장음표시 사용
191쪽
Pro Voto & Admonitione Kepleri.
N , mi Schichaiae, Gallicum, eundemque coelestem Mercurium. Optaras illum tibi, milesque non inconspiaeuum fieri. Tu, quid tibi contigerit, significabis pro otio; ipse disterre longum non potui, quinte certiorem facerem ineae qualiscumque Artunae. Si quicquam profitit, dilige ita iiiit, qua, Argi periculo cautus, lumina habui compotita adversus m Z 1 dicatam Diuitirco by Corale
193쪽
ut nobis aut prorsta invisas, aut incognitus praeteriret. Videlicet induis via latas caligine terras occuluerat; ac tum maturius ingressus est, quam siti spem nobis secisset; & qui ipse deducit umbras, umbra tenuior apparuit. Uerum assuetus technis illius, etiam-num ab infantia, relevandis, Apollo favet ; effecitque, ut qui accedens latere nos potuerat, non re cesserit plane ignoratus- Quippe licuit, vel aufugienti, Talaria premere tantisper, ac percontari interea, quid tanto Deorum nuncio, tanto Α lantis nepote dignum ex coelo usque renunciaret. V t paucis dicam, se licior fui, quam tot illi Hermetici, qui frustra Mercurium in Sole requirunt. Eh-- - - ρο-α: inveni, inquam, ac vidi illum, ubi hactenus nemo viderat. Vidi, non in subselliis lacteis cum Philologia celebrantem nuptias; sed imperium jam assectantem, & quasi gloriantem In Phoebi solis claris liuente Smaragdis. Quid in ludo tamen, cum tu rem serio explicari desideres 3 Eece igitur, quando calamum , quasi caduceum prae manu habeo , exscribo tibi, , quae nuperrime attexebam meis Commentariolis, Ea sic habenti Ad Annum M. Dc. xxxI. & diem vii. Novembris, Strio N. Mane Parisiis. ' EDITA superiore anno Datinis Keplari Mathematici Casarei admonitio ad astronomos, rerumque caustium studioses, de raris, mirisque ni I 6s I. Phanomenis, Venerisputa, ct Meuarii in Solem incursu; ipsanae quoque admonitum secit. Quare tempore accedente, quo Mercurius antegressus incurrere in Solem debuit, eadem me subobscuro tectoratione composui, qua in Solis tum Maculis, tum Eclipsibus observandis seleo. Circulus albus , quo Solis radios citra telescopium excipiebam , atqirabatur diametro dodranti, pedis Parisiensis. Diametrum distribueram in particulas 6o. ue eum Solis diameter esset minutorum proxime 3 o. quaelibet earum particularum foret unius dimidii minuti, sive o. secundorum- Circumferentiam ab utroque diametri fine distinxeram hinc inde per integros gradus. Adhaec, quempiam praefeceram in supposita camera altitudini Solis conseimiadae. 1s Quadrantem moderabatur radii prope bipedalis, & arcus divisi per transversas lineas; monitus a me, ut quamprimum pede impacto lignum darem, fixam haberet tum occurrentem Solis altitudinem. Α Die porro v. adesse observaturus Z s VOlue
194쪽
volueram: ea tamen tota pluvia suis. Dies vi. mane nebulosa; & eum ab hora circiter octava, va pomeridianam pri.nam fuisset varia; exinde tamen ad noctem usque fuit prorsus Obscura, & per vices pluvia. Ipsa Die vis. coelum ab aurora varium: scd maxima parte nubilotan.
Paulo ante horam 8. visus Sol inter crassiores nubeis de hisccnteis; sed rarioribus adhuc obvelatior, quam ut seu in ipsius disco, seu in objecto circulo aliquid interstingueretur. Apparebat tum superne coronat vestiasium , variegatione satis confusa. Ea per horam fere duravit. Flabat frigidior Africus; vespere quoque iam perseverans. Accedente autem hora 9. cum Sol nonnihil inclaresceret , pingereturque in circulo, quid piam subnigrum deprehendi. Id eo erat si , ut praedictat diametro vertia talis planum reserenti soret tantillum ad Orientem , qua parte dicta dia
meter non multo amplitis sui quadrante ab inseriore extremo erat. Hoc tamen crasse subnotavir siquidem longe aberam, ut suspicaret Mercurium tantillam projicere umbram. Nempe ea erat exilitate , ut diam tro sua vix superare videretur dimidium unius expositarum particularum.
Rebar potius Maculainesse, quae tametsi die praecedente notata in Sole non fuisset, nihilominus ex eo tempore subnasci perinde potuisset, ac ructum alias compereram.
