장음표시 사용
211쪽
r ione harum bullarum. Notandum vero , cum per Telescopium pate Oret adhue ampla distantia inter Saturnum , <aeidum, seu denticulatum limbum; nudo tamen visu eam tmtulam fuisse, quae stellam s. magnitudinis aegre captura videretur. Exiit autem Saturnus deinde a limbo oeciduo , ac illuminato amplius quadrante, sed minus triente ejusdem, ab
eodem-met Unfinio. Scilicet proxime , & quasi e regione illius umbilici , e quo varii radii pulcerrima specie funduntur. Erat tum Hora li., aut Apparuit nempe ad Telescopium quasi pappulus candidus Lunae velut supe excrescens, qui krc tamen ad horae quadrantem fuit nudo vi sui inconspicuus.
Transitus Luna propesellam Ophiuchi, ac aestimata Diameter Iovis. ΡΟsterior sitit circa Lunae Transitum prope stellulam in pede Ophi
chi, Die hujus mensis Augusti 16. vespeii. ippe tunc quidem non siti destitutus idoneo quodam organo; at quod non alias satis advertis innumerum earum stellularum, quae inibi sunt, & catalogo Trchonis d sint; aliam illic stellam non sum susticatus, praeter eam, quae prope Lunam est mihi conspecta, cum Telescopium limbo Lunari,nescio quid c
rans . circumducerem. Ex hoc enim est, cur etsi conjectet hane stellainsuisse majusculam illam, quae depingitur in globis s. magnitudinis; id tamen prorsus jurare non ausim. aecumque tandem ea fuerit, diameter Lunae & tunc per extrema confinia partium lucidae, & obscurae dueta, ac versus sicliam continuata, ipsam cepit inferius, seu ad austrum, interstitio inter stellam, ac limbum Lunae tanto, quanta proxii nὸ esse videbatur sexta pars diamctri Lunaris; clim Sinistrum genu Ophiuchi esset adhuc altum grad. ι 6. min. so. seu Hora a Meridie '. min. 3 3. Porro illud quoque interstitium tantum visum est, quanta est distantia i ter duas illas stellas proximas in Cornu Capricorni; neqbe omnino dimi- diuin ejus intervalluli, quod est inter a. Equum in cauda Ursae majoris,&inlidentem illi Equitem. Sed & dum idem interilitium cum eo compararem, cpiod tunc erat inter Iovem, & unum ex ejus diatellitibus, qui tum ipsi solus ad ortum, discrimen nullum Observarip tui inter utramque di-
uantiam. Quo loco illud mirabile duxi, Dianaetium Iovis tunc propὸ Acronychii, non debere per Telescopiim videri minuto majorem. Cum im
212쪽
aco DE ME Reu RIO IN SOL a Viso enim illud interli uin Videretur expleri posse s. Iovis diametris ; dc tales
quinque diametri, non continerent, nili sextam partem diaint tri Lunaris , ita quinque circiter minuta, porspicuum eli Dialiaetrum Iovi, unum minutum vix exc Qile. Laetorii mini velim in meo tem, ut te e tu, rei misi,erem, quam postes ipse considorare. EI Otamcisi idon Ohi. ruar in ante novem annos quo ctiam primum tompore lovum videre liuerdiu liacuit nescio tauten qua oscitat ilia pene oblitat, id tuerarii, &c.
