장음표시 사용
161쪽
Im quomo. eci ad cetera animalia pertinete' iuris. pertius di
IN prima tabula omittitur Ius naturale, quod nostri primaruum appellant & ad
bnita eligiti peti inet, S: homines stimul: hoc verb non intelligo vulgarem sensu, Mappetitiam. d educationem liberorum,& amorem in eos; videmus enim cetera quoque animantia et huius peritiam tuos μυροι, id est,esse in quadam admiratione Institiae Iane nari em.se ramis, poli principium ita: vero in uire accipit m verbum, censeri, a id alios Auciores. Naturale ius homini ingenitum est,etiam quod nostri appellant seclidarium, ideo non possunt ierat alti. Reperitur de aliud secundum Ius gentium, quod non est natura homini innatum , sed non est onapino praeternaturam: sed ea praeuia inductum hominum usu, ut em
' ptio,iocati Mati tuum societas de sere omnes contractus. Ius illud gentium quod aliquando est priuatum. l Videndum, quomodo hoc magis ad Jhu'scipia, Se collagi , quam ad alios pertineai,cum sit omnium gentium. Iuris gentium lex principis, aut magistratus vix esse Potest, cum plerumque sint haec propria aliquorum populorum non omnium gentium. linus singularis lex, aut priuilegiunt, beneficiumve sub iure gentium esse poterit. Idem de consuetudine, praesertim municipi j, aut collegij,quae sub Ciuili iure uidentur comprehendi,ut opponit Iustinianus Instit. de I ure ira turgen t. de ciuili. Forte,ut bimembris sit diuisio diem admodum quaelibet eise debet, pssint diuidi ita. - . . c omni uin animantium. l l i
bi dicatur, omnes populi legem aliquam habent, ergo lex Iuris gentium est. re-ispondetur, habent, idnoqeatri,quae illius est populi,nam ciuilis est, ut in Iure intelli l
In Secunda Tabula Naturalis tantii m filius est paterfamilias, quia non est in pa- ltris potestate, frater, me, &c. Sunt innumeri ex agnatis, patruus patruus magnus, patrueles,& plurimi alij uidem ex cognatis. idem in assinita trivi vitricus, de alij. Ap paritores autem cohortales, e lictores sunt idem. Scribae item, de Notari j, Actuarij-:qile,Grammatici, ac Dialectici. Augustales t hoc delerem quia non est inter gradus harum dignitatum: Et Persectissims adderem Egregios,qui erat ultimus dignitatum gradus,de quo Lactan tius , Cassiodorus,de Iura. In Tertia Tabula. Bona, peculium, etiam corporalia haec sunt. l Homagium addi poterat, Em hyleusis de illis similia. Reditus. I Hi sunt corporales, si vero intelliguntur, qui selidi Domino dantur, ut quandoque contingit, id erat exprimendum. Et sequentes subdiuisiones pollent omitti. Facta intelligunt Iureconsulti, quae in laetendo consistunt, ut scribere librum , aedificare, it huiusmodi, vel quae in non faciendo consistunt, Institui. de verborum Obligatio. in Iure. sub rebus continentur contractus, iustamenta, delicta, S: obli E
In Quarta Tabula est. Ius ortum ex conuentione, nec in secto consistit, L. de actione, de Obligat. primum ad pollicitationes. Pollicitatio non est conuentio. Duae sinu contrachium stacies, negocium, de creditum: id non admittitur. creditum enimna scitur ex contractu, qui versatur super negocio sed ipse potest dici negocium. At non omne negocium est contractus, qui distinguitur a testamento. Nec testator contrahit cum haerede, quia reuocare potest testamentum, sed est haeres, qui adeundo haeredi talem quali contrahit cum defuncto,& obligatur creditoribus, de legatariis. Dinnatio causa mortis cst gratuita,quia donatio; de potest reuocari. In
162쪽
De Iurisprudentia. Lib. XIII. IssIn Quinta Tabula liberatio, legitima, quae satisdatio. JHaec est mera obligatio,quia
In sexta Tabula litis conte satio est secundum Doct. v bi reus respondet prinei- pali petitioni acto iis in l. I.C.delitis contestat. Probatio dubia,ex iuramento.JHaec non videtur venite ex iuramento, immo iuratur quia non probatur. Et haec quidem Pancitola.
conscriptorum serum, Moraemem miserens. Caput XXII.: Iura & leges. B - l Mastili ratus.l iudieia publica.t Publicum. Publica autem sunt
rimis Genera Militia ruit, Est Cinitates. aute ius.1liud -ptiuatum, quod sneuli habeat,aut
Parentes ac liberos. Dominum & setuum . Patronum & liberum. Tutorem & Pupillum. Curatorem N adultum. Dominium.
l possessio . In rebus, ut sunt via,fiuctus.
