De Nominum graecorum formatione, linguarum cognatarum ratione habita, scripsit Georgius Curtius..

21쪽

sit in ιλεγαλοσωμος σωρια-τ), Πολυβο-ς βου-0, αρτισο-ς που-0 M ). Additur autem illo modo vocalis etiam in simplicibus. Nam si in Sanscrito sermone participio praesentis, cuius plenissima terminatio est ant, interdum

gaiant - gajanta - victor ββὶ hoc quam maxime huc pertinet. Similiter mdna et cina ex mcn et clnsactum esse infra probabimus. Sed quod apud Indos rarissime invenitur,

in Graecorum Romanorumque sermone saepius cernitur. Latini enim quum nomina in ta desuevissent nectere, quae sic terminata ex oriente semim tulerant, in magis notam nominum in i siexionem transposuerunt. Ex Iaghu enim Lev4-s pro leg-υ - - ελαχυ-ς

ευ du - suam-is pro suad-υμε iactum est. Iidem i adeo adamarunt, ut multis nominibus, quae in consonam desinunt, adderent; hoc enim modo explicatin ι vocalis in mont-irum, civilat-i-um My). In primam declinationem transfertur auroma, quod

Sanscrito us has, Graeco αδ α ς' respondet; Ancona pro Graeco 'Aυκων; vocabula in urci figura in eodem modo ex brevioribus in Or es. υ gor, decor), ut nomina in tura ex iis, quae in tor desimini facta esse videntur praetor - ρraetura . Ex Graeca lingua quae huc pertineant, et qua auctoritate nitantur, doctissime exponit Lobeckius Paralipp. p. 142. sqq. . Multa enim ex themate consona terminato in primam vel

secundam declinationem transferuntur, Velut: Δαπις - Δακως, φυλαπις - φυ

' iussi eum eomparandum est; nam contra norinam formatum esse videtur, omnique analogia caretiε es. - brevis; eontra 'et δασυς in seeundam declinationem translata sunt: bardu-s, densii-s. CL POlt. E. F. II. p. 279. vid. Bopp Vergi. Gr. p. 150.; canis quoque ita explicandum est, ut stirpi, omni bus sere linguis Europaleis communi eun, evan, eam i additum sit; neque alia est ratio inter Intinum itiDen-i-s et Sanser. Ita Dan. Vid. Bopp D. Kelti Spracben p. 85. Poti E. F. I. p. 138.; iashm seminini generis est in m mnis Udicis. Lassen Anth. Pag. 97.

22쪽

vus την Δήμητραν apud bonos auctores legitur vid. Lob. I. c. . Haec ex ipsius Graecae monumentis discimus, alia comparatis linguis propinquis. Quo illa pertinent, de quibus praeclare Boppius disseruit seminina adiectivorum in αν, εν velut τάλωνα pro ταῖ.αν-ια, τερεινα Pro τερεν-ια, nominumque

in τηρ, quae aut α addito, ορ στρι- M aut δ littera recepta, Mi 6-η sectuntur 'q); ita ut in his duplicem illum augendi morem alternare videamus. Ceteriim latissime patet α litterae in semininis affixae usus: --

serimus, ut conspiciatur, quam frequenter haec littera addatur. Alia huius rei exempla infra nobis occurrent. Λb hoc autem addendarum litterarum modo disinguenda est linguae quaedam abundantia, secundum quam non propter commodam negligentiam, neque hiatus vitandi causa, sed plenioris soni captandi gratia, haud inclinata significatione, nominis themati interdum altera terminatio additur. Quo sortiore sono intentior quidem vocabuli significatio fieri potest; sed non proprie immutatur, neque traducitur ab adiectivorum in su stantivorum, vel ab horum in illorum ordinem, qua in re vera sumorum vis cernitur. Romani autem, quantopere numeros Orationis sonumque plenum diligant, etiam in nominibus sormandis probant. Duplex enim apud eos sumaeum saepe deprehenditur, e . g. Si

comparamus. Deinde ii sumum, quod praecipuo abstracta sormat in lingua Sanscrita, Graecaque fra et cri), et in Latino ρα-ιμε, D tDa nudum conspicitur, in a tueo n) inultisque aliis ori; in inbtDum v, sive O dicas, ut alterum sumum in se recipit. Similia sunt fac-in 3 quocum unguen in

mimer, quocum nominati s E-er conseratur; neque minus in doc-tr napi truena sumxa cumulata sunt. Graeci sicut omnino modum rebus adhibere sciebant, ita raro abundanter sussixis usi sunt. In φαιλμο-εντ ta-

