장음표시 사용
181쪽
Per Iuniperum, ut vult Grego. intelligitur peccatum, quod maxime nutrit& conseruit ignem inferni:ita vi,non solum uno antici vel duobus: sed perpetuo Permeris in peccatrice conseruetur. Secuni seni da conditio harum ps narum est ipsarum ultim poenarum multitudo, quae tanta est, , . vix numerari potest. Deutero. 32. Co gregabo super cos mala,&sagittas meas complebo in eis. Habet siquidem dominus sagittas multas i pharetra sua quas nondum extraxit. Mala enim inflicta hic homini propter peccatum,ibi complebuntur persecte.s sames, sitis, frigus, calor,infirmitas, lassitudo, mors.Sed adhuc inauditas de nondum extractas si
peraddit. Vnde Greg.Erit in inserno fid gus insuperabile, ignis inextinguibilis,
vermes immortalis, lator intolerabilis, tenebrae palpabiles,flagella caedentium. Horrenda visio daemonum,consulto peccatorum,desperatio omnium bonorum. Unde Iob ΣΟ. Pluet super eos bellu su quia sicut guttae pluuiae sunt innumerabiles, ita Sc piaenae eorum. Vnde Sc septealia mala ponuntur. Eccl. 4o Furor γlus, tumultu S, fluctuatio, & timor mo iis, iracundia perseverans,& contentio. - Et iterum in eodem c. Et super peccato res septuplum. Ad haec mors Anguis, cotentio,& romphea,Oppressiones, fames,
Et contritio , dc flagella super iniquos rereata sunt haec omnia, & propter illos factus est cataclysmus,idest omnium bonorum perditio quo ad illos. Quanta
igitur erit afflictio,vbi tot pariae concurrunt, cum unica poena in praesenti tantuasstigat s unde Rom. 1. Ira Dei de indignatio, supple sanctorum, Sc creaturari r tribulatio supple corporis, & angustia animae supple in omnem animam hominis operantis malum. Psal. 8. Sicut ues in inferno positi sunt,lana supple oudati,mors depascet eos,quia reliquerunt semper in eis germen vitae: ut patet de Titione gigante,cuius ut dicit Virg. Vultures in inserno semper iecur comedebant, Sc semper renascebantur.Tertia coditio est continuitas in poenis. No enim
hodie tenetur pro vero,quod legitur in
quodam apocrypho de Iuda, qui visus P aensuit habere requiem pro aliqua die. Sed seriuris
tenent doctores, quod nulla est inter- Imri compollatio in afflictione damnatorum . Apocalyp. I . Ascendet sumus tom sine romentorum in secula seculorunt: dc non habebunt requiem die, ac nocte: quia cum non sit interpoliatio in culpa, nec debet esse in pena: immo poetae in suis poematibus, visi sunt hoe sentire. Nam secundum eos in inserno est una pina , quod unus est: ibi, qui maximam molam necessario habet portare super senum maximum montem: ε statim quando est ibi, dimittit ibi eam ruere ad p dem montis: de ibi iterum se inuenit,
dc iterum eam sursum reportat; δέ sic . Perpetuo nunquam dessat: per quam tactionem voluerunt poetae delignare perpetuitatem infernalis pqnae, quq continue non facit nisi incipere . cursus nim illius poenae uunquam terminatur et sed continue renouatur. Ecclesiast. I 8. Cum consummauerit homo, tunc inc, piet; dc cum quieuerit, tunc Operabitur. Ad hoc est exemplum in vitis patrum, de quodam qui vidit quomodo. anima cuiusdam hypocritae educta fuit de corpore . Cum enim nollet exire, iacta est vox ad daemones , qui eam ex trahere volebant, dicens sic . Extra hi te eam velit nolit; Sc sicut non dedit mihi requiem in peccatis quq sericassidue coram me; ita Sc vos, nec de iis ei requiem in tormentis. Et si diueatur. iuxta illud Iob 14. Transibunt ab aquis niuium, ad calorem nimium a quod videtur in isto transitu es le inter poliationem. Dicitur, quod ille tra; situs est ab uno contrariorum in aliud; ita tamen semper est sub altero damna
tus ; ex quo iudicari potest quanta sit illa affictio. Si enim febris interpoti clata, dc permittens aliquantulum qui scere in semno, sic asstigit; quantom gis illa continua amictio, dc sine quiete s Quarta conditio cst extranei traps narum. Sunt enim ille poenae inco silete, de quo Gregorius. Hic flamma qui succendit illuminat ; illic segnis
182쪽
. et te qualitatissius psnarum inferni. 169
gnis crueians obscurat. Ille melns a muttitur, cum tolerari incipit quod i
nebatur,illi e & dolor dilaniae, S pauor
angustat. Horrendo igitur modo tunc Grit reprobis dolor,cum sermidine,flam--ma cuna obscurata te, S quia a uolunta- . te sui conditoris discordaverunt; ideo a
suis qualitatibus in eis tormenta discor Iona dabunt. Item August., Sic omnipo Herni tens iustitia suturorum pr scia, a prima qualita- mundi origine gehennet ignem creauir, m. quali esset contrarius igni isti, qui adeo
scilicet succensus ,numquam extinguitur, nec studio huniano succenditur, nec lignis nutritur, succensione non indiget ardore non caret, consumpti nem non habet. Et licet sit corporeus; corporalia tamen & incorporalia tor. quet . Certum eli enim , P ita ut consuetudo facit ad hoc, ut facilius pena taratur; ita dissuetu do, ut magis aissi gu. Ad maiorem ergo reproborum afflictio nem sic quod poenis insuetix torquentur. Exemplum ad hoc in Numeri I 6. de Dathan & Abiron , qui ad maiorem confusionem ipsorum,morte insueta PuPaena in .niti sunt. Quinta conditio est uniue ferni e- salitas. Non enim poena illa erit partimis iis siri cularis in anima solum, vel corpores gulispar lum, Vel in una, vel in aliquibus partiis liburi bus corporis Blum,sicut in prssenti ac- acidit in quibusdam passionibus; sed totum hominem occupabit,&omnes sensus, dc interiora,& exteriora. Psal. 8s. Ingrediatur putredo in ossibus eius. Eece quo ad corpus , & sicut aque in intoriora eius, quo ad animam. Vnde in libello Petri Cluniacm.legitur,quod Bitquidam sacerdos in Pictauia, qui multis viiijs subiectus; inductus est a quodam Priore Cistercim ordinis,lta quod promisit ei se ordinem illum intratu. rum,sed differebat de die in diem.Cum