Miruitutes, & smilia iura. Ius ciui
et editates et i cum suis actionibus. Lue viis , b Leeita,& Fideiaomtauin suu λα-ibus,ra teliquis speciebus. - Acqui
qsunt aut Causas iuris, .elut sunti Donationes sucap iones. ovem,&nomina εtractu obligatio ,
. , ut est o Comodata. Depositum. pignus. erbis,ut sunt,uerborum obligationes,qui csi suis to , qui speciebus,& assinibus reis fit, aut mediis tractantur. Litteris HEmptio &M., Loeatio & eod. Consen societas.la vi est Mandatum. Quas & innominatαHisce accedunt e tractus eoru , qui -sunt in aliena plate,cu suis actionib.
Maleficior Rapina. , Horam item species, cetit est Damnum. 1 actionu adfinia remedia. - iniuria.
θ Capiti, diminutio. captiuitas .l inibus aenunt duo Tituli genera de verborum significi-L tione, di de Regulis Iur s.
163쪽
Eu Nes cur superior tractatio de Iuris uddntia non unam mesiodum complex si - MPmaertur item Mea, quae a probis Vtris prudcnter quWi, et et dubitari potuerunt. Cap. XXIII.
. n ondendae Bibliothecae meae ea ratio suit, ut methodus, pietas, de usis me . hane biblio- . liorum lituorum traderetur; Vitaremur autem, qui labe aliqua, aut naer hςς- η ς sthus essent aspers; Id quod initio uniuersae Bibliothecae praefatim tum vero libri non recensentur in ipsa Tractatione de Iutisprudentia, ii ex probatioripus Catholieorum Auctorum catalogis seligerentur. . Methodum quoniam non eandem omnes tenuerunt, silae prisci, siue recenti a
c vita rex, sine qui in Italia, & Hispania, siue qui in Gallia, Germania,& alijs Regnis i
deolint, nec ipse quoque unam attuli, sed qua quaeque Academiae meliores antiquι tus, aut nouissime via sunt. Quod cum praecipuE neeessarium esset, iccirco non tam, quae ab Vltramontanis, quam quae ab Cismontanis usurpata est, conatus niminnuere; & quidem cum nullius iniuria , Iaude vero eorum , qui etsi linguam Lati nam,& Graecam,vςl aliam minimε calluerunt,commendati tamen a me sunt tamquaperacris ingenii,& Iuris prudxiuiae icientissimi inuemadmodum de Accursio factun Iii ruper tos aliquos alios non nominaui, quod cum haereseos suspecti essent, erant in Bibliotheca Selecta roticendi, nisi prius si uisent ab Ecclesia emaculati,&concessi non o mi sicuti quoniam hoc saetiim est de Mynfingero, ac de alijs quibusdam,ideo eos non ta Ccui. Si quid ex Gribaldo est depromptum, non ut eius, sed ut nostrum, iden a v tholicis variE, ac sparsim antea tradatum repeti j nausea ratione,quam in praefatio ne tortiis operis attulimus. At quoniam aliqui eiusmodi libri de ratione studendi Iurispilidentiae aliquas utilitates habent, ideo rem potius quae bona esset,quam nomen iudicatii proponetidam, ne quid quorundain Auctorum nomina, aut suspicio rei I puIncommodarent . , re Ouon am vero fons Iurisprudentiae est ipsium eorpus Ciuile suas in partes cilirdilia is ετ butum ;cci reo attigi quonam modo in primis esset intelligendum, ne laboraretur m ' P- oui ipsi, eonteκtu; aut ne hoc Omis ,glossis tantummodo inhaereremus: nam ec in ip Theolcioia, qui Scholastico Auctores nimio plus volutarunt, Divinam ipsam Scripturam, quae Scholasticae Theologiae basis est,omittentes, haud prosecere, quantum iecit' lasent,isi utramque scdulb suissent amplexi At cum GaIli, Germani, Poloni Iurisprudentiae,quae ho modo traditur, Iluen- tisis operam dent, ieeirco tradenda erant, quae ab ipsis erant declinanda, ne cum iu risprudentia impietatem haurirent, quam Septentrionales quidam suis hac de re lcriptis insperserant. ouod si Vittamontanorum methodum conuelleremus, non solum Bathari voca- vute et remur,ac rudes; verum etiam nil ad pietatem proficeretur. Christiani autem homi ' Π Vpko nis est ine tanto magis religiosi vi,cum intent it, se debitorem esse Iapeentibu/, G pientibus, Cliristum in omnibus curet lucrifacere: Quod certh, qui non versati iuueextra Italicas Academias: aut in una Italia legum aliquam notitiam bausere,non ita secit E intelligunt, quantum commodi haec res secum serat. Quinetiam cum Uzr- εmani, & Galli, qui ad Catholicas Academias veniunt,sint plures; neque vero hi ve 'lint usitatum scholarum umorem, quo quaestiones longius expenduntur,rindoctarum autem lectio ijs magis arrideat, tentandum est, ut intra veritatis cancellos hoc modo inducantur,& ingenuam,atque auitam suorum Maiorum semitam etiam in Religi
ne Catholica terant . . . . . .