Vergi. Gr. p. 139. sq., eonseratur etiam Ahrens de dialL Aeolicis p. 54. II aeeedit tertia ratio, ut a transponatur in sIllabam priorem: γοότειρα pro γε--

23쪽

naen, 'Aργεννο- ετσα σιγαλο-εντ, παιπαλο- εντ quod antiquissimum est) tale quid lactum esse videtur. Neque αλεκ-τρυ-ον ωνὶ simplex esse videtur, si brevius ειάκτορ comparamus, quod ab αλάκειν, αλάξασθαι deducendum est ita ut gallus ut animal pugnax et ad defendendum pronum designetur DE CONSONIS INTER STIRPES ET SUFFIXA INSERTIS. Ac tantum quidem de distinguendis primitivis et derivatis dictum

sit. Quam in re in nunc propterea inquisivimus, quod iam derivata l. o. denotui nativa vid. pag. 2. a nostra quaestione excludimus ct in posterum in solis primitivis versabimur. In his autem summi momenti est quaestio, quibus indiciis radix a sussixo distinguatur. Quae magni sane ambitus est, si landitus perquiretur et enucleabitur; omnium enim radicum Graecarum tractationem requiret, rem dissicilem, quaeque summam eruditionem, iudicii acumen, subtilitatem postulet. Verum huic ut vires nostras pares habeamus, tantum abest, ut ne tangere quidem illam eo-nemur. Sed quamquam multa de suffixis dubia manebunt, donec radices, quarum ingens multitudo Vix iractari coepta est, accuratius cognoscentur, tamen rursus has consideranti suffixorum cognitione opus est. Itaque quum haec studia invicem se excipiant, pauca de illo radicis et suffixi discrimine, quae ex suffixorum studio colligi posse videntur, hic adum-hrabo. Quantulumcunque enim de radicibus constat, hoc iam nunc certo contendi potest, in quibusdam nominibus inter radicem et suffixum aliquid interiectum esse, quod neque huic, neque illi recto adscribi possit. Eo modo et vocales interponuntur et consonae. De vocalibus autem copulandi gratia interpositis, qualis est ε in ευρ-ε-σι-ς, , μελ-ε-τη, φερ-ε-τρο-ι nunc tacebo. Neque δ litteram, aliasque tractabo, quae, ut vidimus ' ), interdum cum radice suffixa copulant. Sed omnibus his in medio relictis, mentionem inseram ir et litterarum, quae non copulandi

ab Aeolica pro forma de qua es. Abrens de d. Λ. p. 52. a rad.

24쪽

causa - nam etiam post consonas reperiuntur - sed, ut Videtur, ad augendam radicem inseruntur. Attamen hoc diversum est ab eo, piod interdum in ipsa Graeca et in cognatis linguis fieri videmus, ut radicibus addatur consona aliqua Huius enim ope novae quodammodo radices gignuntur, quae simplicium instar per magnum formariim ambitum, Uariis suffixis et terminationibus auctae, ducuntur; cr et θ' litteras contra a Graecis in singulis tantum quarundam radicum formis deprehendimus, raro in pliu ibus Verum similiter Romani a radicibus quibusdam sormas cum s , quae simplicioribus sine S comparantur, sacere solent - Velut noc-ε-a, quod cum fug-a, NOc-3-M-3, quod cum g Π-M-δ, Par Simonia, quod eum Parcimonia conseratur. - Haec sicut vulgo ex participio persecti passivi deducuntiar, ita formae Graecae, quae ετ habent, a grammaticis veteribus re centiorumque iis, qui eorum rationem sequuntur derivantur a suturo, exeo 'more, secundum quem semper ex temporibus varias nominum figuras repetunt. Quae ratio, iam a Butimanno labefactata' ), secundum emendatam nostro tempore grammaticam legemque, quae comparatione cognatarum linguarum inventa est, ut ad radicem singiuae formae verbales reducantur, promus reiicienda est. Exempla autem insertae r litterae affero:

tra τέλσον et τοξον, illud a τελ radice quae est in τελος, hoc eiusdem originis atque τ'). Feminina πεῖσα, δοξα, κιωψα, α hiac pertinent; et ex nominibus in V comparentur inter se: πειΘω, εἰκω et 'Αναξω, Πραξω, Καλουίω, 'Iατω. Eadem disserentia est inter βλεπeς, λεχος, τευχυος et αιος; στεφανο- , ποπανο-ν, ξοανο-ν ct Mnkανο-ν; αξίνη haud dubie a rad. frangere) derivatur, unde etiam αξο-ς repetitur, quod pro vulgari ἀγμο-ς dictum esse, lexim tradunt Passo ). Dein sicut in m ανο-ς, ἰλ

quod sit in τραυσό-ς et τραυ-νο-; Παυτων, Παυσίας, ID Lot,eevius proprium de nominum verbalium descriptione libelIum conseripsit, in quo haec vocabula tractavit. Gr. Π., p. 311. annot. Ipse hoc α' ex aoristo venire docet ib. p. 313. annot. τ') Quaedam enumerat Herodianus περὶ μοι ρους pag. 38. ed. Dindors, alia Lo- escius l. l. I in quo κ, quod in τετυκDro et si recte ab eadem radice repetitur In τί-τω ut videtur pro τι-τ ε κω, ut -υνιο, m πτω apparet, ante ν in aspiratam conversum est; es infra.

25쪽

ανο-ς, aliis purae radici, ita in τρα-ανο-ς β') stirpi per tr auctae ανο-ς assigitur;

πάγιο-ς comparari possunt, dubitaveris, num ut illa σ litteram addiderint,

an a nominibus abstractis in σι-ς derivata, Vel secundum eorum analogiam formata sint. In quo notandum est, abstracta in σι-ς interdum quantitate ab his adiectivis distingui: velut λ.ύσιο--λυσι-ς, cro1σιο-ς- στασι-ς, alia adiectiva nomina, unde deriventur, non habere; ασπατι-ς enim, eX quo ἀσπατιο-ς ortum Sit, non invenitur, neque magis αξι-ς cs. αξιο-ς a rad. is,

quae etiam de pondere usurpatur' ), γνησι-ς γνητιοψ, αλαλαξι-ς αλαλάξιο-0. Quare, quum praesertim eorum significatio artificiosius interdum ex abstractis in cra-ς repetenda esset, fortasse illa omnia ad formas, quae G inserunt, referre oportet. Quod etiam de quibusdam in σιμο-ς conieceris, Velut φυξιμο-ς cuius significatio Od. 5., 359. 'tin sero adiectivi verbalis similis est; quamquam de adiectivis ita ιμο-ς conserenda sunt, quae Supra diximus spag. 5. . Tum composita vocabula huc traho, quae quum a verbo incipiant, hoc per σι Ullabam cum substantivo coniungunt 'in); similiter enim sibi respondent' τερπι-κεραυνος et

atque 'Αναξώ ceteraeque sormae sine σ sactae iis, quae hac littera utuntur. Neque aliter iudicandum est de iis, quae inter radicem et σvocalem inserunt, velut 'Αγεσίλαος ses. 'Aγελαος Il. Θ. 257.), Ἀρχεσλαος Αρ λαος), ελκεσιπεπλος se εχιγων). Omnia enim illa a substantivis in σι-ς derivaro vetat primum quantitas, quae tu multis illorum vocabulorum aquantitate radicalis syllabae nominum in σι-ς diversa est:

quibiis etiam adnumero, quod a rad. βα, quae saepe causalivam notionem habet Gl. ε, 164.; Pind. Ol. 6., 24. et es. Λευτυχέδης, Herod. M., 65. - Λεωτυωδης, Thucyd. L, 89. ortum, nostroque heraom Graeco στρατηγός comparandum esL Quae explieatio simplicior mihi videtur ea quam Potitus E. F. II. p. 272. dedit.