autem subito infirmaretur,& Prior vocatus adesse inducebat eum ad reddendum promissum. Sed illo adhue distarente, subito clamauit, dicens. Pater, ora pro me. Ecce duo dracones ad deuorandum me parati 3 illo vero cum
ali,s astantibiis oraate, liberatus est, sed nec sc implebat promissum: & ecce iterum cepit claniare petens orationes diacens . Ecce ignis occupat me ad deuo- 'randunt, dc apponebat lecti cooperi rium igni : sed tune iterum liberatus ad rationes,non implebat promissum : Et ecce subito factus est in ectasi, dc r plus ad iudicium, audiuit sententiam condemnationis contra se fieri, Sc redio ad se ait. Ecce duo daemones ferunt sartaginem magnam , ut frigar in ea in aeternum. Et tangens cucullam Prioris dicebat. Non infamo , sed sicut v ruin est, quod haec cuculla est: ita v rum est quod dico : dum etiam haee diaceret , cecidit de sartagine una gutta super manum eius, quae deuorauit eamusque ad ossa Sc ait: modo saltem credite. Ecce nunc daemones proij ciuntine in sartaginem : Sc haee dicens expiarauit: vulnus autem Praedictum appar
bat in eo semper dc poli sepulturam. Ex quo apparet quantum astu diiuus est ille ignis, cuius sartaginis gutta sic pc ne trauit. Sexta est contarinitas poenae ad culpam, dc hoc multipliciter. Primo , erit conformitas pqnarum ad grauitatem culparum. Sap. 7. PotenteS p tenter tormenta patientur: dc sortioribus sertior, instat cruciatio , quia tales, ut co mun: us grauius peccat. dc A po. Is
Reddite illi sicut reddidit vobis, d plicate ei duplicia dc sequitur. Qua tum glorificauit se, & in delici js fuit;
tantum, dcc. dc Deutero. 2 s. Pro memsura delicti, erit Sc plagarum modus. αMat.7. In qua mensura mensi sueti,tis, remetietur vobis . Hoc est, secum dum melisuram meriti. vel demeriti, erit mensura prqm ij dc ppiq. Vnde i ter humanum dc diuinum iudicium est differentia, quia secundum iudicium honuitum, quandoque petna maior pro minori culpa infligitur, scilicet quando ex Iudieiis
minori culpa, maius nocumentum ho- hum
minis imminet. Sicut surtum punitur σ Δu grauius,quam adulterium,cum inadul nam disterium grauius sit furto. Sed sim Dei iu- ferna diciun grauior pqna, culta grauiori d
bet. Secudo res podet petna culpet in mul
183쪽
titudine, quia quot hic sunt peccata, tot ibi erunt tormenta. Matth. I 3. Colligite primum rizania, & alligate ea in fasciculos ad comburendum. ubi Isido. rus fie dicit. Alligate ea, quia consimiles reo , consimilis cruciatus constringit:& ita etiam correspondet in loco , quia simul adulteri ponentur: simul superbi,& sic de alijs. Tertio, respondet poena instrumentis peccandi. Saepe enim ipso instrumento offensionis suae puniuntur peccatores,ut Goliath suo gladio oeci sius est. I. Reg. II. & Ama in patibulo, quod parauerat Mardocheo, suspensus est. Hester. io. & diues epulo in. lingua peccauerat, in lingua est cruciatus. Sap. 9.Pcr quae quis peccat, per haec & torisquetur.& Iudicum. I. de Adonibetech dicitur , sicut feci ita reddidit mihi d minus. & Apocali I 3. Qui in captiuitatem duxerit: in captiuitatem vadat; &qui gladio occidit, necesse est eum gi dio oecidi. Et secundum hunc modum, qui seipses hie tractant male vivendo;
illic seipsos maledicendo,odio habebui. Et qui hie iurando Deum & sanctos blasphemant; illic Deum & sanctos ne. gabunt ; ut sicut sancti qui hic Deum
semper laudauerunt. Iuxta illud. Psal. 33.Semper laus eius in ore meo in ecdilo semper eum amabunt, & laudabunt; se & mali qui hic ipsum blaspbem au runt, illic semper eum blasphemabunt. Exemplum ad hoc narratur. Quidam enim sanctus visividit in visu quendam honoratum virum secularem, qui multum excesserat in gloria mundi:in gula,& luxuria: in cantibus & varijs sol iij illue deduci. Et ecce princeps d
naonum surgens de cathedra sua,& o curres ei collocauit eu in ipsi'dices. S
de hic pro honore quem habuisti in s
culo : erat autem cathedra tota ignea roblatus est autem ei vase potus amarissimus,& saetidus,&imm udus,& coactus en bibere a dicentibus bibe hoc loco potuum delectabilium quae bibilli in seculo . Alluerunt autem & duo daemones cum tubis: insufflantes in auribus eius , & exibat per aures, & oculos,& nares ,
