장음표시 사용
31쪽
Detipsu oereparatione Iustitia rostitia reuocationem atque reformationem aspirare videbo,tunc de solidae pacis adeptione firmam fiduciam habebo: quam necesse est cum sorore primo genita vel pariter exulare, vel pariter ab exilio libera
ri. Nam consortium quideria latronum atque praedatorum, quo inuicem consociantur,ut liberius praedentur atque essicacius noceant, nequaquam pacem
dixerim, sed apto magis vocabulo conspirationem. Quoniam enim propter Iustitiae proscriptionem his maxime sumus belloru cladibus tam externis quam domesticis affictio si riuum pacis arefactum ad nos refluere volumus, oportet ut fontem Iustitiae obturatum, ex quo riuus pacis oritur, prius aperiamus: quod satis Dominus per Esaiam nobis insinuat, I
nam inquit attendisses mandata mea faciti fuisset quasi
flumen pax tua: Iustitia tuom urgites maris Vbi vides pacem fluuium Iustitiam autem maris conferri gurgitibus: ut exinde discamus, quod sicut ex maris gurgitibus flumina oriuntur, ita oportet ex Iustitiae fonte pacem velut riuum fluere. Quid in rerum natura magis perenne, magisque indeficiens quam flumina aut maris gurgite ' Nunquam flumina a suo cursu desistunt,neque aliquadomaris gurgites qui sunt loca in mari profundissima arescunt. Si itaque fluuiu pacis iugem atque in suo fluxu nullatenus interruptum bibere delectat,necesse est ex Iustitia illum oriri gurgite: qui nulli unquam prorsus arescit, nisi qui illius ad se meatum obturado intercluserit. Sed quoniam ex Iustitia abolitione tam bellorum
discrimina quam caetera regni vulnera exorta docuimus: resstat ut de illius ab exilio reuocatione atque
restitutione aliqua dicamus quae velut peritissima
32쪽
Nioola de Clamen 'sme tendi magistra si ad nos reuocata fuerit, cuncta nostrae salutis antidota quae abiens exportauerat secun reportabit sicque ad perfectam sanationem si illi obedierimus nos facile reducet Et quia per res contrarias morborum causis ac radicibus, secui dum praecepta medicorum,curationem fieri necesse est , videamus si placet,magis in specie,quibus ex rebus in has aerumnas patria ista vel politi delapsa est. I Causa autem praecipua ac permaxima omnium malorum nostrorum miseriarumque illa mihi esse videtur, quod terminis ac iuribus antiquis quos te nuerunt nobisque dederunt maiores minime contenti, dilatare Lubrias nostras nimis in pompa ac fastu voluimus: quodque ultra ordinarios regni prouentus uberes adeo ac magnificos , ut nullo incatholico regno similes sint, super Clerum atque populum regni huius tanta nouorum vectigaliu onera, contra antiquam atque eatenus Obseruatam regni libertatem, contraque regni formam iuramenti instituimus. Ex hac radice in regno orta est morum anti quorum ac laudabilium, quibus summa prosperitate diu floruerat, corruptio atq; abolitio Exili luere ac retro sublapsa referri Gallorum virtus , laus, gloria, fami, triumphi Ex illo coepit tempore pro ratio ne voluntas regnare,pro grauitate lubricitas,pro diligentia vanitas atque Ociossitas, pro moderatione Violentia ,pro mansuetudine crudelitas, pro iure iniuria, pro defensione oppressio, pro legitima posses sione atque acquisitione extortio, pro rerum ordin confusio,pro libertate dura seruitus in verbis arrogantia& contumelia, in gestu superbia, insumptu, Vi Ju vestitu, ixus,pompa,superfluitas, de intolera
33쪽
De lapsi sereparatione Iustitia. ii bilis excessus. Ex illo pullulauit germine antiqui regij
domini contemptus ac negligentia. iurium queat que proventuum ad coronam pertinentium corrupti & deperditio Tanta etenim ex nouis tributis impositis auri atque argenti manabant flumina , ut
iam ordinari redditus,quasi pro nihilo habiti, vile Dcerent. Ex hoc fonte domestica seditiones, intesti naeque processerunt discordiae: Ex illo intoleranda
nobilitatis arrogatia profluxit, quae caeteros extun Cordines siue status coepit contemnere ac vilipendere,
illorumque pro arbitrio bona diripere. Exinde regnum ab externis hostibus saepe peruastatum , adomesticis autem longe grauius conculcatum atque profligatum. Inde nostri turpiter fusi atque fugati exercitus: Inde praedadi libertas, per vimque rapiendi orta: denique ex tempore illo Reges uniuersi ali quo fuerunt semper infortunio afflicti: captus est Iohannes atque in hostili regione extinctus Traditus saepius a suis Carolus quintus, saepe etiam potionibus appetitus Vt magna ex parte temporis non nisi arte medicorum atque subsidiis viveret. Nam de Rege quide hodierno quid loqui attinet, cuius cladem ac calamitatem mundus uniuersus agnoscit ZCuius cladis no aliam puto causam uerisimiliorem, quam quod extortiones istas a suo primogenitore conscientia ducto in morte remissas, licet ab eodem progenitore ne illas unquam exigeret iureiurando costrictus, paulo post regni sui exordia perfido fre-
