장음표시 사용
261쪽
. Cap. XVII De Morbis uteri. 5 3
symptoma morborum eSse. Febres aCutae Solent menses supprimere , atque interdum Suppressio mensium acutas febres inducere solet. Videndae utique historiae epide micae Hippocratis antea memoratae, ubi puerperae , lochiiS rite procedentibus , in acutissimos morbos in Ciderunt. Docemur hinc, magna Cura procedendum in Curatione morborum ex mensium suppresSione.
Salutare est muliebria menstrua non cohiberi, nam inde veniunt epilepsiae: quibusdam autem pro uvia longa ventris, tit arbitror : nonnullis etiam haemorrhoides sa). Sicut foeminas statis temporibus , juXta naturae institu tum, sanguinem fundere, Salutare eSt, ita menStrua non procedere , plurima mala , mortemque ipSam aCCerSere Solet, nam praeter ea quae in aphorismo traduntur, alia Saepe multa eaque gravissima patiuntur muliereS eX mensium sup pressione. 1 Quibus foeminis inquit Celsus menstrua non 1 proveniunt, necesse eSt Capitis aCerbissimi dolores sint, vel quaelibet alia pars morbo infestetur b .is Si menstrua colit beatitur ad quadragesimum annum ex naturae inStituto, turpe est ea velle provoCare ad arcenda mala, qtiae inde veniunt, renuente enim natura irrita fiunt omnia : praestat sub eo Casu , si morbi aCuti non fuerint, sese tempori Committere , & paucis medicamentiS OCCurrentibus malis obviam ire. Virgines paulatim incipiunt sanguinem fundere , & , instar fructuum arborum, in dies maturesCendo , magis purgantur, quod notare volui , ne Medici puellas , dum menstrua incipiunt , mediCamentiS torqueant, Ut multum Sanguinis evacuent. Si vero in his , postquam apparuerunt, de novo Supprimantur , in Chlorosim aliosque morbos facile incidunt. Placet hic ex Hippocrate, speciminis lOCO , addu Cere malo-Tum segetem inde provenientium. N Virgines, quibus nuben Ddi tempus adest, ni virum experiantur, affectui isti nem
262쪽
Dpe epilepsiae, terroribus, visionibus , tristitiae) magis sunt, obnoxiae , una Cum mensium reversione, antea non valde hinc afflictae. Postea enim sanguis in utero confluit Veislut effluxurus : Cum igitur osculum exitus minime fueritis apertum, CopiOSior autem sanguis Cum ob cibos, tum obra Corporis incrementum affluat, tum sanguis effluvium nonis habent, prae Copia ad Cor & septum transversum resilit. DCum igitur haec repleta fuerint, Cor obstupescit, deinde ex υ stupore torpor, & ex torpore dementia invadit. . . Cum au-υtem hae partes repletae fuerint & horror cum febre irruit, D febres errabundas appellant. His autem ita se habentibus obis acutam quidem inflammationem insanit: ob putredinem ve- raro clamat: ob Caliginem terretur & timet: ob oppressio-υnem vero Circa Cor Strangulationem parat : ob sanguinis σε autem vitium animu9 moerens & anxius malum Contra Milit. . . Redeunte autem ad mentem homine , mulieres Cum D multa alia, tum vero etiam pretiosissimas Vestes muliebres.
is Dianae Consecrant, a Vatibus id jubentibus , deceptae M.MJam vero quovis modo menSes retineantur , haemorrhagia, Varices, haemorrhoides , desectum supplere possunt, quamvis ea perfugia, Cum naturaliter instituta non sint, neC Con Sueta suspecta esse soleant b). Omitto alias vias , quibus natura suppressum sanguinem in meminis ejicere solet, ut interdum per oculos , umbilicum , gingivas, inguina , VO mi tum, tusSim , aliasque partes, menstrua fluxisse dicantur, de qua re plures extant apud Auctores Medicos historiae , quas uno more in unum collegit Sennertus c).