I S HIC RAR DK. Significaram literis datis postria
die Kaletidas laἰ u rias, exrmplum duarum Epistolarum ad te limatite transniis titua, quod Amici extis iiisl sit, voluissentque typis iliandat i, cum Exci pto uvix adultor ne tum quidem mandatum sitisse. Longior S ex eo tempore ι ypographus produxit moras ; donec ron hac hebdomade p.rficiendam si rio suscepit. Itaque ea tota opella deducta ne die superiore ad umbi icum fuer te cum ecce nocte praeterita insignis cice isto sese obtulit Auctitii liuius adjiciendi. Res coiiunoda ex in-0t rator ita nescio quis bonus Genius ex editione procraitinata tibi, tuique similibus, qui harum rt rum fuerint studios , consultum esse voluit. Scilicet observare licuit Mattis a Luna occultationem,quam posscin licie adtexere: & quod magis mirari debeas, propemoduin ex improvis . bia quidem obscui us, lau itidus, ventosus dierum antecedentium aer coelum aeque in moriae, oculisque subduxerat; & qui invis Keplerusinoiluisset inligne fore hoc Plenilunium ob eiuslinodi Conjunctionein , ipse non a verteram tam n, neque prius animadverti, quam Johannes Baptista Morinus amicus meus singularis , & in Academia hujus Civitatis Regius,
213쪽
laudatusque Matheteos Prosessor, qui ea quoque cura incubverat, me hoc ne, clara lain luce, prae noctis insbmnis lassitudine adhuc sopitum, excitavit. Ut totam porro historiam Observationis recenseam , neque coinmittam, quod Aristoteles, dixisse contentus visam sibi Lunam, cum esset , subire Martem parte obscura, emittereque lucida; en ut ea sese habuerit.
Heri, Die v. Februarii, Ariam r. sub horam viij. a meridie, pergebam ad coenam, cum coelum insolito pulchrius invitavit me ad sp ciem Lunae contemplandam. In illam respectans, attendensque Martem non longe ab ejus t ramite versantem, facile conieci illum, cui adulteria pro ludo essent, stuprum etiam, priusquam Aurora exoriretur, attent . ruit . Postquam ergo exempta fames , secessi, atque apparavitum in
drantem supra descriptum, tum probum Telescopium. Sub Horam xj. turbari serenitas coepit, transvolantibus raris nubilis, quae superne Corus agebat; clim in I elluris superficie mira vigeret tranquillitas. Nub mediam noctem accepi Lunae altitudinem maximain;eaque exhibita filii secundum marginem supremum grad. 62. min. Ia. Ac paullo post Martis; eaque suit grad. 6 i. min. so. Et consequenter Reguli: eaque fuit grad. q. min. 36. Obiter autem adnotavi, si haec quidem esset vera Reguli meridiana altitudinae declinatio ejusdem foret grad. as .min. 6. Borea; Polarem altitudinem heic futuram grad. 48. min. o. hoc est duobus minutis breviorem,quam ex altitudine meridiana Solis per aestatem iam deduxissem. Sub
horam r. a media nocte conformata est circa Lunam Halos, quae reliqua nocte duravit, varieque comprobata est eadem diametro,qua caeterae omnes , nempe subtensa partis octavae totius ccesi ambitus. Sub horam I p.
accipere volui Martis distantiam tum a Corde, tum a Cervice Leonis, ad designandum ipsius locum proxime ipsam Conjunctionem: sed tum nubila transcurrentia stellas per vices eripuerunt: tum vapores densiores facti eas sic exileis exhibuerunt, ut conatus fuerint prorsiis irriti. Ipter II. & III. horas Mars sic a imotus Lunae apparuit, ut iam nudo visu non posset amplius conspici; ipso vero Telescopio, tanto circiter intervallo videretur adhuc abeste ab illius margine, quanto line Telescopio Lunae diameter appareret. Credebam etiam facilc fore, ut Luna duntaxat Mattem stringeret:nisi quod ad constitutionem Poli Eclipticae respiciens, non omnino desperabam , quin vel tantilluin occultaret: Nec vero
