장음표시 사용
51쪽
Quae sane universa convivia, ad quae habenda amplo admodum loco opus erat, in Capitolii plerumquo porticibus celebrari soli omne fuit. Privata porro erant , quao domestico more inibantur inter amicos. De his modo sermo a nobis instituetur ; cum de prioribus illis nihil ultra peculiare adeo emineat, ut in eo immor ri diutius necesse Sit.
I. Privatarum aedium Iocus , ubi coenitabant Bomani appellatus a re ipsa Coenaculum , Coenatio, ac Triclinium est. Atque tia C Certe communia suere nomina. Sed et singulare porro aliud, ab aliquo petitum numine , cidem iridere non rarum fuit. itaque celebre est Luculli triclinium nuncupatum AροIlo apud Plutarchum in olus vit. Constitutum autem coenaculum suit primitus in ima domo ; tum ad superam translatum. Ictique in causa suit, qua Inobrern tota land in summa illa aedium Pars , ampliata appellatione , Coenaculum vocaretur. De qua re sic Varro VI. L. L. 33. Vbi coenabant, inquit , Coenaculum pocilabant. Posteaquam in suPoriore Parte co nilare coeperunt, superioris domus uni persa, Coe- nactita dicta ao). Non una vero tantum coenatione Romani vulgo hominos coritenti erant, cum quisque forme , eto Ex hae nitera Coenrectili nolio e pronum es cognoscere , quid .ibi velint univcrsa illa scripto
52쪽
quo ea foret anni temporibus opportunior, tum aestivam , tum hibernam habere vellet. Eiusmo
di. in Ur, n prodidit Varro I. M B. i 3. his
viis Vt v creui sua a stιoa tricliniaria adfiagras orieti.is, hiberna ad solem occidentem.
Id poreo ad pompam praecipuum in Coena- tionem invexit luxus , qui malo publico natus
quolibet irrepere consuevit, ut illius lacunarguorundam machinamentorum . ope pluries intor Menam immutare bur. Iluc pertinet illud Sciaecae Epist. 9 γ. Qui ocratililia Coenalionum laquearia Ha coagment&t, ut subinde alia facies ratque alia succedus, et tolles tecta, reuolies se . Iam bota , qua convivia inibantur , occiden.tis fore solis erat , nimirum aestivo tempore no-aia , hiberno decima. uine Tullius IX. Fam. 26. BG. ibit: Accubueram bota nona, cum id literarum loca, ubi Coenacula a pauheribus hab; ta pro
duntur . Nimirum in coosuetudinem demum vene rat, ut superae ac diu in partes inquilinis huius ge- mei is locarentur, Itaque Iuvenalis X. ut indicaretegetiorum domos a Neronis ditiorum opibus italaiau, ιιs impetu suisse quias, inquit.
. . . Egregias Lateravorum obsides aedes Tista cohorsi rarus Oenit in Coen actita miles. Quoniam autem ad huiusmodi domicilia scalis a me udere nocesse crat, hinc , ubi plura essent in a domo aliis alia supers rueta Coeuaeula, Plures xi Lim scalae forent oportebat : laude et factum , ut
non tauri quam a Pso Scalarum numero Coen ne utorum
alumerus designa retiar. Huc ratione Martialis I. Q 8. I t scalis hahiso Iribus , seae altis. Ob hunc eundem coeuaculorum usum coenacoc riam iniicere dicti itierunt, qui com tartu coenacula diis Peri Partus cloeundo quaestuar foetebant.
53쪽
rum exempla in codicillis exaraol. Bursus vero Auctor ad Herenti. IV. 5 i. Virit triclinium stra tum . . . pos huc decima penitote. Cum igitur id esset vulgari consuetudine constitutum coenandi tempus, hinc quae convivia maturius instituerentur, tempestipa discrimitiis e go dicebantur. Cicero IX. ad Attia i. Multa , inquit, a me tempesti is conciolis dis Putantur.
Et III. in Verr. 25. Statuitur Lollius in illo tempestiWo gladiatorum conseipio. In quam ipsa in rem illa quoque dicendi ratio : De die Convioari , fuit adhibita. Ilac ratione Catullus Curru. 47.
