장음표시 사용
41쪽
Notandum verb copulati cum Declinatione Astensionem rectam rIta scilicet nominant arcum AEquatoris, qui a principio Y ad punctuin us que, quo circulus Declinationis designatus AEquatorem secat, intercupitur ; quatenus hujusmodi pu-m oritur , astenditve simul cum designato caeli puncto, aut Sidere in hoέχonte recto. Quis auton sit rectus, quis obliquus horizon , intelligetur statim uberius ex insequente
Sie Ascensio recta Stellae Κ, erit arcus AEquato in E H; Stellae L,areusEI ; Initii Cancti M. arcus E B; quadrans scilicet, seu 9o. gradus; Initii Capricorni arcus EB, cum toto reliquo haemisphaerioad inque Λ; dodrans scilicet, seu gradus 2IO. Dicitur autem Ascensio Recta ; quoniam ubi est hortion obliquus, Ascensio quoque obliqua est; neque illud idem AEquatoris punctum,cum designato caeli puncto, Sidereve oritur amplitis; sed aliquod aliud ptius, aut posterius. Ex suo essicitur, ut AEquatoris arcus hisce duobus punctis interceptus Ascensionalis differentia vocetur. Sic in hae Urbe, exempli gratia, differentia Ascensionalis Initis nta & is est ι o. graduum; & quia Initium N posterius, Initium χρ prius, quam punctam Ascensionis rectae oritur; sit, ut Ascensio obliqua Initii ta sit Patisiuiro. graduum; & Initii v asso; quod idem proportione intelligendum in Stellis est. . Latitudinis circuli si sunt, qui per Polos Zodiaci , seu Eclipticae ducti Eclipticam secant ad angulos rectos. Cum enim Siderum L titudo ab Ecliptica computetur , perspisum est Latitudinem nihil esse aliud , quam cujusque horum circulorum arcum , qui inter Eclia plicam , & designatum Sidus aliud-ve caeli piinctum intercipia
Constat vero similiter Latitudinem esse duplicem , aliam B ream , aliam Austrinam, prout bidus ad Boream, Austrumve Ecliptia
Sie in praemisso schemare , cum NM sit Ecliptica , O polus Eclipticae Boreus , P Austrinus 3 U N P M idem Solstitiorum Colutus; Erunt tam ipse Coturus, qua punctati circuli Ο - , Ο R P, O S P, o T P, O u P Latitutatis Armsi; ac stellae: Κ Latitudo s& Borea quidem erit arcus V Κ ; Stellae L Latitudo Λustralis quidem ar
42쪽
. Notandum autem copulari hela quoque eum Latitudine Longitudi nem; Ita enim appellant Eclipticae arcum, qui ab initio V, ad punctum usque, quo circulus Latitudinis Eclipticam sicat, intercipitur. . Me Longitudo Stellae R, erit arcus Eclipticae S Ur Stellae L, arcus S T. Ac pari modo Solis exsistentis in principio N, Longitudo erit arcus SM; quadrans scilicet, seu gradus so; exustentis in principio χ idem arcus, cum toto haemisphaerio residuo, ad usque N, dodrans scilicet, seu
gradus 27o. Praetereo porro perspicuum esse, Quod Sidus est in AEquatore, car re omni Declinatione & quod est in Ecliptica, carere omni Latiitudine: ac praeterea, tam Declinationem, quam Latitudinem non posse excedere gradus 9o, sive quadrantem circuli; quod utraque terminetur helae inde ad oppositos Polos; cum tamen tam Ascensio recta, quam Longi tudo excurrant ad usque s6or videli et secundum totum tam AEquatoris,
quam Eclipticae du rim, quousque discessione facti ab initio Y , ad idem
Praetereo item facilὰ caveri aequivocationem, qua Geographi voces Longitudinis, Latitudinisque usirpant; quippe advertendum solummo- db est, dum ipsi quoque in Terra AEquatorem, & Meridianos, seu ci culos transeunteis per polos designant, Longitudinem ab iis dici, quam heie Λscensionem rectum dicimus; Latitudinem, quam Declinationem.