& caetemet meatus flamma igneat & se inquiunt,pro cantilenis varijs quae audisti. Posuerunt etiam serpentes circa mulum,& brachi Adicentes . & hoe est pro mulierum amplexibus. & sie misertorisuebatur in quibus peccauerat. Qua oque tamen puniuntur contraria poena, ita Φ pcenae damnatorum in instrumento, vel loco, vel modo agendi, sunt contrariae eorum peccatis. Iuxta illud Psal. 3 i. Erubescant impii, & deducantur in infernum: & sequitur, muta fiant labia dolosa a falsorum iudicum,& aduocatorum, & virorum mendac tu, quae hic peccando aperiebantur, & quae loquuntur aduersus ivllum in superbia:&. in abusione Iegum, & consuetudinum, malitias & cautelas componendo: tunc enim ibi habebunt petnam suam loquacitati cotrariam.quia r. Reg. 2. Impi I in tenebris conticescent,quia non in fortitudine sua roborabitur vir, eo P non erunt tunc talis potentiae sicut erat dum
viverent: & se de alijs peccatoribus est intelligendum. Vt superbi qui ab omnibus gloriosi volebant videri; ibi erunt sub omnibus in tenebris latetes, ubi vix terunt videri dicente domino. Inutiisn seruum mittite in tenebras exteriores. Abdiae r. Veruntamen detrali
ris in profundum laci.Inuidi qui eor frigidum habebant, qui eum videret alios commendare vel prosperari, semetipsos
interius corrodentes atagebant:tunc calorem ignis,& vermem aeternae miseriae patientur: videntes bona sanctorum, cuprimo vocabuntur benedicti patris. Cupidi similiter, qui amplas terras,& intanita bona mobilia, & immobilia habuerunt, in arctissimo puteo detrudentur omni bono carentes, sine spe consol tionis lamentantes illud Sap. s.Transi runt omnia velut umbra. Pigri etiam et hie quaesierunt suae carnis requiem, tuc nullam habebunt quietem. Iuxta illud Hiere. i 6. Seruietis dijs alienis,qui non
dabunt vobis requiem . Gulosi qui ibi
excedunt,ibi esurient.Esa. 63. Servi mei comedent, Sc vos esurietis .i Luxuriosi
in lubricis delectati sint, tunc lugent,
184쪽
De qualitatibus pomarum inferni. 1 7 Iquia ibi erit eius,& stridor dentium:&
contra illicitam vilionem daeinonu terrebuntur aspectibus . Horum exempla patent in scripturis de Luci sero primo. de quo Esa. 17.dicitur. Ascendam seper Astra, similis es altissimo: ecce peccatu, di sequitur. Ueruntamen ad infernu detraheris, in prosundum laci recce poena oppositam. Similiter de diuite, sui quotidie epulabatur splendide, qui in insemno punitus est aquae poenuria. Et simit, ter etiam quandoque simili poena peccatores puniuntur. Vnde in vitis patrum, cuidam sancto viro seni ostendebantur sngulae poenae inferorum, peccatis debitae Ita p alienam rapientes, di de huiusmodi aequisitis vasa argentea facientes, semper in talibuς torquebantur:sicut suri ostenditur furtum ad suam confusonem,ita haec illis semper ostendebantur. Luxuriosi in locis genitalibus si pendebanturAE torquebantur. Recidiuantes,
serpentes continue evomebant, & semper resumebant.& sie de alijs. Septima est poen ae inutilitas. Nam inferni poenae sunt infructuosae ipsis damnatis. Poenae enim praesentis vitae utiles sunt ad tria, scilicet quo ad peccatorum purgatione, ad futurae penae diminutionem, vel anullationem, Sc ad praemi j augmentum,vel acquisitionem. Poenae autem purgato ij sunt utiles ad duo prima, sed non ad tertium, quia non habet meritum. Poena autem in serni ad nihil omnino utilis est
damnatis. unde Bernar. In in serno consessio potest esse, sed non prodesse. Eccl. 17. Λ mortuo,quasi nihil perit consessio. Similiter lachrymae ibi nihil valet; ibi enim peccatores frustra flebunt, quia ibi peccatorum suorum Veniam nunquaobtinebunt. Ideo Arsenius statribus petentibus verbum, dixit. Ploremus hie
fratres antequam eamus ad locum, ubi lachrymae corpora nostra consumant:&se non est ibi locus poenitenti et fructuosae. Unde magister Ioannes de Abbatis. uilla.Sabinen. Episcopus Cardinalis diacebat, φ suit quidam seenerator, quem cum moneret suus sacerdos ad pini tentiam: semper dicebat bene adhuc iacia, quia satis est adhuc de tempore.Similis ter in infirmitate existens sic dicebat, ne adhuc faciam & cum improbe instaret sacerdos,vi dens periculum, ille subito rapitur quasi mortuus;& cum adhuc instaret sacerdos,hortans adhue ad poenitentiam clamauit aeger. O poeniten- - . tia ubi es de caetero petnitere non valeo: hoe i ullo iudice iudicante,quia dum facere poenitentiam poteram nolui modo dum volo, non possum; & haec dicens mortuus est Haec ex libro de dono Spiritu Tancti. Est tamen damnatorum pD ,- ν 'na alijs quam damnatis, utilis ad tria . Prim4, ut conseruetur diuina iustitia, Gai,ii.
Secundo, ut electi de diuina iustitia gra-
tu lentur. Iuxta illud. Pset .s 7. Laetabitur iustus cum viderit, &e. Et tertio,ut diuina misericordia ab eis.cogitetur; videntes enim eorum cruciatus, diuinam. misericordiam recogitant,quollaec se euasillis cognoscunt. Ouem utilitates in poenarum infernalium consideratione. cap. XX V I I I.
utilis est valde de necessaria. Postquam enim Hieremias ollam succensam viderat, & faciem cius a facie Aquilonis: & audierax dicentem dominum. Ab Aquilone pandetur omne malum. Hiere. I. Hortabatur postmodum ceteros ad illud spectaculum contuendum. Hiere. r 3. Levate oculos vestros, & videte quae veniunt ab Aquilone. Per Aquilonem enim, quae est regio intemperatissima,& a sole maxime elongata : intelligitur gehenna, in qua erit intemperata acerbitas poenae,3celogatio a sole iustitiae r quam saepe r spiciebat Hieronymus, qui dicebati Cuconlidem Iob sedentem in sterquilinio.