tusconsilio, iterum reuocauit ac resuscitauit. Omitto quod ex tempore illo nulla militaris seruata est disciplina, nulla ex tunc militantibus data stipendia: cum tamen illa occasione tanta angariarum onera Dii,
34쪽
Nicola de Ctime iis imposita esse dicerentur quod nulla ex diebus illis
fuit populi aut Ecclesiae derensio, sed horrenda atque tyrannica nimis oppressio quod nullus exindens cus,nulla pecunia puolica, nulla ad dubios euentus commune aerarium sed aulicis, histrionibus, gnatonicis ac lenonibus omnia distributa quod in cultu, vestitu ,in equis ac familia,nulla ex illis temporibus lex aut mentura seruata: non ordo,non ritus antiquus, non honesta consuetudo , non numerus
aut modus aliquis,sed per luxum effoeminatum omnia confusa. Taceo quod ex annis illis nulla cura rei publicae,aut publici commodi fuit nullus status regius, nulla inconsiliis grauitas,in bellicis rebus strenuitas,in agendis constantia,in exequendis diligentia; sed priuatae cupiditatis explendae desideriu, omnia quae publica erant aut extinxit, aut absorbuit.
Quod plebei atque ignobiles rapinis amplificati,
passim in familia, equitaturis,nobilibus quantur: quod quilibet etiam minimus ad praedarum amplitudinem decem aut duodecim latrones secum trahit. Quod in publicis magistratibus atq; ossiciis statuendis,non locis ac regionibus,sed personis solum ipsis quibus officia mandantur , consulitur, atque prouidetur: quod cupidi&inutiles magis quam digni ac meriti solent in talibus constitui,qui per fas de
nefas a subditis ad priuatam utilitatem undique extorquent: quod omnia virtutis emolumenta ambitio possidet quod per assentatores S nummularios ut turpiora sileam universa reguntur qui domino rum lateribus indesinenter assistentes, cuncta pro libito disponunt publica consilia priuatis dissipant,
publica commoda priuatis subuertunt, Mouas exa'
35쪽
ctiones suggerunt, noua numismata fabricant, nouas rapinas meditantur,&nihil plerumque nisi in reipublicae excogitant perniciem. Qui ossicia , qui beneficia, qui iudicia, maleficia, scelera quaeque, ac flagitia,ut exinde pinguescant apud Principes, nalia faciunt. Nec mirandum si,qnalia omnia faciunt, cum ipsimetvςnales sint, maioraque pollicentibus patroni atque adiutores existant.1 Et quia ad Iustitiae vaenalitate sermo noster per uenit,libet de re illa paulo latius aliquid loqui. Quid ienim potest excogitari detestabilius, quid turpius, quid iniquius,quam praefecturas kalia publica officia Iustitiae publicae vaenumdari Quod tame in Regno isto passim fieri nemo prorsus ignorat ubi absque aliquo personarum susticientiaeque delectu,ma
torem summam tribuenti Ossicia traduntur. Itaquς videas sartores ac cerdones & ignaros quosque artifices in praefecturis,aliisque iudiciariis magistratibus vulgo constitui. Et nonne quaeso princeps quisque debitor Iustitia est in suo principatu ' Debitoris autem est gratis reddere,non vendere quod debet. Vnde enim tantus Principi honor, tanta dignitas &4euerentia,ut Dei mini ter inscripturis appelletur Vnde praeterea tanta illi proventuum copia, nisi propter Iustitiae ministerium Si autem propter Iustitiae exercitium tanta a subditis commoda percipit, qua fronte illam rursus uendere eisdem praesumit motum est Regem a tyranno per Iustitiam distare: cum Regis sit per Iustitiam in suis iuribus ae libertatibus populum tueri tyranni vero per iniustitiam illum
opprimere. Quid ergo est Regem aliquem Iustitia vendere stillud vendere per quod&propter quod
36쪽
ipse Rex censetur.'Porro quod ab aliquo venditur aveditore alienari necesse est,atque in emptoris transire potestatem. Quomodo ergo apud illum potestnianere Iustitia, qui illam per venditionem a se alie nauerit O scelus, o sordida nimis cupiditas, o pudenda mirum in modum corruptela , illud Regem vendere,quo ipse Rex est.Tolle a domo fundamentum, tota domus corruit: tolle a Rege ustitiam, Rex esse desinit. Non sceptrum aut Regia corona , non solium,non trabea, non paludamentum Regem se ciunt, quae saepe per iniquitatem ac violentiam ab alienis eripiuntur sed Iustitia & iudicium, quae dignis honore Regio a Deo donantur, secundum
