum seu gubernandum sIgnificatione. Cf. Pou E. F. I. p g. 195. fortasse es λιών, simile est; cs. Poti sub rad. Γ; p. 208.

56쪽

cordandi notionem, teste Rosenio etiam generalius usurpatur pro cogitare, anxium esse. Neutrius generis est a rad. ligare, vincire, cui in Sanscrito sermone respondet dώman, de quo vide Poli I. c. I. p. 186. - Postremo ex Latina lingua assero solemni-s, quod similiter ac cs. λατρο -ν rad. λα- λαζω, λαεῖJὶ a MVο-ς, Vocabulaque in Mu-ς ex

esse coniicio rad. sol-soleo . Postquam demonstravimus, quam late suffixorum ah m incipientium familia divnilgata sit, variaque eius membra, quo inter se neXu coniungantur, quaesivimus, alteram illam classem quae suffixa a vocali incipientia an, ana etc. complectitur, cuius magnam cum illa similitudinem adumbravimus, iam accuratius perscrutemur. Ac primum quidem an aperte in personarum nominibus ex radice fictis adhibetur: Iahahan a talis h labricari, Graecum τε--ον, Pti Shan, sol, a pias h nutrire, ragan, rex, a r dg splendere. Graeci, ut solent, modo ο, modo a pro antiquo δε usurpant, illud in τεκτ-ον, hoc in

quod vulgo ab ερ-ἐρεῖν, dicere, derivatur cs. concio, εἴρενες autem adolescentes Lacedemonii dicebantur, ut primum iis in concionem venire concessum erat . Producta vocalis, quam in lingua Sanscrita pauci tantum casus habent rdgdnamin, in quibusdam vocabulis Graecis per totam sexionem servatur; cuiusmodi est et τελων, quod dicunt pro Θελγώ dici, ἰκτιν, milvus, quem Potitus a perdendo, necando, rad. kshι) appellatum esse vult δ' ). In solo autem masculino genere quum principio an suffixum, sicut man, usitatum fuisse videatur, a Graecis Romanisque etiam in seminina translatum est, quod in Sanscrito sermone numquam fieri credo, in quo propria ans forma himc in usum adhibetur. Cuius reliquiae in τέκταινα pro τεκτανια, μέλαινα, τερεινα conspiciuntur δ'=3. Feminina igitur in εν, ον et ων Graeci formarunt - tam personarum nomina, ἡ Σει- cuius originem ignoro, et1 ἀρηγων, ἡ ἀηδων, quam remm nomina ηεἰκων, η σταγων, ἡ χλδων, quae cum masculinis o μγων, τρίβων ωνος) com-

Radd. Sanscr. p. 65. l. e. p. 203. Eadem terminatio in Θεραπι α invenitur, quorum masculina in met exeunt. Unde nescio an pristina quaedam et ou es. Don Latinum sussixorum communio eonilei possit. Sed quum iam Sanserita lingua anι et an separet, cunctanter hoc dixisse velim.

57쪽

parentur. Nec desunt adiectiva, quae ον utrique generi commune habent: πμων, πιων. Romani hac terminatione utuntur et in masculinis: PecI-en, turben, cuius nominativus Vulgo abiecto n in o exit, antiquitus autem a themato non diversus erat*'q); in semininis, quae duplicem timn, iisque quae Non terminationem habent sac-IDOn, eluυ-DOn cf. eluvies , de quibus pag. 15. dictum est; denique in neutris: unguen, quod cum Sanscrito an Leana a rad. an F ung comparandum est, Samum, inguen, quae Obscuriora sunt. a grammaticis tamquam proprium sussilaum consideratur. Sed quum supra viderimus, δ litteram saepe insertam *'yὶ, novaeque inde terminationis speciem essectam esse, ne in nominibus quidem in xν λνγ δ primitivum esse putamus. Atque arbitror Graecos initio hac littera usos esse ut ον suffixum cum radicibus Vocali terminatis connecterent - cuiusmodi nomina sunt i τα-λον a τοτα rad. cs. νεοππαλ, etc. , a φλε- φλάω; postea consonam proprie ad hiatum vitandum interpositam in alia quoque nomina transiisse. Quodsi radici in consonam exeunti διον, quod veri suffixi vicem postea Occupavit, additur, tum rursus Vocalis qua dam copulativa inserenda est, aut brevis, quae in σηπεδαν, τυφεδων, Wλ ν δονος, aut longa quali ἀλγηδων, α Θηδων, χωρηδων utuntur. In his igitur similiter atque in simul vocalis et consona copulandi gratia interposita est δ'' . Ceterum pleraque quidem vocabula in δων seminina sunt, quae rei, aut abstractam notionem habent; neque tamen desunt personarum nomina. enim est nomen Proprium masculinum, quod cum τεκτων comparandum est; Videtire autem a rad. RVP, Sem, ἐξ r descendere, cuius in lingua Sanscrita significatio generalior est, eundi. Σamiδων igitur videtur viatorem, aut si mavis, incedentem proprie significasse. η τερ-η-Nν autem est femininum personae seu agentis, designat enim teredinem, vermem ligna terentem i. Q. arrodentem. Latinum do sive diri in euρHO, ιον Pedo, libido similiter ortum esse videtur. Sed num mn quoque in origo, imago, aliis, ex on vel in ortum sit, de ea re Post