vana filii spes. Siquidem jam stib horam ii ι. cum illi quasi adrepsisset,
214쪽
c Mars proxi.ne accessii set ad vertic.:lis Luiue pilaum, tum demum I una.Marteni occuluit. Contigit ista Occultatio , cum limbus ille Lunae supremus foret altus ad occasum grad. qq. min. II. & eodem tempore Arcturus foret altus ad exortuin grad. 36. nun. Io. Exspectato postea. egressis , etsi vapores jam suerant longe amplius densiores facti , vallegata que irradiatio circum Lunam diffundebatur;apparuit tamen Mars emergens in multa iam inclinatione ultra j n verticalis, cum idem limbus Lunae supremus esset altus ad occasum gr. 39. min. 37. eodemque in mento ad ortum Aret Lucida Lyrae alta grad. si . min. I q. Hine supposita Arcturi Ascensione Recta grad. 2O9. min. que . cuin Declinatione Bor. gr. a I. min. II. Lyrae vero Ast. Recta grad. 276. min. 7. cum Declin. Bor. gr. 38. min. 29. Solis denique, puta existentis in gr. II. min. s. Astensione Redia grad. s I9. min. s . praeter elevationem Poli designatam superius , sequitur Occultationem coepisse hac Februarii Die vj. mane, seu a media nocte , Hor. s. min. s. Detiisse vero Hora s. min. ss. Sicque totam Moram Lisse minutorum so.& dimidium Morae minutorum is. Sed notandum est initium occultationis acceptum esse , cum Mars plane conditus fuit, finem cum penitus emersit; ex q*ost, ut cum centrum Martis dimidio circiter minuto potuerit ante immergi, scilicet Horas. min. a I. dimidio ante emergere, scilicet Hora s. min. 3 a . sequatur veram Martis cum Luna Conjunctionem accidisse Hora s. min. I 2:. Qua regione Marsiqvanuit, Macula Lunae longior, strictiorque producta superne a dextera parte, in patentiorem ad sinistram velut etandi
incipit. Apparet ibi infra Maculam quasi Rhombus lucidus ad dextram
tamen cum reliqua lucida parte cohaerestens cuius supremus angulus vergit in Lunae marginem. E regione ergo hujus anguli, vel tantilluin ad dexteram, Mars praeter Lunam fieri coepit. vero regione Mars erupit, eadem ad dextram Macula sinuari jam coepta versus limbum est , exhibitura stomachi speciem. Hinc, quantum ad visum aestimare lisuit, semita Martis ultra Lunam filii quasi subtensa unius partis septimae totius
Lunae circumductus , atque idcirco minutorum quam- proxime tredecim.
unde aestimato etiam ad visum quasi sinu verso immersionem summam metiente, visa est Martis diameter repetita ter proxime, illam omnino impletura : sicque cum ille non saerit nisi min. a:. visa est Martis diameter non multo productior dimidii minuti. Forte in majore a Luna distam.
215쪽
bessem, aut dodrantem accederer longe tamen absum, ut credam sorout minuti integri apoareat.
An verδ mea aestimatio partis illius septinue sat iusta fuerit, ambigor quando subtensa illius fuit minor Lunae semidiametro; & peragrata tamen est aequali propὰ tempore , quo semidiamer ipsa Lunae. Veruntamen ex designatis ingrc ssus, & egressus punctis, licebit semper, quoties