Praeterea non prose ribus quamuis Si praecipui viri, qui primas obtinent ea 2'ie 'cto , thedras, sibi quoque utilem istiusmodi tractationem lassi sunt sed qui ingresturi ub0 -μς sent sit hane legum quasi sylvani, sternitur via ; nec qui eam suis tractatibus com planare tentarunt, silςntio inuoluti sunt, quin etiam in fronte ostensi, ut sciretur, si
164쪽
De Iurispludentia. Lib. XIII. Pue,
A quid boni dixerint, Perex ijs a me esse delibatum, aut ab aliis posse decerpi . porris
suus cuique sensus,& bona mens sui tinec cuiusque illorum adeo malus est liber, quin ua quaedatri eonti heri Quoniam veth H Intisprudentiam spectat, nosse quo iure quaeque Prouincia viatur, aut Respublica, ideo variarum Rerum publicarum iura, quive de iis scripserint, radicatii. Neque veris hic meus tantummodo sensis suit, veru metiam Iurisconsul. totum,S ipsius adeo Aristotelis, ac v. Thomae Aquinatis multo antea suerat. OZ-- ut inquit Aristoteles nonum are disserentias positiarum , quot nam sint Respubo ei
θώot odis componantur, eademque cum prudentia consideraresimul oportet se leges optiamas I er etmemque Polla irarum congruentes, quandoquidem seges opinet ad politias accem. dare, Aut cir omnes accommodantur, non autem ὸ contraria Respublicas, ad leges, ac
A quae sequuntur. Sed ut Rerum publicaium notitiam illam necessariam meis scriptis inserui, sic summopere in omnibus adiutus sum ex ijs rebus, quae ad aequitatem n scendam, in rem conserendam non tam ex libiis, quam ex ipso usu percepi, atque inprimi ex Deo bonis conatibus aspirante hausi Atque ut eiusmodi plura a Theologis, & Nauatro deinceps, ad omnes actiones humanas dijudicandas necessaria existimata sunt, quae quamuis antiquitus tradita ab alijs, non tamen ad usum ab omnibus adhibebantur utque regulae dediscernendis spiriti is ad nostras interiorex actiones dijudicandas, utilissimae etiam sunt ad reliqua dignoscenda; clicet,qui ijs non utuntur,non eas magni aestiment sic pernecessarium existimandum est, quod hac de tota re dictum est in Tractatione nostra. Nec tam ut prole omena,quam ut teguli, quae praeire,&prosequi iudicia omnia debent, accipiendae Ant. C E thaec quidem ratio suit instituti mei. Ceterum, quoniam aliqui suspicari DLsent, Accursiun & reliquos eiusmodi uiros, ob paucos errores, minusque politum dicendi genus esse ablegandos, alij uerli nihil esse aduersus eos hiscendum utriq; haec habeant quae dixero: Primum equidesn existimo ho mn habendam esse mentionem
perhonorificam, commendandumque iudicium,& Probandam esse maturitatem; vGruntamen consultum non esse taceri lapsus, aut Emendatiores codices, ac typos non
indicari Et Patrum quidem aliqua,quibus ab Ecclesia inscieter dissenserant, iudicata reiectaque sunt,quae & eorum aliquis' ut S. inquit Augustinus sanguine ipso martyrii eluisse credendus est. Retractauit item magna cum laude idem Augustinus,quae olim minus apte scripserat: at doctrina, quacum Ecclesia consentit, recepta est,atque se uata. Et Sixtus Senensis sua in Bibliotheca Sancta operaeprecium censuit id quod P censuere optimi alii Theologi, ac comprobauit Ecclesia) si eadem Patrum loca, vel male intellecta, vel quibus ipsi aberrassent a scopo, ostenderentur. Itaque nulla Accursio, ceterisve illis viris iniuria insertur, si quida reliquis Iurisperitis erudit si adnatatum est quod minus rectε ob linguae, vel Historii aut aliarum facultatum eius saeculi inopiam sunt assecuti. Quin ijdem ipsi, & Accursius tanto libentius teri ab opatii bus poterunt quanto emendatiores sint. Id quod di in Iure Canonico sapienter sa- etiam est ab Gregorio XIII. Sanetie memoriae Polit. Maximo, qui, quod uniuersae Academiae Catholicae summopere optatant, Gratianum, & reliqua inaenti labore iusserit emendari. Iam quς aliquibus dubitatio citaria fuerat de Philosophiae studiis , num rufi ruadentis quidquam conserrent ita credetem statuendum, non solum Philosophiam, B verum etiam Theologiam Iurisperito maxim E prolaturam, nam quod inde verebantiaraliqui,nescientijs, ac disciplinis intellectus non assuetus , aut in litibus buaderet Sophistat vel materias de contractibus, Iudiciis,& postremis voluntatibus dedisnaretur ; isto timore libitrabuntur, si cogitent, non aliundE serme de contractibus, d , sexcentis oriri alijς controuersamisi quod aut Philosophiae ea pars,qui dς princi is humanarum actionum, deque ossiciis agit, percepta tecth non est , aut Theolcisia ignoratur, quae omnes earundem actiooum qualitates, atque ut cum Scholis loquar passiones equissima lance perpendit. Ac propterea factum est, ν hin pauci,
qui in Iurispludentiae studium illatis pedibus ingressi suerant,euaserint hescio quales:
habuerit,qus hie de aequi. rate tradiditi
logia Iimia consutio deacetaria.