26쪽

deinde quod complura eiusmodi quibuscum comparentur nomina non habent δεκται χων, αγε τίστρατος, ἀγεσιμολπος κλm σαμος , tum quod aliae quoque, quam ι vocales in his inveniuntur et τρ ίολκος, ι νονανδυνας, σεπολις) neque solum ante vocales ι eliditur 'μὶ φερέσβιος). Denique significatio maxime contorta est, si φεισ-ηνυ ρ explicamus, ὀ των ἀνΑῶν σιν εχων Seu παρεχων; nam in possessivorum β) classem reserenda sunt illa composita, si ex substantivis ea derivare volumus. Accedit Oa difficultas, quod composita possessiva, velut m χαλκεοφωνος, magnamimo, Lo-- flera, υwm-dnsu calidos radios habens) substantivum, cuius possessio edicitur in fine habere solent 'si ; quamobrem si Graeci ex γαμο-ς et compositum possessivum sormare Voluissent, mutato Ordine, γανιο- κλονι-ς i. c. γάμου δωνὶ dixissent. Itaque quum tot tantisque causis prohibeamur, quominus composita illa a nominibus in σι-ς derivemus, rectius nobis videmur statuere, cr in iis, Sicut in ceteris, quae attulimus exemplis, stirpi additum, i autem copulandi gratia ante conso

Breviores erimus de Θ' littera, quae et in verbalibus quibusdam formis, quas Κubnerus collegit I., 19 i. sqq. , velut ἀληΘω, πρηΘω, ἡμμα- Θον, λερε τοντα, et in nominibus vario terminatis stirpi additur. Nomina autem quae in O-ς desinunt, haud pauca huc pertinent: μογμος, quod cum λογος cognatum esse videtur, μαθος, quod ad μα radicem traxeris; ποος, quod cum γέν-υ-ς et Sarior. han-u a rad. han.conserendum cst '' es.

' quae littera in compositis cum substantivis in Ora nominibus vel ante vocalem servatur

CL praeter Sanserita composita Babiivrilii ea quae Potitus n. p. 395. sqq. enumerat. Bena us igitur si quaerit Lauti. I. p. 138. Anin. , unde in bis eompositis er veniat, nisi ex dii suffixo, huic quaestioni iis quae Praebuimus exemplis respondisse videmur. Simplicior etiani nostra ratio videtur, quam ea, quam Grii uiuius gramm. ineo . II., 976. sqq. ingeniosis quidem, sed non satis firmis cavsis defenditi Ab imperativo enim sui iuri de filii oille syllabas ortas esse putat; cui sententiae quae Obstant, celera praetermittam. sed hoc tantum dicam, imperativum suturi ex praesentis analogia non ι sed a Vocalem re quirere. Alia prosori Pollius i. e. p. 393.

vid. Saveliberg Quaestiones elymologicae de radicibus Graeeis p. 24.

27쪽

νναδαο M. Praetereo alia minus aperta suΘος, ο ος, πλώΘος etc.); autem a rad. mo Sanscrita repetendum esse videtur, quae in μίτρο-ν conspicitur. Haec iam in Sanscrito participio niueta ci vocalem in tenuioremi mutavit. In satiψο-ς vocabulo autem hanc tin litteras in se recepisse, sicut rad. ι in LσΘ'-μο-ς cs. ἱμά---λη) probabile est. Optime enim quadrat significatio: ὀ merces, est id, quod cuique metiendo tribuitur inas Ddem zugemessen soli Q. ψάμψος cf. ψάμμος), αμαΘος cs. ἄμμος,

