장음표시 사용
191쪽
'ctas sacere solent , per quas iugiter incedunt, & solent grana ad domicilium deportare. Sic viri sancti vias vim tutum eligunt rectas, per quas vadunt,&ad paradisi domicilium grana meritorum trahunt. Inde Prouerb. 6. Iubet ut in lipienti. Vade ad sermicam opiger, S considera tias eius ,& disce sapientia tria Sed dices via domini est ad extris ; via mala a sint stris: iuxta illud Prouerbior. 4. Vias quae a dextris sunt nouit dominus, id est approbat: perue is vero sunt, quae asinistris. Et secundum Psalmistam. Psal. r. nouit dominus viam iustorum, id est approbat. Cum igitur ille qui declinat a dextris, vel a linistris, obliqua & non recta via incedat: videtur cetiorum via sit obliqua. Inde Deutero. s.praecipitur. Non declinabi. tis neque ad dexteram, neque ad sinistram . Sed per viam quam praecipit dominus Deus vester, ambulabitis. Respodetur secundum glos. Prouer. .P dextera via bona est,sini stra reproba:& ideo non prohibemur dextra via ambulare , sed an dextram vel sinistram declinare. Declinat autem ad sinistram, qui, iniustus est, declinat ad dextram,qui si- De im vult arrogare ui iustus est. Decimatv ad dextram, qui die suis viribus praesu- mit saluari; declinat ad sinistram, quirama propter suam fragilitatem, desperat se I si posse saluari, declinat ad dextram , qui
plus uult sapere quam oportet: de Elia ust in hat ad linistram ctore dissicili, est ad tenedum. Ideo diacitur Sap. Io. Iustum deduxit dominus per uias rectas. Sed uia inferni facilis est ad ambulandum, & sine labore . Inde Virgilius 6. Aeneid. facilis descensus emi.Sicut enim onerata quadriga ad ascendendu indiget, uribus equis prinpter laborem ascensus, ubi in descensi sussiceret unus solus equus, sic ad ascensum laboriosum paradisi, non sussicit homo solus ad se trahendum cum on re carnis suae, sed requiritur Deus auxilians, praelatus adiuuans, & Angelus eustodiens. ubi ad descensum interni ipse peccator solus sufficit. Ose. 13.
Perditio tua ex te Israel, ex me tantu- modo auxilium tuum. Sed dices laboriosa Sc arcta est uia quet ducit ad cc tum , ideo illam intrare timeo. Respondet Aug. Si dicis aspera est uia quae dum etiacit ad uitani, Christus transiuit per iis, M.
eam, & adhuc post caput, membra du non επbitant pertranti res Sed dicis Christus
. r' tur. Haec glossa. Omnis enim qui uiam domini perambulat,dextram sequitur, id est potiorem uiam.Sed dum est in uia dextra, a dextris ab ea non declinet nimis excededo,quia praecipit sapies. Eccl. 7. Noll. n. nimium csse iustus..Tertio
differunt, quia uia c li laboriola est, Sedissicilis. Acili. i . Permultas tribula tiones oporici intrare in rcgnu celoru . Via corti S Luc. ult. Oportuit Christit m pati,&laboriο- ita intrare in gloriam suam. Idcodice-Ia ea es bat. Ps. 16. Propter uel ba labiorum tuo dissili. ium ego custodiui uias duras . Seneca. No est ad aura mollis, e tcrris uia. Quia . n.recta est illa uia, nec ab ea declinare
oportet,si, in fit sacilita, ideo siue du-
transiuit Deus Sc homo,uides quot milia nunc post eum transierunt f Senes
enim , & iuenes, & puelli, & puellae,
per eam transeunt, Se tranti erunt, dc uiam quam tu times intrare tibi tritam secerunt. Praeterea duabus de causis declinat quis a rectitudine uiae Christi. Vel timore alicuius mali quod aestimat se palliarum si per uiam illam i cesserit. Vel amore alicuius boni quod Qestimat se habiturum, si a uia Christi
recesserit. Unde Aug. Omnia pecca- Peccatata dii et res faciunt in homine, scilicet omnia ex cupiditas & timor, Ppicr delectatione, duobM mala facimus, propter tristitiam, a b oriatur. nis recedimus . Qui timore mali auia domini recedit , est quasi equus Lumbraticus,qui umbram uiae timet, α
periculum uetum non timet. Vera m la Iunt, mala sit turae uitae quae ipse non timet. Prinsentia uero mala, non sunt nisi umbra futuroru maloium. Sap. s. Omnia transierunt sicut umbra. Prouenit autem ille timor uiae ex defectu cognitionis,ideo in Psyo. Vocatur timor nocturnus. Nis en in in tenebris pec catorum essemus, bene uideremus,
non sunt condignae passiones huius te potis
192쪽
toris ad suturam gloriam, quae reuela-
itur in nobis. Ito. 8. Inde Ber .Quid est quod non optamus, S per medios enses fieri oporteat tantam declinare miseriam, S ad tantam accelerare gratia,
nisi i mortua est fides nostra Qui vero amore temporalis boni retrahitur avia c li, stultissimus est, cum spiritualia in infinitum excedant haec caduca,& trasitoria. Si igitur propter haec temporalia ita occupamur, vexamur,& angustiamur, quanto magis cum labore maximo illa bona permanentia & aeterna quaerere debemus s Si enim temporalia bona sola voluntate, sine labore nohabentur . nec etiam utilia ani malia,ut
oves & boues: sed bene inutilia, ut pulices & pediculi velimus nolimus sine
labore in nobis oriuntur. Similiter malae herbae ut urticae, vepres, & spinae,sine labore proficiunt, & sine cultura fructificant, ne vero uineae sine sum ptibus magnis multitudinem, fructuunon asportant . Similiter credendum est, P mala perpetua faciliter lucrari possunt. Aeterna vero non sine sumptibus rinitentiae, & laboribus Hagnis :alioquin Deus viliora reputaret egi stia quam terrena. Sed iterum dices. Quomodo dicis vias cetii esse duras, Scarctas, & laboriosas, cum dicat dominus Mat. I I. Iugum enim meum suave est,& onus meum leves Quomodo etiadicis inferni vias faciles, cum tamendicant damnati illud Sap. s. Lassati sumus in via iniquitatis, ambulauimus
Vias difficile, s Ad hoc sacile respondetur, primo, q, uia inferni iacilis est in ingressa quali strata floribus: scilicet praesentis delectationis dulcore &temporali iocuditate. Sed tamen multipliciter est dissicilis. Primo, quidem in
progressu propter conscientiae remo
sim, qui multum affigit animam. Noenim patitur ordo diuinae iustitiae, ut vel ad momentum si culpa sine poena.
