장음표시 사용
161쪽
tibus,volentem ipsum verberare plus adhuc latro timet adiudicatus suspendio, videns patibulum . ita ut etiam aliquando exanimis deficere videatur. Sed certe talis timor, nihil est ad illum tim rem , quem patientur damnati, videntes iratum iudicem , qui tunc erit temribilis mali ,sed mitissimus bonis : sicut
lux est sanis oculis delectabilis : sed aegris odiosa. De hoe autem amplius dicetur , cum de diuino iudicio agetur insequentibus. Secundo timebunt soci tatem tot damnatorum hominum,sicut timent homines in carcerari cum multis
alijs, ex quibus sciunt poenam carceris augmentari. Nam si ponerentur infirmi, di faetidissimi in uno carcere:tunc quanto plures essent, tanto plus timerent hi, qui illic ponendi essent. Sic erit de cariseere inferni, quin immo damnati erunt tam horribiles ad videndum ,'unuΩquisque pavebit ad alterius visionem. Sicut enim homo defiguratus, vel mor tuus, quatuor vel quinque diebus , infert timorem magnum: ita ut etiam aliqui quasi perdant sensum, & maxime
ex vilione inopinata alicuius terribilis: sic danali,ex visione mutua, maxime timebunt ad augmentationem damnationis suae. Eia. I 3. Unusquisque ad proximum suum stupebit: facies combustae
vultus eorum.Eccl. 2 I. Pavor operantibus iniquitate. videtur enim magis iste timor pertinere ad poenam spiritualem , quam corporalem, licet etiam pauore sine timore rei visae corporaliter sensius immutentur patiendo scilicet iste timor poterit magis causari ex visione animae turpissime ex deformitate peccati. Legimus enim in vitis patrum cum quidam senex ambularet per eremum, adiunxit
se ei Angelus in humana specie . Cum
es vati autem venissent transeundo circa quod de fatet. dam cadauer, sene obturante nares suas propter latorem, Angelus non obturauit. Euntibus illi ψ vltra obuiauerunt cuidam iuueni: Angelo autem obturan- re nares,non obturavit senex: sed requisiuit Angelum cur haec faceret, qui r spondit. I si saetores corporales non laedunt nos : sed peccata hominum. Ita
latent nobis. Vnde tolerabili latet
eanis putridus hominibus, quam anima peccatrix Angelis. Igitur in inserno ubi animae damnatae se mutuo videbunt sue intelligent, non obstante compore : una inseret alteri de saetorem , &rimorem. Illa poena timoris, debetur
illis, qui hic propter hominum tim rem & verecundiam, dimittunt bene agere , & saluti suae prouidere. Et iste potest dici timor humanus, quo ducti homines , magis elegerunt malum animae, quam corporis. Similes illi, de quo dicitur, quod eundo ad forum,
portabat istulares in collo: magis eliges laedere pedes quam solutares. Magis. n. aliqui timent perdere bona temporalia, quam animam: adeo etiam ut multa committant peccata iurando, & periurando pro uno denario . Hie autem est malus timor, qui ad alium deteriorem timorem perducit. Tertia psnatim ris erit ex uisione daemonum . Sicut enim animet beatorum videbunt D cum Damna clare, & eo gavdcbunt: ita animae dam- ra an natorum videbunt daemones per intem mae vianum, quae viso spiritualis magnum ti- ribat daemorem insert. Nam experimur, quod mones rnominatio eius inscrt nobis timorem : infe o, immo etiam brutis, quanto magis visio
eius spiritualis s Et ista poena erit illis,
qui nolunt hic timere, acquiescere eius operibus & consilijs : sed frequentant malas societates , & mala consilia. Iob Ig. Terrebunt eum undique formidines . Quarta poena timoris erit in damnatis, propter poenas vehementes quas patientur . Quantum timeres s vid res ignem, in quo oporteret te tenere digitum per horam, S magis per . diem , & adhuc magis si totum corpus per annum , ct corpus tuum descere non posseti Cogita quanto timore damnati timent, qui perpetuo, & sine fine, talem ac tantum ignem patientur,& non solum ignem , sed etiam fit gus intensissimum , & alias poenas, de
quibus dicitum est supra. Quantumcunque enim stent in in serno illepc nae non mitigabuntur: quia in inseseno nulla est redemptiomulla poenarum ille
162쪽
a I Di De timore strituali in damnass. .
Τimor Sc tremor venerunt super me, dccontexerunt me tenebrae. Cum enim habeant omnia mala, semper expectabunt deteriora timentes. Deutero. 22.
Dabit illi dominus eor pauidum, Sc deficientes oculos, Sc animam consumptam maerore, & erit vita pendes ante te, & timebis die ac nocte. Fugiamus igitur hune locum sicut timorosus t nebram,olfactus Riorem, mercator su-rem. Sed quaeritur vitum voluntate deliberativa, damnati malunt non esse, quam sic esse s Respondetur secundum Bonauen. in 4. distin. o.q, non elle aullo modo eli appetendum appetitu recto .sicut nec este damnatum , vel esse ins licem. Sed utrumque est fugiendu, quia non esse admittit totum bonum, pqna vero partem. Dicitur secundo, Φdamnati magis appetunt no este,quam esse in illis pqnis. Apoc.9. Desiderabunt mori,& mors fugiet. ab eis. Et Augdiabro de miseria huius mundi,loquens de damnatis,dixit. O mors quam dulces es, quibus tam amara suisti, te solum desideran t,qui te vehementer oderunt. Et Christus de Iuda dixit. Melius erat illi,si natus non suisset homo ille. Existimant se habere quiete si omnino noessent. Et credo Φ magis esset appetendum , si poneretur in optione omnino
non esse, quam aeternaliter torqueri,iO
quendo de appetitu qui refugit incommodum , quia hoc iudicat mens magis esse portabile decollationem,q, diuturnam ignis adustionem.Veruntamen i cudu appetitu honesti, quia cruciatus
iniqui spiritus est ad gloriam Dei, deberet utique malle ignibus subiacere ad continuam Dei laudem, quam per Omnimodam anthi lationem manum Dei essugere.Haec Bonaventura. Quod damnati de quatuor sunt eresi, quia
bus grauantur eorum tormenta: P tria
ad bene agendum sunt requisita r smaior eris multitudo danatorum quam saluatorum. Cap. XXIII.
