장음표시 사용
661쪽
FARATH SI TERRESTRIS CAP. XI. si
poterant. Qui vero juxta cum alii sensibus homini
gu m dedit, eumque palatoin gula assixit , ille ipse est , qui hos rectae hominis rationi atque imperio subje-eetat, ut nihil de iis statui jussierit , nisi quod prudens
ratio exigit. Qualis autem creaturarum ad victum ut, lium usus sit legitisnus tradidit Paulus IIim ε 3. 3 s. In pecte Moses arborem vitae nominat, ac eandem in medio horti fuisse positam indicat. i. Cujus autem specie fuerit ilia arbor vitis Incassum inquirutura quoniam nullus apud Mosen comparet character, ex ouo res ista definiri queat. Praeprimis quia ea arboris species una cum Paradiso extincta videatur , Homo enim ex horto depulsus, eam ob causam excludebatur, ne manum suam porrigat ac de ista arbore comedat:
quare ejusdem speciei alia extra hortum non extitit. Si enim alibi daretur ad arborem ejusdem specie aditus, ejectio ex horto finem ejectionis non absolveret. Unde etiam eam in aliud solum transferre haud licuit. a. Una re in isdividuo fuerit arbor vita in horto 2 an plures 2 problema est , quod ventilatur inter Theologos. Qui priorem amplectuntur sententiam , unicam
numero arborem vitae in horto Dei creatam fuisse comtendentes , urgent, unicam fuisse scopo creatoris sufficientem , quoniam paucus ab eo sumendus erat cibus: quippe quze non ut caeterae arbores in cibum quotidi, num concessa fuerat , sed in usum extraordinarium.
Addunt etiam duos tantummodo homines horti istius in principio colonos fuisses auctoque postmodum p sterorum numero , etiam arborem illam facile propagari Ituisse , ut praeter necessitatem plures statui conceder iurat. Qui tamen pluralitatem ridividuorum hi , gnoscunt, monent non tantum vocem P saepe colloctivam exercere significationem, prout etiam Gen. 3:
662쪽
s. fieri videas sed in visionubus m licis arboremis repraesentari videas, utramque fluvii ripam occupans, Ezech. 47 7. Apoc. aar a. quod sne individuorum pluralitate concipi nequit. Nec perremptorum untiationem, a suffcientia unius individui sumptam di quia
res in Paradiso non fuerunt coarctataea regulam neces-fitatis, sed congesta cum omni assiuentia Deo uberrimae suae largitatis exemplum dare volente. Hinc luc,
dissimum illud Germaniae quondam sidus v. LMart. Lutherus in suo ad genesin commentario scribit , Minon valde absia dum videri, ut inteuigamus arborem
istae eertum spatium in meaio Faradisi is es nemus quoddam occupasse , in quo positae plures arbores ejusdem speciei, arbor vitae diu simi. Hoc lingua vernacula eleganter exprimeret vertendo, bet reboomte de te, velis. 3. Cur vero de vita nomen acceperio majoris
momenti quaestio est, nec eadem est omnium sententia. Nuperus commentator arbo em valetudinis verti posse autumat, addens, eritque arbor, qua, ita is viaelm
do oonservari possint O forte etiam, cujus fructus
ad tentatam alicujus noxii alimenti usu vatitudinem, cuperandam conducunt. Ita ejus fructum λλεξιτημον tuiLse antidotum adversus quodlibet venenum continuisse existimat. Imo ad cap. 3raa vim ejus medicam in eo collocat, quod)ructus interdicti venenatam virtutem irritam facere potuisset. Nos in Paradiso plantas arboresve fuisse venenato succo turgentes haud admittimust, eo quod omnes arbores frugiferae dicantur ad ictumbome. Quicquid sit, nonne imperium homini in omnes illas concessum , cum scientia usus rerum subject rum conjunctum fuit quis quaeso credat Adamum adeo naturae rerum ipsi ad usum concessarum ignarum fuisse, in qua ei in alimoniam fuerant data non cognoverit r
663쪽
aut si cognovit quid periculi illi a venenis, homini in
alimoniam non concessis, imminuit Z Notum est ex ipso Mose Gen. 3:ia vitam , quae arbori hoc nomen imposuit , fuisse vitam V in aeternum perpetuandam , quod non esse in potestate succi alicujus terrestris existimamus Saltem immortalitatem gloriois φθαρ- ι quae corporis pulvurei in spirituale postulat muta
tionem prout corpora beatorum 1 resurrectione dictu tur, nec cibo potuve reficienda, nec ullo casus intemventu corruptioni obnoxia maloris efficaciae esse, quam ut quis id a fructus alicujus, ex communi humo excres, centis, potestate exspectet, constat. Si quis vero eum l cum ad immorta9tatem perpetuandae semper sanitatis in corpore pulvureo pertrahat quae honi inem mori non patiatur is parum attendit non fuisse hominem in eo statu pulvurei corporis mansurum , nisi ad tempus me nitatis rationem aliam esse , vita coelasti alligatam. Si vitae animalis conserva tionem suspensam velint ab arbore vim usque e longaeviorem terminuri: id prestitisset non ut alimonia, ad quam caetera erant ordinata, quia tunc nihil ei peculiare tuisset insitum. Quod si dicas Medicamenti rationem habuisses, panacarae instar, de potentissimum contra venenum antidotum praebuisse, aut saltem senectutis subrepentis repagulum. Repono, hominem ita fuisse conditum , ut medicina nunquam pro peccatum demum morti obnoxius actus. o. Nec creatura ulla ante maledictionem lapsum sec tam ulli vanitati fuit subjecta, Rom. 8:ao. Nondum erat aer ins subris , non cibus potusve noxiusci omnia sana erant sano & integro parenti. Miranti, sin viros Doctissimos istae animalia perpe
664쪽
αν TRACTATUS DE SITU Lia. IV. itate quasi mors post lapsim non si a succis corporis
unimalis veneno corrumpendis aut intem rie oriretur.