Ioannem esimentem in eremo. Paulum 'occisum gladio . Petrum suspensum in Dpatibulo. Tunc cogito quid in laturum reprobis faciat qui in praesenti sie assii. git quos amat. Hic autem respectus. vel consideratio utilis est ad multa. Primo , lacit bene pugnare contra diab lum. Quis enim considerans q, si victus fuerit ab eo, ducet iplum ad illa torment non pugnet virilius ne vineatur Psal. III. Mare vidit & fugit: mare,c aeternaeam
185쪽
PMgrais amaritudinis: vidit homo, Si iugi sellive facit tet peccatum : ut patet in vitis patrum contra de eo qui tentatus ad solem Aegypti diabolia nudus seponebar quaerens quomodo supanaria stinere posset ignem inferni qui non po- inferni terat solem sustinere. Unde Aegesippus eonside- de cladibus Iu deorum lib. M Cum Ti- rasis. tus Vespasiani filius Hierusilem obsedisset & suos animaret ne timore mortis recederent,vel desisterent a praelio:pr posuit eis exemplii Leonidis Regi Lacedemoniorum , qui cum instaret prae- lium ,& videret innumerabilem Persa-
. rum exercitum contra trecentos Lac
demonios, quibus praeerat ait suis cum cibum sumerent ad virium consortationem. Prandeamus hie soci j quia hodie e naturi sumus apud inferos :quod verbia apud Lacede monios adeo valuit, quod nullus, uno excepto, a praelio se subtraxit, sed pugnauerunt,3 quasi victores fuerunt. Sic qui cogi-rat quam mala sit c na inferni, viriliter dimicat; ne vincatur, & victus ad illam deducatur. Similiter narrat beatu Athanasiuq de sancto Antonio,quod cum diabolus eum tentaret de peccato; ipse incendii aeterni pqnas peccato debitas rememorans, eidem opponebat, scilicet diabolo, qui ei sub specie pulcherrimae mulieris apparebat, Sc tandem diab Ius i specie paruuli Aethiopis nigerrimi apparens ei,& ad pedes eius prouolutus se victum ab eo consessus est. Unde quε-dam concubina respondit se sertur amaso suo,a quo cum tunicam peteret in ipse diceret illam satis habere vestimen. ta. Non inquit, parum est quicquid mihi das pro petna aeterna propter te sustinendas Sic enim deberent mulieres cum eis aliqua donaria offeruntur per diaboli nuntiiros,ut peccent dicere, nimis parum est pro aeterna pqna si illinen. da. Non emo tanti aeternaliter penitere. cainem Secundo, valet ad domandum carnem. rimata Vnde i sidorus tib I .soli loquiorum. Profa it in pone aduersus carnis ardores aeterni j.νhi is supplici j ignes. Memoria ardoris gehen- sideratis nae , ardorem excludit luxuriae. Videmus enim, ιν quando digitus est adustus, applicatur ad ignem, ut minor ca
lor extrahi possit per maiorem; sle st
peccator inflammarii et igne peccati: si per considerationem igni se applicet i sernali ; minor calor extrahi poterit a maiore. Et sicut baculus qui versatur Sc reuersatur in igne ad apponendum ignem, ex ipis igne eon semitur paul ti m & denigratur. Si e quicunque per
iugem meditationem uersatur in igne illo,necesi e est, ut in eo consumatur in nositas. Si enim iuxta dictu in sapietis. Eccl. 2. Frequens meditatio eami r id est rei finatae & corruptibili; si amictio, quanto magis meditatio illius aeterni ignis,qui carnem cruciaturus est Exemplum de hoc in vitis patrum,ubi narra tur, quod duo fratres dimissa pq nitentia, regressi sunt ad mundum. Postea vero diuino spiritu tacti, regressi suntdc receptir& uterque inclusus est in cella separata : & ministratum est eis idem
gemis resectionis, secundum p niten- ...tlam taxatam. In fine veto,anm, ussi sunt egredi. Et ecce unus apparuit . . valde pinguis & rubicundus: alter vero
miro modo macilentus Sc deformis, Scinuento per inquisitionem, quod idem ιsuerat utrique ministratum,& no aliud, . mirati sunt patres: Sc diuitis iplis, quaeli et tum est a pingui quid cogitasset: dc di ixit, quod de bonitate Dei, qlii eum . reduxerat super hoc gratias agens,assidue: Secundus requili tus de eodem, di- . xit, quod de peccatis suis cogitabat propter quae Deum tam grauiter ossendorat , S poenas aeternas meruerat,ex hoc
dolens assiduE: & iudicauerunt patres eos eiusdem meriti. Ex quo patet, Phuiusmodi meditatio,carnositatem consumit, qui carnositas dispositiva est ad multa mala. Unde cuidam viro pingui deridenti quendam clericum macile tum, S: dicenti. Domine clerice, vos videmini venire de insono . Respondit Pisara clericu et dicens: Domine & vos videm iri infernini habere faciem euntis illuc. Abac. I. liti me Incrassata est pars eius. Sc Hieronymus sideratis cuidam. Impinguauit te Deus ad victi- auel it aman . Tertio,haec conlideratio auellit a deleer
delectabilibus mundi. Exemplum ad bilibus hoc in vitis patrum, dixit senex quida, mundi.