κυαΘος fortasse a radice κυ- κυεωὶ ut ἡμυναθον syllabam in se receperunt, . eadem littera aucta est cs. Homericum κρῖ). - Tum quaedam neutra in ος terminata habent, velut εσθος cs. a rad. ες Seu FG De iis, S. Uao, ε Θος, quocum απις comparetur, quod fortasse

a rad. στα si σ μι) descendit, ita ut pectus '' tamquam firmum quiddam

designatum sit. - Mere euphonica contra est Θ littera ante μο-ς, μη, mr suffixa ομηθ' M., αμμαὶ, quae huc non pertiuent. DE VOCALIUM IN NOMINΠιUS EX RADICE FORMATIS MUTΛΤΙONE. Gravissima porro in tractandis nominibus Graecis est quaestio demutatione radicis. In qua formam eam, quae in verbo occurrit, primitivam dicere solemus , et, si quid in nomine aliquo ab hac diversum invenitur, id ut mutatione factum designamus. Mutantur autem praecipue radicum vocales. Ac primum quidem aperte augentur, aut simpliciter οπ- ωι, Θ -λελη Θα, aut ita, ut diphthongus efficiatur ιλειδος, τα-τάγχος, Quom in modum quando quibusve sub conditionibus radices augeantur, vix certo constitui potest. Rationem autem propter quam augeantur, divinare possumus: scilicet, ut aucto pondere caveatur, ne radicalis syllaba suffixorum vi opprimatur et quasi obscuretur. In quo Graeci Sanscritae linguae copiam si non attigerunt 'q), simile tamen quiddam, atque haec, voluisse et quasi tentasse videntur. - Saepius alia mutatio apud Graecos invenitur; α, ε et o litterae enim tam in verbis sectendis, quam in sormandis nominibus inter se permutantur; atque raro quidem in nominum formatione α et ε alternant, saepissime pro a vocali, quae in radice est,

''ὶ quod a par pango sactum esse conieceris. CL Gulielm. a IIumboldt, in praefatione ad librum: die KaWispraebe p. CLX. sqq., ubi de grana et v rauni, quae sit eorum vis et ratio, praeclare dis eritur.

28쪽

o in nomine inde propagato occurrit. Varia de hac re viri doctissimi, Boppius et Pottius docuerunt. Boppius enim, quod in persecto secutido

e in o mutetur, hoc propter sequentem a voealem fieri suspicatus est 'i), Pottius nomina in a, α, η terminata sere sola mutationem illam habere contendit, quas vocales similiter atque a perfecti sono suo, ut ε in o mutetur, essicere existimat '-3. Verum ante Omnes vocales ε in o mutatur, et quaecunque est in sinali syllaba, rursus ante omnes in aliis exemplis a immu

atque etiam in vocabulis nullius sumi ope formatis modo mutatur a littera ovi Fero, ποδ πους rad. πε' , modo non mutatur ε.τιτεξ,

βουκλει). Quae satis probare videntur, propter finalis syllabae vocalem illam mutationem non fieri' ). - Ιdem Pollius 'μ) liquidas in causa fuisse putat. Sed ne hoc quidem linguae Graecae usu comprobatur; primum enim permulta nomina, in quibus liquida est, e voealem immutatam praebent: φερετρον, φαρετρα, Αρας, τέρμιπν, hγον,

ἐργάνη, ερος, δρεπανον, βλλος, τελος, φεγγος, σπιλμα etc., deinde multa proferri possunt, quae, quamquam liquida carent, tamen e in o mutatum habent: οχος, οπιάνη, o ρος, ο νη Aeol. εδύνη), ολυς Aeol. εδους , τοκος, τοκετος, σκοπος, χιογος, φοβος, tira, o νον, πο ανον, O se. Quare etsi concedi debet, frequentissime cum liquidis coniunctam esse mutationem illam, tamen, quominus in his litteris causam eius positam esse dicamus, vel propter harum sonum ante certas liasdam sinales syllabas e in o mutari statuamus, tanta exemplorum aliter comparatorum copia nos prohibet. Da-' Voeallantiu p. 40. Etymol. Foracbungen I., p. 63. : Nomina mit dem Umlaut o sind fast nur solebenach der Eweiten oder eraten Decl., deren Griindlam alio mit ο, α o scillient ete. N Εiiismodi trope, quam Potitus II. 400. recte mechanieam dicit, haud dubie saeta est in zροφος, ὀψαροφος, si cum εριφος, et ia οβολο , si cum οβελος comparatur ibid. I. p. 14.