Quis nescis vitam hanc animalem non solum inedia aut humidi intemperie exstingvi, verum etiam variis casibus perimi, dum aliis graviori ponderum mole irruente hoc
Organum quandoquidem conteritur, aliis prolapsu in , quas halitus vitae luistiscatur, aliis igniis proruptione cor poris hujus textura dissolvitur. Hi ab irruentibus feris dilaniantur, alii a vacillante ferro, ex securi excusso, ad mortem sauciantur a quibus casibus esus de tactu hujus arboris hominem integrum non defendisset, sed amica homirii providentia tales casus clementer avertens. Vis alexiteria non huic arbori tantum, sed pluribus rebus, docente Medicina, a Deo insita fuit ut haec vi
tus ei haud quaquam fuerit propria , sed pluribus rebus
commums. Nec concedimus eterogeneas alimoniae
particulas naturalis hominis integri vigorem infringere, aut per intemperiei introductionem labefactare potuis. , ut eam ob rationem illi aliquando ad medkinam confugiendum foret consistit enim creaturarum in aliis moniam concessarum bonitas in proportione ad vires humanas quod particulae earum alibilesis ad conformationem aptae se facile patiantur a reliquis separari, atque licterogeneae ad stactionem praeparari , quo pervus excretoria expellantur. Prospexi ergo Deus in diae alimentorum ubertate , intemperiei cibi bonitate atque aeria salubritate, nec non infortuniis sita prov1dentia. Corpus homini integro dedit tot fermentis ad alimonii digestymem, ac tot excretoriis ad heterogeneorum expulsonem instructus, ut ex quolibet cibo apta elici nutrimenta sine ullo intemperiei contrahendae periculi potuerint. Ad justum partium fluidarum,
deramen is liberam succoruta circulationem c oneratais
665쪽
tur aer salubris , nitro- aereas suas particulas sanguini ad justum temperamentum adpetens, transipirationem nisi sibilem ex aequo moderans , circularionemque humorum dumis suos permeantium an aequilibrio consisten tiae conservans. Quibus positis, haud dubitandum heterogenea , cum sanguinis mixtura laxius cohaerentia sine ulli molestia secerni, nutritioni servientia tacite exaltari iurificari, atque ita praeparata partibus solidis agis
glutinari, Paeque spirituum animalium generationi a creatore destinata erant, se sollitis vinculis sponte explicare. Nullus proin in corpore adeo seliciter temperato is bene sano medicamentis relinquitur locus. Ad des, quod intemperies restauranda morbus sit, ano iis pars , seu principium a quibus immunis erat homo integer Morbus aeque ac mora poena peccati cum sic homini recto, quamdiu in ossicio manebat , non erat metuendus. Nos rem felicius expediri censemus.s in verbo m agnoscamus significationem laetitia, in usu vitae se exserentisci ut vivere sit laetissimam mentis cum corpore consuetudinem experiri, quae significatio obtinet Gen. .F: 7. Wal. V 27. Dicamus ergo arboris vitae Ductum peculiarem in se continuisse vim hominem exhilarandi, eumque spirituum animalium m tum , qui ad laetitiam excitandam facit, promovendit
in cujus rei perceptione homini jucundioris & hilarioris
vitae spem in mentem revocare poterat ad quam fovendam per modum symboli, sacramenti concess; fuit arbor isti vita enim supercoelestis, in quam haec an, malis si in sanctitate homo perstitisset terminari debuimet, insatietategaudiorum, Ex amoemtate afacie Dei
ponitur , Psal I6: II. Ne obstat imam Gen. 3 a I. Igitur ne extendat
666쪽
mentis vivat in aeternum. Cum ille locus eum prohibeat a novo peccato. Peccaverat, manum extende