O Eptima petna spiritualis in damnatis,
erit certitudo tuae damnationis Hor-
renda enim poena est appraehqndete, o
nunquam cessabunt a tanta tribulati ne: dc Φ nunquam melius habebunt. Si enim ita tristes sunt,qui sunt adiudicari morti temporali,ut quasi exanimes fiat: quantum ti istabuntur damnati certi dexterna moltc Sed quanta satuitas, pro momentanea delectatione,dimittere se incurrere perpetuam hanc damnationem. Erunt enim certi de quatuor. Primo , P nunquam iudex revocabit sententiam suam , nec executionem dissi
ret, quia ibunt hi in supplicium aeternit,
iusti autem in vitam aeternam. Mat. 2 s. Nunc vero incerti sumus de sententia illa, an contrλ nos serezur,an non ,ut e
go possimus eam euadere, laboremus ad bene agedum. Prinad quia multi crodunt saluati , qui damnabuntur. Unde invitis patrum, abbas Sylvianus cum factus suisset in excessu mentis coram fratribus, & rediisset ad se,stebat valde:& interrogauerut fratres quid haberet, N. dixit. Ego ad Dei iudicium ratus sui: Se vidi quosdam de habitu nostro exeu-tes, ad tormenta, quosdam veris de habitu seculari euntes ad regnum. Et iulud habetur Mat. 7. Multi dicent in illa die domine domine, nonne in nomi ne tuo propheta ui mus , & in nomine tuo daemonia eiecimus I & in nomine tuo virtutes multae; secimus ' Et tune constebor illis quia nunquam noui vos. Discedite a me omnes operari j iniquitates . Si autem prophetae dc fugantes daemones , & miracula sicientes, tunc
repelletur: quis potest esse qui de se n6 dubitet s Incertus est igitur quisque de lege communi de illa sententia, de qua
tamen certi sunt, & erunt damnati. Ideo consis it sapiens. Eccl.9. Quodcu-que potest manus tua instanter oper re, quia nec opus,nec ratio, nec scientia, nec sapientia erunt apud inferos quo tu properas. Quodcunque potest manus
tua, non lingua tua tantum: nec manus
capellani,vel vicari j tui,si non accipiet praemium tuum, vel portabit petnam tuam in iudicio: instanter operare: vel ad conuersionem peccatorii tuom si b-ditorii; vel ad conuersione tua: luia nec
163쪽
opus quo merearis; nec ratio qua te ex- euses de otio; nec scientia qua pgnam iudicatam euadas; nec sapietia qua Dei misericordiam inuenias,erunt apud in- seros,quo tu properas otia secta do,opus enim non erit ibi, quia Io. 9. Operamini dum dies est; venit nox quando nemo potest operari. Ratio non erit ibi, quia omnibus horis usque ad undecima recepti sunt operari j in vineam Christi. Mat. 2 o. Nec scientia erit ibi decretorii vel legem, qua excipere, differre, vel interloqui valeas a sentetia tuae damnationis,quia tunc omnis iniquitas opilabit os, & oblimetur os loquetium iniqua,quando dicet iudex. Existimasti iniquE,q, ero tui similis, confundens iudicium Se iustitiam, sicut tu secisti. Necapieritia eri tibi, qua te conuertendo ad Deum misericordiam inuenias. Eit. n. in apii a consolatio, cum habetur spes demisericordia iudicis, & de reuocatione suae sententiae. Sed hoc non erit tunc; quia sculnue est tempus misericordiae, ira tuc erit tempus veritatis Se iustiti . Vnde Leo Papa. In veritate iudicabit
te, qui in veritate te redemit. Haee auteppia debetur illis , qui nolunt credere sacrae scripturae. Sed dicunt nos ista
ad inuenisse, ad terrorem peccatorum: quale siunt salsi Christiani contradic tes euangelio, Sc per consequens Deo &ecclesiae. Tales enim bene vellent perpetuo saluari,sed sine labore & certantine, cum tamen dicat Apostolus. Non coronabitur, nisi qui legitime certauerit. Cum ergo dicant vitam beatam esse aeternam: luare non credunt poenam, de mortem aeternam i Non enim minus
est iustus Deus,quam misericors. Si ergo ita misericors est in hoc mundo, ut omnia nefaria contra eum facta secit Eco donet. Sic t alio seculo erit ita iussu , ut peccata hic non eme data, nunquam dimittat. ted ea perpetud puniat.Secuo, do eruot certi m bene agendi nunquam obtinebunt facultatem, grauis certe Pq-na, cum se scient priuatos illa lacultate, qua potuissent lucrari regnum c lorum si voluissent. Ad bene operandum autem tria exiguntur. Scire, si ita velle.