165쪽
ntistonsulti Philosophia, de Thelogia
ratis stimis quot 3e quantis tibiis indi
geat. cap. .ne elemo uel monaehi. excom municamur
ationari, qu adsuilia quacumque sine
Expurgati aliquot lutis coalesu.
nimirum,qui ad suum ingenium negotia quoque Religionis traxere, potius qu*m v t A
ad veritatis normam sese componere voluerint
Quod autem alij putent, istos parum profecisse,arat studia sua non c5tinuasse,quod potiora illa studia prius amplexi essent,id tribuendum non est earum studiis disciplianarum sed aliis causis. Prosecto enim meliores Iurisconsulti, qui hanc optimam vi institerunt, Reipublicae suere perutiles, saepeque uno momento in Synodis,& in grauissimis causis plus profecere, quam qui omissis interiorsbus illis,contentiosum tali, tum ac sorense dicendi genu, secuti sunt. De Baldo, ut taceam reliquos, notum est quid e Philosophia commodi acceperit: De Bartholo item, quam sedulo matheri ta,& alias perdidicerit disciplinas. Quod s ob Theologiae, aut Philosophiae studia viles eret tractatio de contractibus,& eiusmodi alijs: idem dici posset de ijs,qui practicam Theologiam profitentur, quasi Theologia istis rebui minutioribus, aut ita st- Σrioribus incommodaret. At nec incommodat quidqu*m, sed pernecessaria est: α μ
Theologiae is est praecipuus fructus, vide qualibuscumque conscientiae casibus soli. dissimEagat.
Porro Philosophiam qui reciὶ discit, nouit sophismata euerterer quare non solum, quibus non ςst ingenium ad Dialecticam perdiscendam,ij hoc conuitio hebetudinem sit in tegeret synt soliti; verum etiam Lutherani, Caluiniani ideo sunt Scholasticis Theologis iniensissimi, quod experti sunt in Ulo genere pugrue sese cominus feriri, ut pri ,rsus elabi nequeant. At certE qui optimorum Iurisconsuliorum, qui Philosophiam, R Theolo iam didicerunt, Tractatu contulerit cum alijs,qui disciplinas iulas ignorarunt, videbit quam perspicuE, vere iuste tradiderunt, quae tractanda susce,
At cum Viri .prudentes consultant, ut studijs Iutisprudentiae ab Iutis copiosatri quisque si beat Bibliothecam; omnium nempe, qui Ius ciuile interpretati sunt, vel Tractatus, ei. coplitia edidere. ac Theologorum,ut Sancti Thomae, Bouauenturae, R i inard Augustini do Anc Gna, Meditiae, Dominici Sori, Iacobi Ledeimae: omnia iiciri. ous ilia, Doci' res Ecclesiae, ultramontanos Iurisconsultos,& alios libros ciriosos stiri Rousulto utiles habere cure , ut de quacumque re proposita, scribere, re sp indet , ad statuere possit: intelligiliat ijdem quantopere disciplinis illis sit incumbendi iii . Vix enim aliquis solidi quidquam responderit ex Theologis, quorum se se, voces, ductrinae ordinem non suerit primo assecutus Nec sata E, si quis mitteretur ad prouinxias longissim P dissitas ad paciscationes statuendas, ad principum foederaicienda, ad deponen a arma,ad prop*gandos fines, in quibus quidem prouincijs, nec tales Bibliothecae viis reperirentur,nec iuris eaedem formulae essent,ac milicia eadem, aliquid faceret desii tutus tot libris. CertE cum de rebus uniuersalibi is scientie sint, perque eas aperiantur sontes, E quibus ad actiones quasque discernendas regula: tr dunt ii in aximam sibi comparabit Bibliothecam,qui easdem disciplinas primδ ea te nus h userit,quatenus satis sint . turis rerum euentis di judicandis,quae propE innumera sunt, Deinde S: libros,qui de ijsdem rebus haberi possint ad manus, perlegaths aὸhib iis cautionibus,quas antea ollendimus. Atqui si alius dixerit, verendum esse, nequis Regularis in poenas canonum incurrat,si abdiscendi Ciuilis Iuris regulas prae scripserit,is conquiescet, si intellexerit; nil inde periculi existere. Errarent enim & Theologi,& Concionatores & Consessatij, qui plura quomodo iust E bellandum, a quibus rebus abstinendum: quomodo regnandum: ac in unoquoque hominum genere, quid requirendum sit,docent: licet ipsi nec
militiam , ncc alia munera exercere debeant; funguntur nimirum uice cotis exortes