do, accipiendo de arbore cognitionis boni, mali. Cavetur ne etiam accipiat de arbore vitae quippe illo jure jam destitutus. Notatur novum crimen forteio se committi ab homine, si retinoueretur in horto, quod in abus sacramenti foederis violati ponitu scilicet inremerimne fructus actoris vitae , in vivat in aeternum. Non licuit post peccatum hoc μερωτη tu aisumere cum restipulatione vitae aeternae, quod ex illo foedere solum obedientiae legis merces ac praemium est quare aditus ad illud symbolum ei erat praecludendus. Non Mitur in eam mentem accipienda sunt ista verba , ac si Deus nexum agnosceret inter externam iliam comesionem aemitam aruimalem aeternam quasi ea fuisset vis , arboris istius fructibus insita , ut corpus illud morti jam obnoxium , a distblutione mortis in aeternum praeterrare potuisset, in eum vigorem restaurares atque ita comminatam a Deo poenam , ac in suis principiis jam inflictam , eludere Iino licet arbori increata fuisset insfanandi maxima, nec tamen nexus fuisset inter istam comestionem, vitam animalem aeternam quia vitae continuatio non a sola temporie dependet conservati
ne sanus erat Hases mortuus est et perierunt quoad temperiem bene sani fulmine icti, aquis suffocati, in abyssum submeis, mille aliis casibus enecati. Non deerant justoJudici anna supplicii aut instrumenta poenarum, ut metus esset hominem ipso invito potuisse propagare vitam suam , si ipsi aditus relinquatur ad vita arborem. Haud dubium est, avispeeita consecutivum, quare
verto ne comedat, ut vivat in aeternum atque ita emponitur finis, seu intentio hominis, cui subesset error, abusus institutioni divinae. Si relinqueretur homini
667쪽
aditus ad illam amorem , datam , ut obedienti spem
faceret vitae aeternae, fiduciam, Deum per hoc ἐπεμ opis conveniendi , a quod promitas ab eo restipulandia metus erat non cessaturum seductorem a conatu eum iterum decipiendi qui enim ad comestionem de stuctu arboris cognitionis hbmini similitudinem cum Deo majorem spoponderat etiam novo stratagemate eum invitaret,is insigni aliquo opere eum excitaret ad restipulationem vitae sub isto pignore apud Deum faciendam: qua in re foret abnegatio Christi, ac propriae justitiae erectio Comedere ergo ut vivat in alereum , est actionem restipulationis deralis tentare, ut promissionem foederis acquirasci quae ob temeritatemis falsitatem in praemissis eum novo implicaret peccato, verbo datae spei in semine mulieris contrarii contradicenti. Neque facile credo periculum , ut Adamo persuaderi potuisset , eum invito Deo , cum elusione comminationis divinae, per vim physicam arboris istius vitam animalem protrahere posse in aeternum , postquam jam rem ma-sedicta fuit propter transgressionem suam. 4. Restat porro ut inquiramus , quomod is quamobrem iri arbor vitae possa fuerit in medio horti Haud dubitandum , quin istud horti medium fiustia a quibusdam trahatur ad centrum Mathematicum , quod praecise sumptum unicum est, itura corpora non admitti Nunc vero erudiit etiam nos Moses arborem cooι-
rimis boni, mati quoque in horii medio exstitisse, Gen. 3 Quare evidens est id medium cum aliqua latitudinein amplitudine accipiendum esse. Causa istius collocationis est , insignior loci spectabilitas , per sese monem, quanti istae arbores prae reliquis ficiendae , qua mentis attentione observandae fuerint. Sit citant quoque commodissimus, alquacunque horti partem
668쪽
aue accessibilis r adeo ut Deus in ejus medio inritum aliquod sanctius constituisse videatur , in qu -- nam arboris speciem sibi vendicavit, respiciendam tamquam a creatore occupatam . asteram homini in lacrum usum symbolicum concessit g. O. Λdiungit nunc porro Mosaica horti sanctioris descriptio arbori vita arborem cognitumis homormiani. Quae cuius specie fuerit, multa hariolantur viri Docti. R. Mei Ut trin arborea specie excres.
terpretantur. Hodie Iuda, ut phirimum ad ficum Inis dicam respiciuntur cujus fructum pomum Adami appetilant. Inter Christianos alii malum ex Cant. 8 s. alii intem, aliti iam fuisse volunt ultimam sententiam iscuti sunt Theodoretur , I dorus Pelusiisti, Moses Bin Cepha S us, aliique recentiores. Nobis vero contra fium videtur , si enim notae species arbor fuisset, non video cur Moses eam suo nomine insignire neglexerit' Sin peculiari studio speciem occultare voluerit, frustra in rem inquiris, quam Spiritus Sanctus singulari consilio
occultavit, ac a cognitione humani generis removit.