DE DIE facilis. E quibus universis locis illud practerea paret,
Convivia huius geucris non semper male audiisse :etenim ubi non inde erant, ut gulae Iargius indulgeretur , probro .hori vcIlebantur. COH tris at iem quae intempestioα dicta aliquoties occurrunt, ea quidem nunquam noti in deteriorem Partem ReeCpta sunt, eo scilicet SUnsu , ut semper est u-εiorem edendi bibeti liquo licentiam secum seria xQnt I licet, quod ad vim Domitiis attinet , utraque tempestioa , atque intempestiva unum idemque tuerint, quae nimirum sive ante , Sive extra tem-Pus iniretitur. Illorum igitur cruditorum auctori-iali non nequiescimus, qui eo leuiscati v Con-Vixia ab istempestivis di crepasse RSSVrunt, quod altera instituerentur temperius , altera longius Protraherentur ; etenim butus quidem generis Sententiae non nimiopere auli sititas Suilragatur, Doliis interim postremis sic facta habetur mentio opud Curtium V. a. Cum intemPestiola consei- iis dies pariter noctesque os usum ei. J X co autem, quod relatum C4t , slatam Coenaudi horaru veteribus sub Vesperum fuisse , ne
54쪽
De Cono Diis.1 andem id concludus, ante hoc tempus eos Omuino cibo abstinuisse. Vulgatissima enim consuetudo fuit , ut circa meridiem aliquid eiusmodi sumerent , quo ruens stomachus sulciretur, id quod Vocitatum Prandium est . quule prorsus significatur verbis illis Horatii I. Sat. t,. Pransus nos a Vide , quantum inlevellet
inani LVenire diem durare, Ad libo alia duo diei tempnra exstiterunt, quibus etiam per nonnullos Esui dabatur OPera, videlicet matutinum et noctu ruum . hiaue , praeter pueros, helluoties Ieniaculo delectabantur :qui ipsi Comissationi praeterea vacare solebaut, quae 1uit post legitimam altera coena ad multam Moctem producta. Quare Suetonius de Vitellio 33. narrat : ByuIqs trifariam semρer , interdum quadrifuriam disρurtiebrat, in Aentacula , et Praa via , et CDenaS, CommiSEutioneSque.
De Discumbendi Rasione , Lectisque Tricliniaribus. I. Is olim apud Romanos mos Viguit , ut coe Mantos meus is as4iderent. Quapropter ad illud'.
Aeneid. anti. Persee tuis solcti Patres considere mensis: s e Servius adnotat: Muιsres nostri sedentes eρω- labantur. Deiri vero mutata ratio est, invaluitque, ut in
lectis tricliniuribus ob usum dictis ) accumbe-
55쪽
roni. In autem ita siebat , ut supera pars corporis in cubitum sinistrum Propo mensum reclinares tur , insera retrorsum porrecta iaceret, dorsumque apposito Pulvillo fulciretur , et vium plures in uno lecto convivae essent ) ui qui sqmnium Iecti locum occupabat, Peues ad dorstim 1 orme alterius protenderet , is vero occiput ad umbilicum prioris, Pul illo tuterpo otio, obverteret ;ac sic deinc ops reliqui dispε Herentur. Ex qua discumhendi ratione duo praecipue in
praesens datiar noscere. Pilinum , quum apte Horatius. I. Sat. 4. de conviva iam nauseunte aede lecto , qui mox exquisitioribus propositis scitamentis ad odendum iteruui ussurgat, dixerit:
siquidem non illi aliter, quam cubito innixi cibum capiebunt. Alterum Porro Iongc gravioris momenti illud est, qui iis in Paeto scannes Apostolus supra pectus Domitii in coUna recubucrit, quod reseri Idem in Evang. ai. Nimirum cum Salvator noster hunc ipsum recumbeudi morem per Iudaeam iam Vulgo reo pium ex Communi consuetuditi servaret ; id quod Vci solae illae τά ανακλίνεοθοα , et του αναπιπτειν recumbendi ) Voces saepius in Evatig liis de Coenis Usurpulae satis OStcndu ut : percommodum fuit dilecto Discipulo , qui infra Christum discubuerat, caput obrepente SO-mno in sacrum eius Pectus reclinare. Sed et illud insuper observandum liete so Praebet, cum altera leatorum pars meusae esset ap-Ρlicita , tillorum Porro ita parietem versus abiisse, ut intor hunc iIlumquo tale spatium intercederet, quale ministratitibus circa Servis Necosses foret.
