장음표시 사용
21쪽
vesse pro anxietate tollenda , quod a Rasi capite de cardiabs,gia ego ipse edoctus saepius felicissime expertus Sum , p Dtissimum vero si ab oris ventriculi affectione dependet,
D cui etiam frigida in potu prodesse poterit a '
Anxistatem, oscitationem, horrorem, vinum par pari aqua pο- tum solvit morbum b,
Sunt qui, aestatis praesertim tempore , anxietate lacillime corripiuntur ob bilis circa os Ventriculi excandescentiam, quam aqua Vino permixta mirifice sedat. Neque perpetuόaquam aequa portione Cum vino miscere expedit, Consertenim interdum sub pauca vini quantitate multum aquae persundere , quod iis maxime convenit quibus hepar calidius & bile repletum cardialgiam & anxietatem producit. Hieronymus Pardo Pincianus integrum librum elegantem satis nec ineruditum de hoc Hippocratis aphorismo conscripsit , quem si tirones legant, laboris non poenitebit.
Quibus inter ventriculum S septum transversum pituita imcluditur S dolorem affert , non habens Siam ad alterutrum ventrem : is per venaS in veSicam pituita versa solvitur
bus solemne est pituitam sensim Coacervari circa os ventriculi, in ornento, parte Cava hepatis, liene, aliisque particulis prope stomachum & septum transversum subjacentibus, Seu ex Ciborum reliquis incoctis, sed ex destillatione a capite ibi cumuletur. Quocumque autem modo id fiat, per tempus solet quiescere sine notabili noxa , cum vero excalefacta , agitata , aut acris reddita nimium Commovetur,
22쪽
1 Lib. III De Morbis infimi ventris.
dolorem in dictis partibus producere solet hon raro cardialgiam aemulantem. Igitur per oleosa blanda tentanda est purgatio seu per vomitum seu per alvi fluxum, quibus pituita expurgetur. Quod si eos motus natura renuat, ad urbnae vias materiam esse duCendam, optimo consilio monet Hippocrates. Sunt qui nimis anxie inquirentes vias per quas humox ducendus sit, hunC aphorismum parvi aestimant sed natura invenit sibi vias Μedicis quantumvis solertissimis ignotas, atque turpe est , quod veris Constat observationi-hus in dubium vertere, quod modum, quo natura operatur , ignoremus. Optime Gorterus: Diutissime inquit, hie σ1 haerere posse pituitam sine ullo dolore , & sine mutatione coloris in facie, aliquoties observavi, tandem Vero Sen-ν, sim acriore facta pituita dolor generabatur.... Talem nune .a collectionem pituitae observavit auctor Curatam fuisse peruristam multam , quod verum esse nos quoque experti su-
ramus, etiamsi multi negant viam a).' CAPUT II. De Appetentia vitiata. CUM animalia perpetuo dissipentur ,& continua reparatione indigeant , natura eis appetitum ciborum indidit, quo versus alimenta seruntur ad sui Conservationem necessaria , ut in Phisiologia longe monstravimus b). Cum vero morborum vi appetitus a statu naturali deflectit, vitiata oritur appetentia , quae est: Inordinatus S inversus appetitionis modus , quo natura in cibis appetendis 2 statu propriae conservationiS Igitur appetentia vitiata symp- toma est facultatis animalis Sensitivae c). Morbus hujus symptomatis 'generator multiplex & varius esse solet, nam . etsi intemperies id producat , modo quae tu quali
23쪽
Cap. II. De Appetentia vitiata. I s
tatibus , saepe quae in vitiata partium substantia Consistit a), tamen multiplici & ineffabili vitio laedi solet tempe-Ties , atque adeo multae diversaeque sunt laesae appetitionis formae d). Pars primario asseeta est orificium superius Ventriculi : quae autem malum huic orificio communicare possunt , plurimae sunt. In primis hepar 4 lien , intestina , ceterae in abdomine contentae partes ob vicinitatem : deinde Cerebrum ob nervorum necessarium usum ad sensum & a petitum eliciendum : pulmoneS , cor , Septum tranSVerSum ob summum quem habent cum ore superiori ventriculi consensum : ipse Corporis habitus , Omnesque demum ejus partes male affectae appetitionem Ciborum vitiare possunt; ita enim comparati sumus , ut ventriculus officium praestet toti corpori , atque adeo universum Corpus naturae lege Cum ventriculo mirifice consentiat. Vitiata appetentia tr partito. dividitur : alia enim ex toto aboletur , alia minu tur , alia demum depravatur. Quid sit appetentia abolita, &diminuta , omnes norunt. Depravata autem fit cum vel nimium appetit homo, vel in res alienas atque naturae contrarias ejus appetitus fertur. Considerari etiam debet vitiata appetentia, in qua solus appetitus Vitiose asscitur , aut etiam Sensus Cum eo Conjuneius , Vehementius namque malum
hoc quam illud monstrare solet sc). Igitur dum deficere
incipit appetitio ciborum graece novo Vocabulo Osorexia, latine appetitus desciens , imminutus et Sublata prorsus appetentia a veteribus Graecis Anoreacia, a Latis is inappetentia : quod si aeger non modo Cibos non appetat, quin potius horreates aversetur, graece apositia, latind cibi fastiditim. vocari solet. Appetentia depravata , qua aeger Cibos nimium appetit graece hulimus, latine vehemens fames : Cum nimiae appetitioni accedit ingestorum vomitus a quibusdam Graecis gerina d), aliis orexis obnodes , a Latinis appetentia canina quod si appetitus in res extraneas & incongruentes stratur
24쪽
i 6 Lib. III De Morbis infimi ventris.
graech malacia , a Latinis generali depravatae appetitionis
nomine significatur. HaeC omnia, etsi importuna fortasse videri possint, tamen placuit perspicue proponere, ut tirones in librorum lectione diversos appetitionis modos per dis tincta vocabula singulis imposita distinguere valeant. Inter Causas occasionales plethora varios inappetentiae gradus inducere potest: tollit enim naturae indigentiam, supplet alimentorum desectum, naturamque gravando ejus
vires minuit, nec raro Obruit. Ipse atrente Observavi, de
sectum appetentiae Ciborum in plethoricis plus valere ad agis noscendum discrimen, quod ex nimia plenitudine imminet. quam pulsus aliorumque signorum explorationem. Hinc qui sanguinem fundere solent, si solita eVacuatio supprima tur : heluones , potatores , aliique id genus homines, dum sani sunt, parum Cibos appetunt; Cum aegrotant, in cibi fastidium facile delabuntur. obstructio appetitum extinguit, primum quia natura in humoribus Crudis coquendis & d
gerendis vires suas exerens Cibos plerumque aversatur. Deinde quia per humores obstruentes occlusis viis liber extremarum partium Cum ventriculo Consensus interCluditur. Non aeque causae istae occasionales ad augendum appetitum Concurrunt, nisi accedat diathesis, quae praecipua est omnium laesarum appetitionum OCCasionalis Causa. Fatendum
itaque, ineffabilem esse modum quo natura diversis & praeternaturalibus appetitionum formis laedi solet , quod solidiathesi determinato laedenti, at incomprehensibili tribuendum. Quis porro explicet mirabiles appetitiones mulierum Utero gerentium , dum Carbones , gipsum , imo & putidissima quaeque interdum appetunt 3 Cur febricitantes fero omnes appetitu statim priventur 3 Cur etiam agrotantium aliqui rara & obsoleta appetant, quae ipsis oblata saepe Sa- Iutem attulerunt φ Cur denique ita quandoque erigitur appetitus , ut Continuo cibos assumere Oporteat eosque Vo-, mendo iterum ciborum sumptionem repetere , quidam cogantur 3 Haec de plura alia phoenomena Circa appetitum in praxi Observare omnibus Conceditur . ea perspicuo intelligere nemini datum est. Id unico sCimus , nativum humorem ventriculi tam variis modis immutari, ut varias atque
25쪽
. Cap. II De Appetentia vitiata. I 17
diversas acquirat diatheses , quibus distinctae respondent variarum appetitionum formae. Inter Causas efficientes aer maximum locum habet ad appetitum laedendum. Ex vero notavit Hippocrates , Certa anni Constitutione aegros a Cibis non abhorruisse , quin potius ad alimenta sumenda fuisse promptos a). Alia autem Constitutione monet omnium si Mnorum pessimum fuisse ciborum fastidium , paucissimi enim evaserunt ex iis qui cibos aversabantur b . Quinimo determinatis anni temporibus juxta aeris indolem variat appetitus , ut hyeme melius quam aeState Cibos appetamus , atque Sereno coelo melius quam humido. Diae tam juxta rerum varietatem modo appetentiam tollere, molo augere nemo
non intelligit. Nimia ciborum vinique repletio : pinguia alimenta diutius usitata : immodicae exercitationes tum Corporis , Cum maxime mentis : otium , appetitionem tollere Con- Sueverunt. At nimius acidorum usus : olera , prasertim frigida , ut intubus: lactuca: acetum : aqua frigida , aliaque id
genus multa appetitum excitare apta nataque sunt. Pathematum animi vis in appetitione ciborum immutanda adeo vehemens est, ut plurimi visi sint probe appetentes, quibus ex subita animi passione appetentia prorsus extincta sit. Appetentia diminuta, abolita, aut nimium aucta ex Seipsis facile innotescunt , neque aliis indigent signis , ut prompte agnoscantur ; effectus tamen harum affectionum Coa sectarios Μedici intelligere debent. Igitur in appetentiam incipientem, si tamen ulteriores vires habitura est , COmitantur implapiditas, animi dejectio, interdum Sitis ardor : quandoque sine siti : lingua vitiata : febricula saepe OCCulta: gravitas Stomachi totiusque Corporis : interdum nausea & vomitus. Si ad summum in appetentia acces Serit, praeter haec Omnia Corpus Consumitur: vires languent, ut difficilis sit reparationi locus: hine hydropes , tabes , CaChe-Xiae , nullumque leve malum timeri in longa appetentiae
amissione potest. Quod si post ciborum fastidia appetitus denuo excitari incipiat, ut aegri ad ea, quae offeruntur, C b
26쪽
1 ci Lib. III. De Morsis infimi ventris.
beno se habeant, aut ex imbecillitate robur suscipiant. in
Sanitatem tendere tenendum est. Jam vero cum in appetentia magnum maluim Sit, nimia tamen ciborum appetitio p Or est, Ipsa namque diu Vigente non modo Corpus non alitur , Sed 1ere ContabeSCit : neque rarum est, post nimias atque mor
DOSa S appetitiones aegros animo linqui, & tunc demum in SylaCOpem inCidere. Itaque siC sere incidit , ut in bullino primum aegri instanter cibos expetant, post appetentia destituantur , deinde deficiant animo. Ad haec decoloreS Sunt, torquentur Stomacho, refrigerantur Corde & extremis partibus , pulsusque admodum obscuros habent. Facies eisdem IntumesCit, quandoque albicat, saepe fusco & lurido Colore tingitur. Modo Sitiunt, aestuant, extenuantur : raro Sine Sati. Quocumque autem modo id fiat , omnibus nimium eSurientibus commune est suetionem vehementissimam in VentiiCUlo sentire, quam maxima sequitur appetentia. Cum
animus deficit simulque concidit spiritus & extrema refrigeSCunt, mors in propinquo est, quod infortunium quibus' clam in locis desertis , aut in balneo, auxilii facultate des-t1t ut1S miSeie advenire Consuevit. In fame Canina haeC Omnia Contingunt , quibus accedit vomitus, ita tamen ut Vehemens eclendi cupiditas a cibis ad vomitum , & a vomitu ad Cibos aegros, more canum , subinde reddere cogat: sed non potens ventriculus famem sustinere, homo prius multa Copi OSe vorare, neC potens devorata Sustinere, Celeriter vomere Cogitur , quod mali genus altum soporem intestinorum levitatem , hydropem , atrophiam ipsamque demum necem in serre solet. In appetentia familiaris est senibus , a morbo Conuale Centibus, otio vinoque deditis, sicut appetitio nimia Congruit pueris , juvenibus , & quovis modo exerCitatis. Idque non omittendum , meminas utero gerentes depra-Vata appetentia, quam malatiam Vocant. prae Caeteris tent Ti, maxime CD CA quadragesimum a Conceptu diem quae Saepe ad quartum usque mensem durat. In appetentia . si recens sit neque nimium stabilis , non m3gnam pro Curatione Opem postulat , viribus enim naturae optima diaeta tractata Corrigi solet , ut Medicos non
nimis officiosos esse oporteat in medicamentis exhibendis pro
27쪽
cap. II. De Appetentia vitiata. I9
pro inappetentia tollenda. Generaliter autem qui simili assectione laborant. aere frigido exercitationibus sub dio instituto su Scepto , Corporis ablutione, & frequenti indusiorum mutatione juvari solent, praesertim si quies animi &moderatus Somnus accedant. Cibi refrigerantes ex aceto, ut lactuca , cichoreum , portulaCa , borrago , fructus horaei, ut fragae , mora , & pira : potus ex posCa, aut aqua frigida : vinum abunde dilutum , mirum quantum appetitum
fere extinctum revocent. Purgantia mediCamenta ra16 hic prossunt; sed amara temperata, ut Cichoreum , taraxaCum,
absinthium. agrimonia , itemque aperientia vegetabilia sa-Ponacea nunC vocant) , ut bugiosum , intubus , gramen, Viperina, pimpineta in decoeto , aut alia convenienti sorma praescripta multum valent. In immodico autem appetitu ea praescribenda sunt quae morsum ventriculi & humoris nativi acrimoniam obtundunt. Alimenta pinguia, Oleosa, ut jura Carnis vervecinae & suillae, pultes Cum melle, mulso , aut butyro , aut adipe : in summa quaeCumque appetentiam avertunt & satietatem inducunt, ea hiC tamquam Conserentia a Μedicis adducuntur. HinC aegris exhibent cibos stabiles & non facile corruptibiles, Coctu enim difficilia facilius ferunt , quandoquidem humor ipsis acris
mordaxque est. Sed fateri oportet, haec omnia, etsi a probatissimis auctoribus praesCribantur , Saepe malum non eX- tinxisse , quin potius vires , eundo , aCquirendo aegrotantes letho Commisisse. Ergo Medicus in his affectionibus curandis animum intendere debet in morbos horum symptomatum generatores, atque attente inspicere expedit, nunc in appetentiae vitiis lateat acrimonia scorbutica , aut atrae bilis , vel Verminosa , seu alio quovis modo corpori inimica , iis namque corrigendis dedita opera incumbendum.
Ut plurimum omnes qui male habent , circa principia quidem bene comedentes S nihil prosicientes , ad sinem rursus cibum
28쪽
uo Lib. III De Morbis infini ventris.
non appetunt. Qui vero circa initia quidem cibum omnino non appetunt , p Stea autem bene appettint, melius tib
Seu in morborum initiis, seu in convalescentibus a morbis observentur quae ab Hippocrate hiC traduntur , vera quivis esse deprehendet. Ex hac sententia discimus , appetentiam ciborum non perpetuo bonum esSe signum , ut Ba-glivius Contendit asserens in omnibus morbis si viget appetitus , bonum eSSE , quamquam auctor hiC, pro more SUO, mutata sententia illico statuat, appetitum ingentem repento excitatum in acutis , & aliquando in Chronicis post magnam inappetentiam , nulla praecedente bona Crisi, aut alio bono Signo, mortem postridie venturam indicare b). Melius ratiocinatur Alpinus : VCognoscenda enim, inquit, optima in appetentia , Cum saepius in ipsa judicanda plures decipian-υtur , vitiatam ac exitialem bonam putanteS. Bona autem Dest quae naturalis est, quaeque fit a Causa naturali , quip-υpe a penuriae sensu et quandoque aegroti videntur bene Dappetere, ipsorumque Creditur appetentia optima, propter ea quod Cibum avide appetant & aSSumant, quae tamen in multis moribundis Saepius observatur ... HinC pluresis priusquam moriantur , Cibum a Vide postulant aC assu, mutat c). V In sebi ibus longis erraticis, es hydropicis famem
circa mortem excitatam me observaSse memini.
In omni morio mente valere , S bene se habere ad ea , quae offeruntur, bonum eSt: contrarium vero malum d . A grum ad sumenda alimenta, & alia quae offeruntur, paratum e8se , in omni morbo bonum est , sed non illico fausto omine procedunt omnia , cum in cibis accipiendis mira soleat esse varietas. igitur omni ope incumbendum,
29쪽
Cap. II De Assetentia titiata.
quocumque morbo assciatur aeger , ut eam Conservemus dispositionem , qua bene se habeat, ad ea, quae offeruntur, SUS-cipienda , quod fiet ventriculum minime gravando aut nimiis cibis, aut multis potationibus, vel quod petus multo est, multa atque irnprovida medicamentorum Copia , iis enim languet ventriculus , ulterius ad ea quae offeruntur male se habet.
In morbo diuturno appetitus prostratus, S meracae dejectioneS malum a). Appetitus prostratus in diuturnis morbis , aut malo asse
tum os ventriculi vitio quidem radicato & forte inemendabili , aut virium exsolutionem Significat : utrumque autem malum esse quivis intelligit. I: rgo in morbis diuturnis appetitus prostratus non eodem modo Corrigendus , nam si ex stomachi labe proveniat, ei OCCurrendum per mediCamenta appropriata parce admodum praescripta. Quod si ex virium imbecillitate in appetentia nascatur, Solis reStaurantibus &reficientibus auxiliis amoveri potest.
Paulo deterior potus S cibus , jucundior autem , eligendus potiuS , quam metiores quidem, Sed ingratiores b).. Jucundos, etsi non ita bonos , praeserendos esse cibos Ingratis , ex ipsa natura didicimub , quae rebus jucundis d lectatu r, & delectatione vividior fit. Sed curandum ut alimenta suavia quidem,& gustu grata non multo pejor sint in-JUCUndlS, tunC enim ea aegrotis a poetitus & ci seu
n Condonare, etsi alioqui Videatur non Valde expediens Cerrite his praeceptis non ad dicta, Sed ad luctum . caveantum , Caveant
30쪽
st et Lib. IV De Morbis infimi ventriet.
ν, autem hortor ne plus satis utantur , & plurimum suisis commodis studentes, eorum , qui se illis Crediderunt, sa-olutem spernant. . . Nam quod insigniter possit laedere, is aut quod inferre noxam , quae non facile emendetur , nulli debent concedere sa).13 Videndus utique Galenus, qui ex mente Hippocratis omnium optimo quomodo aegris gratificandum sit, non solum in cibo & potu, sed in multis
aliis , quae ab ipsis appetuntur , exponit b .
V. Quoscumque cibos, aut absonia, aut potus aegroti concupiscant, exhibeto, si non corpori damnum inde accesurum est c) Optimum quidem , & ad recuperandam sanitatem Commodissimum praeceptum in hac sententia proponit Hippocrates, si modo ad debitam normam reducatur. Igitur attente inspiciendum , an ciborum appetitus, dum Medico incongruens videtur , ex ipsa naturae vi , an ex morbo eam irritante proveniat; in primo enim aegro gratificandum, in alio mini in h. Quaecumque autem natura appetit pro sui Conservatione, etsi insolita & incongruentia Videantur , auxilio ei esse solent; quae autem appetiuntur vi morbi in destructionem potius quam Conservationem naturam ferunt. Hoc monitum ejusque intelligendi rationem satis in
Physiologia explicavimus d . VI.
Eae cibis ac potibus qui commodissimi sunt corpori, ac maximes solentes S ad alimentum S ad sanitatem , ex his ipsis etiam , ubi quis ipsis non in tempore utatur aut pluribus quam tempestivum est, S morbi , S ex morbis mortes sunt .c. Misera canina fame laboratium Conditio , qui copiosiora sa) Vallest. Com. tu lib. 6. Epidem. Hipp. se . 4. tex. 7. pog. 324, bin Gal. Com. in tib. 6. Epidem. Hipp.