Su tus aromatum muliebria ducit. Saepius autem etiam ad alia utilis esset, nisi capitis gravitates induceret d). Notum est hystericas foeminas ataxia spirituum labo
μὶ Hipp. lib. de morb. virgin. text.
b) Mulieri, menstruis deficientibus, e naribus sanguinem suere , bonum. Hipp. lib. s. hor. sent. 33. cὶ Sennert. Pro t. lib. l. pari. a. sec. I. cap. I l. Pug. 676. d)-lib. s. obor. sent. 28.
263쪽
Cap. XVIL De Morbis uteri. et sue
rantes , odoratis ad nares applicatis offendi, graveolentibus vero levari. Sed utraque Caput gravant, VaporOSa enim Subs tantia, quae ex illis exhalat, caput offendit, & , spiritus nimium agitando , turbat, quod non modo in mulieribus, sed in viris quibusdam contigisse vidi. Interius tamen asSumpta aromatica , Ut moschum , hystericas.levasse vidi. Sic pillulas Solenandri apud Fulierum , eX pharmaCOpoea extemporanea in mulieribus languidis , affectione hysterica afflictis, utiles esse novi, etsi mOSCho Componantur.
Quae cadunt in hystericas sine febre convulsiones faciles a
Agentes de convulsione vidimus, familiare id malum esse histericis foeminis , quae , si absque febre sint, non multum periculi portendunt, Cum uteri inflammatio Sub eo Casu aci ta non sit, neC diathesis putrida nimium Vigeat. In his con v uisionibus oportet vias uteri laxare, praesCripto oleo amygd la rum dulcium: praestat etiam frictiones crurum instituere & uterum nimis commotum paucis guttulis laudant Sydenha-mii, adjecto pulvere su CCini, mitigare , qUae Omnia eo tendunt, ut per infernas partes humoris corrupti Vis exhauriatur.
Mulieri ab uterina passione vexatae, aut dis culter parienti, sternutatio Superveniens bonum b). r
Ut secundae excidant, sternutatorio indito, nares G os appre 'hendere oportet C .i Singultui sternutamentum prodesse jam vidimus : ipsa etiam ratione hystericis foeminis utile esse, ex duplici capite deducitur : primum, quia hysterica affectio , aut convulsiva
264쪽
us6 Libi ΙIL De morbis infimi ventris.
est, aut convulsionem inducere apta. Deinde, quia sternutationibus vaporosa substantia mirδ excernitur. Alibi nos docuimus , quibus in morbis sternutatio utilis, aut noxia sit sa). Quod ad difficilem partum, & secundinas retentas , addeb&foetum mortuum, attinet , non ubique SternUtamentum pro dest, imo , & in pluribus Casibus mediCamenta pro Sternuta mento excitando applicare, noxium eSt, praesertim si partus difficultas ex vitio organico uteri, aut pravo foetus positu Contingat. Ergo Cum mater prae infirmitate parere non potest, foetusque iners sit, excitata sternutatio partum optime promovet. Quibus medicamentis id efficiendum sit, ex materia medica innotescit.
Mulieri menses decolores, neque secundum eadem tempus &modum) semper prodeuntes , purgatione opuS eSSe , Signis,
Mensium sanguis, si mulier valeat, est velut a victima: Si vero flavescens , pallidus, nimio sero dilutus & decolor Sit, pravus est. Itaque aliquod aCrimoniae genus Sanguiuem occupat quod ipsum.vitiat , atque Medicus solerti Cura indagare debet, an acrimonia gallica , SCOrbutiCa , melanCholica , arthritica, herpetica , &C. vigeat, eique per aCCOmmodata remedia occurrendum. Idem judicium esto , dum menses aut tempus antevertunt, aut nimium pOSponuntur, Vel erratico modo procedunt. Sed qua purgatione hic opus est3 Interdum , sed raro , ea quae fit per alvum , dum scilicet signa sunt Corruptionis humorum in prima regione: saepe autem id purgationis genus instituendum, quod acrimonia subsistens expostulat, ut urinas movere blandis diu reticis, exercitatione sudorem leviter provocare , aliquando pro purgatione Sufficiat. DNon:tamen praeciperem aliquo-ν ties ducere alvum inquit Gorterus , majorem enim indu -