ipsi secandi: pirans adminia valet. cum se necessarium sit p monere plurimos, ne in haereses Se impietates impingant. Et uero cum iam in Italia Molinaeus, ac plerique alij professorum,s: studiosorum mentes insecerint, certe ad Theologos potissi pertinet,' insonen; buccina,& proditores Ecclesiae prodant. Quae res secit, ut anno huius saecli ioctogesimo septimo a Magistro Sacri Palatii una cum Theologis, & Iu-
166쪽
A Inquisitio, & Academia L aniensis,atque Visitatores Sancitae Sedis Apostolice,aiit illorum Antistitum in Regno Neapolitano, & Siciliae, idem in aliis Auctoribus no
uissime praelii tetiner Quae tamen cum passim non habeantur ad manus, nec omnia typis adhuc lint data,quis neget ad pietatem Christianam spectate, ut de iis moneaatur Iuri lcon sul ti. & habeanti unde tectius iuuen tuti salutis iter cum scientia osten dant Sed & Consessat ij, ubi haec liquidius cognouerint, rectius ossicio suo iungentur t Nam Sc in aliquot Academrjς ipsi Iuris Prosessores hac ratione admodum adiuti sint r I umoribus autem, qui alioquin in eosdem errores praecipites ruislant, hac praecautione,& expurgatione consultum est. -it An ver c quae de Iustitia,& Iure dicta sunt a nobis ea relinquenda Theologis sui se mi, lubitari poterat. Sed dubitationem exemit necessitas, atque utilitas, qua sue. The ' S tant prsmonendi animi adolescentum, ut scirent, unde i ita facilius, ac securitis desim i'ia is usi merent. Maxillat enim momenta est, si antequam ad molem illam legum tam vastam tia talute di accesset int,id quod do Iure, ae Iustitia dictum est,perceperint. Ac quidem sunt mula eμ 'ta, quae ad Theologos pertinent, quae ab ipsis accuratius perpensa attinent tamen ad Iulii prudentiae Professores,& Auditores. Iuris enim peritos Christianos cupimus, ta quid riis, Sciustitia vera sit intelligent ex , Praeterquam quia, cum apud Haereticos, aut fluctuantes, vel apud eos, qui Italicum studiorum morem haud sequuta tur, bili Auctores Catholici, & Theologi non proponantur; studia verb haec magnopere iuuen ii Clitillianae pietati, & animarum saluti quibuscumque rationibus con
At cum videri possit, quoniam prodierunt in lucem pleraque Dictionaria Hotoma C ni, Spiegelii,& aliorum; quibus,quod obiciarum in Pandecti in Codice, in Noueb n a.A., .lis, suerat ab Alciato, S aliis declaratum, κl planius explanatur, idcirco non esse,quod tum nossis. laboretur in nouis illis Ioterpretibus adhibendis: sciant, qui haec cogitant, eorum se ficisti ad vis nὰ mentionem anic laetam esse,sed ita, ut inspersa erroribus illa Dictionaria agno. USUS sceren tur, quada quidem ab Haereticis fuerant evulgata, sed neque ii satis sunt Pandectam seni ui eruerulo; nisi quis se putet Latinae aut Graece Linguae vim, aut facultates,psas posse perdiscere ex Cales' mo, Se Lexici stamu Praeterea vari; idiotismi Iurisc.-1ultorum; nec ido in omnium stylus,cauli, a tem diueris,cur ederent responsa, vel Im peratoribus reseliberent;connexio autem a Triboniano, de eius socijs plerumq; comcisius factarx pluribus, historisque de reliqua eiusmodi, aliud quam lola requirunt Dictionaria ad Pandectas, cetera intelligenda. Quamobrem optime Guido Pancito D iacensuit una cum optimis huius saeculi Iurisconsultis, Cuiactum m ijs, qui ad Ius CurACavs Canonicum haud pertinent, perutilem esse ad legum ciuilium sensum altequenduini ac proinde legendum attente, uti & alios quosdam, qui antea hoc in generc labor Canoni mrunt, si quidem nulla in iis fuerit labes . . reisdu,-ia De Chronographijs autem,quae ad Iurispriidentiam habentur necessariae, quaeve 'Spiegelio videntur adiunctAis qui secundi nostra huius libri XXII. caput legeriti
intellige quid de Chronologijs, & Chronographijs uerioribus censendum sit.)Et eomiti. - γε
vero, quoniam putatio temporum non ad solam iurisptrudentiam, sed ad Diuinas cessuia.' inprimis lueras, atque ad ceteras pene omnes disciplinas, & historia in uniuersam spertinet, idcirco ei tractationi dandus erat locus certus..Quin & ibi recensentur pret
ter alios Contius, ac si qui alij in ea laborarunt: deque ijs optimorum iudicium ex-E positum est .
