장음표시 사용
21쪽
6o. Minuta primat quodlibet primum in 6o. secunda ; quodlibet secun
De vocato Calesi Globo, quatenin idem cum Sphara est. SO L s N T circuli Sphaerae memorati repraesentari etiam in eo, qui manibus omnium vulgo teritur , aspellaturque Globus Caelestis, idemque adcb cum Sphaera est, si quae sunt in Spiraera inania circulorum mobilium interstitia, oppleta est , contornataque; δ illis Stellarum Imaginibus insignita intelligantur. Scitieet aliunde superficies Globi repraesentat nobis Firmamenti faciem , prospectumve Stellarum fixamin, redactaruita pridem in cel las Figuras, seu imagines, quas αμωσμονς, seu Constellationes, & Signa caelestia appellant; quasque, quia Aratus, post Eudoxtim, descripsi, non desunt, qui Caelestem Globum vocitent Arataeam Sphaeram. . Fuere poti b Constellationes a priscis usque temporibus distinctae 48. comprehendentes stellas in Graecia , totaque orbis terrae cognita tunc parte conspicuas. Sunt vero ex iis Iz. descriptae in Zodiaco : 11. ad FZodiaci Boream: I3. ad Austrum ejusdem: exprimique selciat his carminibus.
Insunt Iignifero bis sex calestia signa;
Suntque Aries, Taurus, Gemini, Cancer, Leo, Virgo, Libra , Scorpius, Arcitenens, Caper , Amphora , Pisces. ad Boream verὸ ter septem conspiciuntur: Ursa Minor, Major, custos , Draco, Gemma, Geη queProlapsin, Dra, Olor, Zepheus, ct Cassiopeja, Perseus, Andromede, Deltotum, Auriga, Caballus, Rictus Equi, Delphin, Telum, heinc Aquila, anguifer, Anguis. Denique converti ter quinque notantur ad Austrum: cetus, ct Eridanus, Lepus, Orionis ct Urum, ' Sirius , o Procyon, Argo ratis Hydraque, Crater ,
Corpus, Centaurus, Lupus, Ara, Coronaque , Piscis.
Nuperis autem temporibus, &Iostquam navigando in Austrum delectae sunt stellae,' quae suerant Priscis inconspicuae 3 distinctae sunt piae
22쪽
trea Constellationes octodecim praeter diras quasdam nebulosasin exuibus rcdactae ad numeros sunt duodecim , quae hocce diiiicho conti
Phoenix, Grin, Indus, Xiphias, Pare, Anser, o Hydrus, . miser, apis, Triquetrum, Musca, Chamaque le Praetereo vero quasdam minores Constestationes designatas in inaio-bus illis fuisse, uti Pleiadas, & Hyadas in I auro: Presepe & Asellos in ancro: Capellam, ac Haedos in Auriga. &c. Praetereo etiam aliqua: stestas in ipsarum Constellationuin interstitiis uasi relictas, idco insorineis appellari, quod extra Formas, Imaginesve, i quas ceterae attinent, visantur: cum& ex earum aliquibus fuerint dein-rps aliquae constellationes deformat ut ad flexum caudae Leonis coma erenices, sub Aquila Antinous. Praeterco demum, cita forent pridem Stesiae potissimum conspicuae umeratae mille, &viginti duae: fuisse earum praecipuas dictas NIagnituitiis esse Primae, quales sunt Sirius dictus Canis maior, & Canicula emque Lyra, Capella, Arcturus, & aliae: nonnihil minores, Secundae, uales sunt , Polaris vocata in extrema cauda Ursae minoris r &quae in irsa maiore appellantur Septentriones: non-nibit adhuc minores, Ter aer & rursus mariae, inlatae, Sextae: adjunctis etiam aliquibus, quas &Iebulosas, & Obscuras dixerunt. An adnotabo Nebulosas, ut vocatum Praesepe Cancri, deprehensis clescopio, Opticove Tubo, nihil esse aliud, quam aggeries aliquas mi- .itissi.narum stillaruin, quarum conjunctae luculae speciem alboris, ac t luti nubeculae cujusdam creent 3 An, deprehensum quoque esse, Lacteum circulum in Globo descri- um, & veteribus habitum pro undecimo, ipsoque Zodiaci instar, lato rculo, nihil esse aliud, quain texturam quandam eius nodi nubecularum,u ineffabilem stellularum minutissimarum congeriem, qualem jampri em Democritus apud Plutarchum coniecerat. C Α Ρ u T III. - '
. , . De reprasentata in medio Sphaera Terra.