186쪽
'I De consideratione poenarum. I73
quod nutrix eum ablaciare vult puer u , S a dulcedine lactis auertcre, ponit aliis quid amarum in mammilla : qu d sentiens puer,rctrali tur ab ea. S: c & tit,adiunge amaritudinem in serni delectabili. bus mundi, S retraheris ab eis. Iob 5.
Nunquid gustare poterit, quod gustaruaffert mortam λ quaiato magis si asserat mortem amarissima ideo dicebat sponsa Christ. Cant/. Ibo ad montem my rhq. Descedit quippe in vallem myrrhq, qui descendit in amaritudine conscientiae suae. Ambulat in campo myrrhae que affligit tentatio huius vitae.sed conscendit in collem myrrhae qui considcrans poenas pu gatorias , timore compungit ut & dolore. Sed mons myrrhae eli in is aestimabilis amaritudo mortis aeternae. Vadam igitur, inquit sponsa, Vt pauea.
Vadam, ut caucam. vadam Yt euadam.
vadam ut lugeam. non periunctoria prς- libatione: sed crebra cognitione ..Vnde Psal. 13 .Fulgura in pluviam secit. Timor quippe poenarum inferni, sulgura ipsius convertit in abundantiam lachry. inarum. Nam lachrymae ille non ex amore,sed ex timore procediit:propter quod si quis conqueratur,quod lachrymas habete non possit, oculos suos aperiat per considerationem ad fumum inferni, de
ad ardorem eius, dc ad vehementia vcnti Aquilonis: a quo pandetur omne malum : tunc sufficienter materiam lachrymarum hauriet. Quarto,valet ad reu candum a uia perditionis: via enim me catorum est tenebrosa. Prouerbiorum A.
Et ideo non vident pricipitium ad quod ducit: Sc ideo perambulant illam viam,
quousque corruant in locum perditio nis , iuxta illud. Eccl. 1 t. In sine illorum inseri,dc tenebrae, dc poenae. Cum autem
incipiunt illuminari cositando de s ne
peccatorum, avertunt ic de illo praeci. pitior& trementes recedunt ab illa via. exemplo David qui dicebat. Psal. I I 8. Cogitaui uias meas, dc conuerti pedes meos, in testimonia tua.Vnde in aliquibus regionibus consuetudo eli,q, latrones a rupe praecipitantur, vi in casu per lapides penitus confringuntur.Sed anto quam veniat latro ad crepidinem, pom-tur velum ante oculos, qui si videret I ci horrorem de profunditatem , pr uspermitteret se vulnerari, Sc ος ulos extrahi, quam se in praecipitium daret. Sic ante oculos cordis ponit diabolus vel si, scilicet dclectationem in temporalibus: ne putei in emalis consideret prosunditatem dc acerbitatem p narum. Si enim poenam gehennae considerarent, potius permitterent se excoriari, quam culpam Cmortalcm pe pcitare: δι ideo cessare deinbemus a peccatricosideratarina sequbii, Se ei debita,quia Iob. tr. Si sum nutoro,idesi si expectauero me emendare, vel conuerti,infernus domus mea est. Lupus enim timore canum ouena dimittit: &auis timore lapidis,vel sagittae viridem ramum, aut etiam timore laquei granum deuitat: & pisces timore hami, escam contemnunt et & tamen pauci
timore eterni supplici j, peccata relinquunt in hoc bestiis deteriores: de hoe est quod dicit dominus Mat. Il. Cecinimus vobis, id eii vitam aeternam pro nusimus, de non saltastis, idest non apis
plausistis, vos a terrenis eleuantes, sicut qui saltat. lamentauimus uobis .i. lamentum aeternumciunminati sumus, Sc non
plorastis, id est secundum glossam planctum p irent ignon fecistis . Quinto, valet ilia conlideratio , quia est occasio homini ponendi se in bono statu incita num ori do ipsum ad penitentiam agendam in iura apissenti. Cum enim peccatorem o PQr erat uteat, vel qternam penam sust mere , VH n. yenaprquentem dc transitoriam, quis cogitas tam is ad conditiones utrarunque pinaru, non serni. pr eligeret sustinere hic quam ibi, nisi ψst iii sensatus t Propter quod dicitur Abac. 3. Ingrediatur hic, scilicet putredo in ossibus meis,de subter me scateat, ut quiescam in die tribulationis, dc ascedam ad populum accinctum nostrum .dcIob 9. Dimitte me domine, ut plangam paululum dolorem meum antequam uadam,id est potius eligo hoc, quam illud dc sic peto fieri. Exemplum ad hoc de quodam scholari delicatissimo, qui B
nonis commorans in tantum refugiebat statum poenitentiet , quod nolebat ad sermone. uenue, uel aliquid audire lo
187쪽
qui, quo moueretur ad ingressum relin ionis. Factum est aute ut quidam prς-icator compatriola suus & familiaris, visitaret eum in domo sua. Cum autem ingrederetur cameram eius, ipse timens ne vellet ei pridicare;dixit. Frater adquid hue uenitis s Si uultis mihi loqui
de Deo, non curo audire. Si uero de aliis negoti js,bene veniatis. At ille. Magister habeo uobis loqui de quibusdam
negoti js. Et ex quo non uultis loqui de Deo, non propono loqui uobis nisi delicentia uestra. Tunc recepit eum ad loquendum de illis negoti js. Cum autem huiusmodi uerba & rumores essent finita, & frater uolens recedere, uidisset delicatissimum lectum & pom possim in quo iacebat, dixit illi. Magister, date mihi
licentiam dicendi uobis unum uerbum de Deo. Ille uero, licet cum difficul. tate, concessit u Tunc frater ille Magister obsecro, ut hac nocte dum intraue ritis lectum uestrum, cogitetis qurm te Ctum habituri sunt in inferno, qui hic pqnitentiam non agunt. At ille. Quis Iectus erit ille s Respondit frater. Esaias
dicit.Subter te iternetur tinea : de operimentum tuum uermes. Post lige verba.
discessit stater. At ille in nocte scquenti recordatus uerbi cum esset in lecto, non potuit dormire , cogitans de illo lecto inferni; & in tantum praeualuit huiusmodi cogitatio in eum, cppost modicum religionem ingressus est. Vnde de de Fulcone Massilie.legitur, quod
eum esset primo ioculator, c pit cogitare,o ii daretur ei in penitentia, φ sem.
