ErycI Puteani Suada Attica, sive Orationum selectarum syntagma. Item Palaestra bonae mentis, prorsus innovata. Operum omnium

381쪽

ambitu , it inter Suadae aluninos nomen suum, profiteatur. Vt scias quam difficile sit loqui; hoc ante omnia a imus, & in Crepusculo rationis mos i-mur. Nondum pedem puer figit, aut vestigia premit, voces rudi Conatu Concitat. Vix ostendit natura hominem, cum frangere infantianii ficipit: sed ne sic quidem, cum ingenium maturuit,sermo adultus est.Totam aetate profecto, nisi exerceas, balbuties OC-cupat;&nisi loqui puer orsus iit,etiani in senectute inrans erit. Totum hoc tamen,quod dico,Eloquentiae duntaxat rudimentu, S velut limen est: arte& exercitatione opus, ut perVadas, aCtandem disertus fis. Sed quos limitessellertia humani patitur ingenii'Post quam primum sive naturh, sive industriae miraculum eviluit, scribesse; ten lavit quisque etiam sine voce loqui .Linguae orisque viCes ad manum transsatae 1unt,& sermonis picturam niveum papyri aequor excepit. Parum erat, indicium animi ministerio formare voCis,

nisi &absentes posterilaudiret. Prorsus imperfectum linguae ingentu mor-

382쪽

3 O ERY cIPvTE ANItales censuerut , nisi dc calami usus ii cedered Quam vero id arduum,los ut, etiam cum non loqueris i im quam laboriosum, nisi longa exercitatione. scriptionis ager subalius sit,is iudicet,

qui aeternitatis agere negotium consuevit. Stilus protectis nisi manum e arantis quotidie lassaverit, tabellam litterarum impleverit silicis,enitescere non potest. Scribendum est, ut scribas: &Jugi exercitatione opus, ut fructum ingenii colligas. Ab agro nemo exspectat semina, sed exigit: minimuest quod seris. Sic arborem plantare sitis no est: rigare debes,putare debes, S pertinaci cultu quidquid speras umgere. Haec quoq; docentis conditio est: in Scholis si dictet strenue,aut di-Cat, promittit tantum, quid praestare debeaE seorsim aut privatim quisque

prodest. Bene est. invitat me industriae Circumquaque exempla, ne ignavus sura; &ctim vos intueor, Viri eximii clarissimi*,ad Exercitationes accen- doLSic igitur,paucorum neglectisJudiciis, illud usurpare audacter perga, quod faciunt omnes,qui juventutem

amant:

383쪽

amant:& hoc agam,ut quam mmime proficiant, qui aestimare otium suum in Coeperunt. Sane, ne frustra ego doceam,alii audiant: tanti quisl humanitatis studia faciet,ut digna exercitatione videantur. Quo in munere Verser,&quantum vobis debeam, Generosi juvenes, perpenda potius, quam quid fieri aliqui nollet. Debeo,ut cum elegantia docti sitis; &hoc ipsum aliqui nolunt. Quis affectus animos concitet ξ placere aliquibus non potui, postquam corrigere defectum alique Philologiae coepi; &vel ideo Jam Pu-T E A N V s peccat, quia in litteris j ventus proficit: proficit autem, quia cxercetur. Non jactabo ingenii mei vires.industria aliqua si superavi quos secutus sum, memoriae beneficium a Posteris exspectabo.Diatribas suas alii habuerint: Palaestrae sane exemplum a nemine accepi.& ut LI P s I vM divinae mentis virum excipiam, quis ab Ac demia condita tam liberaliter Mus,rum sacra explicuit, ut publico vocis magisterio, Palaestricas Dissertationes, Recitationes Lectiones,Disu ones adlu

384쪽

3oa BR YCI PvT E ARICeret aut quis tam generose forma vit Iuventutis indolem,ut cum manu, etiam otium suum, neglecta utilitate privata, impenderetΘ Docere meliorcle multis facilius fuit,quama Dirigere.