illud propheticum quod pro se de filio suo David
postulat. Deus iudicium tuum Regi da, oe Iustitiam tuam filio Regis dicampopulum tuum in Iustitia o pauperes tuos in Micio. Denique,quid est Iustitiam vendere, ni peccata hominum vendere, non Iustitiam hominibus ministrare' Necesse quippe est ut illi qui tanta licitatione, preciique super alios excrescetia officia redimunt, a subiectis per omne nefas pro recticon sectione extorqueant: sicque pro iustitia debito iniustitiam saepe ministrent. Quid quod omnia maleficia pecunia mulctant quae aliis saepius essent plectenda suppliciis Quid quod malo si perniciosos illos oportet esse Iustitiae ministros, qui nullo omni noducuntur zelo Iustitiae, sed peccatis potius ac flagitiis hominum delectantur, illaque totis studiis aevotis exoptant: dc si nocentes non inueniant, in ipsos saepe innocentes desaeuiunt quos fictis exagita tos criminibus nocentum suppliciis affigui quem-
pdmodum ad suggestionem perfidissima Iezabelis
37쪽
De lapsi sere ratione Iustitia.
de viro iusto Nabolla scriptura refert. Neminem itaque mirari oportet alienatam prorsus a Regno isto esse Iustitiam, cum more pecudis aut mancipi pas simillic vaeneat. Denique cum Iustitia regna omnia atque Imperia fundet, firmet, constituat, conseruet, atque stabiliat, illam velut nobilissimam reginam
omnium virtutum imperare non seruire decet, do minari non ancillari. Quale vero in ter nos habebim perium, qualem auctoritatem,imo qualem omnino libertatem: quae instar ancillae empticiae de altero in alterum, de de vili in viliorem quotidie migrat Sicut autem per Iustitiam regna conseruanturi inuiolata manent, atque adhaeredes transeunt legitimos: ita per illius absentiam perire solent, dissolui, ad alienosque transferri. Substantia namque i sapit, teste Salomone, struamriisto. Et rursus alibi haec verba scribuntur Regnum a gente ingentem transferturpropterin
iustitia em iniurias, se contumelias,oediuersos dolos quae quantum ipsi pertimescere debeamus,nemo est qui non perspiciat. Nonne propter plebis Israeliticae tyrannicam oppressionem Pharaonem atque AEgyptios tot grauissimis a Deo plagis percussos legi mus 'Et quoniam indurati populum Dei a seruitute, sedulo ad hoc per Moysem diuino imperio moniti, liberare recusauerunt tandem a populo ipso, Dei iussu spoliati,in mediis sunt maris fluctibus extincti. Nec desunt excelletes magni doctores in scriptu risque diuinis exercitatissimi, qui per AEgyptum at quς AEgyptios secundum concordia veteris ac noui testamenti Galliam astruunt, Gallos intelligi simi-
loque aliquid AEgyptiis, tum in plagis, mentis obduratione,tum indepraedatione, tandem in mor-
38쪽
Nios lui declame iistis genere Gallos perpes uros , ut sic illud impleatatur propheticum, qui ne laris,quoniani sepraedaris sternis quoniamsterneris. Sed quamuis dura adeo stagella iuste meruerimus incessanterque mereamur libet tamen a clementissima pietate no
stri Saluatoris in nostra lege gratiae atque amoris mitiores poenas auspicari quam in illa austera lege irae ac timoris inferri solebant Scimus praeterea Roboam iuniorum consilia sequutum,propter durum populi iugula regnum pene uniuersum perdidisse. 1 De templi autem spoliatione atque prophanatione exempla opportuna habemus in libris Macha b eorum de morte ignominiosa Antiochi illustris,& de acerbissima Heliodori flagellatione, qui temptu Hierosolymitanu ausu improbo temerat e praesumpserant. Ad quod etiam multum pertinet quod de Pompeio legitur, qui cum Hierosolymam venisset, loci religionem minime reueritus,equos in templo stabulauit: ex quo tali infortunio a Deo percussus extitit ut postmodum nihil strenuum, nihil egregium gesserit, cum usque ad tempora illa ex uniuersiis hostibus triumphator rediisset. 1 Possem multa de nostra prodigalitate dicere quae nihil in futurum reponit: sed aut immoderato ab usu, aut profusa largitione uniuersa consumit V pe ne pro quotidiano victu pecuniaeque mutuatione
ad foeneratores cofugere necesse sit. De ineptiis prae terea,lasciuiis,ac vanitatibus in quibus tempora nostra consumimus Deludis,&choreis nocturnis,
poreque diurno: Possem denique de aliis plerisque, si singula mihi esset studium complecti sed iam te- det in plagarum nostrarum enumeratione diutius,
39쪽
De lapsu, reparatione Iustitiae. 1
versari, ad aliquid de remediis tantarum egritudinum perstringe dum magis venire delectat, quod utique ordo ipse iam postulare videtur.