Luna circiter plena fuerit, aestimationem examinare , & ad rectum compellere. Utrum vero dicam me subdubitare , an Lunae , idiameter munor sit, quam vulgo habeatur Ceria, tametsi Telescopium, dum stellas omneis circumcidit, Solon, Lunamque amplificet e eerti tamen adhuc non sumus , an dum utriusque diameter dimidii gradus vulgo putatur, eadem Telescopio apparem ut etiam pars vigesima supra septingentesimam totius circuitus coeli. Revera enim aliquid etiam ex utroque luminari circum resecatur; & ex Luna praecipue, dum observatur extra Eclipsi Memini alias rem tentasse, dum compararem diametrum Lunae ad illam distantiolam, quae inter secundum Equum, & proximum Equitem in majore ursa habetur: sed rem non satis successisse, eum talem distanti . Iam exigerem toties ex diametro Lunae, quoties ipsa iuxta vulgarem aestimationem prae se serebat. Et ne a praesenti negotio recedam, vides profecto, si praedicta aestimatio rite habuerit, ac ratio quoque habita paraulaxeos cujusvis fuerit, subdubitationem non injustam fore. Alioquin enim tempus respondens motui sonidiametri Lunae non selum non e cederet , sed etiam longe superaretur a Mora illa Uccultationis; si nudo
visa, & citra opem Telescopii posceretur. Non quod Mars post sui
emersionem conspici usquam nudo visu, propter vapores, potuerit quem Telescopis tamen sectatus circiter horam continuo sum sed rem perpendo ex immersione, & a simili ex supra relatis circa emersionem Satu
Atque haec sunt, quae jam de Martis Oecultatione, seu mavis Eclipsi,
eommemoranda habui; quaeque E re esse putavi Astronomiae non reti-ecie. Vides scilicet ut Keplerus ealculo sim deduxisset, fore ut Mars quidem tegeretiar Romae, & Hispanis ad fretum Herculeum; verum stri geretur duntaxat supremo Lunae margine habitantibus ad Danubium. Quamobrem vero S nobis quoque non praedixerat tectum iri, qui M tidiano intercipimur Romanum inter, & GMiitanum, .& vertamur in Cc a paral-
216쪽
parallelo, qui vix quicquam ullo ductorum per Danubiuin australior sit 3 Sane & Borealioribus , & vobis etiam, partim obstante parallaxi, Mars tegi debuit ; ut dubium proinde non sit, quin emendandum aliquid in Tabulis motuum superis. Providebis ipse quatenus exinde subsidii quidpiam ducatur ad Geographicum institutiim ; si aut observatio quoque
facta est vel abs te, vel ab alio; aut sputas tempus rite fuisse a Kepleroassignatum Meridiano Uraniburgi ; cum quas adhibere cautiones in ejus nodi negotio conveniat, optime omnium ipse pernoscas. Caeteros mitto, ac praesertim Astrologiae deditos, iis enim licebit per me sata canere admiranda ex corporali hac Conjunctione in domo Solis celebrata, & in quadrato prope Saturni, in cujus domo Sol exulans conjunctos Planetas in tam exquilita oppositione habuerit. M tum de Marte.
Hoc etiam addo, ut --visti Cum monuissem te posteriore superiorum Epistolarum Martem eo die non constitisse inter Cervirem , & Cor Leonis, dum ad stationem properaret, quo Keplerus praedixerati admoneo te iam neque constitisse praeitituto ab illo die, dum a
Statione regrederetur. Etenim scripserat Keplerus futurum Martem inter eas stellas mane ante diem undecimam elapsi Ianuarii. At cum die as. insperata serenitas ineunte Aurora conspicuam fecisset regionem oecasus, oculos conieci in Martem, eumque deprehendi vix corpore toto excessisse lineam inter dictas stellas directam; adeo ut neque esse potuisset
in ejusmodi linea ante illius noctis initium. Non memoro ut Venus tunc oper hiatus nubiuin illucescens sensibilem pro iecerit umbram, extreniaque adhuc cornua per Telescopium ostentaverit.