De Connano autem, cum sententia de me exquireretur, paucis respondi: nempEme, quamquam ante uiginti annos in Galli,s non semel de illius opere, a et metho- n, do, meo iudicio dissidens , Iurisconsultos doctissimos , quid de eo sentirent consul. Auctori, i
Dissem, si leni o tamen data opera praeterhsse. Silentii mei causa fuerat potius in ethodi vitas,&quod ab ij qui Italica frequentant tribunalia minus existimatur utilis ad quaestum,& ad tribunalium viam, quam quod umqua viri illius ordinem, stylum, ac redactas ad capita materias. improbare potuerim : citin fortasse ad eandem inii Bibl.Selectae Sectio Secunda. O a methodum .
167쪽
methodum aptari Academiarum ratio docendi posset, resectis quae in immensum ex A
crescunt quaestionibus,& quas vocantὶ allegationibus. Quaesitiere alii, cur Commentaria,& Tractatus Culacij, Duarent, Viglij, Conna. ni, Se similium, Iudices, utique,& Advocati etiam in Romana curia non legant: secus vero Callanaei, Tira quelli, Corasit, Se similium a di excepto Tractatu depraesumptionibus, nemo Alciatum verset. . Sed responsum est, non ob Italos, tantum, sed & ob alios Bibliothecam esse condbtam . Si enim isti in Italia non leguntur leguntur alibi,& quὶdem cum fructu nostra tes autem non sunt in tanto usu apud illos. Scire alij cupiebant, utilius ne sit, alicui Interpreti esse addictum, an passim omnibus , & quaenam ratio extet, illos inuicem conciliandi. A t responsum est, primo id pertinere ad eos, qui clauum Christianae Reipublicae tenent: quod tamen propior, Stionem temporum, Mundique dissicilem statum uix sperari possi t.bDeinde securim esse apponendam ad radicem: balbariemque& sitim pecuniae ablegandam :ileges item in sonte percipiendas : Catholicam vero Religionem hauriendam, ne,dum i ges Ethnicorum addiscimus, Christianam dedisca iuus. Sane vero quod ad conciliandos Doctores pertinet communior pars sequend*ςst, de quacum dubitatur, rutiones aliae, & peristases affirendae sunt, quibus veritas constet. Extat autem communium opinionum Syntagina, siue receptarium LV. sententiarum in tres Tomos distributii in anno is 76. Lugduni rectius editum apud Philippum Tingium ex undeviginti Iucit consultis nostri temporis collectuin. Quartus porro Tomus sequentibus annis adiectus cst: E quibus omnibus erui possit non minimum eorum, quae ad eam
conciliationem attinent, 'CSed sauh iuuerit Ioannem Baptistam FNerum perlegere,qui ius ciuile,vel Theolociam iuridicam edidit Qua indicat, veteres Imperatores,4 quibus ius magna ex parte habemus Gatholicam Religionem si isse professos: ita ut si qui Iurisconsulti sint a Catholica Religione alieni, hi aduersus sua principia, vel axiomata, & leges pec
Num vero Ultra montani Iurisperiti expurgati quidem prius si quos continebant errores legendi sint post antiquos; viti pra docti existimarunt, primo de Ultra montaniscue distinguenduin . Tiraquellus enim,& alij in ijs, quae citra Religionis offensam scripserunt, cima aliqua ex parte morem sequantur Italicarum Academiarum; 1itaque Cominetaria sulciant,& auctoritate,& argumentis Iuriscon sultorum eorum, qui celeberrimi sunt apud nostrates mon tanquam bellaria, sed tamquam exquisitae c. Dpulae habendi sunt. Mynlingerus item primis studiorum annis prae manibus haberi potest,qui sua Commentaria glossis,& Bartholo illustrauerat: At Mynsingerus Ultra montanus cst,qui tamen iam Se Patavij & Romae, & in alijs Academiis legitur pene ab cimnibus, quemadmodum de sensi in fit de aliis, ac frequentius fieret, nisi mos Tribunalium Italicorum aliud posceret. Praeterea Vltramontanoruin alij eatenus legendi sunt,quatenus contextum Institutionum, Pandectarum, & alia eiusmodi liquido,& pro captu, ac sine molentia Tyronum exponunt. Ij vero Interpretes, si Catholici sunt, aut certh emendati potius antea percurrendi sunt,quam alij nostrate