Alii quoq; Litteras in Academia discere, turpe arbitrati; ne excolerent, quas didicerant; ac tande ut contem nerent, quas ignorarent. Dicamus etiam, fuisse Exercitationes Eloquetiae ;fuisse, qui elegantiarum illam Spartam exornarint: Palaestra tamen aeque

ignota fuit, ac non intelligunt, qui nollent institutam. Ad nomen proVoco : BONAE MENTIs indigetavi, &quod in homine summum est,colendum proposui; ut Virtutis instrumenta Litterae ferent, & Virtus Litterarum. Mores docemus, Cum eloquen tiam, atque e veteri instituto univem

sam eruditione sapientiam occupamus. Etenim oratorem prisca illa 1e- Veritas et Iram esse bonum,ssicendi peritu definivit, S quasi eloqui satis no esset, etiam animu, d compositae officia vitae exegita Poeta talem omnino pro-

Posuit, qui sapienti facundia sediti

385쪽

ORATIO XIII. 3m

nis aliquam flammam compesceret. Tum pietate gravem ac meritu si forte mirum quem Conspexerestilent,arrect auribin ad Ταρυ regit dicta animos se pectora mulcet.. Vir pietate gravis ac meritis,uirine bomu est ac sapiens; sed qui regit mulcetque dictis,dicendi peritus estNecfrustra apud Satiricum Rhetor Eloque-tiae arcana traditurus, edit 1, inquit,

quoniam sermonem hales non publicis

poris, o quod raris umest,ama Bonam 3ί viem,nm fraudato se a te secret Et quentiae legibus honestae omnes artes obnoxiae sunt; nec Litteris excollere quisquam potest, nisi odisse vitia in- carperit. Frustra selicissimae spei suta cui uni vitioso trunco inseveris: Difficili nimis vestigio iter carpit, qui subon ere destinavit proficisciangenii autem sarcinae vitia sunt, Neuntem ad Musarum voluptates impediunt. Luber & expeditus ille, qui pravas cupiadines omnes projecit: qui semel si tuit,a multorum exemplo recedenduesse: nihilq; in omni domina putat Q-lidi, quod virtute non stipetur. Sic

enim

386쪽

enim Antiquitas tradidit, pulcher- .

Um,eruditionem,cum vitiis mentis non

posse misceri. Vitae igitur,morumque so des quicumq; expurgaverit, facile bonarum artium limen inveniet;cium Citius etiam insepultorum manes severus Cocyti portitor cym ba eXCeperit, quam improbum ingenium Minervae favor complectatur. Sed Rhetorem nostrum audiamus, qui divino plano ore sententiam hanc extendit: Nefudio quide operis pnhherrimi vacare Mens,nisomnibus vitiis libera,potest:primum, quod in eodem pectore nullum es honestorum turpium, consertium; ct cogitare optimas imia ac deterrima,non magis si unius animi, quam e ipserim hominis, bonum lesse ac malum. tum illa quoque ex causa, iquod mensem tantae: rei intentam, vacare lomnibus aliis, etiam culpa carentibus curis oportet. Ita demum enim libo ac rota,nu lla di ringente atque alis ducente caussasse- ictast isolum ad quod accingitcr. si agrorum nimia cura, o sobritior reis misiaris diligentis,orvenandivoluptas, distis Luculis dies, multumsudiis auferantumis enim rei peris leuem quodcunque

387쪽

O R A T ro XIII. ue alteri datur quidputam: facturus,

cupiaitatem,avarisiam uvidiam, quarum impotentissimae cogitariones semnos etiam isses, sim per quietem visa perturbani3Mhil VJ enim tam occupatum,tam multi . forme, tot M tam variis affectibus cocissim atque laceratum,quam mala Mem. amcum insidiatur uste , curis labore distringitur Gam cum sceleris compos fuerit, oli