58쪽

accuratius exploratas Latinarum litterarum leges denium iudicari poterit -i' . Certius assi mare licet, nomina, quae in in nominativum terminant,

abiecto n ex illis in ον facta esse, id quod iam Buti mannus contendit pii),

nisus praecipue iis exemplis, in quibus ον et o commulantur εικονος et εἰκοῖς ἀηδονρς et ἀηδους - χ ελιδων et-- Θηλονες et θη λω - Γοργαν' et

Γοργω, Latinoque Latona, quod Graeco Λητω respondet. Attulitque aptissime quod κρεισσονα in μειζονα in contrahuntur, et quod in nominativis Latinis velut εermo ri excidit. Nos ut hoc demonstremus omnia repetere possimus, quae supra de n litterae mobilitate et de nominativo interdum pro stirpe habito disputavimus Atque ne tantum Piidem mutatur ,i si ον in ο transit, quantum,si ex sit, manet enim declinatio, quae illic alia facta est. Quamquam in plurali vocabula tu tasaepe in secundaim declinationem transferuntur quod haud dubie propter o vocalem sit,l quae ad illam prona est, ou-- Κubnexus lineo nomina, primitus eς terminationem habuisse censet , ij de te ula o iunominativo in ω produxerint', sicut σαφες Nom. j σαφής. Sed multa bulo opinioni obstant. , Primum enim ι in nominativis horum vocabulorum non conspicitur; ς autem, .ad stirpem pertiuens, . quod in nymnativo exciderit vix in ulla earum, quae ad 'Sauseriticam stirpem: pertinent, linguariun inveniatur. i. Immo Nel neutra, quae ceterum eo inclinant, ut thema. in sine corripiant, ς, ubi atirpem terminat, servant βλεπειά i m qu9d

formae in to,et lunt permutantur, maioris, momenti est . quam quod negligatur; propterea autem Si Κ nerus et ς permutatas esse statueret, hoc audacius esse crederem. ii Itaque reiicienda eius Sententia ea ue, . quam Supra posuimus, i retinenda esse videtur. 1 Duo autem nomina exstant αλως

et ηως, quae cin nominativo si habent. i, Quae quod hanc litteram exeunt,: noni casu iacitum,esse puto. , In his ς ita siti pen, pertinere verisimile est, leti ad haec Miuueri sententia, restringenda esse Videtur. . autem quod Lesbii αυως esserebant δ)η, - aste cum : Sanscrito us has com-IIoppitis has formas eum Sanserito in comparat, d et e litteras aliter explicati Ueb.

59쪽

paratur, ita ut aueta per gunam, quod vocant, radicali syllaba ex us has-αυσος, inde elisa ex Graecorum more ιr littera* Τ), αυος iactum sit, cuius nominativus est αυως, ἀPως ἀως, εως. Ex eodem sonte fluxisse videtur Latinum aurora, in quo r, ut saepe, pro 3 ponitur, a autem ex eo, de quo supra multa protulimus, more additum est. Hyύς tam certam originem non habet; αἰδεομαι autem similiter ex αδος iactum esse videtur, atque τελάω ex τελος τελὲς τετέλεσμω).

Ex an autem ona lactum est, Sicut ex man mclna et ex tar-tdra.