Necesse enim est sei res nem, ad quem
homo tendit,sicut dicit Aristo. i. Et hicorum ui ad hoc sagitta torperueniat hperauia
ad signum, necesse est prius cognoscere dΗ tria signum,& istud scire, habetur per fide.
quia Ioan . i 2. Qui ambulat in tenebris, ium. nescit quo vadat. Homo enim absque fide, ad molam illorum temporalium circuir,ad modum Saninis exoculati. Iudicum. I 6.Psal. ii. In circuitu impii nambulant. Secundo requiritur posse. Noenim tentanda sunt, quae omnino essici ,
non possunt. Et illud posse peruenire, generat spem & desiderium habendi praecognitum,hoc requiritur velle quod es- . , ficitur formatum per charitatena. Pris .mum bene habent damnati, quia Iaco.
v. daemones creduat 3c contremiscunt.
Sed quia carent secundo, cum impos.sibile sit eos demerses in abyssis,pertin- here ad calos,ideo nullum bonum vel-e, circa ultimum sinem habere possunt. Nullum enim bonum uelle possiunt,nisi propter asiectionem eo modi:quod quidem uelle malum est. Consideremus igitur,quanta poena esset alicui,& quata tristitia, si perderet unum regna . Si emaxima erit ipsis danatis tristitia; qua-do propter suam malam voluntate, perdiderunt gloriam, & omnia media ad ipsam, quia nunquam habebunt tale posse, sicut habuerunt, quod tamen posse ex se,pipnit gaudium & laetitia ira, bonuenim opus,& si nunquam praemiaretur: tamen ipsum generat laetitiam in animo facientis. Tertio, quia erunt ceryi Melito de aeterna societate maledicta;& maledictorum.Si sit graue homini esse in so- m
ei etate quae disiplicet: de praecipue ho 2
micidarum, latronum,& crudelium, iam axime quando illa societas inseri positam, & ubi habet manere tantum m
do per tempus. Quid erit de damnatiς,
quando certi erunt, P cum daemonibus
S ali s damnatis perpetuo manebunt Ex qua, & in qua societate maxime aiasigentur, in societate uidelicet ta imita tam isti da. Vbi erunt secietates huius mundi, ubi prandia & conuiuia,in
quibus fuerunt tot excessus & in ue
bis di in cibis s Vbi choreae in quibus
164쪽
De tersitudine damnationis in duuinaris. t
tot mala committuntur, ubi societas bibentium & ludentium in tabernis sCerte ex talibus mundanis societatibus nisi corrigantur: ibunt ad inserni, natem societatem. Fugiamus ergo δε- cietates illas,ne ad socie larem insem rum descendamus. Quarta poena, erit Perpse certitudo loci insernalis. Si poena sit essetisἐtas et in loco fetido,vel inlionesto tamen eam certitu- alleviat spes exeundi. Non est aute spes due loel exitus de tali loco.Si enim adiudicatus damna esses perpetuo stare in latrinis, luantum toris ea tristis ellos Inde animae in sernales di eumaxima tur manes a manendo,quia qui cadit i l. poena. tu perpetuo manet ibi. Ell. n.locus latus ad ingrediendis, sed arctus ad egres.sum, ut vasa diaboli. Eis.s . Dilatauit infernus os suum absque ullo termino, &descenderunt,&c. Mat. 7. Lata est via qducit ad perditionem rideo etiam locus ille dicitur stagnum a stando. Iob 7. Sicut consumitur nubes & pertransit, si equi descendit ad instros, non ascendet.
Mala est ista taberna, quia qui ibi ponit
animam,in vadio,neque pro vadio,neq; pro contrauadio,neque pro fideiussore, neque pro obside potest ea habere. Qui .n.cadit, nisi miraculosE resuscitatus noresurgit. Sicut nec lapis molaris de sundo maris. Exo. s. Submersi sunt quasi plumbum, in aquis vehementibus. Et ibidem. Descenderunt in prosundu quas lapis. In cuius figura dicitur Apo. l8.u, sustulit Angelus fortis lapidem mola rem magnum, S proiecit in mare, dicens: Hoc impetu mittetur Babylon in in sernum. In signum huius praecepit
Hierem las Saraiae,omnia mala dicta cottia Babylonem scribi, & ligari cum lapide, & proi jci in medium Euphraten,& dici, Sic submergetur Babylon,& no. consurget a facie amictionis, quam ego adducam supereat Hiere. s I. Est enim
insernuq domus Daedali, de qua dicitura poetis , O potest quis in eam ingredi, . sed non exire. Et quia nullus poneret libenter pignus bonum illic, unde redimi non posset. Quanta stultitia est animam suam illuc committere. Vnde quaedam mulier satu quae aliquantulum Latinu. intelligebat, cum audiret clericos canintantes in ossicio mortuorum .la in serno ulla est redemptio, espit clamare alteo Malum est ibi ponere pignas suum. malum est ibi ponere pignus suum: hoc pluries repetendo. in nium igitur ii mere debent homines huius mundi,qui propter loca trasitoria. L propter domos aedifieandas,& acquirendas,& castra &terras,multa peccata committunt munc
per violentia,ut patet in bellismunc per fraudes & cautelas, ut diuites a pauperibuς subtrahentes haereditates. Alii terras & prata adaugent per amotionem diuisionis inter proximos: non conside rantes qualem domum postea habebur, quibus omnibus comminatur dominus vae aeternae damnationis. Etas. Vae qui coniungitis domum ad domum,& agruagro copulatis usque ad terminum loci.