Atque hine ue quae sciri diSui0ra sunt, Per nos
56쪽
De Conpioiis . έ'omitantur intelligas licet, quam facile potuerit Maria Magdalcue in convivio Pliarisaei accedere ad Dominum , ct sitans RETRO SECUS PEDES eius , lacrymis . . . . rigare pedes eius. Iam leoli ipsi ternos plerumque eonvivas exci-riebant, intor quos Bouo rarior ille habebatur , quio cum medium occuParet, Post hunc qui Summain. Nec raro lamoti quatuor in quoque lecto convi-Vantes erant: idti quod diserte tiadidit hoc versa Flaccus I. Sat. 4. Saepe tribus lectis pideas coenare quaternos. II. Ad singulas mensas iri ni lecti plurimum aptari solebaut quo ex numero locus ipse coenae Triclinii appellationem desuinpsit : nonnunquam Vero tantummodo bini, unde et Blesinii nomen, minus usu tritum , duxit originem . Cum autem haec suerit unica quondam ratio, ut plures circa mensam collocarentur lecti, poste-xior tumen aetas id etiam excogitavit , ut unus a Dium lectus ei aptaretur, maior ille quidem , minorve , proput Vuria CSSet mensae magnitudo. Is,
Practerquam quod Vulgo Stibadium de cuius etymo postea ) vocatum est, nomen quoque Sragmatis desumpsit a Greca litera Σ , quae tunc temporis hoc pacto C deformari sol at . De eo Ioeuius Martialis X. 48. Septe Sigma cupit : sex sumus , adde Lu
Idem leoli genus , ubi sex modo admittendis idoneum esset, praeter communes aliis nome ueIaturas, maea clinon quoque Latine audiit. Quod porro ad reliqua tricliniarium horum Ie-Clorum alui uot, e stramento, Sive tutico lanium instar torIo constructos eos Primitus suissct creditur.
Indicare id quodammodo videtur vox ipsa Stibadii, Quae non Perperam a Graecanico dcduci pos-
57쪽
sit quod stramentum sunt Ulossae veteres inter. Pretatae . Postea Vero e ligno communiter illi iacti. Ad denique ρmbitionis vis non modo o lectissimarum quorumque arborum muteria sacpissime confinxit, ed etiam eburneos, argenteos, aureos aliquando Para vix. cuicuimodi tamen ridem essent , stragula vulgo Veste , sive toralibus sternebantur . Itaque a Tullio V. Tnscul. II. de convivio , quo eScepit Dionysius Damoclem , ita narratur: collocari iussit hominem in aureo lecto , strato Pulcherrimo textili tragulo , magniscis oρeribus Picto. Et Horatius I. Epist. 5. amicum ad coenam invitans ait: Haec ego procurare et idoneus imperor, el
Inoitus : ne turpe Toral, ne sordida maρρα Corruget nares.
De Mema. I. Cum plures lecti mensam ambiebant, qua hala liaec esse debuit, quo recla illorum Iatera lateribus huius , commode aptaretitur. At in stibadio, Cuius arcuata erat figura, rotundam omnino eamvdhiberi necesse si it : unde enatum , ut saePe Ombis a Latinis appellata sit . bive autem qundrata, Sive rotunda soret . semper id in eius positione Servabatur , ut, reliquas ipsius partes obeuntibus lectis , una min; straturis famulis libera Vacaret . Potundae mensae vel tribus sustentabantur pedibus , vel uno i cuiu3 Postremi generis dictae Mo-
58쪽
De Conoiotis. 5lnopodia suere , ac longo prae prioribus illis maiore in pretio habitae. Duc respicit Horatii se in o l. Sat. 3.ν . . , Modo reges, a que tetrarchas ,
Omnia magua loquens : modo , ait mihi memsa tripes, et Concha salis puri , Quoniam vero eiusmodi mensarum sulcra non facile ditiores , nisi et ex ebore , et in alicuius animantis consormata imagiuem patiebautur, idcirco Iuvenalis XI. inquit: Nil rhombus, nil dama rapit: pulere viden
g euta , utque rosae , talos nisi sustinet orbes Grande Ebur, et magno sublimis Pardus hiatu. II. Materia quoque praestautos mensas sibi quaei Tebaut copiosi homines. Quu propter cum pauperiores sagineis contecti essent , acernas illi , necnon eburneas parabant. Sed neo hibentibus annis illud demit, ut argenteae quoque, aureaeque in medium prodirent . III. Iam mensam pro coenae usu Manteli , seu
Mantelo cum utrojue modo osseratur ) quodam
nimirum gausape ad id comparato , steriae re mos fuit . IIoc a Mappa plurimum distasse , optimum o re nata suerit animadvertero. Scilicet liaec non
villosa , ut illud , quod lancum fuerit oportet e sed aevis , utpote e liuo , fuit , nec aliud quam
tergendis manibus orique munus praestitit. Hane Praeterea quisque secum cor Viva ad privata pia
vlicaque convivia plerumque gerebat ; illud a Convivatore ipso apponebatur . I atet hoc ex illo M artialis XIl. 29. Attulerat mappam nemo, dum furta timentur . Manliig e mensa 3urr*it HermoSeneo.