AM, cum globulus, qui in medio Sphaerae, repraesentare Terram siti dictus; ideo sciendum imprimis est, esse Terram seruiae Globosae: n
23쪽
que enim montes vallesque ipsus rotunditati magis ossiciunt spe a numirum ambitus amplitudino quam malo arantio granulositas cutis. Et probant quidem Ph)sici hanc rotunditatem ex coitione omnrum partium, quae ex aequo in centrum nitantur; Sed Astronoini eam convincunt, execta quod tendentibus in Boream, Austrumve, aliae , alia que caeli partes deinc retegantur, inde occultentur, & Polus conspicuus evadat heine elatior, inde depressior, quodque prout quisque in m sis ad orientem, aut occidentem, astra videat citius, tardiusve oriri,& occidere; atque adeo, dum Luna, v. c. patitur Ecclipsin, qui est orientalior, plureis horas a meridie , aut media nocte numeret; qui occidentalior, pauciores. vero nomine Globi Terrae comprehendenda simul Aqua; quat nus Α quae,& Terrae partes versus idem centrum conspirant, & maris superscies sic cum Terrestri continuatur, ut eadem, quae dicta inox sunt, navitantibus in Boream, Austrumve, & rursus ad ortum, occasumve pontis contingant; ac vel illud probat non esse maris seperficiem planam , quod a portu selventibus Terra sensiin sic occultetur a gibbo maris videlicet ut nulla denique appareat. Ne memorem umbram, quae in disco Lunae Eclipsin patientis a Terrae, & Maiis superia ficie creatur, esse perinde circularem. Deinde, esse Terram in centro Mundi satque ideδ centrum ipsius emacentro Mundi idem esse probari a Physicis, ex recessu omnium gravium a Mundi superficie, confluxuque in ejus centrum a quo recedere ascendere sit ; & in quo proinde Terra quiusuis ponderibus librata teneatur. Probari veto ab Astronomis, ex eo quod alioquin non appareret Mumdus in duo Hesusphaeria divisus; & amplita idcirco, aut minus, quam sex signa supra I rram conspicerentur; quodque Eclipses Lunae non conti gerent in oppositione cum Sole ex diametro facta Terra scilicet non i tercipiente aliaque similia. Ad-haec, licet Terra ambitu suo contineat leucas mediocreis seu qualium una ex Italicis tribus milliaribus conficimo octies mille, & proxime
octingentast esse eam tamen , ad Firmamentum dum comparatur, quasi
punctum ; id'ue probari, quatenus, ubicumque oculus in Terra sit, dimidium caeli conspicit, & undecumque Stellas aspistat, eas neque majores, neque murures deprehendit. inuhetiam dici posse punctum ad caelum. Solis comparatam ; prout yidcinus umbras Solis circii
24쪽
A s Y R O N o M t e R. LIB. I. II instrumentorum, & horologiorum centra non minas reguIa iter, quam circa Terrae centrum moveri 9 plane, ut sinter Terrae superficiein, ¢rum nihil interesset. Denique Terram in medio Mundi constitutam quiescere, ex eo probari solere, quo a neque moveatur motu recto,quia exiret ex ipso centro, sicque ascenderet, quod gravitati ejus repugnat: neque circulari; quia id non potest, neque circa proprium, neque circa alienum axem. Nam si movetur quidem circa proprium axem versus ortum, exsistentia in aere omnia, ut nubes,& volucres apparerent serri in occasim; nihilque praei tea secundum perpendiculum caderet; secus ad fieri observatur. Si circa alienum, variaretur nobis in Terrae superficie quiescentibus Poli altitudo, quod nusquam contingit.
De axe , O Palis, qui dicuntur Mundi.
