장음표시 사용
31쪽
Cap. II De Appetentia vitiata. 2 3
ra quam par est alimenta sumentes tum demum fame pereunt. Igitur Copiosum & e X se utile alimentum ob vitium corporis in pravam naturam Conversum, & morbos & mortem insert. Ex vero Hippocrates : γ Fames , inquit, magnam ravi in habet in naturam hominis & sanandi & debilitandi &Doccidendi a)... Fames enim naturae modum eXCedens no-DCet b)... Corpora namque Siccat c .u Hinc lamelici dum alimenta vorare coguntur, malum inde reCipiunt, tum quod natura vi morbi ad plures assumendos cibos CXCitatur, cum etiam quia non potens eos subigere noxam inserunt. '
Ubi fames laborandum non est d).
Inediam non diu toleratam magnis morbis quando que esse remedium, dilucide monstravit Hos manus in di sertatione hac de re edita. Attamen non ubique praescribendam inediam experientia rerum magistra idoCemur. Hio-POCrates . quibus inedia Conserat , in Aphorismis exposuit quibus vero damna inserat, longe expliCat in libro de veteri medipina, ubi 1nter alia haeC loquitur : υMox ubi tempus is prandendi) praeterierit, statim impol tia vehemens tre- umor, animi deliquium , postea OCuli pallidi, urina crassa rata Calida, os amarum, & VisCera pendere ipsis Videnturn vertigo iracundia, tristitia , &C. se . in Suntqui, non modo' plurium dierum sed mens tum , abStinentiam Ciborum omnimodam Sustinuere , quorum exempla ex multis auctoribuncumulavit Sennertias f). Sed multa sabulosa his de rebus narrari multa etiam non bene ObServata , aliqua etiam dolose conficta , tenendum. Extat inter disputationes patho-og1Cas Curis Halteri editas disCussio quorumdam fgimentorum circa longas abstinentias lectu non injucunda g). Interea a) Hippoc. de eteri Medicina,
32쪽
Lib. III. De morbis infimi ventris.
ea Certum est, laborem Omnem tum Corporis, Cum prae- Cipue mentis , fame Vigente , fugiendum , primum quia sames corpora exsiccat & Calefacit; deinde quia labor eosdem effectus producendo hominem ad syncopem disponit. Falluntur qui Credunt, famem ab aCidis perpetuo excitari, ut in Physiologia monstravimus a) ; sed multo magis falluntur qui famem omnem a frigiditate deducunt, Curn atra bilis, humor calidissimus, famem indomabilem excitare Soleat. Videndus itaque ex Graecis Trallianus, & ex nostris Lupe-jus, Medicus Turiasonensis, qui hoc argumento perspicue
Famem vini potio solvit c). Vino nimium dediti, dum valetudine Duuntur , parum
famelici esse solent , imo & saepesaepius cibos aversantur. Sed ubi fames morbosa viget , vini potione extinguitur. Non propterea ConSulendum est, ut aegri multum potent, nam praeterquamquod rationi Con8onum non est, mille trahit mala insanabilia. Igitur qui jejuni meracum vinum potant, aut aquam ardentem, Cum ipsa tame vitam extinguunu. In Canina appetentia laudat ToZZius vinum, Cui salvi a melisa , abrotanum , aut Chamemaelum incocta sint: deinceps oleum anisi ad quatuor aut quinque guttaS Cum saCCharo exhibitum omnem famem mirabiliter sedare affirmat d). Sed ulterioribus observationibus veritas assertionis firmanda,
At revera hujusmodi febres quantum observare licuit , fuere magis famelicae quam siticulosae e).
bὶ Vide Alex. Tral. liab. 7. cap. s. Lupej. Ad tat. in opera Gal. pog. p. 9 8 . Vide etiam Sennert.
33쪽
Cap. II. De Appetentia vitiata. 2 s
i Quantam vim habeat aer ad famem , sitim , aliaque Omnia mala inducenda ex antea dictis intelligimus, sed ex prae- Senti sententia egregie Confirmatur: ii Fuit & aliquando in-nquit Fores tus) morbus epide micus Saragus ae , quem & sa -υmem appellabant , Cum omnes ex eo correpti saturati nona poterant a .iν
Innotuit igitur non burimum , sed bestiam fuisse quae ad cibum Sum ndum compelleret, omniaque consumeret b). Loquitur Trallianus de foemina , quae Cum multa Sume rei alimenta omniaque Concoqueret, numquam Saturari poterat. Facta igitur evacuatione ex hiera Vermem projecit, qui longitudine plusquam duodecim Cubitos Superabat. Infinitae propemodum sunt apud auctores observationes de fame Summa a vermibus indueta C , iisque rejectis sanata, in hoC Casu omnia quae adversus vermes probantur remedia, sami tollendae ex usu esse possunt. Ego autem quibUSCUmque aliis praeponerem usum Corticis pertiviani, quem in se Bre epidemica fame & vermibus comitata laudat Rama ZZinus , atque in lumbricis puerorum enecandis feliciter Cesisse commemorat d). Igitur decoctum amarum pharmacopoee Ba-teanae sine purgantibus spurgantia enim omnia in fame noxia sunt Cortice Rinae ad unciam immixto Omnia Superare remedia verisimile est.
Prostratio appetitus ex laesione nervorum sextae conju gatio
nis ci cerebro venientis diffulter curatur e .
34쪽
α6 Lib. IV De morbis infimi ventris.
Qui sextae conjugationis nervi a veteribus habebantur, ad octavum par referunt Neoterici a). Ergo seu resolvantur, seu convulsione amCiantur, appetitum Ciborum, sen Sum Oris ventriculi obtundendo, extinguunt. In destillationibus a Capite, itemque in nervorum affectibus talis Conspicitur in appetentia serme immedicabilis, parce paucisque remediis tractanda.
petunt mulieres gravidae) sub hoc affectu malacia) acida
maxime acerbaque: aliquando vero acria , Sicut nonnumquam Uel terram simoliam, vel teStas, Dei extinctos carboneS, taleque aliquod alienum edulium. Porro si a iciuntur earum eraque usque ad Secundum S tertium mensem b).Μirabilis naturae vis, si unquam alias, in appetitu Ci- horum ConspiCitur. Sunt qui bene valentes a Certis Cibis usque adeo abhorrent, ut vel odore interdum, ne dicam gustatu in enormes vomitus adigantur. Cujus rei exemplum aliquod nemo est qui in promptu non habeat; attamen Sennersus plurimas harum aversionum Cumulavit Observationes non injuCundas C). Ex adverso , vi morbi quandoque fertur appetitus in res vitiosissimas, ut in aptioris- mo proponitur , de Cujus Varietate videndus Sau vages s Minime autem haeC Confundenda appetitio Cum vehementi Conatu, quo interdum aegri in fructu S horaeos , olera , legumina, & id genus alia seruntur, nam solent hi esse naturae sibi Convenientia appetentis Conamina , saepe in bonum tendentia. Adde fructus horaeos, & olera, etsi a ganeonibus vulgo pro alimentis habeantur in Salubribus, reipsa esse saluberrima , magnoque errore & Medicos & aegrotant' , imo& ipsos sanos falli summo omnium detrimento. Videndus Vanswietentus , qui communem hunc errorem valide & ve
35쪽
De Cruditate ventriculi. NEcessitas humorum & alimentorum in animalibus ad nutritionem & Conservationem sat longe in Physiologia
demonstrata est, eumque in finem institutam esSe a natura ciborum in ventriculo Coctionem ibidem satis ostendimus docentes, ingesta in ventriculo alterari & immutari, ut adquirat rudimenta naturae animalis , Cui sustinendae destinantur a . Dum vero morborum vi natura Corrumpi tur , neC potest juxta Sanitatis leges mutare ingesta, Cruditas inde oritur multorum malorum Seges. Igitur sublata prorsus cibos coquendi aetio apepsia : longior quam par est mora in Coquendo , aut imperfecta Ciborum alteratio , ut alimentum semicrudum maneat bradipesia : Cum Cibus Corrumpitur , & aliam quam pro naturae instituto indolem Suscipit dispepsia graece dicitur. Latini uno cruditatis vocabulo
haec omnia vitia Comprehendere solent. Est ergo Cruditas: Praeternaturalis alimentorum in ventriculo alteratio , qua vel non immutantur prout oportet , aut in diverSam quam pro naturae instituto indolem convertuntur. Cruditas Symploma eSt aC-tionis laesae facultatis concoctricis , modo enim ad abolitam aut diminutam , modo ad depravatam Coctionem pertinet. Μorbus hujus symptomatis generator est interdum organi vitium, saepe intemperies, raro Soluta unitas. Vulnera, ulCera, aptitas Coctionem alimentorum invertere , notissimum est. Tumores, SCirrhum , phlegmonem , vitiatam consormationem, debitam ventriculi actionem Circa alimenta turbare , indubitatum prorsus est; feri enim non potest, ut, laesa Conformatione & unitate partium, earum lanctiones non laedantur. Sed frequentissima horum symptomatum Causa est intemperies, atque adeo in iis, qui ita laborant sedulo inquirat Medicus an organi vitium , soluta unitas' aut 1ntemperies haec mala foveat ; neque ignorare oportet, Da non
36쪽
ir 8 Lib. IIL De Morbis infimi ventris.
non modo intemperiem , quae in qualitatibus Consistit, vitiare actionem , sed eam praecipue id efficere , quae in ipsa
substantia partium Constituitur: nam Cum Certum omnino
sit, ut in Physiologia vidimus a) , nativum ventriculi humorem quem gastricum vocant, plurimum ad ConcoqUendos cibos facere, si sorte ejus vis deficiat, languesCat, aut a propria natura recedat, neCeSSe est, ejuS operationes indebite exerceri debere. Pars primario affecta , etsi ventri- Culus esse debeat , tamen damnum ei Communicari potest ex aliis partibus mutuam operam in concoquendis Cibis conserentibus. Sic non raro fit, ut ob vitium hepatis, lienis , diaphragmatis , nervorum , aliarumque partium Stomacho ViCinarum cruditas oriatur , quod bene notent tirones , ut vitium hoC juxta partis affectae indolem emendare possint. Sane Cruditas omnes suscipit differentias Cae teris morbis Communes , ipsi tamen proprium est diversis modis laedere , nam alia est superficiaria , ea scilicet quae subito nulla praecedente noxa advenit ob aeris vim , die taeerroreS, aut animi pathemata, subvertitur namque his Cau- Sis interdum StomaChus , ac repente in Cruditatem incidit nec multum durabilem nec difficulter solvendam. Alia est cruditas radicata seu in habitum versa, Cum scilicet vitiato, aut corrupto humore nativo ventriculi, ingesta tarde Co Coquuntur , quod imbecillitatis nomine a quibusdam indigitatur aut in pravam indolem Commutantur , ita tamen ut malum pertinax sit fereque perpetuo quibusCumque SUSCeptis cibis molestare soleat. Familiaris est haec cruditas hypo- Condri agis, melan Cholicis , scor butiCis , hystericis , Cache ei, cis , iisque demUm qui longis morbis Consumpti Vires Ventri Culi CongoquenteS aut amiserunt, aut prorsus labefactarunt. Dividi etiam solet Cruditas , ea scilicet qua alimenta in alienam indolem Convertuntur , in acidam , & nidoro-Sam. Prima est qua ingesta omnia, Cujuscumque demum indolis ea fuerint , in acidum Convertuntur , propriaque est
eorum qui atra bile aut phlogosi partium Coctioni dicata
rum a) Vide Phisiolog. vors r. loco suIra Gita α
37쪽
Cap. III. De Cruditate ventriculi. 29
rum Vexantur. Altera est qua alimenta in nidorosam indolem transmutantur. Huc reseruntur variae Ciborum in Ventriculo putrilagines, Cum in fumosam , viro Sam , Olentem, aquosam , muCilaginosam , aliasque id genus mutationes tranSeunt, quae Vario modo Corrupti humoris ventriculi Soboles Sunt.
Ex Causis occasionalibus plethora ad cruditatem disponit, ea praesertim quae Sanguinis Copiam juxta Ventriculum, hy-pOCondria , inteStina , aliasque partes vicinas Cumulat. Ita fit ut gravidae mulieres, & quibuS menstrua Sunt SuppreSSa, viri itidem, quibus fluxus Consuetus Sanguinis per nare S, aut haemorrhoides Cohibetur, magnas CruditateS patiantur. Obstructio ad Cruditates generandas plurimum Conseri , tum quia vias occludendo alimenti distributionem impedit, Cujus mora in ventriCulo ad Corruptionem facit , Cum prae- Cipue quoniam alimenta humorum obstruentium Vitiatam indolem facile suscipiunt ut ex vero dixerit Hippocrates: Hmpura Corpora quo quis magis nutriverit, eo magis lae ,, det HinC foeminae Chlorosi laborantes, itemque Ca-chectici, hydropici, icterici, febribus intermittentibu S, me- sentericis, aliisque hujusmodi malis correpti in Cruditates inci, dunt molestissimas. optime HippoCrates: DSi quis, inquit, se-
Dbricitanti cibum det, sicut sano robur, aegrotanti morbUS, fit b . , Diathesis vitiata humorum ventriculi, Caeterarumque partium Coctioni inservientium Cruditates tenacissimas fovere solet. SCorbutici, melancholici, atra bile vexati , febribus quibuscumque sed praesertim mali moris Correpti ex prava diathesi Cruditatibus ferme Continuis molestantur. Prointerea dum Ciborum Cruditas nimis viget, dia thesim partium
interiorum aCCurate Contemplari oportet , attent eque inquirere e Xpedit, num humor nativus partium coctioni dicatarum in acidam, alCalinam, putrem, aqueam, aut nidoro SamVergat naturam, OmneSque diatheseos formulas sedulo in Vestigando, quaenam demum ea sit quae superet & cruditates fo-Veat, quivis inveniet. Hel montius primum, deinde Sylvius de
38쪽
Leboe hypotheses finxerunt Circa causas cruditatis Ciborum in ventri Culo Sed Vana 8 & sua sponte Corruente S , ut in Physiologia longe monstravimus , uocentes quid Sentiendum
de acidi generatione & de reliquis Cruditatum speciebus sa).
Inter Causas efficientes aer mirifice Cruditates generat, Videmus enim summas in ventriculo mutationes tum in appetendis , tum in Coquendis cibis juxta varias anni tempestates temporumque Constitutiones. Qui per loca nivosa ambulant , aut locis humidis somnum Capiunt, itemque frigus insolitum suscipientes , maxime excalefacto Corpore, Vel qui in magnis aestibus aestivo tempore nimium in Cales Cunt,
appetitui vitiato primum , deinde ciborum Cruditatibus &Corruptionibus subesse , frequenti rerum eventu experimur. Diaeta ex cibis pravi suCCi, aut sortioribus quam pro naturae vi, exercitationibus tum Corporis , tum mentis nimium auctis , ex immodica venere , aliisque erroribus male gubernata , Cruditates summe noxias induCere Consuevit. Animi pathemata functiones Omnes stomachi turbare, Superius agentes de appetitu vitiato vidimus , Sed ad Cruditates generandas maxime Conser re , quotidiana eXperientia noscimus, etenim sanis bene Comedentibus atque optime Cibos subigentibus , accepto Iei tristis animumque Con Sternantis nuntio, Subito concidit appetitus , languesCit stomachus , atque Cruditates pessimae inde eveniunt. Cruditas pueros & senes magis quam juVenes, meminas magis quam viros, debiles potius quam robustos, otio viventes quam exercitatos , aestate quam hyeme , adoritur. Scire autem expedit, Cruditatem superficialem & ex temporaneam ex ipsa aegrotantis relatione satis Cognosci posse , atque bona die ta , abstinentia , & prudenti consilio paucissimis remediis duorum aut trium dierum intervallo sanari; at Cum secus fiat in cruditate longa & habituali, proinde ejus phoenomena recensere est necesse. Igitur Cum stomachi facultas ad coquendos cibos deficit , aut quovis modo depravatur , non Statim cessat appetitus, Sed modo
39쪽
Cup. III De Cruditate ventriculi. 3I
permanet, modo augetur , interdum per intervalla mutationes suscipit, sed substante Cruditate alacritas deficit, animique abjectio adest, salivam effundunt aegri, & nausea atque vomitibus fatigantur. Dum ventriCulus Vacuus est, dolet: Cibo autem sumpto , inflatio , anxietas , torpor membrorum &impotentia , Capitis gravitas, flatus , ructus , rugitus , oris insuavitas , interdum Cum amaritudine sitis. Crescente malo tristitia advenit, Carnis incrementum minime Cibis assumptis respondet, nec floridus Corporis Color adest, sed pallidus, praesertim in facie. Omnia tum gravatim ferunt, jactantur impatientes , iracundi, vertigin OSi , animo in ConStante redduntur. Interea non perpetuo febricitant, sed calor in votis
manuum & plantis pedum , imo & aestuationes in facie inter coquendos Cibos moleStant. Eo ipso tempore ructus adesse Consuevere aCidi aCres Cum asperitate , aut nidorOSi, gra-veolentes, fumosi, amarulenti, multisque aliis formis ingratissimi. Malo autem ad Summum apiCem eVecto , praeter jam dicta , visus hebetatur , Caput graVat Ur , aureS Sonant, membra torpent, Crura & braChia leviter resolvuntur: palpitatio in precordiis : dolor in dorso juxta Scapulas : pituitae, aquae, aut bilis vomitus: vigilia: somni turbati: macies: facili
irascentes : nonnumquam melancholiCi. Affectio haec si haereditario somite a principiis generationis oriatur . aut altas nil nium radices egerit, Vitiataque vel Corrupta Sunt VisCera, fere Commoritur , atque per longum tempus durans alios in
tabem , alios in hydropem, ileum , Choleram , aliosque hujusmodi morbos , alios denique in febres mali moris saepeque lethales adduci. Quod si animi alacritas , delectatio,
Conveniens Carnis incrementum, floridus Corporis color sen sim Superveniant, neque aeger esCas odit & abominatur, sed cibos memoria repetendo vehementer appetat, Salus tura C speranda est. Ea tamen est hujus mali conditio, ut levissimis erroribus facile redeat. Cruditas repente nullo praecedente morbo oborta postulat quietem, abstinentiam Cibi & laboris, & tempori at que naturae potius quam mediCamentis Committenda ; qui enim pharmacis purgantibus , Stomachici S , roborantibus usi sunt, tam longh abest ut cruditatem sustulerint, quin potius
40쪽
32 Lib. In De morbis infimi ventris.
naturam irritando eam auxerint, aliaque mala produxerint, etenim febres , anXietates , angores , aliaque id genus in
commoda ex horum medicamentorum usu Supervenire e X- perti novimus. Hinc tirones Considerent velim , quae Spe CiOSO StomaChicorum titulo ornantur medicamina nihil minus efficere quam stomacho aegrotanti SUCCurrere, Calefa- Ciunt enim Supra modum ea omnia , neque nimius Calor
stomacho favet , imo ipsum magis languidum reddit. Si
quid ergo in Cruditatibus extemporaneis praeScribendum, debet id esse temperatae virtutis, moderatissima adstrictio ne praeditum. Syrupus rosarum viridium , mi va , Ut VOCant, Cidoniorum , tartari Cremor infusum herbae the, aliaque similia ex usu esse possunt. Clysteres ad materiam Coetam, inferius ducendam prodesse solent. Neque omittendum , ex terius apposita remelia magno fuisse praesidio. SiC emplastrum ex mastietie ori ventriculi appositum : unctionem ex oleis absinthi, Cidoniorum , ment hae : animalia exenterata & sto
maCho imposita, ut Columbae, Catuli , aliqua hujusmodi interdum promisse , observationibus fidis Constat. Jam vero in cruditate habituali, ante omnia, accurata diligentia inquirenda viSCerum Constitutio , temperies , Statu S : num aCrimonia lateat atrae bilis , scor butica , erysipelatosa , ut per appropriata remedia cuivis damno medela paretur, quam inferius in singulis morborum harum partium tractationibus exponemus. Interea in omni Cruditate Ventriculo prospicie dum , quod fiet ipsum cibis & potibus non nimium onerando , alimentis etiam ejus viribus proportionatis, exercitatione , si fieri potest, modica, haustibus aquae frigidae inter edendum , ea enim omnia stomacho languenti prodesse notum est. Prodest sinquit Celsus) adversus tardam is Concoctionem Clare legere , deinde ambulare, tum vel un-ν, gi, vel lavari, assidue vinum frigidum bibere , & post Ci-ν, bum magnam potionem , sed ut supra dixi per syphonem:
is deinde omnes potiones aqua frigida includere sa) . . . . Ubi Dexpletus est, aliquis , facilius concoquit , Si quid assump-