Redeunte Sole sub horam 9 . diametrum circuli direxi per cogitatam Maculam; exploraturus puta illius a circuli centro distantiam, ac sperans, si forte Mercurius exoriretur postmodum, ipsim cum illo varie conserre. Siquidem lauabar occasionem natam , qua, si res Bret alibi pari ratione Observata, pronunciari aliquid posset de parallaxi utriusque vel perexigua. ves etiam nulla. Comperi ergo illam distantiam particularum sexdecim. Sensibili mora interposita, ac restituto iterum Sole, diametrum direxi, ut prius, observavique dictam distantiam ampliorem sectam particulis quatuor. Tunc conturbatus, cogitare carpi Maculam vulgarem nim esse, ut
quae vix Lisset uberius spatium int ro die consectura. Ac subilitabam quidem; sed persuaderi vix poteram ipsum esse Mercurium; adeo me exinspectatio amplioris magnitudinis detinebat praeoccupatum. Hinc haer bam, a non potuissem aliqua ratione deludi circa acceptam ante distanti in. At eum Sol iterum alluxit, propolitamque distantiam producti rem duabus particulis reperi iam enim erant viginti duae tum demum sum ratus bonis avibus adesse Mercurium. Itaque statim pede pulsare, cogitans per varia momenta proportionem motus venari; sed Meus ille nescio Di iti su by Coosl
195쪽
rescio quo , aut quid acturus diverterat. Inclamatum, ae bona sorte satis
tempori ante finem revocatum , serio admonui, ut se compararet ad extremum adtiam.
Dum ille redit, ipse interea sum rimatus attentias Mercurii magnit dinem, donee hiscentes bis, telave nubes nitere Solem permiserunt. Umbra extrema dilutior erat, aliquantulumque rubescens tuti macularum' mos est cum interior pars foret nigrantior: sed ad vaporum interject nam, vitrique naturam ista retuli. Medium, qua licuit, variὸ inserui praedictis illis particulis, quo ipsus diameter cum Solari composita proderet
mutuam proportionem. Caeterum habita ratione dilutissimi etiam limbi, Mercurialis naec diameter vix potuit quicquam excedere particulae unius bessem, hoc est minuti tertiam partem, seu mavis secunda Io. Qirare&diameter Mercurii non major parte nonagesima diametri Solaris est visa. Si quidpiam fuit circumlibatum ob densitatem aeris, tum fuerit unius pamticulae dodransr prosecto haec illi magnitudo summa, ut fuerit diametri Solaris una pars octogesinia. Non memoro in Sole ipse obseurum solii mhiatulum visum, sper telescopium intelligeὶ cujus eumSolis diametro fi
Si quicquam egregie adnotatum habeo, ipsum Tempus est, quo Me eurius a limbo Solis medius excessis. Tunc enim Sol praecipue clarus etsi non diu claruerit ipsEque eb fui praeseriim attentus Itaque praeductus excessus conlisit alto jam Sole χι. gr. εω min. Ex quibus si detraxis s. minuti ob refractionem scenὸ & in ipsa meridie Sol altus deinceps
gr. 2 q. min. 38. elevatisrariluo est visus minutis propὸ q. respectu saltem habito observationum aestivamin restitueris vero propter parallaxin Tychonicum minuta s. prodibit correcta Solis altitudo 2 I. gr. 2. nain. Tumque si ex Meinc ex declinatione austrina Solis Us gr. i'. min. utpote Sole occupante I . gr. 2. tmin, in itemque ex elevatione poli Parisen. 63. r. 31. min. ratiocinari libeat, perspicuum evadet Mercurium-exceuisse e limbo Solis praedicta Die vij. Mane, Hora x. min. xxviij. Regio excessiis in circulo, meridiem inter, & exortum; quainobrem'ru in ipsor coelo, Septentrionem inter, & occasum fuit. Quantum praecise ea limbi pars. distiterit a diametro verticalem repraesentante, jurare Omnino non ausim. Quippe Sol tempore tam brevi ante hunc excessuita
illuxit, & ipse adeb intentus fui praedicto signo exhibendo, adeo prona tus ad accurrendum, ut viderem ipse, num probe se altitudo Sosis his
196쪽
ret, ut non sitis notarim punctum, e quo factus est exitus. Λin filior tamen, aut is suit inter s r. & s s. gradus. Memini enim non longe a fuisse a gradu s s. an citra tamen, an ultra Lerit, hoc est, quod doleo non. adnotatum. Utcumque sese res habuerit , suspicio ad illud propendet. Hoc si verum sit; quia tunc angulus Eclipticae cum verticali exilitii gr.' 6. min. 47. sicque arcus litabi Solaris Mercurium inter, & Ecliptisam iuit grad. 1 . min. II. debuit excedens Mercurius sortiri Latitudinem
Borealem miαλ sec. 1 . occupans interea gr. I . min. 28. , uti Su
pono autem ex Keplerianis praescriptis sciatidiametriun Solis min. In
Quod si praeterea supposuerimus motum diurnum, Solis quidem I.