265쪽
Cap. XVII. De Morbis uteri. et s7
isceret debilitatem, sed postquam corpus a CaCOChimia est v liberatum, satius erit, Corporis vires firmare roborantibus D adde & medicamentis acrimoniam specialem Corrigentibus une nova generetur Cacochimia , quae mensium ordinem tur-rabat, de pallidiorem producit sanguinem a , in
Duobus modis veritas hujus sententiae palam fit. Sunt foeminae, quae, quoties instat mensium fluxus, aut ipso jam in- Cipiente , ConvUlsionibus, animi deliquio tentantur , qUod indicat, debilem & morbosum esse uterum, spirituum alaXia laborare, & OCCultam aliquam aerimoniam & diathesim sub -eSSe. Sagax Medicus haec omnia inquirat, ut medellam a - Commodatam apponat. Alter modus est, Cum ob nimiam Sanguinis evaCuationem Convulsio, aut animi deliquium Sequuntur, quod fit in menstruis, partu, & abortu. Sub eo Casta Cu--Tandum maxime , ne adstringentia adhibeantur , praesertim. Validiora, nam etsi sanguinem nimis fluentem Cohibeant Saape post se trahunt damna immedicabilia. Satius ergo erit foeminam alimento Sustinere, uterum succino & Castoreo Toborare, & Confectione Gentilis , aut hyacinthorum, addito -diasCordio Frascatorii, impetum fluentis sanguinis refroenare. Neque omittendum , raro immodicum fluxum ex utero sine ejus inflammatione & debilitate fieri. Atque hinc, ex nimio Concubitu Sanguinem ex utero multum fluere, passim videmus , seu ob nimium Calorem , seu ob seminis in utero putrescentis aCrimoniam: quod mali genus , in Conjugatis sa - miliare , abstinentia & roboratione facile solvitur.
Mulieri menstrua si velis cohibere, cucurbitam quam maximam
266쪽
αue 8 Lib. III. De Morbis infimi ventris.
Non solum ad mammas, sed in parte thoracis posteriore juxta ScapulaS,Cucurbitae admotae sanguinem ex utero fluentem retrahunt, quod remedii genus, a Veteribus eximie Commendatum a) , in desuetudinem abiisse , immerito quidem, censeo. Ligaturae & frictiones, non quidem partium iu seriorum b), sed brachiorum, in avertendo Sanguine ex utero,
Si vero frequentius occurrendo emecta fuerit valetudo chronica, interpolatione praedictis utimur auxiliis S competentibus exercitiis S varia gestatione... Deinde peregrinari terra marique eas jubemus , uti etiam aquis calidis , Sc. c . Inter remedia hystericis praestantissima tamquam impense sanguinem spiritusque firmantia ponit Sydentia natus equo vehi d). Ego autem observatione didici, nihil aeque hystericis , scor buticis , atra bile afflictis , Conferre , quam modi-Cam exercitationem Sub aere rusticano. Quod aquas minerales attinet, non ita certum sunt praesidium, agitant enim multumque CommoVent, atque adeo debilibus , a taxia spirituum laborantibus , parum firmis , Iaro prodesse Vidimus. NHoc autem inquit Sydentiam ius) prae Caeteris inter bi-1abendum observandum: si aegritudo quaeVis ad Sympto ma-ν, ta affectionis hystericae referenda accidat, hoC in Casu per D diem unum alterumve aeger aquis absiStat, doneC Symptonina illud, transitum aquarum alias impediturum, penitus abe3t.... Quod Si ipsae aquae, humores aC Spiritus exagintando turbandoque, aditum sibimetipsis praecludant quo- is minus lacile transeant, videant illi quam importune agunt, D qui medicamenta purgativa per harum usum impetant se is mel aut his in septimana sumenda : vel, quod adhuC Inep-ntius, ipsis aquis immiscenda praecipiant e).'
267쪽
Cup. XVII De Morbis uteri. XVI.