DEnique juvat attexere quod etiam iucunde accipias. Accessit nu- per ad hane Civitatem, Theologici, studii gratia, pereruditus juvmnis Ismael Bulialdus Lodunensis, vel, si placet, Iuliodunensis. Is, me invisit, & rerum coelestium studiosus, ac intelligens, Observationem communicavit acceptae a se Lodunensiis poli altitudinis: quod tu impense requirere observationum genus soles. Altitudinem dixit esse grad. 3.min. I. quod anno I 623. Iunii a I. altitudinem meridianam bolis obse
217쪽
ET VENERE IN vrs A.' an in Gallia apud Pectones non incelebre. Adjecit ille Pictavium,olim Au-
ultori tuna, nunc vulgo Poictiers, esse Loduno ad Atarum , ac in eodem Mcridiano praecise , cum distantia Io. leucarum apud Pectones usualium, quas Germani , qui illud iter se pilis emensi fuerint, aequas censeant Graia manicis milliaribus sex cum se misso. Hoc addo, ut noris tum origanum,& alios Ptoliniarum insequutos provehere Pictavium plus aequo in Boream; Keplerum vero, & alios plus aequo versus A ustrum abducere. Adcierem aliam Observationem pro disserentia longitudinum: sed limreo de illa tantisper. Memoravit ille Observatam a se Loduni Cordis Leonis occultationem a Luna, anno ι 627. Die Junii r7. Hora post meridiem min. 33. cuin nempe distantia Lunae a vertice foret grad. 73. in n. sa. Ex collatione vero istius Observationis cum mea, quam impresam habis ad calcem supra memoratae Exercitationis pag. 3oq. sequeretur differe tiam longitudinis Diniam inter, & Lodunum este min. 37. cum ego ean-- dem occultationem observarim Diniae ex altitudine credae Leonis Hora Io.min. so. Atqui non videtur haec tanta interesse disterentia. Cum enim
inter Diniam, & Aquas sextias non sit disserenti longitudinis: nisi trium prope minutorum; inter Aquas vero, & Paristoc nisi I . ex mira parario ne Eclipseon Lunarium: sicque Diniam inter, de Parisios nisi min. proxime Id. superessent Parisos inter, & Pictavium min. o. Prano hiatersim sum non videtur tantum: cum ae mi iamra illud videatur dimitato minus, proxime scisicet accedens indamn enti Ptolemaicain. Amynata certe Keplero procul dubio descit nimium.Utcumque se res habeat, nihil dissimulandum duxi, quod tu ut nosse desideras omnia, sic proficias
Sed finio tandem,si adiecero conscribenti ista mihi traditam a Diodato nostro Observationem abs te iactam nuperae illius Lunaris Eclipseos. Nec vero Epistolam video, nec mentionem ullam saetam observati Me
curii. ,uspicor te non observasse: quamobrem enim observationem non
apposuisses in eadem serie Exspecto tamen literas, quibus me certiorem ejus rei facias. Obiter video nos non malE, pro locorum disserentia, de totali Lunae immersione convenire. Tu Vale, & me semper ama. Parbsis dicta Die 6. quae est viij. Eid. Februar. An. oo CXXx II. FINIS.
218쪽
cum insertis quibusdam aliis. Meessit Relatio Eclipseos Iu ris variis is locis observa..ta , Aηηo 1633.
Condatensi canonico , & Μathematico
219쪽
AD SOL sTITIALEM uMBRA M.' 2O lactenus quidem causa perseverat; verum eximia nostri latiuste viri, de amici incomparabilis sollertia ferro potentius castr perrumpens, viamateruit, . ua jam tandem communicare mutuo possimus. Age proinde. nihil cunctemur, cum non sit praesertim, quod eximes inus, re, ut nostrae literae, si quas contingat intercipi, nos perduellionis reos convi
cant. Innoxius nempe calamus nobis, neque attingens; qua
do neque ipsi publicis seu rebus, seu consiliis imitus ccmur. Quae tractamus negotia, Reipublicae separatae sunt, & cou inune nihil cum dissse diis huiuscemodi vulgaribus habent. Ipsum cst Coelum, ipse est Mundus, ipsa rerum natura est, in qua contemplando versamur, &ex qua . nihil potest uni ditescendo accrescere, quin sit statim omnium, & communis iuris. . Nihil in ea discriminis, 1eu Celtae, seu Cantabri stiruistquare & incolae mundani possumus, ut Diogenes Olim, oppositas ac ira tuto permeare. Caeterum non est , quod propterea existimes literis tuis hae vice satisfactum iri; abunde erit, si semel nobis glacies haec secta fuerit, & ex eadem porro detrita, sperare uberius quidpiain cone datur. Sane & illae redditae solum post superioris anni Solstitium, non praestitere, ut possem ipsain Solliitii observationem, uti poscebas, pera gere; ac multum erit, si per negotia proxime suturum observare liceat quippe Parisios revocor dudiim, & me sola heic detinet Fabricii nostri Nobilissimi, Humanissimi, Ainantissimi consuetudo. Quocirca &ipsi praesertim debebis, si dum remorain injicit, maxisinun illam, quam exis gis , Solis altitudinem sim Massiliae, adnotaturus. Interea ne Epistola absque tessera abeat scito nos illese nuper adfuisse, &cum amplus Quadrans prae manibus foret, meridianas aliquot alititudines per uduum acceptas, exhibuisse pene, quam ipse supponis elevati nem Polarem. Eiusmodi praesertim fuit Altitudo Solis die duodecima hujus mensis in meridie exhibita 68. grad. o:. min. Nimii sim cum aliunde foret declinatio Solis Borea i8. gr. 2amin. AEquator deductus est altus q6. gr. s8. min. & Polus ipse q3. grad. 22. min. exigua minuendus Solis parallari. Nescio porro an instrumenti vilio, an aliunde contig rit, ut praecedente undecima die altitudo Solis observata fuerit 6 . grad. 8. min. Unde altitudo Poli deducta s. srad. I9. min. dumtaxat. UNeunque sit, eadem duodecima die ex altitudine Aquilae mane observatas . grad. 36. min. intellecta rursum suit altitudo Poliqs. grad. 22. min.