I r iaceret in pulcherrimo lecto & mol: ita quod nunquam pro aliquo inde recederet. Si non posset hoc Iustinere, quanto minus in pgna inaestimabili in serni s Et propter hoc factus est mon
chus magnus,& deinde Massiliensis episcopus .i Quod issimiliter conliderans Dauid ,ad pqnitentiam mouebatur: dicens. Psal.7O. Quantas ostendisti mihi tribulationes multas N malas, Sc conuersus vivis calti me, S de abystis terret reduxisti me. id est de periculo caden. linabyisum. Haec autem considerat lona Ouit eremit m quendam ad alperrumam penitentiam, quam agebat in pro
ianda eremo ea quo cum quaereretur a
quibusdam qui eum inuenerunt: cur se ita interficeret. Respondit. Tot uxlabor vitae meae, non est idoneu πυ- parari ad unum diem tormento tu, quae peccatoribus in suturo seculo praeparantur. Haec in uitis patrum. Haec etiam consideratio n ouit Petrum eremitam ad poenitentiam mirabile .de quo naris
rat Gregorius p eum esset secularis, Scquasi mortuus, inferni supplicia vidis.set: Sc multos huius seculi potentes ibiisdem, de se cum illis ibi debere sub me gi. Astitit quidam choruscus subito,&perhibuit dicens. Egredere & vide squaliter amodo sit tibi vivendum. Qui
Iurgens haec narrauit: & tanta postmodum p nitentia se afflixit, ut si lingua
hoc taceret, pinitentia & conuersatio
clamaret. Et ideo si sepe quiescere non Medita potes in lecto molli, &,camera parata, tio& suauiter redolenti. Si non potes per sim I horam modicam, febrem sustinete. Si per pa- non potes tibi dictam iniuriam perser- nis inferre. Si non potes alterum in maiori h
nore respicere. Si uis tantummodo hie habere tibi placentia. Considera quomodo pati poteris inferni tormenta, ut semper videas inimicos tuos, Sc audire eorum opprobria, & irrisiones, dum te uidebis a societate sanctorum turpiter expelli. O quomodo p nitentia huius m udi leuis erit: si quis omnia illa in me. te reuoluat. Sexto haec consideratio confirmat hominem in bono facit enim aperire oculos, ut uideant homines bonum, quod prius non viderant. Unde cingr- Gregorius pqna oculos aperit,quos cul- ni rpa claudit. Nec solum hoe facit cum in bona fuerit experta, ut patet in diuite Epulo hune qui diuerterat oculum suum a Laza- ternas m : immo etiam, si fuerit oculis consi. con sederationis diligenter inspecta. Dicunt r-- paenim naturales, φ dormientes fulgure percussi Inueniuntur liabere oculos apertos . Si e qui dormiunt in peccatis, cum huiusmodi fulgure in mente percutiuntur, per considerationem debitam : lla
tim aperiunt oculos ad videndum bonum, S illud perficiendum.Sicut enim collyrium
188쪽
De tonsideratione psnarum inferni. I s
collyrium clarificat oculum,sic & con.
sideratio in sernalium tormentorum: νι de Iob. II. In amaritudinibus moratur oculus Incus. Illius enim oculus moratur in amaritudine, qui diligenter con-sdctat amaritudinem gehennalis penae. Et per huiusmodi amaritudinit conside. . t rationem, recuperat amissam visionem.
In signum cuius, Tobias sellis linitione,Vilum recepit. Tob. i I. Nihil enim hominem in bonum magis confirmat , quam huius mortis timor. Unde Eces. 17. Nisi in timore domini te tenueris, cito subuertetur domus tua. Exemplum ad hoc in vitis patrum. Fuerunt duo, scilicet vir & mulier:vir sanctissimae vitae, sed infortunatissimus in mundo, in- tantum, ut etiam in morte cum deberet sepeliri, tanta suit pluuiae inundatio, quod vix potuit multis diebus sepeliri. Uxor vero econtrario pessimae vitae : sed sertunatissima . Factum est autem, ut poli mortem utriusq; filia quaedam qua habebant, cogitare caepit cuius vitam Exum imitaretur. Cum autem suggerentea im carne, aliquantulum inclinari cspisse en Tridi ad imitandum vitam matris: facta est in ectasi. Et ecce ostensus est ei locus amenissimus in quo eum vidisset patre inter alios beatos: occurrens ruit in amplexus eius,rogans ut eam secum ibi retineret. At ille , non potes hic modo remanere: sed si duxeris vitam qua ego duxi, tandem huc venies, & eras semin
per mecum . Mox autem auulsa ab eo,
ducta est ad locum quendam , de quo G deorsum respiciens , vidit matrem in, horribili tormento : quae respiciens seria sum, & videns filiam, c pit eiularescclamare dicens . Filia, vide quid patior
propter immundam vitam meam . Recordare obsecro, quot dolores propter te sustinui, Ss quid potes adiuva me. Ad haec verba illa commota compassi. ne , ad se redit gratias agens Deo super his quae viderat: & tunc:consrmata est ad patri Eandum, timens illuc deduci,
ubi viderat matrem: & sacta est mulier sancta & magnae abstinentiae. Sic& Psalmista qui dixit. Psal .i7. Omnia iudicia eius, scilicet condemnationis maloisi,
in conspectu meo & sequitur & iusti.
