Antiquitatum Romanarum epitome ad usum seminari Neapolitani ... Auctore Salvatore Aula pars prior altera

31쪽

tinendus esset , sed ego ita egi, ut non scinderem Penvitam . Et modi'. Horum ego Oix afligi Pe-Iam tamen romanserunt . Adhacc Prb Alii. Io.

ubi de eo iter faciente sermo est: Quid minus Promptum ad pugnam, quam Penuia irretitust Veium aetate 1 rincipum etiam per urbem Pluvio , aut hiberno lum Poro gestRri incepit. Idque iam inde a Domitiani imperio passim obtinuissee Oustat . Quare non. immerito Dolarunt critici falsum suisse Spartianum, eum in Alexandro Se- Nero 27. retulit : Penialis intro urbem ut senes

seu potius, ut legunt alii, senatores ) uterentur , permisit, cum id Vestimenti genus semper illucrarium , aut pluoiae fuisset. JΝimirum longe ante Alexandrum, ut modo dictum , Per hieme uitio frigora in urbe adhibitae sunt Penulae: quod pauJlo post ex Martiale patobit .

Penulae formam ad togae structuram acceSSIsge, o veteribus monumentis scitu in CSt. I inque et ipsa et ius a suit, et si peruo iniiciebatur, ct totum hominem, Exceptis modo capite, iugulo, mediis quo cruribus , operiebat. Poculiaria vero ei. fuerunt, tum quod , cum ad pectus conclusa esset, reliqua Porro parte ad imum usque patebat ; tum quod Prae toga erat strictior , nec amplos ullos , quales illa, habebat sinus, licet suis rugis plicisque e X-Ρors Non eεset. In primis autem , qua collum 3m bibat,seerat augustior : itaque manus , brachia lactvel Pro modo memoratam scissuram , vel disertae

Per extremas allevates oras Exserere oportebat .

sucullo i 3 nonnunquam etiam praedita hae ovestis suit . 15 Quaecumque ad Cue ullum spectaui, ea Cay.eequeuti notata in UenieS, .

32쪽

De Vestiueus Roma norum. 25 Iam is amictus sa pe e pelle , maxime ad iter, consectus est. De hoc genere Martialis XIV. I 28. ubi titulus : Penula Scortea :Lngrediare piam caelo licet usque sereno, Ad subuas nunquam scortea desit aquas. Nequo rariores fuere e lana rinuIae, eaque vel villosiore, frigorique arcendo aptiore, aqua ipsa gausspicae appellatae ; vel brevioris villi atque ad reiiciendum imbrum accommodatioris. De

lebres'. tarca Tarentum Canusiumque Summam nobilitatem habent. Itaques Canusinae magni Semper nominis fuerunt. Hinc inter algum elata bixi,s Me iam tribuitur Neroni a Suetonio 3 o. quod Canusinalis mutionibus utebatur . Quod ad Penularum colo iem attinet, pro Certo habetur , scorteas non alium , quam quem na tura indiderat , prae se tulisse . In gausapinis quO-que nativum servatum luisse . ac Propterea albas institisse declarat Martialis XIV. 143. cuius lemma : Penula gau qaρiua :Is mihi candor inest , Millorum gratiaraula Ut me ori media scimere messe petis . Canusinis vero modo suscus , modo rusus color

inducebatur ; quorum posteriore pueri militesque, Priore utii versi reliqui uti εolebant . II inc Idem ibid. 12 . quod inscriptum : Cianu ranae rufae :Roma magis fuscis Vestitur , Gallia russ'. Et placet hic pueris i militibusque color. Ex hoc intori in tum huiusce vestis usum iam

Romana in urbe quod supra indicavimus ea

tempeState vulgatum ., tum illud etiam noscas lῖ-Cet quod ceteroqui ex aliis scriptorum locis liquido elucet ) oinu iura omnino ordiuum aetatum-Pars u. a

33쪽

,6 caput L .