quae die praecedente ea altitudine σε. grad. 37. . hibita fuerat qs.
220쪽
ao8 PROPORTIO GNOMON Is grad. 2I. min. Sic vespere eiusdem diei undecimae altitudo Spleae 37. grad. 26. min. repositit eandem Poli altitudinem s. grad. 11. min. Cum die superiore existens s 7. grad. 28. min. praestitisset solitin s. grad. 1o min. Praetereo Martem vespere eiusdem dici u decimae altitudinis seu lumina V. grad. I 8. min. & declinatione 6. grad. ao. min. podidisse adhuc eandem Poli altitudinem εἶ. grad. 22. min. amvis Saturnus eodem die mane altitudine sua 2 q. gr. 28. min. di die sequent 2 . grad. 27. min. non fecerit Polum altiorem quam s. grad. 19. min. & s. grad. 1 o. min. Id non ausim in speciem Refractio nis conjicere; uti neque quod altitudo Cordis 3 r. 2 i. grad. 7. min. fecit lum altum A grad. 2I. min. Miratus sum magis, quamobrem Areturus altitudinis sui maxima 67. grad. 3. min extulerit Polum ad usque grad. min. as. Quo se cumque modo res habeat, habes bona fide quid praestitum fuerit. Et non apparet heic quidem observarionem Omnium vel conspiratici , vel constantia , quantam fortassis deposceres ; sed vioIatus ipse in hoc genere, ac non una vice copinor delusus, conatum haud minus. probabis. Ad illum certe tui gratia optimus Fabricius Se ego animati idcirco sumus. ut si fortassis non liceret bolstitialein illam altitudinem observare, id substitueretur, quod est enarratum. Porro si illam observaro, non Quadrante solum perficiam, verum ustirpabo
maxime Gnomonem, & si possim quidem, quantum alias Gratianopoli. sex videlicet plus minus Orgyiariam. Quippe hoc tibi praesertim cordi;& dummodo res ab libellum, ac perpendiculum componatur, nihil obtuneri poteit exquisitius. Re peracta, non disseram, quominus iccum communicem ; ac simul etiam alia, quae circa Eclipseis, & maximas Mercuriiciongationes nosse peroptas. imperii rer jam aliqua, sed adversaria non sunt ad manum. Habeo in illis plusculas cum Solis, tum Lunae notatas Eclipseis, & Mercurium quod attinet, apparitiones vespertinas octo, matutinas quinque, postremo hoc triennio, ex quo revisi Patriam, dilugenter obstivitatas. Nolebam ista, & alia ad crimum illum Schis hardum, chin superesset, transdere; nunc cum tu easdena agites curas, haud invitus sane prosundam. Itaque plura pro otio, & dum Commentarii prae manibus erunt, ac tua etiam epistola, ad quam plenior porro dabitur
responsio. Velim interea, si quid fortassis cum illuliribus illis Viris, Sexuicis eximiis Myraeo. Gevartio, Puteano, &Chisiletio agas, salutem