59쪽
Verum mappas etiam a domino epuli λἰsse Interdum pra bitas declarant satis verba Flacci I. a pist. 5. quae in sine S. superioris attulimus. IV. De Dique religiosa et sacra apud Veteres mensa habebatur. Itaque adesse ei Solebant quo-T 1ndam Deorum imagines, qui propterea επιτρατί ιοι appellati . Ex horum numero fuit Hercules, de quo sermo est Statio IV, Silv. a JHaec inter castae genius , tutelμμο messδαο
Amphit oniades , I. IV De Tribus
Coenae Partibus . Vbi omnia ad coenam in promptu crant, convivae synthesi ai) amicti , floribus , frondibusve Non raro redimiti , unguento caput saa) delibuti,
Postiis soleis discumbet,ant . Atque heic, antequam ad rem propositam accedamus, duplex convivarum genus notare Proderit.
Eorum ρlii ab epuli domino vocabantur ; alios i
2i Coenatoria Vestis , quae Synthesis Vocata ipsam Plane pallii formam retulit. Vide dicta P. u. 22 Serta atque unguonta conviviis adhibita Saepissime a scriptoribus memorantur. Ε reliquis itarer Flaccum II. Od. 5. Huc Dina, et unguenta, eι nimium bre es Flores simoenae serre iube rOSae. 3 Od. 7. Cum qμo morantem βaepe die' mersi Fresi coro' alias' nitentes
60쪽
De conoiosis. 53 vocatos ducebant seeum illi ipsi, qui invitati su rant. Hos Vmbras appellari placuit , quippe qui,
tanquam umbra corpus , alios consectaretitur. De
hoc genere locutus Horatius I. Epist. 5. Locus est et Pluribus Vimbris. Eis autem noli arbitrari similes ulla re suis so Ρarasitos . Hi enim quaerendis cibis unice mancipati, ipsi suis ioculaithus et adulatoriis artibus coenas captabant, in die aliena convivia irrepebaut . Verum iam co nae Missus inspiciamus . Ties Prorsus hi erant per quos coena ipsa tripartito dividebatur ) Antecoenium , Coeua Voce stricte accepta ), et Secundae Meusae. Ι. Anteco nium, sive Antecoena , quae et Gustus , et Promulsis vocata, praeter Iactuas, olivas, lucanicas, in primis complectebatur ova. Qua da causa Venusinus poeta Ιl Sat. 3. ut coenae struti initium sinemque iudicaret, hac ratione eSt UsusI Si coliabuisset, ab O qmque ad mala citarer, Io Bacche . Et Cicero I x. Fam. Io. Ae quem , inquit, piarum ' non eum, quem es solifus Promulside conjicere . Integram fremem ad Ομum assero . Cur autem is lotus missus Promulsissis sibi qni que nomesti adsciverit, intelligetur illico , ubi sci tur suisse in more positum , ut euin mulsi Potio subsequeretur . Id vero , quo primam sedare sitim solebant, vinum fuit melle temperatum: de quo haec enutiliat Flaccus II. Sat. 4.
Aufidius forti miscebat mella Falerno,
Mendose: quoniam Maevis commissere Menis Nil nisi lene decet: leni praecordia mulso Prolueris melius . II. Altor missus lautissima quaeque sercula inserebat: intor quae etiam quod esset Praecipuum,