.iae Penulam suisse : a qua induenda ne ipsae quidem seminae excludebantur . Id demum de ioc indutu memorare ne pigeat , ita vulgo ab eruditis credi, eundem hutic tuisse, qui in Christiana olim republica ad sacrum faciundum ad i-

Attulit in modium hanc sententiam vir in Compurabilis , pinnique laudum genere dignus Caresus Baronius ad anuum Christi 58. eamque pluri-hus ex antiquitate petitis testimoniis constabit, 'it: Guam certatim deinde al1i secuti sunt. Ucric , Vin5i cetera deessent omnia , ipsa Veteram Chri Stiano Ium monumenta, ubi sacrae VeStIS NICeI' enuia fungitur toti rei comprobanstue Satis lorent. Atque ob Ipsius quidem vestis torma emanasse credιta Sunt Castitae et Planetae vocabula, quae Pobtemοι aetas ad eandem dcsignaudam conformavit. Itaque do illorum altero scripsit Isidorus N A. 2 se Suια CSt . a casa , quod hominem totum tegat. Ad

hoc Planeta tiri a ab errando dicta

CSt , quia . ut Idem loquitur, mus errantibus Mag δatur ε, quippe pum illius lacinias, dum sacrum sie-Lat, inodu brachiis subduoi , modo deorsum reiicibro Varia cacrethoniaruin ratione nec ESSe foret. Iclinque Plane causa fuit, quare postea , ut commodior Cius vςstimenti usui ad rem sacram fieret , Scindi vatillatim imminuique a la Iuribus, qua liberius lud- Chia exsererentur, occoeperit; donec adraia - lem , quam conspicimus , sormam deVcno. uout cm anIiquitus ;d Missae sacrificium Penula potissimum suerit adhibita , inarum non eSt i quam O- quidem ad hoc non alia tunc veste, quam soren SI, dii solebant, quac id aetatis Ponula Plerumque erat. Quouiam vero huc dicendo DuaSimus,abS re non erit, tinnm alterumve Vertium adiacere de I'enula , citiam Paullus vclictam Troade sibi a Timotheo dc- Arri postultit II. Tim. 4. Ea quid roi fuerat, Varaesensu in est. Baronius ibid. post rei fana nota nullorum veterum opinionem, qui eam librorion thecam

34쪽

De Vestibus Romanorum.

S. V. De Saeo , Chla de ,

Paludam nlo Lacerna et Laena. Quas linc plures simul congerimus vestes , S GV M, CULAMYDEM, PALNDAMEN TvΜ , LACER -naM ea LAENAM; eas omnes ad Pallii , Graccanici habitus, instar coniectas fuisse novimus Inisi quod lioc amplum admodum 1 usumque ad talos iis ue descendebat , 1 Oluinque ambitu Suo circumcaugebat hominem : illae vero breviores aictiores suo eraul. Ceterum ipsae, perinde plane ac Pullium, apertu e sueruiat; ubi autem Cor- ori ini 'clae essent, si bula in dextro plerumque Himero iuuectebatiuir . idque generatian de uia ia visis CSto: ad singulus nunc intuendas veniamus. L SAGUM , Dou secus ac plernoque ex his aliae, estis militaris suit. Vnde solicinitia sutit alia apud fuisse rati sunt, co lum ipse ita clinat, ut ex anti

quorum con octura arbitretur. Legis volumen per fana vocem ab A POStolo dos ignari. Vcrum conli astant alii , in primisque tum Donius , tum Bartho linus in de penula , qui ChrysoStomum et Theo-

'iaiylactum secuti contendunt , non aliud Paullum , qui, in vestem ipsam ad Vel Si S imbres frigusque g εinxi solitam , Significasse. Et Sunc noti obscvre iii iudicare videntur ciusdem Doctoris vcrha, quae Suhepisiplae sinc in posita sic habi ut : Pestina ante hiemem Menire : unde illud colligatur , quo tempore ipsu prosectus erat, Mi PDie aestivo , vessem Nullitiam si hi suturam usui reliquidise; quam deinde instante hieme flagitabat.

35쪽

PSI T . Quibus vcrbis tota urbs sagatri, et ud Pugnandum semper parata ostenditur. Quod ipsuma arrans Dato Peulus II. I 6. inquit : I am Maria ,

atque atrox fortuna Italici belli fuit, ut Aer bien- nium continuum ad SAGA IRE Is ri , diuque

in eo habisti maneretur , Talem autem is amictus formam habuit, qua, iam paullo anto designavimus. Itaque , ut hoc iterum iuculecuius , apertus ille luit, ac praetereaaa genua sore demi fisus. Materiam sagis eadem, quae ceteris tuna tem, Poris vestimetitis, suppeditavit luna ; selectior ta Izen ac nobilior pro centurionibus ullisque ordi-xtam ducibus, vilior crassiorque Pro greόario mi lue : quae vcs i ii erat, ut vel per id alteri ab dioris distingui possent, praesertim etiam Cum

a A pexis Plerumque sagis, hi longo usu detritistiseruntur . Illuc liquet, quid sibi velit Livius