HI s c a praemissis de Globulo Terram, At Aquam repraesentante,
dicendum quidpiam videretur de Interstitio, quod inter illum,compaginemque circulorum est, quasi reserente Aerem, & Ignem et Uerum quia seu aer nihil aliud est, quam textura hesidium ,' colusculon ve ex terra, & aqua prodeuntium, B: vix ad paucorum milliarium altitudinem assurgentium ; leu non exstat sub Luna istiis ille, cujus crassitudo sit lo carum plusquam septuaginta millium; sed ab aere usque crasso, terren que, succedens est ad Lunam usque purissimus aether, aura-ve, ut jam dicunt, aetherea ; idcirco necesse non est, ut quidpiam hela de aere, igne re
Adnotandum est potius circa Axem, quo Globulus ille in medio b iuste interstitii sustolatur; non sustentari quidem similiter Terram Λxe ullo visibili,qui ad ipsum caelum terminetur; sed intelligi tamen lineam individuam per ipsius, ac Mundi centrum transeuntem, quae Minc inde producta ad usque Primum mobile, in ea duo puncta dὰnat, quae appellant Polos, seu Cardines Mundi; adeo proinde, ut Poli Mundi nihil aliud sint,
Diximus jam horum Polorum unum esse Bor m, seu Septentrionalem, alium Λustrinum, seu Meridionalem et Ille autem solet praeterea
25쪽
dici Arcticus a vicinia Uris geminae, quae Graecisse quippe & iam
diximus ab ejus vicinia reciproce dici Polarem eam Stellam , quae in caudae Ursae minoris extremo est sta, ac ab ipso distat, hocce tempore, duos gradus cum tribus quii.tis iste vero Antareticus, quod sit Aristico
Appellantur autem Poli, seu Cardinales Mundi, quod praecipua pars
Mundi, caelorum iacinpe Machina, super ipsis dietim vertatur πολ- enim vertere est & conversionem integram ab ortu in occasum perficiat. -- tum est fuisse quoque Polos Vertices latine a vertendo dictos; ac Poetam propterea ita ex prcssisse conspicuum nobis Arcticum , di Λntarcticum unconspicuum.
Hic Vertex nobis simper sublimis; at illum Sub pedibus Styx atra ridit, Manesque profundi. in-etiam Poli mundi dicuntur tae etiam Primi Mobilis ut distinguantur a Zodiaci Polis , super quibus scilicet sunt conversiones propriae Secundorum Mobilium, sive caelorum inferiorum 'aeque tendendo ab occasu in ortum oblique imprimis autem ipsius Solis, qui quod continenter incedat per lineam dictam Eclipticam, idcirco Poli Eclipticae de
praecipui sunt, & frequentius nominitantur. Heinc Mundi quoque Axis vocatur, qui terminatur ad Polos Mundi,& circa quem. verti totε caelorum Machina diurno illo motu intelligitur ; cum Axis Zodiaci ille sit , qui etiam per terram trajici intellectus , ad inferiores caelos terminatur . & circa quem fieri concipimus propriam cujusque conversonem unde solent in quibusdam Sphaeris concludi tum circuli , tum portiones axium, quibus caeli, & axes, Solis, ac Lunae potissimum, repraesentari quadantenus possint. . Tametsi vero quilibet Α xis per mediam trajectus terram concipiatur; qesa millus est tamen pheter Mundanum fixus, idcirco hicsolus, qua parte ex terra helae inde quasi egreditur, duo in terra designat punm, quae
quod directe subjiciantur caelestibus Polis , dicuntur ipsa quoque Poli ipsius terrae videlicet & alter quidem similiter Arcticus, seu Boreus: at
26쪽
AD Circulos quod attinet , ille Horizon dicitur, qui in Sphaera extimus est, & caeteros ambit. Repraesentat vero in Mundo illum circulum , qui dum in planitie versu rur , oculosque circumducimus , apparet nobis quasi quaedam caeli , terraeque commissura ; ac idcirco Graece , & Latine Finiens, Finitorque disitur, quod quicquid videmus ex terra, definiat; &partem etiam caeli visam a non visa dirimat; duoque Hemisphaeria, quae vocant Superius, Inferiusque distinguat. Is est, supra quem emergentia Λstra oriri dicuntur, infra quem labentia dicuntur occidere. Quamvis autem Horizon respectu cujusque specialis terrae loci immobilis sit ; universe tamen concipiendus mutabilis est , qu tenus dum locum in terra mutamus , etiam Hortiontem mut
Potest vero Sphaerae Horizon hane varietatem repraesentare,quatenus tametsi non moveatur ipse circa Sphaeram reliquam ; mobilis est tamen reliqua sphaera intra ipsum; ac nihil intere si, utrius sit motus, ut eadem creari mutatio appareat. Creatur porro ista mutatio ob convexitatem superficiei terrae, ac illius
speciatim portionis, quam circumspicimus; Quippe etiam quae libellata est, licet plana esse ad sensum appareat; ost tamen respue a leviter devexa; atque idcirco, dum movemur, aliquid ipsius ex una pane depc rditur, alia quid ex opposita resarcitur. Quod dico vero superficiem Terrae etiam libellatam non esse planam, sed devexam, intelligitur vel ex ipso mari, quod sponte se ad libellam componens , componit se smul in orbiculiarem figuram r uteumque illa in parvo spatio plana , sive ricta ad sensiliri videatur 3 ac ea pro ter usurpari soleat ad libellandum , probandumve num quaepiam area plana sit.