C Α P U T ' XU. De triplici positu Sphaera, Reao, Obliquo , Parallelo. Exposietis bach s Spluerae cistulis, sequitur paucis attingamus quod jam semel, ac cujus modi iint positus, juxta quos Sphaera Recta, obliqua, Parallela statuitur ;ac potest idem proportione intelligi in ipse Mundo. Itaque Recta dicitur Sphaera, in qua utroque polo horizonti insiste
te, Sidera oriuntur, & occidunt recta; sive ascendunt, descenduntque factis angulis ad horizontem rectu ; unde Δ: in tali situ hortion Recta dicitur.
. , obliqua, in qua altero polorum supra thontem elato, altero iis sepresso, Sidera ortivitur , occiduntque obliquὸ ; sire ascendunt, des
43쪽
ιό I u s'T I T u T r o N I s feendimique fictis angulis ad horiaontem obliquis; unde & in tali situ h , fron dicitiir Obliquus. . Parallela, in qua altero polorum eonstituto ad Zenitri altem ad Nath, Sidera neque oriuntur, neque occidunt; seu neque ascendunt, neque ideiacendunt; sed moventur motu ad horizontem parallelo ; underemiasi situ Horiron Parallelus vocatur. i ἰPotest triplex situs sic repraesentari.
. In Sptara Recta, omnia Astra oriuntur, & oecidunt. In obliqua, Equa oriuatur, de occidunt; Miqua nunquam oriuntur, sed sub hori.
44쪽
Α s T R o N o M I C AE LIB. I. 3IEonte semper delitescunt; aliqua nunquam occidunt, sed perpetuo sunt supra horizontem. In Parallela, ut jam dictum, nulla neque oriuntur, neque occidunt ; sed pars semper supra, pars semper insta horizontem sunt rnisi quod AEquatore coeunte in eundem cum HoriZonte circulum, & dimidio Zodiaci semper elato, dimidio semper depresso, ea quae per eurrunt Zodiacum dimidio decursus conspicua , dimidio inconspicua
In Recta sunt Sphaera, qui directe sub AEquatore habitant; in Paralle-Ia , qui directe sub Polis a in Obliqua, qui degunt in locis inter sequatorem, & alterutrum polum intermediis. In Reeta perpetuuth aequinoctium est, seu tam dies,quam nox est seimper Ir. horarum; quod Sol ubicumque in Zodiaco sit, tantum temporis supra, quantum insta horizontem moretur; ut pote omnibus ejus circuitibus sive Parallelis quasi cirsutis holhonte constanter bia
In Parallela dies perseverat to ossea menseis contimos; mox etiam eontinuos sex: quod Sol, ut supra AEquatorem, ita& supra horizontem totos sex mentas maneat ci uedum pertreis gyrando ascendit, &per . treis descendit) ac infra consimiliter. ., .i ab i. Ita Obliqua, inaequalitas indurum, & noctium; quod b us ue AElim tore versus pol elevatum, arcui diurni Solaris motus stinemque qui. svu supra horizontem tat similalmulormiores , fructurni versus d pressio, minores. Atque ita quidem, ut cura v. c. Equatorem, myx,' mus dies, qui contimit Sole existente in principio ει, evadat sensim, tendendo nos versum, horarum II q. II. sitque heic Parisiis i6. ac porro pergat Aeri. r7,ari &c. quousque degeni sub Priari circulo subi ipsed ropicus N est apparentium maximus .i hocidontemque adeo stringi si horarum 23. Cum di exinde procedendo mora Solis sepra hortioni plurium, pluriumque dierum evadat, di fiat etiam mensis unius,& du rum ,& trium,& quatuor,& quinque, & seb polo denique sex. Qii eodem proportione modo concipiendum est circa nocte exsistente S
i Ubi illud consideratu dignum, nullum esse in terra locum, cui intra annum integrum non sit ut dilamum, sic nosvinio tempus sex me sium: quatenus in Sphaera quidem Parallesa, utrumque innpus est com
tinens; in Recta, dista per alternas vides aequaleis sestribuitur; in Oblia
45쪽
31 I N s T 1 T u T I o N I squa , prolixitas dierum, & bre itas noctium per aestatem , compensatiae cum brevitate dierum , & prolixitate noctium per hyemem. Et quot per aestatem sunt continentes ultra Polarem dies, tot per hyemem sunt eo