Nunquid habitabitis soli in medio te
rae Sane tales cito morientur,nec amplius in illis locis habitabunt. Sed in
in serno, ubi propter talium acquisiti nem non solum ipsi, sed & eorum se eeta res in talibus,perpetud damnabu-tur. Ad hoc est exemplum cuiusdam militis defuncti: tui in dexterio nigerri mo apparuit, de cuius naribus sum uet& flamma procedebant, qui apparui tectus pellibus ouinis, & molem terrae gestans in humeris,ille autem cui apparruit dixit ei. Estis vos dominux Frederia rarptacuss illo respondente ego sum. Adiun- cotra raxit unde venitiss&quid signit ista quae ploret.
video Ego inquit) in maximis poenis
sum, pelles istas a tali vidua abstraxi, quas modo ardentes sentio. Similiter partem cuiusdam talis agri mihi vel dicaui iniuste, cuius nunc pondere prς-mor, sed si filii mei ista restituerent petnam meam multum alleviarent.Sicque cvanuit. Audientes autem si ij verba patris, maluerunt eum in poena manere,& seipsos damnare,quam iniuste deten- βta resti tuere. Sed circa hoc quqreretur, si maior erat multitudo dam uandorum Gru gnquam salvandorum. Et arguunt quida d P non, quia promptior creditur Deus ad saluandum, quam ad damnandum 'r er praesumptio igitur videtur,quod pluriu 'mς miserebitur quam damiaci eius iustitia. 'Κ Sc cunis
165쪽
Secundo, qualiter implebitur domus Dei cfellis tanta paucitate electorum cum in sernus qui longε minor est capere sussciat etiam eum daemonibus tantam damnatorum multitudinem c Tertio,non videtur conueniens regi regum S domino seculorum, ut plures habeat in carcere vinctos, plures pati bulis affixos,& tormetis traditos,quim
habeat sibi famulates & subditos. Quarto, quomodo potest misericordia Dei ,
cuius non est numerus,sustinete tantam earnificinam tormentorum s An enim creauit tantam multitudinem in perditionem & mortem s Non enim videtur conuenire diuiti jς bonitatis eius,ct in mensitati misericordiae suae eos creat se, quos saluare poterat, & flamis in se natibuς depascendos derelinquere, &igni infernali de ipsis pabulum in inistrare. Quinto, Matth. 2 s. cap. dicitur,quod quinque erant prudentes virgin cf.' quinque fatus:&per satura intelliguntur danam de per prudentes sal uati; igitur ad minus tot eriint saluati, quot damnati. I n oppositum arguitur Pillud Mat. 1 o. Multi sunt vocati, pauci vero electi.& per illud Mat. . Lata est via quae ducit ad perditionem: & multi inci ant per eam. Arcta autem est uia, qducit ad salutem;& pauci ingrediuntur per eam . Respondetur per propositiones. Prima est. Simpliciter plures erunt damnari quam latuati. Et ad hoe sunt auctoritates alleeatae in oppositum. Sed adhue iterum ostenditur. Primo auctoaritate scripturae in Psal.37. Multiplicati sunt super capillos capitis mei, qui od runt me grati . Vnde quaedam pl. dixit. Capilli adhaerentes capiti Christo,sunt electi adhaerentes per fidem; super quorum numerum multipli eati sunt inimiri eius infideles, tam mali Christiani, qalterius sectae. Sicut enim in senectute hominis dealbantur capilli, propter frigiditatem. cadunt,sic in senectute ecclesiae nuc refrigerantur charitate Christiani, di facile labuntur in multa vitia.
Ad hoe est etiam Christi doctrina quae
dixit Marc. vlt. Qui non crediderit condemnabitur. sed multo plures sunt in. fideles quam eredentes,ut patet de omnibus Iud is, paeani , idololatris,dc Sari racenis, qui multo plures sunt Christianis: ergo multo plures damnabuntur, quam saluentur. Sed dices quia scribi tur Apo. 7.Vidi turbam magnam v d
numerare nemo poterat, ex omnibus
gentibus, stantes ante thronum. Hoc autem intelligitur de electis ad gloria, ergo eorum est turba infinita, non est igitur multitudo maior danandoru .R. spondetur m maximus est numerus et elorum, uasi nemo nisi Deus nouit, sed iminor est numero in comparatione adnumerum malorum,quia secudum Aristotelem. 2.Topici homines , ut in pluri bus,sunt mali, & ut in paucioribus boni . Si igitur soli boni ad regnum gradiantur, mali ad dainnationem: sequiturm multo plures damnatur, et iuuantur. Vnde hoc confirmat sapiens Eccl. I.c. Stultorum infinitus est numerus. Sed dices iteium, quomodo credibile est, u tanta multitudo infidelium, puta Saracenorum, S ludetorum, se damnantur cum arbitrentur obsequium se pret stare Deo adhaerendo suae seste Et ii scirent se errare, eam delinquerent. R Jondetur primo secundum Guil. P rilien . quod si ignorantia, vel error e cusaret cum omnes peccatores errent di ignorent: & tanto amplius quanto amplius peccant) omnia peccata essent excusabilia ; & maiora magis ex cu sabilia, quia maiores tenebras & errores ingerunt peccantibus. Dicitur secundo, quod tales ad uia veritatis non ventur; aut quia nolunt venire ad eam;aut si v lint , nolunt diligentiam sacere de inquirendo , qui eos infimat; aut saltein non faciunt quod in se est,de peruenie do ad eam. Sed omnibus modis eis imputandum est, si peruersam gradiantur viam, recta dinissa, non obstante isn rantia illiuet. Igitur minor satis deducitur. De primo patet: Nam volens ambulare corporaliter, si nollet apprehendere