27쪽
r INsπr Tu TEx hoe obiter intelligitur, nulla duo perpendicula esse reipsa parallela ; atque iicirco neque duos etiam vicinos parietes ad perpendiculum erectos parallelos esse , utcumque esse ad sensum appareant 3 quatenus cum omnia perpendicula in superfi
ciein eo vexam cadant , coitura in
centro sunt , si producta intelligantur; ut perspicue vel ex figura apposita intelligi licet. Quod heic attingendum de Re obliquo , Parallelo Horizonte seret, peragetur postea commodius.
Adnotandum hete solum , distingui quibusdam Horirontem duplicem, Sensibilem, ac Rationa-Dilem. Et Sensibilem quidem esse
eum , qui hactenus descriptus est, quatenus planities apparet; Rati natem vero eum, qui appareret,s terra bisecta & altero dimidio evanido ficto, e centro circumspiceretur. Intelligi utrimque licet ex Figura apposita, in qua circulo interiore referente I erram, exteriore Caelum , linea per centrum tranis fiens repraesentat Rationalem, &quae superficiem contingit, bensibilem. Ambae autem parallela inci lam usque producuntur; ut intelligamus acceptum in caelo tantum interia
vallum , quanta semidiameter terrae est, habitum it i quasi puuctum lineis puta coire vilis, ob immensam distintiam sicque stellani in eodem loco visam iri, sive ex terrae superficie, sive ex ejus centro videatur. C M
28쪽
De Meridiano. AL xv s in Sphaera circulus, intra quem immotum caeteri moventur, Meridianus est: Is nempe qui &Horizontem ad rectos secat angulos, & axis exrrema, seu Polos sustentat. Repraesentat autem in Mundo illum circulum , quem transire concipiamus per polos Mundi, perque duo puncta, quorum unum vertici inam, nens Uerticale dicitur , & voce Arabica frequenter Zenith; alterum ipsi sub pedibus oppositum appellatur Nadis; ne memorem haec duo puncta quasi Horuontis polos reputari. Is dividens Mundum in duo Hemisphaeria, quorum alterum oriem tale, alterum Occidentale sit, ideo Meridianus vocatur, qudd quoties Sol ad ipsum emergit, Meridies creetur , distans nempe tunc aequis intervallis ab ortus, & occasus puniis; ut proinde quantum ab ortu transactim fuerit temporis, tantum transigendum ad occasum restet. Praetereo autem ut pars Meridiani superior diurnum tempus in duas aequaleis parteis dividit , ita inferiorem in duas aequaleis nocturnum s
. dd sit porro in sphaera Meridianus immotus, repraesentat quidem speetalis euiuique loci Meridianum, qui ipse quoque est in variatus; v rum quia quotes seu in ortum, seu in occasum deflectimus, seu novis, novisque Meridianis stimus; idcirco plureis, ac varios Meridianos non repraestiuat, nisi quatenus Sphaerae reliquae emotione fit instar plurium.
In orem vero, seu occasum diso; nam si quis directe in Boream, Λ strum-ve iter secerit; erit illi semper idem Meridianus. Notum est proinde, cur iis, qui sub eodem sunt Meridiano, Meridies contingat eodem tempore; cum iis qui sunt sub orientaliore, cont atmaturius; iis, qui sub magis occiduo. tardius; quod Sol nisii um illius prius, istis posterius Meridianum attingat. Notandum autem, cum Sidera ad Meridianum usque ascendant, &ex eo deinceps descendant: ideo, & maximam cujusque altitudinem dici
irridianam; & punctum illud Meridiani, per quod transit, dici M
29쪽
is . I N s et i et ii et i o N i . . dium exli , respei bi ipsius i uti & Imum dicitur , quod illi e regione opi
positum sub terra est. Notandum etiam Elevationem, sive Altitudinem Poli in unaquaque regione nihil esse aliud, quam Meridiani arcum, qui inter Horizontem, Polumque elatum intercipitur , cujusque complementum ad usque Ze-nith, sive ad quadrantem circuli, est semper aequale altitudini AEquaris.