CAPUT XVI. De Zonis, ac ideὸ de Ventorum Plagis per Paralalas Sphaera circalar Ugnatis. HIs ea cohaerens est, ut dicamus de Zonis, seu ingentibus quasi fasciis, quas per descriptos Sphaerae circulos Parallelos deseriptis antiquissimum est in caelo agnosci, juxta illud viigilii,
quinque tenent calum Zona, quarum una rarasis Semper Sole rubens, OLFuere autem semper quinque habitae; una scilicet media, appellata Torrida, inter duos Tropicos contenta: duae extremae, Frigicae voe tae, ac inter Polareis, vicinosque Polos comprehciata: duae helae inde Temperatae dictae, & Tropicos inter, Polaretique interiectae. Ac Pollabius quidem 'Torridam in ciuas, AEquatore medio, distinxit verum sin
Notandum vero, cum ab usque Thalete, Temperatae, & Fr ictas pararentur per Polareis, quales in Sphaeris iam ha tur; si Oe eas fere rit constanteis, cum prius, prout varia Poli altitudo, aut dilatarentur, me
Cuin ipse porro Terrae globus caelo sis eat undique, idcirco sepe eaedem Zonae ipsi Terra atmbutae iuxta illud ovidit. I Aio . Ut aedua dona calam, totidemque inistra . . . . . . . CA Parte secant Zoηa , quinta est ardentis illis:
Qui etiam Zonae I errenae sunt,quibus proprie competit,ut Torrida, ae Frigidae, Temperataeque nominentur: cum& terreum Torrida fit, quae credita olim inhabitabilia filii ob nimium servorem, ex radiis Sus ad perpendiculum immissis creatum ; & Frigidae similiter ob algorem nimium, ex obliquὸ nimium appellentibus rassiis ; Tametsi filere non ita priadem tam in Torrida, quam in Fr 'dis sed in Torrida maximo numer sissimi incolae reperti. Quo-Disiligod by Cooste
46쪽
A . τ χ o k o M I C a. LIL L omodo aut terrestres Zonae respondeant ipsis caelestibiis; vid tur non incoaunode intelligi ex sequente Figura. Caeterum, si quem intervirem in luna repraesentare iram vides. quas Horizontem cujustibet regionis habeas; & praeter punctum B , quo interseratur a Meridiano ad Boream, &punetiam Α, quoad Austrum, adnotes decem alia puncta, quinque videsicet adortum, & quinque ad
47쪽
s INSTI Tu TION et sν οῦ occasum, ut puta CD, EF, GH, IK, L M, quibus intersecatur ab Equinoctiali, I ropicis, & Polaribus: ac tum ex his duodecim punctis fare concipias totidem ventos versus Punctum N, horizontis umbilicum , ipsiusve spectatoris locum; intelligere exinde licebit quomodo Antiquiplasas caeli determinarint , ex quibus venti adventarent nisi quod puncta designata a circulis Polaribus fuere primitus propter causain jam declaratam inconstantia.) . Nimirum a puncto B, stantem dixere Septentrionem: a puncto A, Nότον, Austrum: a puncto C, A νη--, Subsolanum a puncto D, Faronium : a puncto E , , Tmώ- , Aquilonem: a punino F , ρμγν, , ολυμπίαν, , Caurum, seu Corum: a puncto G , Iturnum: a pulti H ,- a punctis , quibusdam Eoream, quibusdam Aquilonem, quibusdam Caciain: a puncto Κ, , aliquibus Corum: a pumcto L ,-Ev. νοτεν, aliquibus Iturnum; a puncto M, Λ c. νοτον, AItanum. Praetereo autem, ut recentiores, ac Nautae praesertim, distinguere seliti ventos numero 3 2. horizonte nempe in parteis 3 et .aequaleis diyiscl non alia curent ex his punctis, Quian quatuor Cardinalia Β, Α, C, D, nominando Ventos, qui ab ipsis nant, in mari quidem Mediterraneo, Trum,n- rana, Ostro, Lerante; Ponente: in Oceano verb, Nord, Sur, hi, Ouc' 8eflanteis a punctis inter ipsa mediis, in Mediterraneo quidem, Greco, Maestro, Sirocco, Garbino salias Lebechic in Oceano vero Nor'- est, rd-ονs, Suis, Sud-ονψ: ac flanteis rursus a punctis interinedirs,compositis v
nord- ονψ, m. incipiendo semper ab iis,qui fiant a punetis Cardinalibus: flanteis denique a punctis iterum interanediis, per quadranteis octantium, hoc modo, sharta di Tramontana-Greco, Quarta di Tramvstana-maestro; uarta di Greco tramontana,oc. Nodeten ψω, Nord penovesten, Nord-es gemnorde,ctcaricipiendo semper ab iis, qui flant ab octo primariis punctis.