Io. min. 29. sec. Mercurii vero retrogradi longitudinis I. gr. 1o. n.
latitudinis io. mines Exinde sequetur Nodum visum fuisse in gr. I . min. s r. m. Mercuriumque illum praeteriisse Hora a. min. 3 I. a nocte dimidia; elim Sol esset in gr. i . min, et a ' M. sicque Mercurius ab eius limbo secundum propriam semitam distaret min. t 7. Sequetur etiam . componendo motus obviantium libi Planetarum, hoc spatium percurri debuisse horis a. min. 37. quibus additis ad praedictum tempus a media nocte praeteritum, proditur hora , min. 28. tempus scilicet, quo Mesecurius subire Solem debuit; cum esset Ialaadine minutorum a. sec. soc
ut puta quasi existens in limbo Solari ab Ecliptica gr. s. min. ao. long
tudine vero occuparet gr. Iq. min. qq. vl, ac Sol tum esset in gr. I . min. abet ejusdem. Sequetur demum, si ex tempore excessus Hor. Io. min. 28. detraxeris tempus ingressus Hor. 3. min. 28. remanere Moram
Mercurii sub Sole Horarum praeelse v. quod etiam tempus elicitur ex seismita Mercurii reducti ad Ecliptiem min. 19 ὶ atque adeo, cum dimidia mora fuerit Hor. a. min. so. veram Conjunction celebratam filisse paullo ultra semitam mediam Hora 7. min. 38. cum utrumque Sidus esset In gr. Iq. min. 36. m, & Mercurii latitudo foret min. q. sec. sci. Porro, elim ex Admonitione, Ephemeride, Tabulis, eadem vera Conjunctio celebrati debuerit in Meridiano Uraniburgi hora ι. min. I7: tempore aequabili, hoc est tempore apparente, Hora I. min. 2 7: a meria die: atque idcirco detractis inde min. o. ob assignatain ipsi Keplero Meridianorum disserentiam, fieri debuerit Parisiis Min. ', a transi meridie; prodit sese calculi error Horarum Φ. min. q9: ι atetque in curium obiervatum fuisse tum a Sole exc*ere , cum debuerat paucis
197쪽
minutis , iuxta calculum, subiisse Solem. Praeterea cum eadem Cynium praedicta fuerit celebranda in gr. Iq. min. q9. m. manifestatur calculi error in motu Longitudinis minutorum I s. Ad Latitudinem quod spectat, ea assignata fuerat tempore eiusdem verat Conjunctionis , min. s. sec. I s. Cum assignata vero a nobis exstiterit uno min. s. secundis contractior, an ista quoque disserentia calculi error habendus est Anea potuit propter diumam parallaxin contingere An denique creata est, quod nos non satis suerimus attenti Id supicarer, nisi possem propemodum asseverare, . ex eo, quod a nobis aberrari potuit, latitudinem amplius decurtandam. Quicquid sit, valde adhuc mirum, potuisse Me curii motus in tanta illa observationum dissicultate, ac penuria, ita cogi innumeros, ut Iocus tam paucis minutis, tempus vero tam paucis horis praeter verum abfuerint.