Sic nimirum, cum in hac urbe Parisina, exempli causa, Altitudo Polist 48. graduum , & o. Minutorum; illius complementum, sive altitudo
AEquatorisqI. graduum,& xlii tutorum I O. erit.
ΡΟ R R is AEquator, circulorum m Sphaera Mobilium praecipuus, is est, qui ab utroque Mundi Polo aequit undique distat intervallis. Quare & repraesentat in caelo illum circulum, quem concipimus ab utroque polo ex aequo distare, ac Mundum in duo Hemisphaeria, alterum Boreale, alterum Australe partiri. Dicitur veris etiam AEquinoctialis dicunt Graeci potius , sue AEquidialein quod Sol bis in anno, hoc est stib diem ro. Martii, & as. Septembris eum secans snempe qua principia Signorum Arietis,& Librae
sun0 duo erret . quinoctia, exaequet-ve nocesis diebus, ob aequalem moram supra, infraque horizontem; quatenus sectus ab Hortionte Gquator in duas abit parteis, alteram stiperiorem, alteram inferiorem, constanter aequaleis. Vides obiter, nomine Diei heic intelligi moram Solis supra liorim tem:nomine Noctis moram instar nempe quod vocant tam matutinum, quam vespertinuin Crepusculum, computari in nodiem QIet. Reticendum autem non est, esse AEquatorem praecipuam Temporis mensuram, quatenus ipse praecipue est, penes quem primi Mobilis reum lutio attenditur: adeo ut, ii integra, seu 36O. graduum cum addita partiacula , de qua infra revolutio sit, duratio iit unius diei suinpto jam nempe die alio sensu Sin partis solum vigesima,quartae, sive gradu im I . du ratio sit unius horae; iitque ita de caeteris. VCΛ- Diuitiaco by GO le
30쪽
EX quatuor circulis AEquatori parallelis , duo, qui heinc inde in Spha
in propiores sent, Tropici sunt. γRepraesentant illi in coelo duos circulos a Sole descriptos ; unum accessit maxime ad Boream ; alterum , cum discessit maxime ad A strum,unde & propter conversiones, dicuntur τε se a quasi Conver- serj, quod Sol, ubi ab AEquatore ad ipses usque promotus est , non pro grediatur ulterius, sed redeat versus uatorenta , . t Et circulus cpiidem, qui ad Boream, dicitiir vulgo Tropicus Cancri ,
quod Cancri Signum in eo incipiat; qui vero ad Austrum, Tropicus C pricorni, quod ab eo incipiat Signum Capricorni. Dicitur ille prauerea circulus Astatis,quod Sole in ipse versinteAEita incipiat ; ita .circulus in labia quod Sole in ipso ea sistente incipiat Hyems: intellige respectu nostri, qui ad Boream degimus. imetiam ille vocari solet circulus Solstitii alti, quod Sole ipsim o eupante, summeque, nostri respectu, alto, creetur Solstitium diei maximii hie circulus Solliitii imi, quod constitutoan illo Sole, & nobis quidem
summe depresse, diei minimi Sollirtium creetur. .. -. Notum vero est Solstitium vocatum, quod die hoc est mora Solis supra horizontem neque increscente, neque decrescente sensibiliter . Solitare, hoc est, neque in Boream, Austriamve procedere; neque versus AEquatorem recedere sensibiliter, per aliquot dies videatur. Distantia autem Tropici utriusque ab AE uatore est gradinam 2I. minutor. II. tantumdem enim, & non amplius, potest Sol ab AEquatore recedere, declinareve; unde & eadem dicitur maxima Solis Decli
Et quia eadem-met distantia est mensura obliquitatis, qua Zodiacus , Ecliptieave linea sese habet ad AEquatorem; heinc fit, ut etiam obliquitas Zodiaci, scu Eclipticae as. graduum, & s I. minutorum esse