Vnde Aug.Iussilii domine & sie est, ut pina sibi sit ipse animus inordinatus. Inde Eccl. 2 r .Via peccantium complatata est lapidibus, idest mirabiliter dura, & plena offendiculis ad ruendum. Secundo, dissicilis est in regressu: vix enim potest quis a suo peccato,postquaingressus est regredi exemplo domus Daedali, in quam cum quis introierit,
vix exitum inuenire potest. Hinc est lubricus, postquam luxuriose vixit, vix se continere potest,& sic de alijs. Psal. r. Beatus qui in uia peccatorum non si titi consuetudo. n. & statuς in peccato , multum facit ad hane dissicultate.Te tio dissicilior est in egressit, propter se parationem a praesenti voluptate. Di eueenim naturales,m talpa,quamdiu uiuit,
incessanter sedit sub terra, & ortos d uastans:oculos habet sub pello. Sed pro pe mortem scinditur eius pellis:& tune uidet. Tnne sic voluptuosi & diuites, incessantur thesauritant sub terra :&consequenter sibi thesaurietant ira Dei,& nihil in egio reponunt, de suis auari -t ijs, rapinis, & imgijs,dcuastant ortos ecclesiet vel domos proborum v i rorum.
Nec oculos habenti ut videant quae reincta sunt,& maxime eglestia. Sed eum ad morte perueniunt,ut inde egrediantur:tunc aperiuntur oculi eorum & tuerecte considerant,quainuis tarde, quod nihil profuerunt omnia ad quae vacaverunt: dicentes illud Sap. s. Quid nobis prosuit superbia: aut diuitiarum ractantia quid contulit nobis sQuarto uero, difficillima est haec uia post egressum , propter subsequens gehennae tormentum. haec.n.est uia, quae videtur homini recta. Sed nouissima eius ducunt ad ad morte. Sed uia egit in principio dura est,& aspera quousque in consuetudine deueniat, ut dictum est satis. Postea vero facilis,& delectabilis inuenitur. Psal.
II 8. Latum mandatum tuum nimis. ScProu.3. Ducam te per semitas aequit
lis; quas cum ingressius fueris, non arctabuntur gressus tui, & currens no habebis ossendiculu. unde Ber. Experto credite, quia uia monastica quilo arctior, quanto molestio tanto latior,tanto imcundior inuenitur in progressu. Et hac viam non solum consuetudo facilem reddit,sed etiam labores , & tormenta, di angultiae saluatori . unde Se de eius aduentu. Esa.4O.dicitur. Erunt aspera in 11 α uias
193쪽
vias planas. i. aciles ad ambula dum, &tertio sipes praemii promissi, adeo re de re debet eam lacilem. unde Chrysio. Qui uiam laboriosem aellimant, siuae desidiae est accusetio. Si .n. tempestates pelagi nautis, vulnera militibus, frigora& glacies agri cultoribus leuia, & portabilia sunt propter spem praemi j tem poralis,multo magis cui coelum placet, nullum debet sentire periculum. Maxime labores mitigat in benignum finem venire. Ne aspicias,inquit, paspera est via, sed quo ducit. Nec aliam φ lata est,ma ἰὰ sed ubi desinit. Quarto disserunt. quia
f. i. 3 uia inferni est uia mortis. Prouer. 2. In via mor clinata est ad mortem domus citis, Riis. ad inferos semitae eius. Omnes qui in-
gredientur ad eam,rio reuertentur,peccator n. peccando,in infernum cotinuo
descendit,& aliquando ita, P nunquareascendit. unde Prouerb. I 1. In semitatullitiae vita. Iter autem deuiu ducit ad mortem. Et ita qui ambulant per eam, appropinquant usque ad portas mortis aeternae,immo latrones di homicidet per eam qui tali graditur uia ambulant, &viam iaciunt. Iob s. Venerunt latrones, ct secerunt sibi uiam per me. In via autem ubi sunt latrones, nihil transeuntibus remanet pulchrum & bonum, tu in totum rapiant. Sic diaboli latrones in uia ista, omnes gratias Sc virtutes animae depredantur & extirpant, iuxta illud Thre. i. Manu tuam misit hostis,ad omnia desiderabilia eius, ideo petebat peccator,ut haec uia ab eius terra tolleretur,cum dicebat in Psi i 8. Viam inibquitatis amoue a me,non dixit. Moue mea uia iniquitatis , sed amoue a me viam iniquitatis. Contingit aliquando quando uia fit per campos alicuius,ubi non debet esse via, petit a domino ibo, P amoueatur uia illa . Sic diabolus &Peccata, secerunt viam per hominem
qui est in peccato, immo ip deterius est voluntarie in scipso secit viam. dicunt enim diaboli illud Esa. s I. Incuruare
t transeamus, incuruare, scilicet a dignitate tua, ad terrena ilia concupiscen. da,ut tranIeamus. Sed dicit Ber. Ne credas dic cutibus ut transeamus, haerere
enim volunt,non transire.vnde Ecel. I. Omnis mulier fornicaria quasi istercus in via ab omni praetere ute conculcabitur. Sed uia coeli eli uia uitae. de qua PLDeo gratias agit cum dixit. Psi s. N tas mihi se ciui uias uitae, quas tamen prius sibi desiderat de monil rari, dicens. Vias tuas domine demonstra mihi: dc
Duae viae paradisi quarum una peditibus,
Cap. XXX. I vero quaeratur quae sunt