Coelum deinceps magis, negisque serenari coeptum est. Altitudo Meridiana Solis observata est, ut est ante dictum. Coepit aer rursum tumbari sub horam a meridie s. Ad horam s. fulguravit, tonuit, ac plui satis. valide. Id praedixissent Astriani nimirum judiciarii si peractaconju fuisset in Signo aereo , non aqueo, qualis habetur Scorpius. . ΗΑ e T A N u s describo, praeclare Schicharde , quae peracta observa'tionein Commentaria retuli. 'bis moris habeo, sic exigis fides, quo-
. ties tibi quicquaimmpertior. iae suin ibi ratiocinatus, praeter observationein sunt et verum ea sum erga te mente, ut quae calamo properante, ae erae magna aviditate rei cognoscendae contexui, tibi non invidenda d
cam. Tu subtilius omnia disquires, ac tua cum Observatione, si vobis quidem fuit Sol propitiusὶ pro tua sollertia conseres, i Erit certe quod de deruire inuiuito tuo Geographico possit, si momentum excessus suit aut istic t te, aut visis in locis petita acceptum. Quippe locorum intervalla parallaxin secisso debent aut nullam, aut adeo exiguam, ut ea neglecta rem pariun turbet. Nullam, aut perexiguam dico; quando iam constat Mercurium Venere is eositu remotiorem esse, ac ipsi Soli circumduci; & tam propinqua credita nostris anteiressoribus Siderum liorum distantia metito. catur in dubianti bi deras texqnstiteris, etiam perexiguae illὴ patη- . laxi sua, rinde, atque Lunari, duin Sol Eclipsui patitur, adhibebitur
Caetera praetereo ; sed ipsam-Mercurii magnitudinem , vel potius A a quasi '
198쪽
quasi τδh-as exilitatem taeere non possvira; quando ea delusias tam pere sum. Quis veris sibi persuasisset potuisse Mercurium in terris appellari τρι-γιμν j cundemque posse iam in coelis apparere Ego certe licet lana ndram plurimuin iretrahenduin elle ex apparente iniae stellarum, ob excurrenteis radios quippe & ipse alias legisti irr quibus dam meis ad Kepleruin litetis, qua ratione deprehendissem diametrum Iovis, etiain aeronychii, minuto majorem non me nihilominus hoc an mo mihi non satis defixeram, fore ut Mercurius factus Perigeius sub exilitate tanta appae eret. Fovebat praeocculiationein, quod vi allata adrire pridie nova Lansber ii Vranometria , Observasim celebrem virum, mentione fieta Telescopii, relinquere adhuc Mercurio in media a terris distantia diametrum duorum minutorum. Nimirum sexta minuti parte contractiorem fici , quam Tycho; qui aliundὸ adjecerat fore ut Mercurius praecipuis itellis Affixis antecelleret,si liber a crepusculi claritate conspicerαur. Quin- etiam memoriae haerebat,quod ipse alias Mercurii sidus cum Arcturo comparans, Anno puta I 61 . die Octob. Io. dum ex horizonte Aquens eodem propcinodum momento sub auroram emergerent, vix ullam notare potui ueni magnitudinis differentiam, ut neque rutili e Ioris nisi quod Mercurius non nihil flavescentior iudicabatuo ex quo si bibat cogitare, quam merito is fuisset .λα , a veteribus nominatus. At nihil cunctandum jam est, quin longe amplius ex apparente Sid ram magnitudine , quam eredi potuisses, deme iun occurrat. Nam illa quidem methodus mea excomparatione ad diametrum Lunae,aliquantum proiecerat: quod ea tamen ex sola visus aestimatione perageretur, neque pateret ad circinum, nihil exinde accuratum. Praetereo autem seu EDrantium, seu AExamin corpuscula,quantumvis per tutam conspectam videri prorsus exuere magnitudinem acciti iamr quando tunc etiam, ut clarum est, lucula circum amiciuntur. Nunc quoniam Mercurius spolia de ac Luna dum Solem obscurat & diametrum suam circino su ecu, ocimponere sua luce non potuit: constat prosectis evidentius quam nimio major magnitudo tum illi, tum eaeteris propter circumfusam lucem affingatur. Poterant etiam veteres id ex Luna subodorari, quae de in Eclipsi privata splendore, minor apparet, quam orbe plena; & donec est, arcu portionis splendula majorem argest alia,stum,quana demonstret arcuia scurat. Sed quod illi ne causam quidem hujus res per quirerent ; longς ..z- -ς ςdere possent unamquamque stellam speciali sibi aere com
199쪽
ETVgNIRE IN vis A i8 spmi, qui spiradore combibito, ipse collucesceret; eum ne de ipsi qui-- Luna id ausi fuissimi suspicari. Et in Epicurum derideant, quod existimarit posse Sidera minora esse,
quam appareant. Cerie quod ex ipsis apparet, totum pene est amplitudo sputia ; & quaecumque illi suerit intellecta conseqinitio, saliciar assumptum argumentum ex lucidis rebus eminus conspectis, planc assumendum iam est. Quippe ut nocturnorum ignium species augelait ex intervallo,quod vicinus aer splendoscens non discernatur vel ipsi Lynceo a flamma, euieircumjacet: ita nihil dicas commodius, quam impendio magis grandescere astra, quod ea circumvemens cras scula aura sic refulgeat, ut oculus ipsam a corpusculis circumobsessis non distinguat. Derideat etiam