tias eius non repuli a me. Propter hoc. s. seci fiducialiter omnem iustitiam. Sie etiam in libro de dono timoris legitur de alia muliere. Cum enim quidam
eam adamasset adulterino modo In peccato suo subito mortuus est:pro quo cuipsa multum doleret, & desideraret sci- .re de statu suo : Cum aliquando sola in lecto iaceret, apparuit ei ille adulter,
pro quo erat solicita, totus ardens ut serrum candens & ait. Vide qualis sum e terius,& ecce cogitare poteris,quamliter nulli est propter peccata mea inteis
nam ardentem quas metallum bullies :cuius ardor terram videbatur combur
re , & penetrare, & subintrare, qui post hoe disparuit ulla ad haec perterrita, ita
conuersa est, & tanta penitentia sese onerabat, ut omnibus grauis & importabilis videretur. Septimo, talis me- GAr ditatio est materia gloris candi Deum: eas Dei. sicut iustitiae quae fiunt in regno in pati- qui hic bulis, sunt occasio benedicendi regem. aeternas Vnde dicunt turbae. Apoc. I9. Laus, & p rna 'gloria, & honor, Se virtus Deo nostro, penta. . quia vera iudicia eius sunt & iusta. Si e David dicens. Psal. I 18. Confitebor tibi in directione cordis, in eo quod didici iudicia iustitiae tuae . Laudabat enim dominum corde directo in eum, eo Ppraecognouerat ipse iudicia terribilia eius. Octauo expellit acidiam mihi l. n. Accidia enas & pqnitentias praesentes reput, expellι- re facit, quae ad comparationem eius ni exhil sunt. Vnde Ber. Vigilias times de conside- ieiunia, manuumque labores. sed haec ratione leuia sunt, stamnias perpetuas meditam p rnarati. unde in vitis patrum,dicit quidam im inferni. nior frater seni. Quid faciam pater, quia sedens in cella acidior s Respondit senex, nondum vidisti sutura torme
ta , quia si illa posuisses in m de tuo, &es et cella tua plena vermibus usque ad collum, sustineres patienter,& non acidiareris. Sicut enim cum imminet naufragium , omnes apponunt laborem ad exonerandum nauem : nec est ita ins mus aut debilis, quin pro posse manus apponat adiutrices. Sic timor inferni di
189쪽
ligentiam adhibere sacit ad peccata deponendum, restituendum, & bene agendum:& latrones ex i flentes in terra comitis nostra repimendum,& super eos vigilandum. Psal. r is. Consge timore tuo carnes meas a iudici js enim tuis timui Nono haec meditatio contemnere facit praesentia omnia. unde Eccl. t t. Et
si multis annis vixerit homo: R in hi omnibus laetus fuerit, meminissἡ debet
tenebrosi temporis dierum multorum, qui cum venerint, vani tatis arguentur
praeterita. Exemplum in legenda beati Ioannis euangelis et : cum quidam diuites ad p et dicat onem Ioannis omnia dimisissent: & postea ui dentes seruos silo in gloria mundi; beatus Ioannet sacto auro de virgis S gemmis de sabulo, re. stituit eis omnia. Cum autem quidam
iuuenas per eum resuscitatus, narrasset
eis de gloria quam amissi ent: de de studiplici js quae eos expectabant: Illi iterum redditis gemmis & auro , Omnia contemnentes, redierunt ad paupeitaten prius assumptam. Quis enim debeat de se, vel de aliquo alio curare, si in fine illis tormentis tradi debeat s Idco eo. Dei tantur in infernum omncs gentes , que obliuiscuntur Deum. Psal. 9. Melius enim est in praesenti vita, per consideratione in descendere ad inseros : quam hominem ascendere ad c los, id est ad honorum cclsitudinem per considerationem : excmplo Luciferi, & suorum complicum . Ait enim. Ascendam sua
per c los, S smilis ero altissimo depinribus autem dicit Psal. Ios. .Ascendunt usque ad celos : sed sequitur, & descendunt vique ad abystas. De primis vero
scribitur. I. Reg. 2. Dominus deducit ad inseros per considerationem,& reducit. Sed sicut huiusmodi meditatio cedit ad bonum electo 1 una, ita cedit reprobis ex eorum in rinitentia ad praue malum. Roman. 2.Secundum duiiciem tuam iator 1 mpem ton thesauri ras tibi iram.