ritudine, paenitentia, paruarum omnia exsectatione torquetur. 2 internae liti ris, aut ulli bonae arti locus 'non herHema . . quam frugibuη in terrastentibuου ac m- is occupata. Quid igitur est 3 M E N sBONA ad animi pariter ingeniiqi cultum refertur, Si noxia , imo tarda omnis eruditio,nisi mores conspircnt; vis nulla eloquentia, nisi virtus si,cietur. Imo MENf BONA, ipsa Minerva est,&e capite Iovis nata. Minervae nom si ad studia referam,an quis reprehendet 3 Iam vero ΡALAEsTRA' Exercitationem animi ingentiq; comprehendit. IN PALAEsTRA BONAE MENTIs ANi MI INGENII CYLTUS Esro,id est Doctrinet ac Virtutis,Sophiae ac Suadae. Graecorum consuetu-

v dinem

388쪽

3o6 ERYCI PUTE ANIdinem exprimere Lege volui, & in

mores nostros transferre. Graecorum inquam, qui etsi Palaestras, sedes, porticus, corporis Caussa invenerint stru crinrq; ; tamen, ut ex rcerentur delectarentur nobilius,eundem Rh

toricae & Sapientiae esse locum voluerunt. Verbis meis facilem Vitruvius fidem facit, Palaestrarum aedificationem explicans: Nunc mihi videtur non sint Italicae consuetudinis, Patistrarum aedi cationes, tradere emplicate,se quemadmodum apud aecosconstituantur,montrare. Constituuntur autem

in tribus porticibus exedrae statiosae,habentes sedes, in quibin Philosophi,Rhetores,r liquiquistudiis delectariu dentes disputare possint. Dignam vero etiam Ciceronis testimonio antiquitato istam censeo , qui ut Oratorem suum maret, loco Palaestrae ac nomine usus est: Num tandem, in capiat, locus hic non idonem videtur , in quo porticus haec ipse, tibi ambulamus,se Palaestra, tot locis - .sones; Gymnasiorum s Graecarum Dissu restionum memoriam quodamodo comm veni An & reliqua adjicio ξ imo p tius

, Corale

389쪽

ORATIO XIII. 3or

. tius excerpo. Pramum Pati amsedes, oportisu etiam Vsos Graecos exercitatis' nis sedeo Iasionis caussa, non Dissutationis,invenisse ambitror. Nam esseculis multu ante Gymnasia inventa sunt, quam in

his garrire Phi ophi coeperunt;s hoc ipse

tempore , cum omnia Gymnasia Philosophi te eant,tamen eorum auditores distum audire, quam Philosophum malunt: qui ulut increpuit n media oratione,de maximu

rebus se gravissimis dissutantem Philose

phum omnes uncitionis caussa relinquunt. ita levissimam delectationem gravissimae, ut i ferunt, utilitati anteponunt. De Gymnasiis mehercle. novum hodie non est: & quidni igitur eodem ac pari in Scholam jure nome PALAESTRAE migret ZRusdem uti auctoritate Ciceronis postlim, ad Atticum: His temporibus iam dubia vita optimi cujuss, magNi imo unius Uatis fluctum P A L AESTRAE PALATINAE. Graecani-Cum eGe institutum , etiam Romanum facit,&Orbi Latino imitandum proponit. Quinimo in Oratore suo Nitidum quoddam genin verborum or

390쪽

cibilis furbae at fori, sishmgvit. Sermonis Deum I Mercurium esse, fabulosa eluditio voluit: fic& Palaestram ejus filiam, quia ab eodem invcntam. Reddat gratiam inventori suo, pietatem parenti; & ab Athletis ad Suadae Alumnos redeat, Mercuriit Mystas. Octendam ego utilius jucundiusque animum litteris,quam corpus lucta eXerceri : alienis laboribus meos jungam,& in PALAE STRABONAE MEN-Ti s sedare paratus sum,ut apta Reipub. grata Principi, Iuventin exsiurgat Belgica, ut aliquo etiam incremento Nobilissima Academiae fama producatur. Ubicunque terrarum vel levem eruditionis umbram mitior barbaries reliquit,instaurari pridem amor ingenii coepit: sed ab hac felicitate pertinax belli calamitas Lovanium nuper removit. Vixit potius quam viguit inclytum Α-thenari nomen: & quemadmodum in morbo aliquo fieri videmus' corpus sine flore ac venustare fuit. an aliud extorquere a fato seo Belgica potuit Nunc vires aliquae redierunt, & prista dignitas eas iterum artes complexa