Haec terminatio coniunctim cum mclna Sanscritis medii participiis propria est. Atque ita diviserunt inter se duo haec suffixa totam medii participiorum turbam, ut mclna eis radicibus, quae priorem coniugationem Hausetconiugation), clna iis addatur, quae alteram sequuntur, alternet

utraque terminatio in sola decima classe. Cuius rei causam in eo positam esse puto, quod prioris coniugationis Verba Vocalem aute omnes terminationes constantem habent, quae ut conservetur aptior fuit suilixiun a comsonante incipiens, quale est man, quod a littera augebatur, ut commodius per casus et genera moVeri posset. Accedebat fortasse ceterarum medii sormarum, quae pleniores esse solent, quam quae ad activum pertinent analogia, ut aucta forma eligeretur. Alterius coniugationis verba melius clna in se recipiebant, quod certe radicibus in consonam et tui, in rexeuntibus facillime annectebatur. Decimae autem classis verba, ni sal-1or, propter longitudinem formarum, ut Edrajam cina, interdum iana receperunt Γοrajdna). Confirmatur haec ratio eo, quod persecta medii ona tutu dona , habent, quippe quae vocali perpetua careant suturum autem participia in m dna format, quod praesenti prioris coniugationis comparatur boisjamiana ut bod hamonain. - Graeci vero omnia participia medii in μενο-ς terminarunt, in quo quum praeter verba infra omnia eorum verba ad priorem coniugationem pertineant, cum San-scrita lingua concinunt. Sed nomina quaedam suffixo eum cna comparando utuntur: τιθηνο-ς et τιθην quae a Θε radice repetenda esse vi-

60쪽

dentur, Sanscr. dhia , unde eadem sere signiscatione dhder formatur ii 'in:

ex tro radice, quae etiam in σαμ conspicitur; εἰμνη, quod Gie-sius ab ἐρ, dicere, alii ab ειρω, coniungere, deducunt; κολωνη, Citius originem ut inveniamus Latina collis, columna, culmen, cellere nos ducere posse videntur. Aperte transiit in hanc terminationem , quod personam curantem, quod curam significat cs. με δων); simile est ἀγκων, unde Ancona Graecumque ἀγκοινη. ἀξιδη quoque huc pertinet, quod Passonius haud inepte ab αγνυμ repetit. Romani hunc in modum

sumus, ut videtur a rad. ευaρ-dormire, habena, arena areo), υerbena, ruina, formarunt; propter diphthongum cum ἀγκοώη ammenins comparandum est' ii. ana suffixum, in lingua Sanscrita frequentissimum, et mutatis vocalibus ανο-ς, ανη, ανον, ονη etc.) apud Graecos nou infreqliens, a primario in personarum nominibus usu per varia notionis discrimina comitari possumus. Personas agentis designant Sanscr. nanda na-s, exhilarator, κοίρανο-ς cs. κυριο-0, βασκανο-ς βασκειν); transitum a persona in rem ostendit πιδανο-ς; aperte de rebus usurpantur σπειρανο-ς, λιχ νο-ς, ουρον ς. rad.

ορος etc. passive explicandum videtur βαλανος- glans το βαλ- λομενον, το πώ rον ἀπο του δίνhου . Femininum quoque personam signimcans servatur: ἐργά , Minervae cognomen. Cetera ad res vel actiones transserri solent, in quibus vocales secundum Graecorum licentiam variae, modo α, modo ο, inveniuntur, illud tu στεφάνη, δρεπάν , ερκάνη ερκος , τρυπάνη τ, πανο-ν,4 τρυπάω , -ταν i πτισσω), δαπάνη, in νη; haec vocalis in αυον ab otia, αυto exsiccare et ab abis clamare), βελονη βαλὶ, περονη eρ, περάω), ἀκονη ac-MO G er, δε-ρο-ς, clsu, ωκυ-ς

'πεδονη, cuius brevior ἁρπε δονὶ forma, si cui nominum iu μονη, ἡγε-

μιον ὶ et ωνη μελεών in analogia non susscit, probare potest, ora: ex ον propagatum esse. In uno vocabulo, sicut supra pro τορ, τερ - τυρ sormam in μάρτυρ invenimus, ita hic pro άνη vel ονη - bini occurrit, in quod Aeolenses esserebant ita ut vix dubitari possit, eius radicem esse ἐδ

mother, a rara c.

tiber deii Aeoli selien DIalevi p. 187. H. De quibus es. Iueenary Lauti. I. p. 64.