qui solidiores glossas, aut maturiora Commentaria edidere. Alioquin enim accidit saepε, ut hac praepollera glossarum lectione, nec prius intellecta litera, non solum Pandect iacreliquus corporis ciuilis contextus in puluere relinquatur, verum etiam facultas haec Eodiosa,& grauissima non recth contextum intelligentibus fiat. Ad extremum, quaesitum est, quid de Vaglio generatim esset iudicandum in iis, que ad rationem causarum tractandarum pertinent. Sed cum ex ijs, qui ipsemet ira didit, nemo seth sit, quin facile id consequatur,ex eo quae sequuntur, hec habeant. Rationem igitur ille tam in ciuili,quam pontificio,nec non controuerso iure digerendo secutus est eam,qua arbitratus est non solum facilem utriusque iuris cognitio. nem, sed & argumentorum serenitumi inuentionem promptam , & expeditam sese reddid isse. Hanc,cum ij qui in foro versarentur,tanquam nouam,& a sori consuetu
168쪽
De Iurisprudentia. Lib. XIII. s6 i
i dine alienam, principibus uiris suspectam, de inuisam facere conarentur, his uerbis
respondit. Cura ios, an bom, Gr aequi, perande, ac ceterae artes, Eori rana parum, par- editione Meδrmusus retur, , e. ercitat one,uasemto,doctrinams mut es exercita Ionem Iuri orena thodi iura ISMI autombus, dummodo non uinosis, Petrae esse accommodatam. f ensis per υιν 'μ'- μ' dum, artium ac Frentraxum duae a ab actionibus, quarum artes, atque s unite synt, H- strepare. Iam nemini dubium es , actiones forenses. qaibus Iaris studia sens accommodanda pol imum consure ιn argumentu causarum, quae in tu uia deducunIur, tum murmenaes, rum formanis, tum denique dimae candis: quorum priora duo Adu carorum munera sunt, postremum ad IudVem,er que es Us es spectat. Argumenta auram causarum anello actia νυ, exceptiones, repluat ones, Eusticationes, o e deinceps, quibus rura causarum et tranis dispalantur. Huiusmo I dupurastandus ren bus doctrinam rurιs accommoriar. Siquiae, proposito aciquo rure, erus exceptiones, exceptionum re u amnes, yepheaIunum duplicara nes , si se deinceps ordines9Deci Hac re ni Iadum s fori 9efudinem debrure nec credo quemJuam ommum, qui in foro uersantur, tam iniquum, quι hanc meam puras doce Arat omm duxerat reprehendendam. Quod ad rironem attinet areumentorum s mand
rum , seu apud Iadicem p venendorum , in ea fateor a fori conserandine discrepo e nec enim qγ: in fur a d quia era dura in hac respectaur. Siquidem consuetudo ora,Paunum argumentum per decem, ut imi, uestra Vnia, interdumplures 'stri tun proponis soli lepiEM rur, quibusseri fissingulariter ab aduersario respondetur,a Dialecticorum, raraorum , or dς δ quet siti veterum Iurson setiorum praeceptis abhorret ι ei causa status,ad quem Iudici ante Omma in iudicando e f νespiciendam, saponendi, ac respondendi ratione Misitur, us Et scitius Iussici apparereris t. Proinde non sine causa 'tuceps quidam hunc ma em a suis rudios' per contuitutionem reputis. Aec' atia iis a Gn ethdo defendι Me colore sIs, quid is i cum Interrogationum,quae onm tu maecys erant receptae, successem. JIquIdem Idarum interrogat onum longe a fuit rauo : tunc raum adhibebantur, quando actor dubitabas, an, G pro qua parae aduersnus haeres esset, eras. rei probarao aes rabs erat. In Io Iunibus autem, quibus hodie Piuntur, actor non dubi ai ,sed eru uerum esse ,ses adpνobandum Oferi. Proinde prolati, o sit forma, . iacopiosius argumeutum proponere, Taut negando,aut dininguendo adid ab aduersario respondent haec reum ratio Dialecticorum, Rhetorum,se ueteru- Iresonesuliorum praeceptis consensis, o ad causae Ratum Iudicem rectastae longis amiss gibusperducis. Superes de argumentis 'vos iis ιudicandι ratio, in qua mea Iurasser dentia Deiensus quIdem Iurisconsultis non incogmia, nostras hominuus noua uia Nur, esssus ingenue fatear hoc casu a fora consuetudine ,stu corruptela potius