Μulier, quae sana erat S crassa a catapocio concipiendi gratia accepto dolorem habebat ventris I tormen in intestino si' intumuit, spiritus autem siStebatur... S exanimata PStquinquieS , ut mortua eSSe videretur. Superfusae autem tui Super corpus Sunt aquae frigidae amphorae circiter triginta,
s sane vidabatur hoc solum prodesse sa, Plura hic ex Hippocrate monemur. Foeminis non Concipientibus neque generantibus Μedici non facile praescribant
mediCamina eas enim saepe perdent atque optatum effeci umVix umquam Consequentur. Sed sortia & valentiora medi- Camenta praescribere, temerarium est, omnis enim Curatiosi non juvet, saltim non noceat. Adde , sterilitatem aeque in viris ac in foeminis subsistere , ut Hippocrates monuit inaphorismis b , atque adeo Cautissime in eo negotio pr-edendum. Aquae frigidae perfusio aestatis tempore in memina robusta affectiones histericas mire corrigit ; Caute tammen hoc remedio in debilibus , morboque consectis utendum. Sed id audacter tenendum, calida medicamenta in Uteri affectionibus raro prodesse , saepe nocere. Cum Galenus passionem hystericam inter frigidos morbos adnumeraverit, inde factum suspicor , ut medicorum libri calidissimis medicamentis reserti sint ad eam sanandam. Contra Vallesius: Constat, inquit, non Unicam esse rationem su urrendi, hystericis, neque indistincte Calorificis esse succurrendum
Deis, ut vulgaris praxis fert c)i Sydenhamius hac de re ita
loquitur: o Serio interim animadvertendum est, nonnullas
D foeminas idiosincrasia quadam ab hystericis illis medica-υ mentis quae plerisque hujus morbi symptomatibus leVa- omen afferunt & solatium ) ita penitus abhorrere , ut nonis solum non juVentur , sed etiam insigniter ab eorum usura laedantur. .. Quae quidem idiosincrasia adeo insignis &frequens est, quod, respectu ad eam non habito , egrae in Κka Ddis
268쪽
u6o Lib. III De morbis infimi ventris.
discrimen vitae conjici possint a .=ν Solemne est quibusdam
foeminis , ob nimium uteri partiumque ViCinarum ardorem, forte ex atra bile nascentem, pulsationes Sat sensibiles& in testas arteriarum sentire Circa umbilicum , dc in dorso, quod
mali genus eas moestas reddit, taedii plenas ,.& sine causa manifesta tabescentes, ut alibi notavimus b). De hoc malo,
sicut & de reliquis mulierum assectionibus ita aCCurate tractavit Mercatus noster , ut diurna nocturnaque Sit manu Ver- Sandus. Postquam rebus frigidis tales MeminaS tractandas sapienter Consulit, ita demum concludit: UUnum tamen in haci Curatione praecavere oportet, ne vel nimiiS exercitiis Corpus plurimum incalescat, vel in furorem foetnina agatur, ara ut cruditatibus scatens in hypocondriacam melancholiam raper quam facile clegeneret: tandem utilius semper esse duxi, D paucis, & probo vitae instituto foeminam moderari, quam υ grandi medicamentorum turba exhibita non Solum non v prodesse, verum in graviores immedicabiles affectus co
De ATectionibus arthritico-rheumaticis. ARthritis generale nomen est, quamvis articulorum asseC-tionem morbosam significans. Rheuma quemcumque humoris fluxum ex una parte in aliam. RheumatismuS vo- Cabulum novum est a recentioribus inventum ad significandum morbum , de quo apud vetustissimos Graecos altum est silentium , ipsi enim dolorem , quem nun C rheu naticum vocant, ad arthritidem referebant, & quidem merito, nam artiCuli praeter ossium Conjunctionem , ex nerVis , tendinibus, membranis, musculis Compaginantur , indeque fit, ut dolor eas partes occupans ad arthriticam assectionem , ubi praecipuus morbi fomes Continetur , optime reducatur. Vana ergo eSt, ω
269쪽
Cap. XVIII. De Alfeci. arthritico-rheum. 26 I
ad libitum excogitata distinctio arthritidis a rheumatismo,