De Climatibus , deque parietate Incolarum Ter a , propter Parallelas
CV M Zonarum porro distinctio intiquis non sussiceret,ut varietatem situs regionuin citra notMem: idcirco adh*- os esse
48쪽
A s. Ti R O N O M I c , LIE. I. 3s parallescis em eriles, quibus quaedam veluti Zonae minores sub distinguerentur, eaeque vocatae Climata, quasi dicas Inclinamenta, sive deflexiones a Sphaerae rectae situ. Cum unumquodque autem Clima ita limitarent duobus parallelis, initio ab AEquatore ducto, ut in remotiore ab AEquatore maximus anni dies esset horae dimidio, quam in breviore, prolixiore non habuere tamen rationem primi Climatis, in altero cujus extremo maximus dies esset horarum ra. cum semisse: quasi illud foret prorsus inhabitabiter verum habuere quasi primum illum,in cujus altero extremo dius maximus seret tredecim horarum; quasi illela Torrida Zona propius accedem ad Temperatam, habitari inciperet. . i stNon fuere vero sothidistinguoe plura Climata, quam septem, quod ea abunde regiones omneu tum notas compreberiderent; indigitarunt autem illa nuncupationibus locorum quoramdam celebrium, quae in singulis comprehendebantur, appellaruntque adeo ipsa,Δ--&e. hoc est, quasi transeuntia per Meroen, per Syenem, per Alexandriam,per Rhodum, per Romam, per Pontum, per Borysthenem.' hetia ad At recentiores, ob Terram jam longe, lateque cognitam, distinguunt illa ΣΑ. ob aq. horarum semisseis, seu I r. horas, quibus dies maximus inerescit ab usque AEquatore, ad usque circulum Polarem, in quo Climata desinunt, die maximo excedente modum. Praetereo autem unumquodque Clima ita diuingui selitum, interducto alio parallelo, in duas parteis, sive Zonas adhuc minores, ut in alterius cujusque extremis discrimen diei maximae sit unius quadrantis horae. Taleis porro Zonulas, sive semisseis Climatum,nuncupavere speciali vocis usu patione Parallelos; quos proinde constat distingui jam posse 48. Hac ratione, clim in hac urbe, v. c. dies ma ximus sit horarum I 6. p tet quorsum dici possit constituta urbs in sine oωvi climatur ac simul in Oe Paralleli decimusexti. Quanquam non designant iam amplius Astronomi loca, per Climata, & Parallelos; sed per polares Elevationes; aut etiam Geographorum moro per ipsas locorum Lautudines, distantias-ve ab AEquatore. Addendum veris,si Parallesos quotlibet distisainos in Sphaera concipias, tum concipi quemadmodum singuli Incolaru terrae suos habeant,quos ducunt' quasi dicas Circumtalan, Are .u,quasi Adνerfurias;& Α--- ,quasi on ita balanteis pestigia,seu Anh: --,quasi Incolas opposita ιerra,
49쪽
nisi quod degentes directe sub polis quod in parallelo nullo sim Ant,
podas solum, seu Antichthonas habent. .