viae ipsius di scri ita ina, & offendicula, α praecipitia, quae oculis corporeis videri,S prquidem pollunt: sed magis clausis oculis, & auersis a via vellet incidere:
166쪽
De cerastusne damnasonli in damnatis. I 3
quicquid ei mali, puta offensionis, vel
casus euenerit, iustissime ei imputaripos et, quia per se poterat huiusmodi pericula declinare: ideo tali qui cognoscit uiam aliam esse bonam, de suam noesse talem : imputetur si recta via non pradiatur, de in interitum demergatur. De secundo patet, quia si qui, voluerit ad locum aliquem viam ignorans pergere :& praesto habeat qui eidem viam
ostendat : de dueatum itineris praebeat; de neutrum illorum habere velit,scilicci nec ducem itineris, nee viae osten Ibrem. Si erret, imputetur sibi error itineris. sed in via morum. multo magis necessarium eli habere ductorem, & ostensore viae,qua m in via corporali. Quanto ne-ricula maiora sunt in via morum,quam
in via seculi huius; Isitur qui non vult audire ollcnsores huius viae ; vel sequi ductores itineris morum si aberret, libiad peccatum imputetur. Cum igitur ubique terrarum sint Christiani, vel de doctrina & fide eorum rumor; de parati sint tales dirigere & erudires cum n lunt, eis imputetur. De tertio patet, quia si videris alium in via errare, qui vili bilis est, teneris illum ab illo errore avertere;& a periculis quae in ipso itinere cernis ἱ multo magis in via moria,
longe ampli res tibi teneris,quam alij co-sulere , & tanto magis,quanto magis s-bimet debitor est quam alijs ; cum e
r hoc non facit, maxime sibi imputanum est. Credendum enim est quod si faciat quod in se est; puta orando Deu,& diligentiam adhibendo, quantam faceret m acquirenda magna hqredivite temporali , vel vitanda temporali mo
te quod Deus sibi administrabit ea quae sunt suae salutis. Vulgo dicitur. A diuuate,& Deus adiuvabit te. Aut perinu stigationem creaturarum , sicut phil sophi, per visionem creaturarum, deuenerunt in unius solius Dei cognitione.
Si enim talento intellectus quis bene negotiatus fuerit, ex consideratione visibilium ; facile esset ei, deuenire in cognitionem sui creatoris; & credendum est quod Deus ei multiplicabit talcnta, vel diuinae reuelationis , rei inspirati nis ampliora. Credendum enim est Deum neminem velle deserere, oui ei studeat adhaerere. Sed dicit dominus. Arcta est uia quae ducit ad salutem : &pauci inueniunt eam, quia pauci sunt qui quaerunt eam. Omnis enim qui quaerat inuenit. Secunda propositio loquendo de tenentibus fidem catholica. Simpliciter plures erunt saluati quam
damnati.-Probatur, quia eredendum est pueros baptiratos ante annos,in quibus cognitione utuntur decedentes, sauuari. Sed quasi tot moriuntur intra iulam aetatem , quot.moriuntur in aetate adulta : ut experientia docet. Et cum hoc multi de adultis saluantur: ergo
simpliciter credendum est plures Christianos esse saluatos quam damnatos . Tertia propositio. Probabiliter, Sc sine astertione , magis consonum est scripturae N dictis sanciorum, plures Christi
nos adultos damnari, quam saluari. Probatur, primo auctoritate scripturae P Ial. 39. Vbi dicit dominus. Annuntia- in de locutuq sum: multiplicati sunt super numerum. Glossa magistri. Mali siu- per numerum electorum : ergo post annuntiationem & praedicationem tu a
gelii, adhuc multo plures sunt reprobi uam electi. Secundo hoc ostenditur Pguras. Nam dominus ascendens in molem ubi transfruratus est tres tantummodo assumpsit, quibus gloria sua demonstrauit: de nouem in serius dimisit. Tertio,quia de sexcentum milibus, qui exierunt ab Aegypto, ac transierunt mare rubrum, tum duo intrauerunt terra promissionis. s. Caleph Se Iosue . Sic de baptizatis in mari rubro baptismi,pauci intrant in terram promissionis. Vnde 4n vita Thomae Cantuarim. legitur, quod die quo sanctus praedictus moliebatura in toto mundo mortui sunt tria miliavi triginta & tres:de quibus tria milia, i runt ad infernum: de triginta ad purgatorium: & tres,euolauerunt ad coelum, scilicet Thomas martyr,& duo alij aluor uni unus, suo charo hoc reuelauit. Tertio, hoc idem aliquibus apparenti jsostendi potest. Pranio, quia plures sunt q.hastiludia,& Olympiades cernunt, qui qui
167쪽
cilis, via caeli dis solis. qui sortiter agoniet ent,& vincam. se cundum autem Aristotelem,non fortissimi coronantur, sed agonirantes. Vnde I ud. 6. In si pura legitur,quod Gedcone ineunte bellum contra Madianitas: in quo digni tantummodo fuerunt pugnare,qui manu tantum lambebant aquam. Qui vero toto corpore prostrati bib Lant,illi non fuerunt digni. victoria illa, qui tamen multo plures suerunt ijs, qui tantum manu lambebant aquam.Sici Ii digni sitiit victoria contra hostes inisset nates,& per consequens corona elemna, qui tantummodo ista terrena manu tangunt.i.qui ea tangunt tantum,qua
tum est ad salutem corporalem necessariti. Non aut illi,qui tota mente,& toto corpore, Sc toto conamine,his intendui: qui sunt multo plures prioribus. Praet rea,viae dissiciles communiter dimittunt: saciles multum deambulantur.
Sed facile itur in in sernum, dicente Virgilio Aeneid. 6. Facilis descensus aue ni. Ad se perdendum sussicit solus h
mo,sine quocunque alio adiutorio. quia Ostae r 3. Perditio tua ex te Israel. Dissicilis est autem ascensus in coelum,dicente Seneca. Non est ad astra mollis e te ris via: ideo non est mirum, si plures vias illas quas reputant faciles ambulant, ducentes in insemum,& dimittunt plures eas quae ducunt in coelum. Dicit. n. Ari. so. 2. Et hic.ς, contingit uno modo bene
agere, sed infinitis modis deuiare: ideo facile a rectitudine obliquari. Similiter,
via lata omnibus se offert,nec indiget ut quaeratur : via vero coeli arcta, a multis ignoratur,nec quaeritur ideo pauci ambulant per eam.Thren. I. Viae Sion lu- pent , eo non sit qui veniat ad solemnitatem. Plaeterea, secundum Gul. Pari-iae, . i. t sen. libro de fide S legibus, multi sunt in i qui damnantur, ct pauci qui saluantur: & in naturalibus, de in moralibus, similitudinem habet. Vilio tu enim & ignobilium, semper maior est multitudo,qua preciosorum,atque nobili lim,ut serri,& plumbi,quam auri, N argenti: & lapiduignobilium quam gemmarum. Similiter quercuum quam caedrorum, vel palm rum : & eodem modo stultorum honia,
num,quam septentum, Se malorum qua bonorum. Videmus etiam,quia in tanta multitudine virorum , paucos de illis, Reges &,Principes temporales eis citDeus mec in hoc mirari debemus, quanto minus mirari debemus, si paucis la giuntur, praeclara ae nobilissima Regna coelestia puta cum tam raros videmus. qui Regna coelorum appetant, vel qui
eadem curent, tam multos autem qui ab eis se avertant,& contraria sectetur.
Non inde miremur si pauci illic peruo
niant. Praeterea fi videremus, de centum partibus generis humani, nonaginta nouem totis studijs currentes per via quae ducit ad mortem: paucos vero currentes per viam,quae ducit ad vitam. Non miraremur si tota illa magna multitudo deueniret in mortem, & iola illa paucitas perueniret ad vitam. Quid igitur mirum si unusquisque hominum ad finem peruenit, ad quem totis viribus ac stu-
dijs tendiis Ad primum igitur in oppositum dicendum, φ omnium Deus miseretur, secundum praesentem iustitiam: immo etiam ipsorum damnatorum, ganon punit eos quantum iuste posset punire. dicere.n. possent danati illud Thre. 3. Misericordiae domini multae, quia nosumus cosumpti. Tunc tamen in eis magis apparebit, & laudabitur Dei iustitia
quam misericordia. Neque enim ut vult Gul. Parisen. esset persecta laux Dei &completa,si non esset ei perennis & pe petua laus & gloria Dei iustitia, quemadmodum de bonitate,& misericordia. Et sicut iuges laudes & gratiarum actio. n , continuh resonabunt eius misericordiam in redemptis & saluatis: sic plaetus & eiulatus, resonabunt Dei iustitia in perditis & damnatis. Et propter hoc, ut vult Gul. Parili m. in sernus in glorificatorum auribus,inetabili suavitate suecinet in paradiso. Nee esset iucunda,&ex omni parte persecta laus,nec musicalis cocentus suauitas: si discantus insernalis a parte iustitiae Dei resonans, can- tui misericordiae deesset: iuxta quod scriptum est in Psal ioo. Misericordiam &iudicium cantabo tibi domine. Ad se
168쪽
amplitudine ipsa terra,eo φ continetur in terra. Sed in inserno ponentur dam nati compacti,sicut oves, ut supra dictu est. Psal. 8. Sicut oves in inferno positi sunt. Sed in paradiso erunt beati collocati,secundum Regalem magnificentia. Oportet autem Reges, iuxta magnificentiam Regiam ampla habitare palatia: ideo palatium cccii latum est, pr iter tot Regum,& Reginarum magni licentiam complendam . Idco, ibi in lius est sequi Viam paucorum, quam via multorum. Unde in historijs Phrysonu legitur, pquida eoru Dux note Rathboldux, esi deret baptis ari,& iam unupedem haberet in lauacro, & alterume Ictra. Interrogauit, ubi plures maiorum suorum essent, in inferno an in Paradita: N audiens plures elle in inferno intinctum pedem retrahens. sanctius est inquit plures quam pauciores sequi: & ita ludificatus a daemone, pro mittente sibi, i tertia die incomparabilia bona sibi conserret. Quarta die subita & aeterna morte peri j t. sic multi se volunt nisgis sociare cum illis qui vadunt in inseritum, quam cum paucis qui in paradissim sestinant. Ad tertium dicitur, si teges & principes haberent iustitiam agere super subditos plenam S persectam, ita ut possent tam in sorointeriori u exteriori iudieare: in multis locis apparerent infidelium cruciatus, plus quam modo: de serte ubique in a boribus inuenirentur suspensi , modo vero no nisi dimidiam iustitiam habet,
scilicet in foro exteriori , Christus aute actus homo residuum iustitiae suae co- tulit homini: luando Ioa. s.pater Omne
iudicium dedit filio, quia filius hominis est: ut si holito se tu licet in praesenti,no iudicetur in altero,& ita, via Deus S de exterioribus, & de interioribus iudicat mon est mirum, si multos infideles S rebelles iudicet ad in serni patibulu: S plures quam iudicent reges, & principes ad temporale patibulum. Dicitur secundo,q, peccatores di damnati, pro
nihilo reputantur. E a. qo. Gemes quasi vacuum & inane in conspectu domini Dei reputaret sunt. Non est igitur tui.
ru m, si illa tota multitudo non reput tur, ted in patibulis suspendatur, quae nullius est valoris: quoniam Eccl. 6. c. Melior est unus timens Deum, quam
mille fili j impij. Ad quartum dicitur Pnon delectant Deum tormenta malotu,
quasi coplaceret in ipsis. Esa. I. Heu inquit 'ego consolabor super hostibus meis:& vindicabor de inimicis meis . Sed tamen in ipsiς delectantur, in quantum per ea malum reordinatum & pr
pter pulchritudinem iustitiae quae in eis inaestimabiliter miranda est dilaudanda: & quam tanto delectabilius intuebuntur sancti in patria, quam hic cositent eam,vel audiant. Et quanto maior
erit eis ibi amor iustitiae quam hic. E iquanto magis videbitur ipsa diuinae iustitiae magnitudo. Ex quo sequitur secundum Gul. Parisen. ibi malus gaudium suturum esse de asse tu pulchritudinis diuinae iustitiae quae ibi conspicietur lucidissime: quam esset gaudiuex omnibus huius mundi gaudijs, si constarentur in unum . Ad quantum dicitur primo quod ibi ponitur.numerus certus pro incerto. Nec in hoc a
pili potest aequalitas damnatorii & saluatorum. Unde Esa. 24. Dicitur quomodo si paucae olivae quq remanserunt excutiantur ex oleo:& racemi,cum fuerit finita vindemia , elevabunt vocem suam, S laudabunt cu glorificatus fuerit dominus s Sicut enim contingit in nuce, cppost excussionem nucum, remanent pauce respectu earum quq ante
fuerant:& pauci racemi post vindemia, respectu eorum qui ante fuerunt. Sic pauci erunt saluati respectu damna dorum . Dicitur secundo P propter tagnificationem quandam,dicuntur quin lite: quia omnes saluandos necesse est habere quinque: scilicet fidem veram, non fictam, baptismum,in adultis pqnitentiam, ablati restitutionem,& Dei de proximi amorem . a quibus deficiunt damnati. Sed dices,haec opinio de multitudine fidelium, Q plures eorum d nabuntur,magis ducet fideles ad desperationem, quam ad bene agendum inclinaret. Resipondetur in non: immo ad bene Deis p Sancti,
quo dele stamur in tominiis mali
169쪽
bene agendum stimulat. Si enim deberent solum esse tres saluandi, Sc ego scurem , sperarem esse unus ex illis: Si ex
operibus operam darem ut efficerer e rum tertius,ideo non eis desperandum,
sed laborandum , quia pulices & pedi-
culi, dc extera nullius valoris animalia, sine labore acquiruntur, bona vero dca v tilia, ut oves dc boues, non nisi cum labore magno possidcntur.
Spiritualis desolatio, ex quasvor bonorum priuatione damnatis prouenit: ruria labiorum duo sinni uitia r quod damnati obliuiscentur a Deo, sanms,G' amicis: cognoscent beatos σ econuerso.
n sim ipsius animae. Nam,ut vid
mus, aliqui corporaliter cons lantur, qui non spiritualiter , dc e conuersis: quamuis consolatio animae redundet in corpus. Quanta ergo 'na damnatis . erit, qui considerabunt a nullo, scilicet
nee a Deo mec ab aliqua creatura, co
solari in tam maximis poenis: sed erunt in inserno positi, quasi Deo non fit amplius de eis cura.O domine Iesu,qua tam curam pro homine saluando h
buisti s qui homo fuisti passibilis, abiectus, Sc despectus, dc mortem tam vilem passus es. Psal. 76. Nunquid obliuiscetis misereri Deus s aut continebis in ira misericordias tuas utique domine, quia
nunc est tempus misericordiae.Tune aut
iussitiae, ubi dicet silibet illud Ps. o. Domine memorabor iustitiae tuae totius.
G Erit igitur occasione huius desolationis Damisa in damnatis grauissima pena ex quali omisi tuor . Primo quia erunt priuati omni ditiitia diuina conlislatione,quia Deus iudex iu risora. Bus , nihil eis dabit in quo complativis. ν,i ςςant: iiii ino de quocunque recordabuntiaίuiis j xur, sue de Deo, aut alia re quacunque : hoc totum erit in desolationem.