Verisimilius est, non alibi extitisse ejusdem species in. dividua, quam in messio horti alias enim monente Saliano, facile eludi potuisset divina prohibitio, ten, latio Sathanae vinci modo Eva se ad aliud ejussiem spe. ciei indiu uum alibi excrescens contulisset. Quare cum paradiso perrume eam arboris speciem necesse e Lς. a Neque absurdum est, idem quod de arbore haemonuimus, etiam hic obtinuim , ut arboris vox eo, lective praesenti in loco lucum seu arboretum significet. in quo plures ejusdem specie arbores in unum eum congestae fuerant, ex quibus comedere prohibuit Deus, alio-
669쪽
alloqui futurum, ut edens morte moreretur rate ridbii potuit illa horti parsiculaa Deo oci upata.actitauquasi conrisecrata. . ' Neque putamlum est, Deciam quo fructus ejus urgebat, occultum in se 'mi evmenum, aut τι- ρε iram, primigeniam hominis conditi temperiem
ita corrumpere alantem ut corpus Adans inde evaserit minus aptum menti Organum , ad perseverantiam in rectit dine tuendam. Quoniam Moses Gen. at s. omne lignum
in horto a Deo productum , declaravit puistium visu ad incendum suaveo ac mulieri, agnoscens finium istum bonum se adcibinn, comederit ex eo. . Tandem disceptatur de causa nominis, arbori impositi cantan men demum post peccatum acceperit Z ac a Mose dic tu arbor comitisnis boni se mal per prolepsin ρ num vero sub hoc nomine a Deo proposita fuerit protoplastissimul cum mandato prohibitivo de non comedendo enirius fructi Causa dubitandi videtur , quia vulgo ab
eventu hoc nomen accepisse putatur Ast post aptanfuit tantum arbor cognitionis mali, seu quae dedit expe-rumentalem cognisionem mali non boni. Ante lapsum usus arboris erat, fore ut apud eam homo exploraretur, per experientiam cognosceret bonus ne maneret intentatione persistendo in ossicio, an malus evaderet, tentatori aures praebendo. Nec displicet eorum sentemtia , qui rationem denominationis ex alio ejus usu derivant e scilicet eam horti partem . quam ista arboris species occupabat, induisse gymnasii rationem , in quo edocuis Deus hominem, quid bonum ηsset sibi sequendunt', quidque malum' fugiendum mariorem ipse datam esse in signum cultus t reverentiae erga Deum, cui obedientiam praestare debebat Scilicet lex primordialis erat lex dominis , rectum usum dominii, primo homni concessi , a circumscribens ι licet enim Mannium
670쪽
Adamo datum haberet rationem privilegii i nihilomunus Unoscendum est, illud dominium non tuume abs hue inprearum , sed restrictum, circi cujus exercitium plus quam uno modo peccare poterat horno, illud jus donatum extra limites rationis extenderet. Proinrestrictiones , usum istius privilegii suis limitibus inclutantes , totidem erant leges, homini recito observMidae. De histe edocuit homi4em arbor scien-- ω mia, e . Dum enim post concessiim unive sale dominium exemit Deus hanc arboris speciem , monetur per hanc arborem ejusque exemptionem , jus dominii sibi datum non fuisse jus abselutum , sed seudales, adeo ut Dominus laudi esset quotidie agnoscendus, qui sibi servaverat jus occupandi ex conccisis, quodcunque eulet. Hominemque teneri ad rationes Domino laudi reddendas , quotiescunque vellicationis rationes desideraret collator beneficii qui proinde semper profitendus erat, ut potentissimus creatoris benignissimus bonorum collator, legislatoria simul ac judicis potestate superiori quod confirmat praeceptum prohibitivum si interminatione mortis propofitum. Ita ex arbore illa d dicit Deum ut fontem omnis boni esse glorificandum, ut legem praescribentem obediendum , ut vindidera inobedientiae metirendum. 4. Respectu sui edocuith minem ista arbor, ea, quae ejus dominio sunt se
jecta , tantum offerre res utendas, non fruendas, quarum exemtio verae siue felicitati nihil detraheret, nec conditionem sium redderet deteriorem adeo ut dom, minium ejus contineret commissam rerum curam quis
bernationem , qua revocare omnia ad usum debebatin finem Deo dignum. Non licuit ergo ei in rebus Domi-- nio suo subjectis, cum oblivione Dei acquescere, aut ab iis majora sperare, quam quae in usu reruni continentur: