장음표시 사용
41쪽
Cis. III. De Cruditate ventriculi. 3 3
n sit, potione aquae frigidae includit , tum paulisper invi-Hgilat, deinde bene dormit. Si quis interdiu se implevit,
ν=post Cibum neque frigori, neque aestui, neque labori seu debet Committere : neque enim tam facile haec inani cor- 'pore quam repleto nocent a .
Mirum i quantum haec Hippocratis doctrina Μedicorum
ingenia torserit, Cum in scholis variis Sensibus exagitata, in Varias sententias easque diversissimas adduxerit artis Professores. Sed Cum non tam laboraverint ScholastiCi in veritate per accuratas observationes inquirenda , quam in mente Galeni elucidanda , aliorumque veterum qui Hippocratis sensum intellexisse creduntur; proinde eorum disputationes, Tixas , Contentiones omittentes , quod experientiae Con-mnum est unice sequimur. Igitur verissima est Hippocratis sententia non modo in morbis acutis , sed in Chronicis. De
Cruditate in morbis acutis & de legibus observandis in eorum Curatione egimus in Pathologia C). At de cruditate ventriculi humoribusque crudis in prima regione , Ut Ajunt, hic loquutum esse Hippocratem, testis est Galenus, qui ita loquitur: ,,Dejectio in talibus sid est, ubi Crudi humores in 11 primis venis sint) tormina & rosiones Creat, animique deliquia , Cum eo quod nec notatu quippiam dignum edit -υ Cit, quando Crudi omnes succi , pigri atque ad motumi arrepti propter Crassitudinem, frigiditatemque sunt. Quo fit, D ut etiam omnes angustas vias obstruant, per quas id, quod umedicamentum dejecit, ferri ad alvum debeat: itaque nec
42쪽
D Hippocrates illo oraculo praecavit, quo brevissime praecipit'. conco a =n dicamento tenta=nda esse, non crudo I sa).V G neralis fuit vetustissimorum Medicinae Principum , qui artem solidis observationibus stabilitam reliquere , Con Sensus, Crudos humore S non esse purgandos , neque CruditateS medicamentis purgantibus sanari, quod bene notent , Velim, qui aegros ventriculo debiles neC Cibos bene Coquentes iteratis purgationibus Conficiunt, quibus cruditates adeo non auferunt, ut a Ugeant.
n Sit autem minime crudo sanguis mittendus , tamen ne id quidem perpetuum est , neque enim Semper concoctionem res
Vidimus, agentes de Cardi algia, quid agendum Circa Venae
Sectionem praesente cruditate ventriculi. Sed Celsus in hac sententia duo tradit praecepta practica : alterum', Crudo, hoc est, Cruditate laboranti sanguinem non esse extrahendum : alterum , praesente Cruditate quandoque neCessariam
eSse venae sectionem. V Si etiam dolor inquit Hollerius) conis junctus est loquitur de ventriculo imbecillo nec rite Ci- Dbos Concoquente) in primis phlebotomia ex interna bra-M Chii nvenit. Perseverante malo ex utraque basilica , &υ hoc magis si gravis dolor est , si repentinus, si difficilis Dructus , Spiritus, Si febris est, si dolor in dorsum & sca- Dpulas extenditur, sanguis detrahendus c).D Quod si Consueta sanguinis evaCuatio suppressa his omnibus accedat, Samguis cum fructu mitti potest. De caetero , non Video quomodo in Cruditate sanguis extrahi possit sine magno aegro tantis incommodo. VNulli talium, hoc est, maxima SUCCO-Drtam Crudorum Copia laborantium, sanguis mitti, inquit, Galenus sine maximo dispendio solet, Cum tamen vacua- rationem desiderent: verum nec sanguinis missionem, neC
43쪽
Cap. III De Cruditate ventriculi. 3 s
npurgationem sustinent, utpotis quos sine his syncope suis bito adoritur a).'
Quaenam igitur est ratio talibus, hoc est , Cruditatibus ventriculi vexatis , medendi, qui cum vacuari postulerit, va cuantia praesidia non ferunt Sane nullam aliam his idoneam υacuationem inveni praeter eam , quae ex frictione Da
Frictiones partium extremarum , imo & totius spinaea vertice capitis usque ad Coxigem , saepius iterata summe utiles esse in Cruditate habituali ventriCuli expertus affirmo. Certus est etiam sinquit Arbuth notus prout Continua meis docuit experientia, extremitates doloribus corripi, quibus D infirmi plurimum sublevantur ex ingenti ventorum Copia, υ quae ex stomacho ob harum partium frictionem erum-Mpit C).V Frictionum usum minimb Contemnendum in variis morbis, qua late patet, longh exposuit Galenus in libris de
Ventris torpor omnium confusio d). Vis ventriculi effoeta , aut corrupta, quam Hippocrates
torporem appellat , duobus modis turbat universum corpus. Primum, quia ob debilitatem alimentum incoctum seu semicruduna, tum ipsum VentriCulum, tum partes ei vicinas Crudis impurisque suCCis replet, earumque functiones Impedit: tum quia Caeterae Corporis particulae alimento Crudo in sarctae 1n Cachexiam demum incidunt , unde f: Ut qui sthomaClum infirmum habent , eos pallor. matu Cies, preCordiorum dolor, nausea & nolentium vomitus Jet uno dolor Capitis perpetuo fero Comitetur se .is Deinde, quia humore nativo ventriculi Corrupto aut quavis acri
44쪽
a 6 Lib. III De Morbis infimi ventris
monia vitiato, propriam indolem Cibis inter Coquendum Communicat, unde aCrimoniae Variae species in univerSO Corp re atque etiam in sanguine generantur. Quapropter in-Dquit Galenus in venae sectionibus numquam videbis in hu- ,,jusmodi hominibus rubrum sanguinem profluere , sed aliora Colore , prout eum appellare quis velit infecto. Sed illico etiam male olet, & si homo jam pridem evaCuatus non υ Sit, ater etiam sanguis secta vena profundetur , habebitque, aliam alias in crassitudine ac tenuitate ConSiStentiam, uti modo serOSus & tenuior , modo Crassior , ut etiam inter-υ dum adeo Crassus ac niger , ut liquidam imitari picem vi-
Utilis verῖ vomitus) plenis S biliosis 'omnibus , si vel nimium
Se replerunt , vel parum concoxerunt , nam Sive plus eSt' quam quod concoqui possit, periclitari ne corrumpatur non oportet: Sive jam corruptum est, nihil commodius est quax
id, qua via primum expelli potest, ejicere. Itaque ubi amari ructus cum dolore S gravitate praecordiorum sunt ad hunc protinus confugiendum est b).Μonuit Hippocrates, morbos ea parte qua proximi sunt educendos esse , di , qua parte singulis exitus quam proximus est, extrahendos C . In Illustrationibus ad Hippocratis Prognostica d) monstravimus, in affectionibus oris ventriculi Cum
pravorum Succorum Copia nullum praestantiu S esse remedium quam Vomitorium , ipsaque natura duce, id non Semel in praxi vidimus. Praeferunt aliqui purgantia in Ventriculi cruditatibus ad humores Superfluos exti aliendos , sed fideliter observavi, plus damni quam utilitatis ex eidem Comparari. Neque emetiCa , nec Cathartica radicem mali auferunt in habituali & antiqua cruditate , quoniam Vitiatum nativum humorem ventriculi, in quo radix morbi Consis tit , non educunt sed etsi producta tantum morbosa Seu
45쪽
cap. III. De Cruditate ventriculi.
cibos incoctos & gravantes expellere animus tanturii sit, id Cito atque tutissime efficit Vomitorium : Cum magno discrimine calliarticum. Hippocrates observatione ductu S enumerans morbos , in quibuS mediCamenta Cathartica nOXia Sunt, sigillatim ventris Cruditatem designat a . Videndus Martia- . nus, qui sui temporis Medicos ad Cathartica exhibenda nimium proclives merito reprehendit, & Hippocratis doctrinam , veris observationibus practicis suffultam esse nervose
calido ventriculo sunt , ii frigidam carnem habent, grac Iesque sunt , iidem Uenssi, iracundioresque sunt C). Cum ventriculus debilis cibos tarde concoquit, aut i ter Coquendum Corrumpit , multum reseri disquirere num Calor nimius visCera OCCupet, neCne , nam etsi malum hoCnumquam a vera frigiditate oriatur , ut in Phisiologia vi dimus d), tamen an major vel minor calor vigeat , probo attendendum. Cruditatem nidorosam Cum Calore Conjungi norunt omnes ; at aCidam saepe ex eodem vitio nasci, alibi monstravimus se . Discimus hinc , numquam ventriCuli imbecillitatem Calidis mediCamentis recte trai istari, iis enim in se-bres hecticas , ileum, hydropem , imo interdum in saevissimas convulsiones in Cidere Observavimus. Neque nimium refrigerantia praesCribenda , nullum enim exCessum VentriCU-Ιus debilis ferre potest, quamquam frigida rite praesCripta multo magis ventriculo debili accomodata sint quam Calida. Quod in praesenti Sententia inquit Hippocrates , id Verum esse deprehendi , Cum ii qui ventriculo sunt Calido, extrema Corporis facile frigescentia habeant, & in iram sint maxime prOCli Ves, ut non a vero aberrare CredamUS eΟS: Qui arbitrantur in ventriculis Calidioribus nativum Calo-M rem in prosundum rem gere, & extimas partes deserere,
46쪽
3 8 Lib. III De Morbis infimi ventris.
Dae proinde hominum Carnes frigidas reddi: at hujusmodi
11 caloris motiones pro ratione temporum regionumque fiunt, ii itemque pro aeris Statu, praeterea vero pro vigiliis aC SOm', nis, atque etiam animi perturbationibus, ut moeroribus, timoribus , Corporis , atque animi voluptatibus varian-
Qui crudum sine praecordiorum dolore ructat, is ex intervalla
aquam frigidam bibere debet b)
Raro cruditas habitualis sine vitiato intus humore molestat, qui aut atrae bilis naturam participat, aut ad eam proxime accedit, etenim in ventriculo calido congesti humores incocti, Seu biliosi seu pituitosi, nullo negotio in atram hilem transeunt C). Igitur aquam frigidam ex intervallis bibere talibus prodeSse, experimentis Cognovi. Fateor, non ante prandium esse bibendum iis qui ob ventriculi imbecillis Calorem siti & oris amaritudine , sorte etiam cibi fastidio, vexantur , etenim Sitim tolerare oportet, neque bibere nisi ps si assumptum Cibum : qui enim aliter se gerunt , praeterquatnquod eaS moleStias non vitant, ventriculum longe languidiorem reddunt. Optimum est Vallesii nostri Consilium: ,, Si dari debeat aegroto inquit) ad voluptatem frigida, ne tamen ita detur , Ut parere possit noxam magnam at- ,, que fostasse in emendabilem, ut, hoe delitiosissimo tem, pore, quale numquana Viderat Hispania, fCimus, multis ni- is vis usu ContigiSSe... FaCiat Deus ut ab his expediti ad virtutem pristinam , qua aliis omnibus gentibus quondam fuerunt admirationi, Convertantur M. i
A multo tempore conSueta, etiam si fuerint deteriora, insuetis
di Valles Com. in lib. 6. Epidem. Hipp. sec. q. rext. I. pog. 3 4
47쪽
Cap. III De Cruditate ventricoli. 39
minus turbare solent. Oportet igitur etiam ad insolita
Etsi hic loquatur Hippocrates de omnium rerum USU, quas Μedici nonnaturales appellant , & ad diaetam proprie spectare videntur , praeCipue tamen hoC praeCeptum ad Cibos potusque pertinere tenendum est , mulso enim melius Concoquuntur naturaeque adaptantur ea Ciborum genera , quibus homo assuetus est , quam insueta. Ergo quivis in hoc negotio vires suaS experiatur, Versetque diu, qUae alimenta recipere aut ferre recuset propria natura ; id enim omnium praeCeptorum maximum est , ut quilibet iis utatur cibis, cujus Cumque demum indolis ii fuerint, quos suum stomachum apte recipere beneque Concoquere noverit. Est etiam pro ConCoctione juvanda magnum auxilium ad in sueta alimenta interdum , provide tamen , transire ; juvat enim varietas naturam in Cibis , non minus quam rerum diversitas animum oblectat, atque fastidium Creare solet eorumdem alimentorum non interrupta continuatio. Forte id attendens Araeteus inquit : υ In aliis morbis post Curatio Mnem diaeta ad robur & vires Corporis , bona Concoctio is est: stomachi affectibus laborantibus solis haeC vitiosa est...is Multo vero magis proficit aegrotantibus, si gratificetur de rapiariter omnia faciat, aC Cupiditatibus eorum indulgeat Μendicus in rebus, quae non magnopere laedunt b .v
De Phlegmone ventriculi. DHlegmon ventriculi, Cum morbus frequens sit, parum x a Μedicis pertractatur , ut bene advertit Homanus in dissertatione, haC de re edita ; quamquam fateri oportet, Rodriguegium nostrum de hac affectione satis accurate traC
48쪽
o Lib. IIL De Morbis infimi ventris.
tasse. Igitur phlegmon ventriculi est: In ammatio tunicarum ventriculi celeris s acuta febre gravissimisque 3 symptomatibus stipata. Morbus est sub triplici genere intemperiei, organi vitiati , tu unitatis solutae, Comprehensus , ut omni tam ferme inflammationum indoles est, ita tamen ut perpetuo intemperies , non ea modo quae in qualitatibus , sed quae in ipsa partium substantia corrupta Consistit, vitiata Sit: organi autem & unitatis laesio interdum tantum Cum inflammatione Conjugatur. Ergo si inflammatio fuerit mere phlogistica intemperies tantum vitiari solet; quod si tumor simul adsit,&organum & unitas necessario laeduntur , ut in Pathologia
monstravimus a). Pars affecta est ventriculus, Sed in ejus examine Curandum, ne error incidat, fieri enim solet, ut abdomen, qua parte Ventriculo respondet, phlegmone Correptum stomachi inflammationem mentiatur, ut ex vero notat Fernelius b , sed ex historia morbi inferius tradenda harum
affectionum discrimen innotescet. Inter differentias hujus morbi notabilis ea est quoe desumitur a vehementia asse tionis , tiam Cum haeC fuerit gravis atque vehemens febrem eam proCreat quam Graeci dipiriam vocant, Cujus vi interna Uruntur , externa algent, & aegri siti confecti pereunt c). Hujus febris absentia , itemque Symplomata mi liora morbum non ita gravem Comitantur, quamquam nulla sit inflammatio ventriculi levis & periculo vaCans. Alia est hujus morbi differentia quae desumitur ex inflammationis indole , modo enim erysipelatosa, modo Phlegmonosa, non raro Mere phlogistiCa eSSe Consuevit. Si unquam alias, hic in conspectum veniunt omnium morborum occasionales Causae ple thora, obstructio, & diathesis, nimia enim sanguinis repletio in ventriculo , hepate, liene, diaphragmate inflammationem facillime creat in his, qui haemorrhoidas patiuntur, aut quovis modo nimiam sanguinis Copiam in his partibus haerentem colligunt. Obstructio ansam
e) Vide Hipp. lib. e. Aphor. sent. 68. cy lib. I. sent. 7 a. Vide etiam Cels. de medio. lib. a. cos. q. sta, s I.
49쪽
Cap. De Phlegmone ventriculi. I
inflammationi praebet, quatenus sanguis detentus in VisCeribus nec exitum facilem inveniens nullo negotio putresCit,& calorem phlogisticum concipit. Sed dia thesis, quemadmodum omnium inflammationum Comes est indivulsa , sic speciali modo in singulis laedit, ut verum omnino Sit, nullam esse inflammationem quae determinata diathesi non sit Comitata , usque adeo ut ple thora & obstructio ex se ipsis sine diathesi nullam forte inflammationem in humano Corpore efficiant sa). Ex hac diathesi fit, ut in ventriculi in-nammationes facile incidant ii, quibus nativus stomachi humor acris est, atra bile , labe SCorbutica , biliosa , in putredinem vergente , aut in nimiam aikalinaxn indolem prona, insectus. In eundem morbum incidunt etiam ii, quibus he-
par, lien, intestina , aliaeque partes vicinae longa phlogosi
affectae thm demum eam ventriculo Communicant. NEC SO-lum ex partium vicinarum affectionibus, sed ex Cerebri, imo& totius corporis vitio ventriculum quandoque inflammari, undique ad ipsum confluentibus humoribus, seu ex disgregationibus, seu ex mala Crisi, extra naturae ordinem Commotis , fidis observationibus constat. Inter Causas efficientes aer
plurimum facit ad ventriculi inflammationem inducendam tum manifestis qualitatibus, Cum praecipue occulta vi internum hujus partis humorem Corrumpens. MState potiusquam hyeme hunc morbum fieri , expertum est. Certis autem temporum constitutionibus ventriculum offendi nulloque negotio inflammari, palam est omnibus, qui in Constitutionibus epide micis observandis operam Collocant. Sed
diaeta huic morbo producendo potius quam aliis maxime Conducit, etenim cibi & potus nimium Calidi, aCreS , Ve'neno similes. imo & ipsa venena, Cum proxime ventriculum attingant, facile ipsum inflammare possunt. Nimius etiam atque improvidus potuum frigidorum usus seu Constringendo , seu Condensando & obstruendo, seu sanguinem in ea Parte violenter detinendo , more rerum omnium frigidorum , ex accidenti , ut Munt, inflammationem ventriculi
50쪽
η et Lib. IV De Morbis infimi ventris.
saepe induxisse, notum est. Sed animi pathemata, iram prae- Sertim subitumque terrorem , hOC malum producere , Saepe ObServatum , neque ignotum esse debet iis , qui animi pathemata praecipuas Vires in partibus stomacho vicinis eXerere,
Quamquam inflammatio ventriculi quamCumque aetatem , Sexum, anni tempuS ConSequitur, potius tamen aestate & autumno quam vere & hyeme , Senes & pueros minus quam juve s , viros magis quam foeminas invadere solet. Sub initiis rigor , febris acuta tepore quodam eXterius falleris: pulsus parvi, celeres , densi: lingua albesCens, aut Cum virore pallida : dolor in regione stomachi interdum tactu, saepe ex aegrotantis sensu & relatione perCeptibilis. Interea sitis adest, jactatio , capitis nutatio , Somnus parvus & in suscitatione facilis, hallucinatio, hebetudo: Ventris inflatio, vomitus. Crescente morbo extrema Cum torpore frigent: pulsus parvi, inanes, obscuri, defCientes: OCU-lorum hebetudo : vigiliae , animi abjectio , ut Celius Aurelianus ait, Cum desponsione sa): sudor : nonnumquam faucium inflammatio. Remittunt ad tempus haeC mala, mox Vero Cum impetu repetunt, suumque resumunt impetum. Morbo ad summum Statum evecto , supra dicta omnia Cum Vehementia Consistunt. Deinde Sudor Crassus, glutinosus , male olenSper totum Corpus, sed praeSertim circa Caput & frontem: e trerna frigida cum interno aestu : rara loquutio aC tremularrespiratio parva Cum anhelitia: sacies palida: oculi concavi: lingua arida . nigra. sitis inexhausta: virium imbecillitas: pulsus languidi. Quibusdam sensibus integris: plurimis vero Cum deliramentis mors, quae multo Certius supervenit, Si aeger involuntarie illacrymat: si cibi aut potus sonitum in ventriculo excitent: si alimenta omnia prorsus reCaset, aut in aCCipiendis cibis vel potibus cochlearia, vel poculorum labra mordeat : si venter liquidis nimium fluat excrementis. Assectio haeacutissi ma est, & qe ptem diebus, ut plurimum, Cursu msuum absolvit, Saepissimo in mortem, raro in Salutem tendit.