vie paradisi, Sc quq sunt viqinferni. Ad primum respondet Psi . Universς ui et dni
miseri eordia & verita . Hic Aug. Ω- per Ps. i 3 7. Misericordia S ueritas, ut uniuersae viae domini,& sieno sunt aliae vi et quibus ad nos venitanec aliet quibus nos ad illum veniamus. t si dicatur gaalibi dicit Pta. Omnes viae tuae veritas. Non est ergo aliqua misericordiae via. Respondit Aug. super psel. 1 18. Perga o
Viae duae sanctos , uniuersae viae domini nil sericordia,& uniuersae viae domini. veri & in iudicando et Q subue- s
nit, & ita non deest misericordia, &in miserando id exhibet quod prunai. sit, ne veritas desit . Haee August.Sie igitur sicut sunt duae viae quibus ad nos venit dominu , scilicet misericordia in primo aduentu , & veritas in secundo. Sic ijsdem vijs no aliis gradimur ad diminum . Et eonvenienter sunt iste duae viae. Nam alia via requirit P pcditibus, alia pro equitibus. Pro peditibus sulficit tem ita , ubi pro equitibus latior r quiritur via. Sic quidem per arctamps nitentiae viam fra diuntur , verit tem indicii de se lacientes. Nec e pectantes Dei iudicium, di isti ambulant per viam veritatis arctam. de qua Dauid dicebat. Psi i 8. Viam veritatis
elegi, ideo iudicia tua lacere, supplenon sum oblitus, cuius exemplo T bia . biae a. in captiuitate positus, viaveritatis non deseruit, haec via mundi mitra, qua quotidie in iudicio Dei aquis lachrma: u inudatur, dc purificu
194쪽
mr peccatores,vt snt immaculati .Psal. 118. Beati immaculati in via qui ambulant in lege domini. Et per hanc viam*pe Deus graditur.ouia Psal. m. Deus in sancto via tua. & hane libenter docet, quia Mat. 22. Viam Dei in verit te doces. Haec maxime peditibus conueniens est: utpote religiosis, & viris sanctis qui calcant mundum, sicut pedites terram , qui mundiorem viam eligunt, ne pedes affectionum luto auaritiae & luxuriet polluant, qui sco itas strictas eligunt, ut breuiuu ad terminum perueniant: qui expeditiores,
di per paupertatem leues, & deo stivelocius currunt. ut ad terminum perueniant: quemadmodum ille de quo. . Regunt i 8. Cucurrit Achimaaq per viam compedij, & prevenit Chuli. Hee insuper via pacifica est, iuxta illud Prinuerb.3. Uie eius ui et pulchrae, semitae eius pacisc Tales enim in pace a mundi turbinibus vivunt. Quamdiu enitia sumus in via ista, pacis conscientiq ad Deum & ad mundum, latronum si':- ritualium insidiac,& homicidia non semimus:& a diabolo tuti sumus, si in ea caute ambulemus. Sed si ab ea recesserimuς,ad viam vitiorum, R delectabilium mundi, in periculo simus, quin ternaliter a d monibus Occidamur, diabolus enim sicut dicitur Prouerb. t 3. msidiatum n iiijs quasi latro, & quos incauto, uiderit, interficiet. ideo dicit Apostolus. Fphe. s. Vι de te quomodo caute ambuletiq, uocatione qua uocati estis. Contra illos saluo ,
qui uiam uitiorum litigio sana, & dy- scolam , magis quam uiam uirtutum eligunt, de quibus. Psal. 13. Cottitio Nins licitas in uijs eorum, id est destructio corporis per uoluptates, & in sellia citates ani in q, per mala desideria in viis
eorum,S uram pacis non cognouerunt.
Alia est uia misericordis, qiis latior est, ideo equitibus naagis couenat, per quos intelliguntur qui seculi negoti js occupantur:qui ideo dicuntur equites, quia a suis praelatis, quasi equorum uehiculo, per paradisi uiam uehuntur. Hi enim per uias miscricordi et gradiuntur ad Deum. Est enim uia lice charitate strata, quq ita lata est, continet Deum &proximu amicos, & inimicos. Est enim uia re a & publica, per quam omnes ambiisant qui ad paradisum tendunt,de qua Nume. ro. Via publica gradiemur,
neque ad dexteram, neque adsnistram declinantes. Et Nuine. I. Via regia gradiemur. Hec est ui quam uiator Paulo demonstrare solebat. 2.Cor. I 2. Adhue excellentiorem uiam uobis demOR . ostro. Sed multi eam ignorant ignorantia crassa, uel affectata. de quibus Iob x r. Qui dixerunt Deo. Recede a n bi , scientiam uiarum tuaru nolumus. Sed . I. r. l. Ignorans, scilicet tali ignorantia , ignorabitur cum illis , qui damnati dixerunt Sap. s. Erraui inus auia ueritatis, uiam autem domini ignorauimu s. In his ergo viis semper eundum est, nec reuertendum est contra eos, qui plus reuertuntur in uno die, quam vadant in uno mense: cum tameEZechiae t. De sanctis animalibuq dicitur: 93 animalia non reuertebantur cum
incederent. Nec etiam standum est invia : propter quod praecipit dominus Luc. lo Neminem salutaueritis in. viari dist quamdiu viatores estis, nulli rei amore vel familiaritate adhaereatis rne per huiusmodo inpediamini ire ad
Septuplex via infreni: facilis quidem in principis: sed in D. di sicilis.