1 Nulli dubium est omne Regnum , omnemque politiam recte institutam,ex tribus hominum constare generibus quos usitatiori appellatione tres ordines vel status solemus dicere: ex sacerdotali scilicet, ordine militari, plebeio. Tunc autem unaquaeque
politia iuste ac laudabiliter regitur,quando quilibet illorum ordinum duobus aliis ad utilitatem mini strat Debet sacerdotalis ordo in his quae Dei fidei sunt,& quae ad cultum religionis,atque ad salta tem animae spectant reliquos duos instruere in illi debent eidem in his obedire Militaris autem ordinis est Prouinciam ipsam, duos alios ordines, Clerum scilicet ac populum in personis ac bonis suis ab
hostium incursione defendere, vicemque canum obtinere, qui oues a luporum tuentur insidiis Ad plebeium vero pertinet ordinem, suum negotium inquiete agere, agrorum laboribus caeterisque artificiis in republica necessariis diligenter atque fideliter insistere: unde&caeteri status, tota in genere politia sustentari valeat.Isti namque velut oves sunt, iuxta verba Domini apud Ezechielem , Vos autem greges mei oves pastu mea homines estis. Et in Psalmo,
Nos autempopulus eius, oues pascua eius. Sunt etiam
veluti pedes aut bases patriam ipsam sustinetes, quibus prostratis aut ruentibus ipsam necesse est patriam concidere.
17 Ad Rege vero vel praesidem qui totius prouinciae caput est spectat tranquillitatem concordiam in Prouincia ipsa cinter ordines singulos conseruare,
40쪽
turbatoresque cocordiae iustis suppliciis punire .Pertinet praeterea ad Regem numquemque ex ordinibus ad suum in politia ossicium debite exequendum cogere, tagulos ex quo ordines ne persona rum acceptor sit) tueriri diligere dignos, ache
ne meritos exaltare,improbos autem iriminosos,
contumaces&seditiosos, politiamque perturbantes pro criminum Vitiorumque enormitate poenis assicere; pacem& charitatem inter ordines seruare, nec permittere unum ab altero aut laedi aut conculcari: sed omnibus ac de omnibus absque personarum aut statuum fauore,Iustitiam aequabiliter ministrare antiquam patriae libertatem illibatam custodire, nec nouas exactionum adinventiones, nisi in extrema necessitate , de publico trium ordinumco sensu atque consilio, instituere: quas si necessitas imponi coegerit , semper tamen debent temporales esse, cessante necessitate destitui. Ut autem Princeps non cogatur ad talia extraordinaria subsidia
confugere per quae plerumque in tyrannidem, Lex consequenti in dissolutionem politiae labuntur debet regularem ac moderatum in sumpturi familia habere statum, quemadmodu& caeteri reges etiamnunc faciunt: nostri ante haec tributa racere solebant: cuius rei fidem faciunt antiqui libri compotorum. Denique talem debet sumptum Princeps quisque sapies facere, tam pliorem partem annuo rum proventuum possit in thesauro condere, atque in aerarium publicum propter dubios euentus repo nere. Quid est enim ex sine thesauro, aut regnum ab saue publico rario, nisi ciuitas sine moenibus,aut domus sine fundamento Debet praeterea Princeps