Nam alioquin Petioeci quidem invicem dicuntur, qui sub eodem sunt Parallelo; sed speciatim tamen, qui an parteis meridisni oppositas, hoe est in diversis polo ad polum semissibus. Αntcaeci, qui sub parallelis,
cis, ae ultra aequatorem aeque dissitis; sed ad eandem partem meridiani acceptis. Antipodes, Antichthonesve , qui sub aequi distantibus quidem utrimque ab aequatore, sed ad parteis tamen meridiani oppositas sitis. Notum vero est pro hac situs incolarum diversitate, eam varietatem dierum,noetiumque, & tempestitum contingere, ut Perloecis quidem sine diversiis temporibus dies , de nox, sed iisdem aestas, ac hyems: Antreeis vero dies, & nox iisdem aestas, ac hyems diversis r Antipodibus denique di versis omnino tam dies & nox, quam aestas, dc hyems. Addendum quoque Incolas Parallelorum omnium intra Tropicos contentorum appellari solitos quasi utramque umbram habent is meridianam videlicet quatenus Sole exsiliente ad Boream, umbram h bene versam ad Austrum; & exstente ad Austrum, habent versi ad Boream. Incolas vero a I ropi is inclusive ad usque Polareis, Στερ. εος , quasi habenteis alteram solum umbram ut nos habeinus ad Boream) hu que adeo speetare, quod habet Lucanus de Arabibus intra Torridam do. gentibus, & ad Temperatam appulsis.' Ignotum vobis, Arabes, vexistis in orbem, Umbras mirari nemorum non ire sinistra Incolas dem im a Polaribus ad- usque Polos inclusive, ; quasi, Sole non occident umbram habe meis circum actam per omneli plagas h rLontis. Dico Sole non occidente ', quoniam cum, exceptis iis, qui sub polis sunt, Sol interdum caeteris & oriatur, & occidat; ii possunt illo tempore in Heteresciis haberi.
De Crepusculis, qua ad horizontem in quoris Spharasitu riseuntur. G o N a AH Primi mobilis motus , qui circumductione Sphaerae
declaratur, Siderum ortum, de occasiam, prout ad horizontemr
iratur, inducit; ideo de ortu, occasiique consequenter dicturis, praemise
50쪽
AsTRONOMICAE. LIB. I. 37 tendum est aliquid de Crepusculis , de Refiactionibus ad Hortionaein observatis.. Imerimis verδ Crepusculum nihil est aliud, quam crepera illa, seu quasi dubia, vel media lux, quae tam ante Solis exortum in regione orientis apparet, ac Aurora speciatim vocatur; quam post Solis occasum in regi ne occidentis, & Crepusculi nomen retinet. Causa illius est Atmosphaera, seu regio vaporuim, qua Terra quasi circumvestitur ; Ρ quippe productior , quam extremm terrae conspicuum, tum citius mane recipit, tum serius vest re amittit degentis in-fia hortioni Solis radios, ac illos reflectens ad nos, praestat, ut lucida
Nempe, si nulli essent vapores, sed purissimus silum aer; nihil planὰ
lucis, sive ante exortum, sive post occasum Solem cerneremus ; verum transitus fieret ex tenebris meris ad diurnam lucem; ex diurna luce ad te
Observandum est autem, initium matutini, & finem vespertini Crepusculi tum contingere , clari Sol est infra horizontem octodecim plus minus gradibus, secundum verticalem circulum, perpendiculariterve ac Mceptis. E. quia quanto minus Sol ab hortionte abest, tanto amplius ex Atmos,haera supra horizontem exstante illustrat; ideo tanto quoque fircrepusculum clarius. . .
Praetereo deductum heinc Lisse, altitudinem Atmosphaerae supra temram esse oo. circiter Italicorum milliarium: tametsi videtur esse longe minor; Quoniam prima illa, ultimaque lux esse non directe a Sole, sed per reflexionem ex partibus ejusdem Atmosphaerae inserioribus .ctam, potest.
Adnoto potius Crepusculum idcis in Sphaera recta brevissimum esse, quod in quocumque parallelo sit Sol, ascensus, descensusque eius pes pendicularis st; & gradus illi octodecim ut in verticali, sic in parallelo
In Sphaera autem obliqua, esse Crepusculum prolixius, quod arcus paralleli inter punctum orituri, oecasve Solis in uno verticali, & punctum gradus decimi octavi in alio verticali, interceptus, oblique se habeat, sitque adeo octodecim gradibus prolixior. unde & quia per aestatem prolixior, quam per hyemem est; fit, ut crepusculum aestivum prolixius,