N Eduiae in serni sunt multiplic di ces . Multipliciter enim contingit deuiare : ut dicit Artitoteles.1. Ethicorum. Vnde tales viae sunt magis deuiationes quam viae : propter quod peccatoribus praecipitur. Ezechiel. 37. Re
uertimini a vijs vestris pcssimis: ac quare moriemini domus Israel f Quand que enitri contingit ire ad aliquem, per I. enivias diuersas, & modis diuersis: puta magi, pede, equo naui, quadriga. Sed non ii i7o
refert quocumque modo veniaxur , qua viri dummodo ad terminum deueniatur.
Me in infernum per diuersas peccat M ; rum
195쪽
rum vias, Sc per diuersas unius petaeati species itur. Ideo qui vult velociter illuc peregre proscisci, vitare debet omnes vias & modos peccandi: dicendo cuDavid. Ps ii 8. Omnem viam iniquam
odio habui. de iteru. Psi i 8. Odiui omnem viam iniquitatis. Vulpes .n. Samsonis in iacies erant diuise: led in caudiali ratae & unitae. Sic in secie eonscientiae diuisi sunt peccatores: sed in cauda, velo in fine ligabuntur in unum loeu. Primaria Di ix Ll, via superborum est,quae montuosama in er S alta.Sunt. n. sicut caprae quae semni .Eisis pcr volui in locis altis ascedere. Et quia perborsi. locus montuosius dissicilis est ad ambu landum coiter. n. holes fatigantur.& Ω- dant in ascensu: sippea qn postant tales
vias declinat. Issa est via superbori qua
quaerunt se alijs peruerse dominari, magnos reputari,exaltari,alios deprimere, se extolere. Sed laboriosa est, quia multum perturbantur,& anxiantur tales,&alij, famulantur ut honorem intentum habeant. unde Greg.in moralibus. Omisne quod hic eminet,meroribus plus assi-citu in honoribus gauder.Sed superbus non sentit istum laborem . Primδ,quia
vanns est:res aut vana dc leuis cito alcendit. Iob ii . Vir vanus in superbiam erii turis cui vas vacuu super aquas nata cet plenii ad ima tendat Secudo,quia superbus paucu habet amorem ad Deu, S multum ad mundii. Accidit. n. de eos cui de lepore,qui sacile ascedit ad mo
lem currendo: cum in communiter asce
sus sit dissicilis: & hoc quia crura anteriora habc breuiora posterioribus. Ita licet sit facilius descendere per humiliatione, ascedere P elatione d ambiti
ctiones ad Deu modicas babet:& crura posteriora.i. astrictiones magnas habet ad mundum: ideo non sentit labore sed faciliter currit iii xta illud Iob is. Cucurrit aduersus D cum trecto collo.Tertio, haec via facilis est ad oberrandum. Alti. n. montes facile nivibus operiuntur.Sicut aulcm nix publicam viam operiens, itinerantem errare lacit,& l die eius oculos. Sic splendor mundanae glo
riae niuili ilis eo e luceat in simpliciu
oculis, Sc ad modicum seruorem diu in iustiti vel iram regum, de principum; cito liquescit & emollitur)impedit, ne superbus viam Christi ignoscat. Ps 76. Semitet tuq in aquis multis. i. in voluptatibus,honoribus, S delici jς; Sc vestigia
tua non cognoscenturis tunc. Qii arto,
periculosa est via ad ruendum. rupee.n. S muri alti,al tam viam habent, Sc ast
sum dissicilem. Sed magis sunt subiecti
tormentis de machinis v bassi,& alta capanilia, tonitrius u tuguria.Sic dc super . bi, calui dc ruinae. Unde Grammaticus dicit. Praepositioni quot accidunt .i .ppositis in dignitatibus. Respondet unum. Quid s Casius tantum. i. ruma. Et de histribus di Eccl. ΣΟ. Via peccantium c plantata lapidibuά. i. iura & a spera doliribus M in fine inferi S tenebrae & no nae. Inferi propter primum,quia delid raueriit dignitati sublimitatem: ideo ad inferorum abystas dei j cietur. Ps 72. Deiecissi eos du alleviarentur. Propter sindicitur tenebrae,quia malὸ acquisiverut mundi claritatem, Sc a vera claritate d se cerui,dicentes illud Sap. i. Iustitiae lumen non illuxit nobis. Nec mirum,quia
Christus lux vera quae illuminat mundum: viam humilitatis, quam ab insa tia didicit, semper vadit, Sc nunq viam superbiae: ideo in illa via no apparet lux. Propter tertium d F,&pinae propter v luptates S desidelia, quae suis altis anumis ante i ruerent compleu erunt rhaec
est prima via. Seci indavia est spinosa,
ita a transiens per eam apprehenditur: ab ipsis dilaceratur, pungitur,dc cruentatur :& sc habet laborem. Ista est aua. Via s rorum via,in qua quaeruntur diuitiae spi eradat nis assimilatae. Luc. 8. Quia mentem di- freni Helacerant distrahendo a Dei timore :& a Midira pungunt continuis solicitudinibus, timoribus, εἰ angusti j s. Cruentant etiam
in ducendo ad diuersa peccata: puta nasidacia,periuria proditiones, sallacias,usuras, & sic de alijs. de quibus dici potest
illud Oscae a. Sepiam dicens auaris vias tuas spinis.Solent.n .auari sacere ne quis sua ingrediatur loca: sicut solent facere rustici sepem de spinis,nequis ingrediatur eorum haereditate. unde Thren I. Conm
196쪽
Conclusi vias meas lapidibus quadris,& bene quadris, quia sicut figura quadrata inepta est ad motum : sic nec ipsad largitatem vel comparationem moueri possim t. Huius aute vis terminus, est in sernus. quia i .Timo. 6. Qui volunt
diuites fieri incidunt in laqueum & te. tationem diaboli:& desideria mala quae
mergunt hominem in interitum. Linserni. Tertia via est lutosa, dissicilis quide, quia in ea lubricatur homo. Pes etiam inscitur in egno,&cum difficultate disrahit eu: Sc talem viam. s. lutosam selet Via iri a pς ag are. Haec aut est luxurioso
ita iri se bpsius similiv. de quibus. Ps.77. ni Hi tu Cψpux uexunt iumenta in stercore suo. xtimos Tox n ibi sunt stercora, quot peccata. tam. Isti dissiculter retrahunt pede affectioni saluto voluptatum, quibus infiguntur .Ps io. Inquinate sunt viae illius in
omni tempore. Semper. n.in luto luxu -
χ riae mala est via, & ibi semper male ambulatur, immo tales omnem locum perque transeunt insciunt i .pueros & adolescentes.Sicut testudo vel limax murum aculat, per quem transit.Tales autem vix redeunt a via ista, quis sit ita turpis& lutosa. Et ratio huius est, quia Dei auxilium ad eos non dirigitum via luto in quo sunt subtrahantur, sicut pater si lium in luto existentem extrahit, clamatem illud Pal.68. Eripe me de luto,ut non infigar.. Deus aut non est porcus ut, per lutum transeat,& quia lata via comuniter propter lutum dimittitur, &stricta minus lutosa est: maxime quando exeunt ripas : ideo strictam rinitentiae viam arripiamus, & lutosam luxuriae relinquamus. Nam nunc in via mundi aquae diuitiarum,& deliciarum, totum inundaueriit. Olim diuitiae erant intra ripam necessitatis . Act. . Diuidebant
Omnia, prout unicuique opus erat: delitie etiam erant intra ripam sustentati nis. I .Tim.6. Habentes alimenta,& quibus tegamur: his contenti simus. Modo totum est extra ripam,& mensuram rationis , ideo nunc uia ubique lutosa est luto luxuris, ideo fugiat eam quilibet. Nam quilibet viam mundiorem eligeret,ne sua vestimenta uel calciamenta inquinet: multo magis ne suam animam
tali insectione polluat. In uia .n. corpo
rati non potest homo polluere nisi pode, in si est pollutus exterius non in imterius. In via autem lutosa luxuriet & in corpore,& in anima,&in sima, polluit homo;i leo est maxime fugienda. Et si in hunc mundum per uiam lutosam eo cupiscentiet & originalis peccati uenimus. in debemus ad nostram redire patriam per aliam uiam,sicut ex diuino re is sponso accepto,reges per aliam uiam re.
uersi sunt in regionem suam.& r. Reg. I 3. prsceptumeli uiro Dei quiluit ad
Hieloboam in Bethel, ne reuerteretur
per uiam qua uenerat. Quarta uia est te manebrosa,ideo dissicilis,quia qui peream quota ambulant oportet ire palpando, ne ca- ίnsemidant in aliquod precipitium, quod non ea uidetur, liqc est invidorum uia de qua uidissi.
Ps. 34. Fiat uia illorum tenebret & lubri eum,& Angelus diti persequens eos . . nebr quia inuidus tenebrosus est. Diei. tur.n .inuidus quasi non uidens,qui a b na aliorum uidere non potest, nili cum
magna sui afflictione; S semper in timore stat ne alij habeant bona, de quibus potest intelligi illud Prou. a. Ainb
lant uias tenebrosas, qui istantur cum malefecerint. Cali js hoibus,& exultant in rebus pessimis. i. in cas bus aduersi tum aliorum Secundo uia illa est lubrica, quia periculum uiς lubric est, qupes non sistit ubi primo ponitur.Sed statim labitur ultra, ideo facit hominem eadere. Sed si staret ubi primo ponitur,
posset recte transire. Sic pes affectionis , hominis eirca alium, puta circa propin-
tuum, parentem, uel discipulum, aliquatis bonus est.Sed qn ultri labitur,circa alium forte meliorem se, tunc labitur in peccatum inuidendo, & male de ipso iudicando,& sentiendo.Sed Anselus diti persequetur eos, quia tales persequutur bono ,nec post uni eos uidere,& e
rum bona principaliter persequuntur, ideo obstat eis Angeli tam v eorum aduersaris , sicut Angelus aduersatus est Balaam,qui ueniebat ad maledicendum filijs Israel. Dicebat .n Angelus, gou ni ut aduersarer tibi, quia peruersa est
197쪽
di uia tua,nmihi quia contraria. Ad hos aue non a dit Deus, nec per uia m eorum, quia D us no cli latro,ut de nocte &in tenebris dat. Quinta est tu inultuosa, ideo disticilis, et a cum multi per ea ambulenr, ita se comprimunt, m qnoue ina pinguuntur homines; aliun constringu-tur, de qua dicit Petrus Christo per eam
ambulanti. Pr ceptor, rurbae te comprimunt . Haec iracundo ru uia qui propter iracundia, multis 3c uari js modis amiguntur, Sc cocii Icantur minis, rixis, contu me bjq clamoribus,& odijs:& hoc dicit. Pial. II.Contritio Se infelicitas in Vijs eorum,quia conteruntur corporaliter, & faelicitate priuantur, quo ad animam py iram suam:ideo sequitur: Sc via pacis non cognouerunt. Sexta est sumptuosa, utpote cum uillae hospitia cara sunt: Sc multu holes expendunt, de hete est pulosoru qui ut satis saetant gulae suetnon curant de tali difficultare,expedentes multam pecuniam in detrimentum animae Sc corporis . unde Seneca . Cito morimur, quia de mortibus pascimurii. de animalibus mortui quod maxime faciunt guloli. de quibus. Psal 8. Haec uia illorum scandalii ipsis. postea in ore tuo complaccbunt:licet.n. saepe recipiat ipsi animae & et corpori scandalum prae doloribus dc singultibus;in postea trala dolor volunt complacere ora tuo.Septima est tedios Mideo dissicilis,quia qiique multum saxosa,qnque tota plana de uni rinis,& nescitur terminus. Haee est uia
accidis, q surgit ex duritia rini tetiq; α
tra in aliquis uult semper occupari in uno aliquo; puta uel semper legendo,uel semper orando, uel semper meditando, uel temper manibus laborando. Dr enim coiter q=uia qn est tota plana imagis i tigat ambulantem, v qn est aliqn plana, aliqn inontuosa per paruos colles. Sic in opere humano , melius sertur labor, qualiquis uno tre legi alio Orat,alio in exterioribus uacat,il ii semper uellet leg re, orare,uel operari, quia ex tali contianuatione uni sermi alicuius rei,ali in a tediatur homo Exemptu m de bea to Antonio qui uidit Angelum ali in oratem,
aiten laborantem,cui dixit Angelus, ut
similiter saceret; & sic fecit. Id per hoe
accidiam uitauit. contra multos pigros,
qui nolunt audire consilium; de quibus Pron. I s. Iter pigrorum quali sepes spinarum. Non.n. piger uult audire selicistantem ad bene agendum,uel corripientem;& hoc ideo, quia sepem ponit inter se,& corripientem. Et quia oes iste uiae sunt malet; derelinquendet sunt iuxta ita lud Esa. i. Derelinquat impius uia suae.
Duo signa aeremae damnationis: quadrisis plieiter nobis Aquituν Deus: septem -- ducentia ad oninasionem , mim triamara sequuntur. cap. X A XV II. Ota quod signa aetern reprobationis inueniuntur ex scripturis sacris. Primum est incorrigibilitas, seu obstinatio m peccato, Sc duritia cordis: & hoe habetur. Eccl . . Cor durum male habebit in nouissimo. Dr enim naturaliter res dura quae no cedit tactu ilicut lapis.Sie cordutu est,quod non cedit digito Dei tangenti ipsum tactu diuinae inspirationis. Sed,ut ait Psal.94. Hodie si vocem eius audieritis,nolite obdurare corda vestra. Loquitur. n. nobis Deus quadrupliciter. Priino,per inspirationes, iecudum illud Psal. 94. Audia quid loquaturin mediis Deuet. Secundo, per scripturas. Iob. 3 y. Semel loquitur Deus. sin scripturis,&secundo idipsum no tepeti quia n5 oporte t, cum olla in scripturis plene cotineantur.Tertio,per proprium filium. Heb. i.
Nouissime diebuς istis,locutus est nobis in filio, non solum per verba: sed et per
opera Sc facta, quae debemus imitari. Quarto per tribulationes Iob. .Qns let sepor. s. peccati occupare holes,& dormiunt in lectulo,s delectationis mundi: tuc aperit aures virorum,& erudiens i struit eos disciplina. Hodie igitur.i. in vita praesenti:si voce eius audieritis, nolite obdurare corda vestra: sicut Hebraei in deserto,quibus iurauit Deus, s intro,
bunt. .non intrabunt in requiem meam.
Sicut de ille de quo Apost. Ito.2. Tu aut secundum duricia tui, & cor impetuites, incia uas tibi uam in die irae,& reue lauis
198쪽
De signis reprobationis. 13 sIitioni, iusti iudici j Dei. Sicut & illi de
quibus Stephanus A cl. 6. Dura ceruice, M incircucisi corde & auribus, vos semper sp:mui sancto restitillis Exemptu de illo, de quo in lib. de dono sertitudinis
legitur,qui cum diuit ijs plenus. quas male acquisiverat moreretur,1c ad pet nite. tiam prius moneretur, nec vellet: tandein fine cu acrius moneretur dixi t,se non
posse amplius pqnitere,quia ipse ibat in
inferno cu celera cursu,di cedo verbis gallicis: Ie men voys en enser,legrat pas, legrat pas: Sc cu no posset virtute deficiete amplius totum dicere, dicebat uirtute qua poterattae gi ant pas,legrat pas, d c.
Tales. n.obdurati, coiter improuisa, aut subira morte moriuntur. Apo. I. Dedi illi tempus vi pq nitentiam ageret, α non
vult pqnitere. Ecce ego pona ea in lectu .s mortis subito , & oes qui mechantur cum ea. Et in hoc sit iustum patet, quia
scut artifex inueniens ferrum dura m nacem succendit, Sc martellos parat, ad Simii ' domandum illud: Sic Deus igne,& rudo pμι menta, & tori entes pqnarum Paravi Radcherria contundenda duriciam superbiae Sc ino. a. bedientiae, de obstinationis. Dcut. 32. Ignis succensus eii in furore meo, Sc ar Odebit usq; aec. Huius aut indurationisiissis peς multa sunt inducentia,quae maxime c carorum uenda sant. Piamsi est nimia solicitudo causu a secularis.Sicut. n.carnes fiunt durae cum sar muι liquor expremitur, & humor eliquatur.
ια. Sic per lolicitudine secuit,paulatim humor gratiae Sc deuotionis subtrahitur :& inde quali insensibilis fit ad diuina . Vnde Berad Eugentu. Prudentius te abstrahas a euris huius seculi, si traharis ab illis,ne paulatim ducaris ad cor duru . Sicut . n. frigus solet aquam constringere,& in frigidis regionibus ita perdurare:* in ery slallum induratur. Eces. 3. Frigidus ventus Aquilo flabit: ta gelabit cultillus ab aqua Sic si frigus indeuotionis diu permaneat in hole: ita
per magna tra pervagetur in curis seculi,nee reuertatur ad cor suum per contritionem; nec ad Deum per deuotionem ;tuncqpe voluntas sua ita induratur, v
vix se ad bonu ordinare potest. Iob. 3 3.
In sumtitudinem lapidu durantur aquΞ,& superficies abyssi .i. eordis peccatoris constringitur. Si .n. non fluant re refluat; aquq saciliter congelantur. Sic stans, leoccupatus nimiu secularibus negoti js , nisi per interpoliationem se ad Deu co
uertati, cito efficitur durus, Sc pene indeuotus de aridus. Setpe. n. contingit,quod
holes qn recedunt a terra propria,ita r
dicantur in patria aliena,ν ad propriam redire dedignantur; ut apparuit de filijs Istaei, qui in Babyloniam captiuati: p
stea. paucis exceptis, in Hierusalem rodire recusarunt ut patet. Esdret. I.Sic homo qnque ita longe recedit a Deo conuertendo tuam intentionem ad secul
ria negotia; de per iniquitatem dc oblii nationem, P ad ipsum redire contemnit: immo captiuitatem,& peregrinationem pro patria eligit: de quibus conqueritur dominus per Iob 3 o. In eorum canticuuersus sum, Sc factus sunt illis in prouerbium: abominantur me, Sc longe sugi ut a me: Sc Hiere. Σ.Quid inuenerui patres vestri in me, tuta elongaverat se a me,cutii deberet aduertere illud. Psal. 72. Qui elongant se a te peribunt. Secundum in
ducens ,est freques fiastellatio sine emendatione. Sicut incus ferrea,ex sicquenti malleatione , magis induratur. Iob I. Cor eius indurabitur quati lapis, ct quali malleatorum incus. Sicut etiavia quanto magis teritur pedibus ambulantium, tanto magis induratur. Sic aliqui quanto magis atteruntur, Sc percutiuntur tribulationibus,tanto fiat deteriores. Hiere. s. Percussi eos dc non doluerunt,scontritione,attrivi eos, & r
nuerunt accipere supple disciplinam se
emendando. Inde imprecatur eis diab ius illud Deutiis. Sit terra quam calcas serrea. i. qua viator es, Sc ambulas in hoc seculo,sit dura Sc obstinata.Sicut .n.pasta humida ex commixtione sarinae induratur:ita cor hois humidum prius perdo
uotionem,ex aggregatione terrenorum,
dc eorum frequenti cogitatione, iccatur εἰ induratur. unde ex corde auari Sc diuiti, sit quasi caementum indistblubile:& ita durum dc impenetrabile, ι, vix gladio diuini iudicii frangi possit. Aliter.n. ia re molli aliter in re dura percutit gla
199쪽
indurata diu . Nam rem mollem cito penetrat:duram vero minime. Sic molle cor per sui& aliorum pietatem facile penetrat diu morum iudiciorum gladiusmo aut cor durum & obstinatum .Qnque in percutit Deus cor obstinatiam flagellis suis Sctu ne videt lachrymari,& emittere aqua contritionis: licet hoe sit apparenter. Sicut videmus Q, ipe nubiloso sudant lapides,& videntur flere:sed hoc non est uditum,sed ab extrinseco prouenit, non ex
interiori lapidum; Sie multi epe pestri& belli,vel famis, videntur lachrymari pro peccatis; sed hoc non est ex interioricordis adeo recedente nubiloso tre,non amplius sudant lapides; si e nee illi ree dente gladio Dei. Quidam vero usq; ad interiora penetrantur; quemadmodum legitur lib.numeri, q, petra bis virga percussa, fluxit aquas largissimas. Psal. 72. Quoniam percussit petram,& fluxerunt
aquae, & torrentes mundauerunt. Et iterum. Psal. I II. Conuertit petram in stagna aquarum; S rupem in sontes aquarum. Contingit ita qnque, p magni peeratores & obstinati, lii a Deo visitantur,q, ad magna, lachrymas & pq nitentias faciendas se conuertunt. Tertium indu cens est,ex aduersitate in prosperitatem migratio. Sicut.n. metallum per igne li-ruelit, sed amoto igne magis induratur; e aliqui, tu sunt in igne paupertatis,&tribulationis, liquefiunt per copuctione& deuotione;Sed s perueniat ad prosperitatem, S diuitias ; duri essiciuntur &crudeles. Sic Pharao inter flagella liquefactus & compunctus se disponebat ad bonum:recommendans se Moysi: sed habita quiete,& remotis stastellis indurauit. ExO.i 8. Exemplum de hoe in vitis patrum de quodam fabro, qui erat valde deuotus & liberalis ad pauperes:sed perorationem cuiusdam sancti reperto th sauro, effectus eli durus & crudelis ad pauperes. Sed Deo dispensante ola sibi fuerunt ablata,& pauper effectus, reuersus est ad deuotionem pristinam. Sed sunt aliqui, qui sicut nec franguntur timore:ita nec mollisitur amore, sed scuts agellis,ita benefici js indurantur. de q-bus Prou.i 7. Impius Praci ter obfirmat
vultum suum. Ideo & dominus econistrario firmat suos,ut non habeant quod
cupiunt.s regnum aeternum. Si t. n. in nemore clauso,dominus nemoris habet
sub sua potestate diuersa genera alaliu , quaedam indisciplinabilia, nee domestiaeabilia, ut leo,& aper:& ista non capiuntur nili ad vinculadum,vel oeci dedum rleo. n. captus, vinculatur di includitur
per occiditur,& nractatur. Alia sunt d mesticabilia,& disciplinabilia,& lite eapiuntur ad domini solatium, ut simia &chirogylvis. Sic homines qui sunt in carcere huius mundi quod tu nemus clausum, in sunt indomabiles in fine vitae capiuntur, 3c vinculatur vinculis in serni: sed domabiles,per correctionem qn capiuntur, eliguntur ad Dei solatium, &seruitiu. Huius est figura Dan. i. Quod Rex praecepit introduci pueros doctos disciplina, et possent stare in palatio RO.gis.Si igitur talis est disciplina,q, per ea venitur in Regnum sequitur,m indisci- linabiles timore,nec amore,nec flage
is,extra Regnum vinculis retrudentur. Destruit. n. artifex materiam, de qua nopotest sacere quod intedit. Exo. 32. Scio ς, populus iste durae ceruicis sit: dimiste me ut irascatur furor meus cotra eos,& di sperdam eos. Arbor.n. quae nec simiappositione, nec superfluorum praescisione fructificat, ab agricola iubetur praescindi,& in ignem mitti.Sic qui nec terroribus, nec benefici js, ad bene agenduconuertuntur.Quartum induces,est irae succensio: sicut ai. calor aeris consumit humiditatem interioremata ira, quae est accensio sanguinis circa cor, humanum humorem gratiae consumit interiorem.
Gen. 49. Symeon & Levi fratres, vasa uniquitatis bellantia : maledictus furor eorum,quia pertinax:& indignatio eoru quia dura. Symeon interpretatur quasi audiens metrorem, & signat iracundos: qui semper habent aurem erecta, si quid male de eis di catur, ut se defendant, Scin eos insurgant: & ideo uas bellicosutridicitur. Lcui interpretatur additus,& si. gnificat eos qui semper furori addunt,&quasi pro uno maledicto reddut duo, vel tria,de quibus. Prou. I 6. Sermo durus Iraedamna go
200쪽
rus suscitat furorem . sicut Nabal Ca
an eius dicebatur durus. l. Reg. Io. Qui in cunque enim talibus se alliserit, vel a sticuerit,quali a lapide durissimo non sine vulnere, vel liuore ab eis abscedet. Eccl. ι 3. Quid communicabit cacabus ad ollanis Non ne si se colliserint costingentur Omnium. n.aliorum hominum corda,velut cacabi sunt: malorum vero corda sunt ollae aenes constingentes ficti lia. Quintum inducens est mala assuefactio seu prauorum inuitatio. Consuetu
conss. dQ-n cii quasi altera natura, ct sacit ha-iud, in bitum mentis. Habitus autem est de diso. eati, ficili mobilis a suo subiecto: ideo pecca.
indura Gium cia suetudinarium dissicile tollitur: iiοrid in di tato grauior, quanto consuetudo madistat. li prolixior est. Unde& Latarus qui sepultus erat, dc super eum lapis signans duriciam, cum dissicultate suit resuscitatus,quia concurrentibus multis. s. clamore C luist fletu,oratione, dcc .Hier. 7. Indurauerunt ceruicem suam, S peius
secerunt,quam patres eorum. Si .n .nauis
ubi eli ferrum, casu ab adamante trahitur,Vix,aut nunquam, potest amplius recedere ab adamante.Sic si in naui mentis humanae per consuetudinem peccandi sertum dius obstinationis inueniatur: it a a peccatis & consuetudine trahitur, ut nunquam recedat ab ea. Prou 27. Adolescens iuxta viam suam graditur, &cum senuerit non reccdet ab ea. Cus nitem .i. cum in peccatis antiquatus sucintit Et taliter aliquando indurantur, P & quanto magis cum bonis ambulant , a vi tanto deteriores sunt: licut luna quan-. to magis soli coniungitur,tanto plus lumen perdit: immo quandoque ita co iunguntur,quod boni inde deteriores efficiuntur: sicut cum luna immediate ciniungitur soli, non solum eclipsatur, sed& eclipsat solem. Eccl. I I. Qui tetigerit Praelai. picem inquinabitur ab ea : & qui com-rum er municauerit superbo, induet superbia . si imet Sextum est negligentia dc sui; S praela-
peccat totum. Multi . n. se ipsi,s negligunt, nec
vis negli ad se cogitant: & ideo ii leuotiat l. ari-ίει di permanent: iuemadmodum multi li- με terati, qui sunt quemadmodum lapides V in aquis: qui licet continue aquis rigentur, non tamen inde molliores, sed duriores fiunt. si e multi, licet sint continue in aquis scripturarum , Si scientiarii natantes,& studentes:remanent tamen duri,& sicci,& indevoti. Similiter & pra latorum negligentia circa subditos,quae est obdurationis eorum quandoque causa,quia eos non docent,quali non pertianeat ad eos: sicut dicitur de situ thione, in induratur ad pullos suos, seu oua sita unde nascuntur, quasi sua non sint. Iob 39. Induratur ad filios,quasi no sint siti. Et si aliquando doceant, ut corrigant: hoc non est sussicienter, ad emollienda cor durum. Non enim susscit una dc leuis percussio ad scindendam vel eradiacandam quercum: nec una sola gutta cauat lapidem. Sic nec una mollis corro ctio, emollit cor durum , aut duritiam eradicat a corde. Septimum est impude- τ' vlla,quando quis non erit bescit peccarer tunc. n. magis induratur, Sc frustra corrigitur,& ad monet. EZe. 3. Domus Israel non n
attrita est fronte, Sc indomabili corde. Hier. 4. Frons meretricis facta est tibi, pec noluisti erubescere. Hoc autem pol mul' tipliciter contingere aliquando quia ta- μ' iis derelinquitur a Deo, de ei subtrahitur diuinae gratiae auxilium: ut medicus aegrum dimittit, quando non proficit. Exo. I. Non ascendana tecum,quia populus duret ceruicis eli. Et Eccl. 7 Nemo
corrigit quem ille despexit. Aliquando
hoc procedit ex multitudine peccatorum. Prouer. is. Impius cum venerit in profundum malorum,contemnit. Sicut .n .in torculari videmus,sp per immensitatem ponderis desuper politi vinum eia fuit.& racemorum massa siccatur,& induratur 1, sic qii multitudinis peccatorii pondus in corde ponderatur,totus humor spei,& gratiae a tali per desperati nem abducitur, & sic obstinationis duri nciam incurrit cor. Iob is. Non credit, P N. rreuerti possit de tenebris ad lucem, cit- cunspectans ubiq; gladium; dc sic dum aufertur verecundia, impudenter, Sc eL
fronte de obstinate peccat; idco si habeamus coe durum,clamemus ad Deum,utau serat a nobis. Iuxta illud Ete. i I. A