Ai istoteles, ac si pliceis appellet eos, qui ideo putant an ra pusilla, quod pusilla hinc conspiciantur. Saltem, quod stico illo deterse minut issima conspiciantur; erit quod ipse illa putet incomparabiliter minora, quam
Mathematici declam irint. Unus Keplerus suppetias venit, dum quanto magis Planetae decrescunt, tanto eos longius a terra abducit. Immane tamen , quam altum jam esserendus Mercuris, site cum ne assumptuni quidem nuper spatium majus duodecuplo,quain Ptoletnaeus constituisset Solis a terra intervallum, instituto lassiciat. Quos proportiones harmonicae semel probatae non sic assicient, ii, nisi velint Planetarum intervalla amplificare, Dii boni,quam neccsse est magnitudinem illorum liminuanti De uno nostro Mercurio loquor. Faci bat Tycho illum Terra minorem decies novies. Lambergius duodecies: sciant iam ulterius minorem, hic quidem plusquam bis millies quinquies, ille plusquam quinquies millies sexcenties. Id sorte minus improbandam opinionem Arabum faciet, 'ui ex placitis Ptolemaei Mercurium terra minorem duces ant circiter tricies millies; ac ipsis vicissim in tanta vicinia se necesse est decrescat Mercurius, ut rursuin Terra minor evadat plusquam quinquagies centies millies. videlicet Tycho contendit diam trum Mercurii, cum in mediocri intervallo distat a Terra it o. semidiametris terrenis apparere quasi partem diametriSolaris quartam decimam; Lansbergius,clan distit semidiainetris terrenis quam- proxime IIoo. ain parere quasi partem ejusdem quintam decimam; Alpharabius, & Alfiag - nus,cum distat semidiametris terrenis II 3.tantulanutiam apparere. Atqui iam constat diametrum Mercurii in mediocri saltem distantia non esse habendam ampliorem quam partem nonagesimam ejusdem diametriSolaris. Aa 2 Ex
200쪽
Ex hoc latelligere licet num Majores nostri lapide requirerent, cur V enus, & Mercurius, perinde, ac Luna, Eclipseos Solis caussa non essent. Ac ipsi quidem causam reddebant, tum quod hae stellae diaphanae essent , atquc idcirco trajectioni lucis Solaris non ossicerent; tum quod totae lucidat serent, sicque nihilo lucidiores, quam ipse Sol conspicerentur; tum maxime quod Venus quidem esset duntaxat centesima pars, Mercurius vero ducentesima, circiterve disci Solaris, sicque Sol parte tantula nihilo fieret obscurior. Verumtamen,ut nihil dicam de duabus prioribus causis, quas falsas esse Mercurii umbra,nigrantiaque iam declaravit; qiuese, quod spectat ad postreinam, quid non dicturi iam fuerint,cum Mercurius vix siecensendus pars septies, aut octies millesima disci Solis De Venere idem coniector. Speravit Keplerus eam apparituram diametro septem minui rum, hoc est quasi partem' proxime diametri Solaris , ex quo sequeretur Venerem vitum iri nobis sub Sole occupantem totius disci partem decimam septimam. At ego sperare vix audeo diametrum Veneream unius integri minuti: sicque opinor Venerem vix occupaturam partem in gentesimam, aut etiam millesimam disti.
Hinc Keplerus optimo iure canat jam palinodiam de viso alias, seu a se, seu ab aliis, in Sole, Mercurio. Nempe dicere possumus hoc nobis primum filisse concessum; quandis quoties Mercurius soli subjunctus in hunc usque diem fuerat, aut nemo satis adverterat, aut nullus exortus Galilaeus Telescopium paraverat, sine quo res fuit plane inco spicua. Ipse prosecto id hae vice pertentare conatus sum, ut nudo obtu tu viderem Mercurium t at planc fiustra, etsi fluebant rariora illa nubila splendorem Solis obtundentia. mi vero poterat Mercurius triente minuti non maior conspicabilis fieri, cum ne macula quidem densa integro minuto, ac triente major, conspici nudo visu possit; ut mihi certe contigit
cum alias, tum praesertim anno I 6a I. circa diem lo. Septemb. quantumvis aciem intenderem, & macula in limbum vergente, & fulgore Solis r tuso ob vapores occiduos Neque nos movere Abenrois debet,cum duas sibi in Sole visas niglicanteis maculas narrat, quo leuapore Mercurius sub Sole esse debuerat. Siquidem neutra nucularum poterat corpus esse
Mercurii, sed major quaepiam alia ex eo genere, quod familiare jam ev sit. Namque & ipse Galilaeus quandam limitem sibi visam, aliisque momst ratam narrat citra Tolescopium; S: Κepicrus re cognita tum pro Mcγcurio Maculam Annalibus notiris ereptam restituit: tum quem putaru