29쪽

quo alia nobis ratio quaerenda est, si non ea, quae in unoquoque Vocabulo cur ε mutatum sit necne, nos doceat, - quam inveniri posse dubito sed eiusmodi ratio, qualis saepe in linguis valet, qliae non semper observetur, neque tamen negari possit. In quo negotio, ni fallor, verborum Graecorum coniugatio nobis facem praeseret. In persecto enim secundo longae sullabae personarum terminationes assigi solent Radicalis igitur syllaba si non per se longa est, producatur oportet λαΘ-λε-

V,-τετευχόα, FιλFοιδα . Solae eximiantur ab hac lege radices, quae ε vocalem habent eae enim neglecta productione hanc in o mutant τεκ-τετοκας τρεφ-τέτροφα . Unde nescio an recte concludi possit, similem inter a et is, o et ω, υ et ευ, ι et οι vel ει rationem atque inter g et o intercedere, eam nimirum, ut o a litteram pondere superet 'I . Quamquam enim ε, α, ο eidem primitivae a litterae respon.

dent, hoc tamen non impedit, quominus inter haec gravitatis aliquod discrimen sit, quale inter a, i, u vocales admirabili ingenii accumine detexit Boppius. Itaque dupliciter radicalem syllabam augero poterant Graeci, graviore ' modo, quum vocalem producebant - quod in omnibus vocalibus fieri potitit - leviore, quum pro ε ο litteram ponebant; unde effecta est sonorum quaedam varietas, quam Graeci minime sprevisse videntur, summopere grata ''). - Quodsi interdum pro a littera o positum videmus, velut ταλ, τλα - τολμα το--μων) Poli I. p. 265.

' quod etiam in linguis cognatis fit: Seti gaga ma-gam, Goth. gaiatdk0ak . praeter '' Αeeedii, quod in verborum flexione o interdum Sanser. a respondet τύπτοιώς - ιω pdnim, in quo non sola nasalis vis valuisse videtur; tum etiam in nomiitibus o interdum a

30쪽

utrum ex his exemplis de α et o vocalium pondere quidquam colligi possit, an sortuito potius et varietatis causa illae secundum e et O litterarum exemplum nonnumquam alternent, dubitare possumus. Mihi vero hoc probabilius esse videtur. DE SUFFIXORUM SIGNIFICATIONE. IIae quaestiones, quas paucis adumbravimus, aliaeque, quas ne tetigimus quidem, quum statiin in vestibulo doctrinae de Graecis nominibus formandis positae sint, ipsam domum intrantibus, linguaeque quasi oeconomiam cognituris quaeritur, quom in modum magnam Suffixorum multitudinem, qua in formandis ex radice nominibus Graeci utuntur, inordinem redigere, aliisque sub conspectum ponere possimus. Ac plerumque quidem ita enumerantur suffixa, ut primum variae secundum significationis

discrimina classes ponantur: nomina agentis, nomina instrumentorum,

nomina abstracta, alia, tum doceatur, quibus suffixis in quaque classe lingua utatur. Quo sit ut primitiva et derivata, si modo sub commune personalium vel abstractorum nomen cadant, conitinctim tractentur, eademque svnixa, si varius coriim usus est, ratione, qua ex imo ad alte m perveniant, non exposita, bis vel saepius enarrentur Attamen ut lexicum male institues, si varias primum significationes in certas classes distribuas, deinde sub audiendi, videndi, eundi significatione doceas, quae harum cuique vocabula in ea, quam tractas, lingua respondeant, ita male sunfixa ex solo significationis discrimine in ordinem redigentur. Immo et inlexico scribendo solus ordo verus et ex rei natura petitus is est, ut collectis vocabulorum stirpibus, quomodo ex his variae formae, ex primitiva autem cuiusque significatione notionis varietas orta sit, exponatur; et ' in suffixis tractandis primum quaeres, quae sint inter Se Cognata, quae Cuiusque primitiva figura sit, hac autem inventa scrutaberis antiquissimum usum; ex illa forma illoque usu cetera tum deduces. Nequo in hoc intra unius linguae terminos nos continebimus, sed libere, dummodo caute et prudenter, per ampliores complurium cognatarum linguarum campos vagari licet. Sin de suffixorum significatione loquor, quae non minus

Quamobrem Boppius et Grimmius in sua uterque grammatica et Pottius E. F. II.

P. 459. sqq. aliter suffixa enumerarunti