Inde est quod infernus appellatur,secundum Papiam: acheron, ab a quod est fiane. dc chere quod est gaudium, quasi sti
ne gaudio . Non enim habebunt aliqua gaudi j consolationem. retro a mundo quem dimiserunt, quia non valent eis eius suffragia. Nee desuper a ello, quia non fiuit inde desuper aliqua misericosedia . Nee de futuro sperant gratia alia quam : ideo sunt semper sine gaudio: vilicut est locus e li semper cum gaudio: mundi vero locus, modo cum gaudio, modo sine gaudio. Si e Sc in sernus locuses,semper carens gaudio. Bernar. Quid erit cum se videbit illa misera conditio, omni se consolatione priuatam. Iob I s. Auferetur de tabemaculo eius omnis spes fidutiae . Exemplum ad hoc. Luc. 16. De diuite,qui cum peti j siet guttam aquae, Sc responsum sumet de chaos magno , desperans, rogare cvit pro fiatribus suis. Inde dicitur in sernus terra miseriae, quia ibi est ablatio omnis refrigeri j : miseria enim opponitur is licitati: ideo sicut faelicitas perfecta patriae supernae , excludit omnem desectum et sic miseria inserni, excludit omne restia gerium dc solatium. In irae vita Minemus multas miserias: propter quod Iobi 3. De homine dicitur, quod repletur multis miserijs. Sed inter eas multa sunt refrigeria: Sc scit istas miserias tan. dem debere deficere. Sed in in serno ubi est summa miseria, nullum est restia gerium a Deo, ut pro gratia singulari, damnati vellent permanere in illis poenis, saltem tot annis , quot sunt guttae aquae maris, Sc grana arenae eius :& pota
modum liberi essent: Sc ex hoc refrigerium aliquod susciperent, qua uis eni in illa sint innumerabilia nobis: finita tamen sunt, dc a Deo dinumerata: de siealiquando finem haberent. Sed cu sciue nunquam finem hic habere poenam e
rum: ideo refrigerio carent. Hic autem,
ut dictum est, non si e punit Deus: quia quantumcunque hic aliquis patiatur, aliquam tamen consolatione suscipere potest. Sicut Iob, licet grauissime aissiactus,patienter tamen sustinuit. Scriptuenim est Iob a. q, percussit eum Sathan ulcere pessimo,a planta pedis usque adverticem capitis, qui telia saniem rad
bat in sterquili o. Et cum dixiss et illi
170쪽
uxor sua. Adhue tu per inanes in sim.plicitate tua s benedic Deo , & morere. Ait illi. Quasi una de stultis mulieribus
locuta es . Si bona suscepimus de manu domini, cur mala non suscipiemus sIn quo patet patientia eius : quam non habebunt damnati .ideo blasphemabu & maledicent : sicut consulebat mulier Iob dicens. Benedic Deo,id est maledie. Tantum enim abhorret scriptura diuina maledictionem, ut loco malcdic posuerit bene die. unde in omnibus his no peccauit Iob labijs suis. Gl. Duobus modis labi js peccamus .Pι imo,cum iniusta dicimus. Secundo,cum iusta tacemus: sed Iob,neque contra serientem, superba dixit,neq; contra suadetem, recta theuit : sc sic patet, per patientiam, &sapientiam, quibus uxorem arguit quae sunt duo dona Dei in consolatus est . Et etiam quia haec petna praesens, temporalis e: & per patientia potest esse aeternae vitae meritoria:& cum hoc purgatiua &satisfactoria. Sed nihil tale accidet da natis. Haec autem p na illis dabitur qui hie habent consolacionem nam mundanam in iocis, i tu phis, comestionibus, potationibus, luxurijs, S aliis peccatis multis, de quibus noluerunt ps nitere. Credunt enim tales decipere Deu, quia dicunt ore se dolere de peccatis, & proponere abstinere. Sed in rei veritate, aliud habent in corde,quod patet. Qiua facta oris consessione coram sacerdote, tali quali,statim redeunt ad modum v uendi priorem. Et sicut prius iuraveru & blasphemaverunt, sic postea faciunt, dicentes,m aliter vivere non possunt.Et ideo, quia nic noluer ut acqescere Deo , in futuro in nullo Deus acquiescet eis. Secunda poena erit, quia priuabutur Angelorum consolatione. Post diem iudici j nullus bonorum Angelorum ad da- natos descendet; modo enim ad purgatorium quandoque creduntur descender ad purgandos consolandum. Sicut in libro de dono timoris legitur,q, quidam peccator correptus grauissima infirmiatate, rogabat dominum, ut eum tolleret de mundo isto, quod cum frequenter pe
tiset, adisi ut Angelus Dei, dices se na
sum,ad petitionem suam expediendum. Elige, inquit, tibi quod vis, aut duobus diebus in purgatorio stare, aut duobus annis infirmitate istam sustinere. At ille gaudes elegit primit, & sic mortuus est. 1'ost hora aut modica,appari rit ei Angelus existenti in purgatorio;que antina illius defuncti videns, ait. Quis es tu cQui ait.Ego sum Angelus domini, qui apparui tibi in seculo adhuc viventi. Cui ille, absit. Tu non es Angelus,
quia Angeli non mentiuntur . tu autem mihi mentitus es, dicens, quod solum duobus diebus starem in purgat rio: hie autem steti tot annis. At Ang lux. Scias quod nondum hie per horam integram stetisti. Tunc ille. IRogo ergo quod me reducas ad seculum , quia P ratus sum si illinere quamcunque inlit mitatem quae Deo placuerit, dummodo hie non reuertar: quod & factu est diuina disipensatione. Et regressus hic, sustinuit patienter infirmitate per duos annos, post quos mortuus est. Pie e go creditur, quod boni Angeli,visitent in purgatorio illos conciues, & cons lent sir eos: & ut patienter sustineant exhortantur: & speei aliter eos visitant, quorum fuerunt custodes. damnati v ro nunquam sic per bonos Angelos coinsolabuntur:& hoc iusia, quia nunquam eis voluerunt acquiescere, vel si quandoque acquieverunt, non tamen perseuerauerunt: & maxima erit desolationis occasio in eis, dum recordabuntur, PDeus eos tantum dilexit,quod eis sicut dicit Hierony. ab ortu natiuitatis deis derit Anteium custodem. Quanta I super desolatio eis, non acquieuisse m nitionibus sui boni custodis, & cum eo non tuisse ad ploriam cslestem: sed magis acquievisse illi damnato Angelo dato in exercitiums Considera enim,quods tibi darentur duo viri : quorum unus induceret ad bonum terminum , alius instigaret ad malum: si crederes malo inducenti te ad locum talem, qualis est in sernus, quantu dolore, & tristari deberes,quia malo acquievisti,& bono credere noluisti tale erit de damnatis in e dem loco. Tertia petna erit,priuari Omnium