Exemplum G ego .in dialogo. Quidam nobilis ciuis Rc manus, nomine Stephanus , defunctus suit apud Constantinopolim Mn mane cum deberct sepeliri, surrexit,& retulit mala de inscrao quae 3 i. derat,& e. Noe autem nocet eis,quia ubi 'deberent credere & timere, ista non cre. dunt, neq; timent: daemonibus deteri res . Nam daemones credunt Sc coner miscunt. Exemplum de sancto patre, Daem qui tentatus quaesiuit a daemone curim nes eurtaret eum, cum supplicium eius augerm nos tersetur. Respondit daemon, quia sciebatiu- tem. dicium non esse venturum. quousque impleatur numerus electorum :& ex hoe
volebat prolongare iudicium, ne ita cuto veniret elu, supplicium . Duae viae quadrupliciter disserentes e quarum altera ea in principio facilis, dissicilii vera in sine quia pliciter: alte. amem contra discitis in principis fatilis in sine: ad euius ascensum tria requiruntur iuuantia , c duo Him tantia, quid sit declinare ad dexteram, cr quid adsint Aram. Cap. XXIX. Via vero periculum est icndere ver Ius illam domum in sernalem, qua dei cripsimus horribilem: expedit cognoscere vias, quibus itur in illam, S eana conditiones: ut fugiantur,& ad viam paradisi diuertamus. Sumus. n. in hoc mundo, quali in bivio: ubi duae viae sunt. Vna tendit in ciuitatem Babylonis, quae est ciuitas perditionis. Alia tendit in Hi eiu Esalem supernana, in qua est visio pacis. Eqautem duae viae multipliciter differunt. Primo, quidem ut dicit dominus, Ma thei. Lata est & sipatiosa via, quae du--ι,-cit ad perditionem; quae ideo di lata ut fernii vult Chrys Homilia. 3. super Mat. quia tacuria illa via non est intra regulam veritatis & catur. disciplinet concluserambulantes in ea, quod debeant agere, hoc Mur, sed quod
delectat ideo in ea ambulant holes ride tes,& gaudentes.& comedentes. Cu. n. quis introierit in eam prout vult se agi trnec coangustatur in aliqua parte, ita ut delectet eum ambulare per eam. Et ideo multi ambulant,quia multi suas sequuntur cocuplicentias. Homines .n. ut vult
philosephus. I. Topi. 3. Pluribus sunt mali, di in paucioribus boni: quod ideo est ut vult Augud ut exerceant bonos. Si enim essent plures boni, quam mali
190쪽
iam non auderent exercere bonos . plures enim sequuntur turbam , ut faciant malum. unde Eccl. I. Stultorum infinitus est nummis. Ad hoe exemplum
Rathboldi Phrisonum ducis.qui ut resert Sigis bellus)praedicatione Vulitanni Episcopi,ad ho ad ductus. ut baptiraretur: cum unum pedem in lauacro intinxisset,alterum pedem retrahens: i terrogauit, ubinam plures maiorum suorum essent in inferno, an in par
di sis: S audiens plures esse in in se no ; intinctum pedem retrahens ; Sanctius est, inquit, ut plures quam pauciores sequar ς & ita ludificatus est a daemone promittente et , quod te
tia die abhinc incorruptibilia bona ei daret; qua die subital& aeterna peri RVia pse morte. Sed via paradisi ut ibidem diei tradisi dominus arcta Pst; immo dominus illa eur H viam perambulauit, habendo in cruce pedein sub pede; ideo autem arcta dicitur ut vult Chrysest in loco allegato
quia illa est via iustitiaeque intra regu lam veritatis & disciplinae in elusa est, R ambulantes m ea, non quod delectat faciunt,sed quod debent; ita ut quandoque piniteant, qui eam ingrediuntur. In ea enim ambulant tristes, lugentes, &ieiunantes, ita ut diceret propheta Da-E uid. Psalm. 72. Mei autem pene moti
sunt pedes; pene effusi sunt gressus mei,
quia zelaui tu per iniquos, pacem pecca- . totum videns. Ideo duo calcaria nobis . adhibentur ad pungelidum,& stimulan
' π dum nos, ut per illam viam arctam inceλὰ .a d Rinu ,-secudum Augustinum suntari su/- .m0r diuingiustiti , & timor in sernalista '' angustis quae duo necessaria sunt. Alias,
si equus noster uno calcari pungeretur , ' S non alio; nee recte, nee secure incederet, quia sine timore quandoque generatur stulta pretiumptio, Sc sine amore desperatio . V nde Gregorius. primo moralium . Cum quis solo timore bona agit, a malo pamitus non rec dit, quia eo ipso peccat, quo peccare
vellet si iuste potui siet. Inde est quod
propter huius viae arctitudinem, pauci per eam gradiuntur, ita ut videatur de .icita via, ct male tritata. Tlum I. Viae
Sion lugent, eo P non sit qui veniat ad selenitatem,supple paradisi. Quia uero
via ista stricta est, ideo eaute ambula dum est i ea, ut homo videat ubi ponat pedem amoris sui. Rugii. Pes animae amor est, qui si rectus est, dicitur charitas si euruus cupiditas. Sicut enim contractus ire non potest ad sanctum Iac bu in se qui pede istum non habet, non potest ire in citu. Ite quin via ista arcta est, timendum est illis valde, qui latam
habent conscientiam. Lati enim currus, incedere non possit ni per uiam arctam.& ideo cum conscientia eorum sit quasi quidam currus magnus de latus serens eos ad terminum suum, timendum est talibus, ne sint extra viam istam. Et quia illa ducit in coelum ; timendum est, ne pes extra ea ponat. Nam invia alpiu alta, si pes exeat viam,statim cadit in abyssum.Sic homo in infernum, si pedem amoris extra illam figat. Secundo dissse Via prunt, quia via inferni est via obliqua. se fisi a
Serpens enim,quasi semper tortuo Se in' Oblioua.
cedit, ideo serpens ille antiquus, qui et
vocatur diabolus , primus ad inuenit illam uiam tortuosam & obliquam, uana sui sequaces imitantur. Iuxta lud Psalm .i l . in circumitu impij ambulant, quam sapiens sibi difficilem
aestimabat. Non tam ad cognosce dum,quam ad gradiendum; cum inter tria dissicilia, unum dixit esse viam colubri super petram. Sapiens enim quam cito se sentit in uia obliqua, tam cito se conuertit ad rectam ; eo quod quanto diutius ibi steterit : tanto a termino longius declinabit . Ideo debemus cauere, ne intremus huiusmodi uias, sicut Psalmista dicebat. Psal. ii 8. Ab omni uia mala prohibui pedes meos .Et audire Hieremiam praecipientem . R uertatur unusquisque a via sua mala. Via ρο- Hierem. I 8. Contra malos qui eas no- radisi essiunt dimittere, cum tamen se sciant a recta, recta uia diuertere; contra quos Hier. tendit aa. Quia uilis facta es ninus, iterans de ιris
uias tuas . Sed uia paradisi recta est. magii gEsaiae.16. Semita iusti tecta est, re- a posectus est callis iusti ad ambulandum. Hra . Formicae enim sibi rectas uias, ta fria