prorsus asina . iacet erim omnes fateantur,tius comesa ionem ruaec undamentum esse . quia tamen istis ι onie aliosii, o quomodo os contemnaea nemo intem tior ita in ipso iudicii fundamento aberra itur ab omnibus: ex quo errore lutum longaevitas, or incertitudo,de quagraues hocsaeculo querelae extuunt, originem trahit. Iinpp. Seuerus,& Autoninus Augusti: Lis inquiunt ς' time contestata uidetur,cum Iudex per narrationem negotii causam audire csperit . st Frum uerborumst .s hic eis, Diem conte fatam viden, eum fer actionem, exceptu nem , replicationem, se acta huiusmodi causae argumenta, in ture et Iranque flroposita , Iudex id, in quo causa consipii , satum causa cognoscere carpens, nec enim audire causam atio spectarepotes, quam ut Iudex Patum totius negos cognostat. αuo cognito, uel actio , uel exceptio, uel replicatio, vel duplicatio Vparebit controuers: or aut de ιure, aut defacto eius m erit e qua re amas copiosius disse M. Guodigitur in Iudicro actioproponitur, excipi-ἱ tur , replicatur, duplicatur sec. omne eo pertinet, ut Iudicisatus negoc' consare flos λι. Nec enim Iudici, quemadmodum aduocaus, μι argumenta ad causam venaeam ac defendendam quaerunt, ad circunstantias causae, se ad causae natum in Iudicando res ciendum: mee ausi illi in per senis, o temporibus, se in genere uniuerso consideranda , ct fpothesis ad
Thesim reuocanda est. Guoderocerotesatur Us et rebIs: Omnes colurouersias ad uni thefi i in tu uersi generis uim ,&naturam reserri r Item dum ait; Nullam esse causam, in qua id quod in iudicium venit,ex reorum personis,ac non generum ipsorum uniuersa dispia Cie. in parti latione quaeratur. Hac ratione usiveteres Iurissonsulti, non aeriosis confi79 s at xun ι, Wψ 'ς se breui re de iure βίιιι uni respondere, ut ex Pandectis constar, Nec ob πι quod in suis reis
Bibi Selecte Sectio Secunda. Ο 3 sponsi.
169쪽
sponsis, quemadmovi Imperatores Gra insuis Rescriptis , sh cenas personas, ese res tim posuerim. Ex hoc en- non conumcuur, eos m respondendo ac resinbendo ad facti pe-m, seu adpersuas, tempora , mi/us quam ad seMus et niuerseum re is ex se : cum nILI intressi utrum respondeatur Titium, qui Stichum scrvum Kalendis Martiis dare pri miserit, Sticho ante Kalendas Martias sine dolo ,&culpa I iiij mortuo liberatum esse: Q, Debitorem speciei, interitu ipsius rei debitae liberari, si dolo &culpararet, nec in mora soluendi suit. Nec item Obstat, quod iudici ιnterdum a Drastis iniungisur i ut pro quia tale pers ae , o duraoram, uer humaniorem sententiam
irrat . Hoc enim in dis causis istιπιι , qua mays ex arbit. to turicrs . fuao ex terra Uum auctorIIate pendent , in quibus mis comesasione opus non es, nec rariae ad Baiam causa alii Iur. Hac ueterabus Iu consueras non fuerunt incognita ,s hodie nouaxidentur, O sum mav a. s ramen atiquando muyum reuocemur, frui ra de Δια- longaeuitate, ct incertitudine e micys exIVρονδε ιν Comuys Impcry consultatur.
170쪽
De Iurisprudentia. Lib. XIII. I 63
SINOPSIS SEU METHODUS INSTITUTIONUM
i Tertia in ius immuta- bile di mutabile l
e se tuis a s λ angenuis. Diu scitam L stio
l eius a De auctoritate tutorii alia
HEtymologia χ i. Qui iure eommuni testatur. se tecta, Milite. ix.l iste Qui testari nequit i,
Constitutio. parente,qui liberos het in ptate. Iε De hi. Hinstituendo. t
sia- Dissolutio e Ipso iure. Irmeti 1 Offeto ludicis ia
Lerita a Ademotio γ Accidentia, Q s Translatio a
imminutio Q. Fideicommissi. e uniuersalia. LI.ε particularia. 14. Codicilli.as .m defuncto γ 'Adgnatorum ,
Hypotheo itiDe seruili cognatione γLCommunia de successonidi ab intestato. S rLibertini e si astanatio ficta non siti ac si assetnatio saetistis
De bonorum possessione. i om a iustione pet abrogationem im addictione bonorum, libertatum consetuandarum causa. IaDe bonorum venditione γLDef. c laudiano a In