in eo Consistens , quod hic mu SCul OS , illa articulos GCCupat. Inter posteriores Graecos invaluit usus, sub arthritidis nomine Comprehendere affectiones dolo rosas articulorum. Est ergo arthritis: Dolor istoti articulorum, partiumque proxime adjacentium,asseetio ex speciali insammatione nata. Symploma & morbus in hac diffinitione Comprehendunt ut, etenim dolor Sym-toma est in actione depravata facultatis animalis non principis. Inflammatio ut saepe dictum eSi morbus intemperiei & organi. Pars assecta sunt artiCuli, non modo prout ossium Conuunctionem , Sed etiam nerVOS , membrana S , tendines , musculos continent. Ut in qualibet inflammatione speciale vitium & corruptionis forma est , ita maxime arthritica a caeteris mirabili modo distinguitur, Cum ad sup-Purationem ex se numquam tendat at sorte Si aliarum rerum interventu interdum, etsi rarissime , phlegmon articulorum suppuret, in gravissimo vitae discrimine aegros esse
Censendum. Arthritis , praeter CommuneS aliorum morborum differentias, proprias Suscipit, alia enim est stabilis: alia rheumatica. Stabilem Voco quoniam proprio nomine caret) eam arthritidem , quae fit ex inflammatione & cor ruptione humoris nativi articulorum. Madent perpetuo articuli humore proprio & peculiari ad pituitae natura In accedente , ta non minus , aC humor iste , Certo modo in- nam matur , atque Corrumpitur , Ut modo phlegmonem, modo phlogisticum ardorem Concipiat. Rheumatica arthrbitis ea est, quae fit ex fluxione humorum ad articulos , quod satis frequenter in praxi fieri videmus. Insuper alia arthritis est universalis, alia partiCularis. Prima est, quae universos ferme corporis artiCulos occupat , seu quod morbus ab initio eos simul apprehendat, Seu quod cursu morbi assectio ex uno articulo in alium migret, duobus enimiliis modis interdum id fieri, usus docet. Particularis arthritis est, quae membrum aliquod determinatum OCCUpat, Variaque nomina inde sortitur. Ita podagra est arthritis pedum : ischias coxao: Chiragra, & gonogra manuum, & genuum dolores arthriticos monstrant. Dividitur etiam arthritis in acuta iam chronicam. Acuta universalis, chronica particulari.
270쪽
α6r Lib. III De morbis infimi ventris.
plerumque esse Consuevit. Cedmata , de quibus mentionem facit Hippocrates , sunt diuturni articulorum dolores , uti Martianus , qui in haC re , sicut in pluribus aliis , Hippo
Cratis mentem as Sequutus est, Clare demonstrat. Denique arthritis est primigenea, ea scilicet qua articuli primo afficiuntur: symptomatiCa, Cum aliis morbis supervenit: anomala, dum ex articulis in viscera transfertur, quae etsi proprie tunc arthritis non sit, hic tamen eam adducimus , quoniam mala CX ea translatione evenientia in visceribus , intento animo ad humorem arthriticum sunt reducenda. Hanc divisionem non Spernendam tradit Musgravius , qui arthritidis symptomati-Cae , & anomalae phoenomena docte , & ex naturae instituto
persequut US eSt. Plet hora Communis Causa occasionalis est arthriticae affectionis , tum maxime Cum suppressis sanguinis evacuationibus viscera & partes replentur : ea enim est Viscerum Cum
articulis Communio, ut morbi facile inter se Communicentur. Qui haemorrhagiam narium consuetam habent in pueritia, dein, si sanguis fluere desit, in varias incidere molestias, Sed praesertim in artiCulis , ex vero notavit Celsus a). Idem intellige de haemorrhoissibus,& mensibus suppressis. Obstructio, non ea modo quae in articulis , sed quae in visceribusnt, occasio est arthritici morbi. Diathesis omnium maximε occasionem praebet arthritidi, etsi enim plethora & obstru tio Concurrant, nisi diathesis accedat, non fiunt arthriticae affectiones, necesse enim est, ut artiCulorum partiumque adjacentium humor , seu subsistens, seu fluens, Certo aC determinato modo Corrumpatur , ut arthritis inde eveniat. Debilitas articulorum , Certaque labes a principiis generationis SusCepta , Seu aetatum Cursu, variis vitae modis , morborum laboribus , atque Certis temporum Constitutionibus acquisita, diathesim huic morbo Concipiendo aptam facito promovent. Inter Causas efficientes aer maxime Conducit ad hunc morbum producendum, ver enim, & autumnus arthritica