VII. 34. cum sic Durrat: Haec omnia tribunus gygulo gregiali amictus , centurionibIs item maniisi utarium mit; tim habitu ductis , ne ducem ci Cumire hostes notarent , Perlustra Pit . . Fuisac vero saC3 albo colore, Peraeque ac Grae corum chlamydus, in duhium non revocatur ;ψ.un imperatorium ianium , quod idem fuit acra Ddomentum , Purpureum PSSit. II. CuL1314s ipsissimum erat sagum , dupliei aspellatioue idem vestimonium desiguanto . Et quumst ana Da Voce Graoci maxime usi sunt, non-Mutiquam tamen Latini quoqua id nomen in in ad εο iam , turn otiam ad p ludametitum indicandum

Animadvertendum vexo huic illud datur , h

36쪽

De Ves/ιbus Romanorum. ν' Graecis chlamydem tunicae ae thorac I imponi consuevisse , atque ubi dimicandum erat , collectam laevo brachio advolvi. Quem ipsum morem servasse Romanos in sagis, credi queat.' III. PALUDAΜENTVM , quod proprio imperatorum erat , eo uno , quod ad formam attinet, a sagulo distabat, quois longius latiusque osse cetera porro Oi simillimum. Ex quo ortum fuit ,

ut non raro alterum pro aΙtero Poneretur. Huo

facit, quod Livius I. 26. sagum manipularis in iis litis Curiatii paludamentum appellat ; et quod consulum praetor uvivo in Provincias profic sei B-tium lictores , qui non nisi sagati erant, Paludatos vocat XLI. Io. et XLV. 39. Rursus Vedo XXX. i . haec habet: Munera , quae legali se reni regi Massanissae ) , decreMerunt: Sagula Purpurea dcio cum fibulis aureis singulis: ubi procul dubio de paludametatis Sermo e3t. Quod superest, colore a militari sago imperatorium paludamentum alienissimum fuit, cum ita lud album esset, hoc purpureum , vel coccineum: id quod millenis veterum testimoniis certum est. Hi ne Hirtius VIII. BelI. Gall. 88. narrat : Eiux

ΙU. LAcERNAM ad milites quoque portἰnuisso aperto indicat Propertius IV. 3. cum can rery exitur haec castris quarta Lacerna tuis. Et cum huius quidem esset generis, nihil pPorsus

a chlamyde discrepasse creditur . crum cum Postea Per bellorum civilium motus in urbem invecta , atque ad Communem Consuetudinem paullutim tradiacta, contra frigus ina-Lrosque usurpari pas ini coepisset; tunc de muria.

aliquid ad pristinam sui rationem adiectum habuit

37쪽

o Caput I. Itaque licet pro militibus otiam tum , aeque ae

chlamys , nec infra g 'nua decurreret , Nec homi- .ni Circumvolvendo par esset; pro reliquis tamen fusior atque amplior facta est, quo opportunam opem adversus temporum iniurias asserre posset. Qua eadem de causa non uni modo lutii cae

quod et sebat , sed etiam togae inducet, utur. I inc apud Martialom epigramma XIV. I 35. cuitilsua : Lacernae albae: Amphitheatrales nos commendamur ad

Ctim tegit algentes nostra Lacerna togas. E Iana crassiore consectus est is habitus. Quod tamen perpetuum non suit: etenim leviorem omniato esse oportuit, qui di bus aestivis ornatus gratia gestabatur: quem morem etiam invaluisse te latur Iuvenalis l. per haec dicta CrisIinos I risis humero repocante L

Ventilet aestioum digitis sudantibus aurum. Non uno eadem Vestis usurpata colore fuit ;'quod vel ex allatis exemplis palot. Fuit igitur

illa praeter pauporiorum pullam ) tum alba

qua scinper usus miles ), tum 'purpurea , tum. Tufa . A quo postremo coloris genere dicta quoque illa aliquando fuit Birrus , sumpta a Graeco πυρρός rufus ) nomenclatura. v LAENA quae sorino instar Iacernae erat Tegum olim Romae testo Plutarctio in Numa ge- Stamen fuit , quemadmodum heroum apud Grae-Cos Chlaena, quae nihil ab illa discrepavit. E Propter amictum Laena inducit Aeneam Marci IV. Aeneid. 262. Drioque ardebat murice Laena Demissa ex humeris . Deinde Flaminum , cum sacris operarentur 1

38쪽

De V slibus Romanorum. . 31 ela est propria ; id quod docuit Tullius in Brut.

14. Tandem ad universorum usum translata , et vulgo celeris Vestibus ad arcendum frigus iniecta. Dino Martialis epigramma XIV. 134. inscriptum, Laena :Tempore brumali non mullum Iepia pra- Sunt :Calfaeiunt pilli paIlia pestra mei. Quare et in coenis hiemali tempore usurpari solebat . Morem hunc ostendit e reliquis illud Pe

. . . . Ecce inter Pocula quaerunt Romulidae saliari , quid dra yoγmala narrens. Heio aliquis , cuZ circum humeros hyacinthiana Laena, etc.

f. VI. De Stola et Palla.

Reliquum est, ut de mulierum vestibus SΤOLA et PaLLA cxtremo hoc loco pauca attexam aS.I. STOLA , Romanae matronae maxime late hantur : ex quo factum , ut nonnunquam ipsum huius vestimenti nomen pro matronis ipsis Potieretur . IIanc loqueridi formam seculus est prae reliquis Valerius Max. V. 2. I. ubi de subsidio per Coriolani matrem Veturiam uxoremque Olumniam periclitanti patriae praestito agens , refert postremo consessos patIes esse , Plus Salutιs

reipublicae in Stola , quam in armis, DisSe -

39쪽

Fuit alitem haec vestis, tunica talaris, ae manuleata ; quae Postquam imposila erat, Zona Cingebatur. Eam totam purpuroam tum instita ima oorae adsul a , tum segmina auro a s scilicet fasciae Seu Virgae, uti nonnulli explicant) passim dispo-ε ita exornnbant. Liquet id potissimum e narra tione eiusdem Valer i Max. l. l. qua senatus BO- manus iam antiquitus matronarum ordini Permi-5isse dicitur ptirptiren oeste , et aureis uti Ieg mentis . Ex quo illud etiam soquitur, matrona Sante hanc sibi sactam copiam Stolis plane Vulὀ

Bae Vero alterius gradus Siolae , plebeiae a ProPertio II. 39. appellatae , quales omnino su Tint, compertum non est. Opinatur tamen Bu-henius I. de re Vestiar. 1 . albas eas suis.e, a Teo tantum limbo insignitas. num modo de Siolis hoc addatur , eas apud

exteras gentes non solum seminarum Vestimentum , seu etiam virorum , ac maxime Prinei Pum, exstitisse .

Π, PALLA quoque muliebris amictus erat , quae ipsissimam palii serinam reserens Stolae injiciebatur. Ita quo apud Livium XXXI II. So- malus Romanus dotio mittit Ptolomaeo regi togam et i n/ciam purpuream : reginae Cleopair e )Fallam pictam . A quo loco palot simul , e Iusmodi nonnunqu*m Vesti illi tum phrugionum opere aurum fuis-εe . Talem etiam Oxhibet Maro l. 6M. Pallam signis auroque rigentem. Et talem sermo usurpabant e libaroedi . tragoediet S sitatores , quorum omnium item suit Pallam

induere .

At quonam colore, quibusve ornamentis Prae

40쪽

De Vestibus Romanorum. 33d Itom gestarint Romanae mulieres, eXPloratum

non est.

HAEC AVTEM , quae hactenus, de Romanorum ostibus Sunto .

De Capitis trigumentis. Emitii iam notum noti illud ost , Romanos ,1' more a Graecis desumpto aperto sere semper suisse capito. Verum quoniam certa era ut

tempora, certaeque causae, queis ci ipsi ut loco patebit caput cooperirent, idcirco exsti e re apud eos , et quidem Varia, eiusdem lutegumenta.

Priusquam ad ea capitis ictgumenta veniamus, quae ad id unum excogitata sutit , illam paucis consuetudin m Persequamur . Perquam caput imposita toga, videlicet supcriora cius partu , quae