장음표시 사용
381쪽
potentiam; ac reditus annuos, & urbis, ac portuum omnium situs,& praesidia, auxiliaque omnia, quae initio eius belli euenere, commemorat. Adhortationem Archidami ad curam,atque vigilantiam. Periclis auctaritatem, atque in administranda Repub. dexteritatem,& eloquentiam . Prodigia quae pestilentiam precesserunt. Pestilentis grassantis vim, atque aduersus eam conatus, &re. media adhibita. Qiis tamen Thucydidis narratio, si cum ea conseratur, quς accur
tri atque syncerε scri pra fuit a Carolo a Bassilica Petri, Episcopo Nouariens de vita,& rebus gestis Caroli Borro nisi Cardinalis tituli Saneis Praxedis Archiepiscopi Me
diolani, libro quarto, erit unde quisque perspiciat, quantum a Christiana distet Viri Ethnici historia, & quantopere virorum Dei amantium gesta praecellant iis, quae nimium in Ethnicis celebrantur aut suspiciuntur,nimirum quod Christiani scriptores, qui eminuerunt, haud ita versantur ab omnibus, quemadmodum deceret. Atqui&ratio auertendς pestilentis certissima,& stumiosissima cernitur in eadem Caroli a Basilica Petri historia, de quo diximus,cum,quod ad hanc historiae Thucydidis partem attinet, eam accurate, doeth, & eleganter opere proprio sit interpretatus Fabius Paulinus Utinensis quod Iuniae Ueneti Typographi Uenetijs nouissimhemisserunt. Iam vero Thucidi des post eius pestilentiς descriptionem, agit de Phormione Ath niensium Duce consilio, ac uirtute praestanti, deque eius nauali victoria, de regibus Thracum atque Macedonum , nonnulla item de Getis, atque Poeonibus ad Istriim, cum interim narret,que ad Potides obs dionein, famem, deditionem, quive ad obsidionem Platsensium spectant T iE R T I Ω-LT BRO
EXtant sequentis triennii belli Peloponesilaci narratio; Mitylensorum, siue Lex
bio tun, ab Atheniensibus ad Laced monios defcictio, ac rursus in potestatem eorum redactio, atque punitio. De horum poena deliberationes, atque Orationcs hinc inde contrarin tu que per illi ilices, uti & tota ea narratio accurata est. Plaetarς v ibis expugnatio,& sbio aequatici,atque hoc in loco orationes itidem illustres.
Descriptio seditionis Corcyreorum,qus quidem horum temporum seditiones facile possint ostendere. Demosthenis Ducis res gestς. Deductio coloniet Laconici in Heracleam Trachiniam, In si iis Deli expiatio, si tamen prosana illa expiatio, dicenda sit expiatio. Bella Atheniensium cum Aetolis,de Ambracijs. Prodigia,Ter-
remotus, alluviones,& molis ardentis ex Aetnae ruptio. Hesiodi die is mentio in terfecti in templo Iouis Nemri apud Meros Ozola S: eiusdem Hesiodi in mare de icisti: cuius cadauer a Delphinis postea revectum, &intersectores, qui navim con scenderant, in fuga, naufragio peti jsse serunt. Ad Lesbiorum autem defectionem quod attinet, plura se offerunt,ex quibus Ostendi possit infirmissima esse humana scedera, qui humanis tantum consiliis nitantur Imo tenuis si ino vinciri;qus propria, dc terrestria duntaxat commoda respiciunt; frustra qdificari, ubi Deus non sit architectus r Ex Dei, non ex hominum uoluntate siquis pc est, certo loco sua res ipsum constituturum. Gentiles idipsunt posteritati scriptum reliquisse. Inter eos auream extare illam Isocratis sententiam, oua inquit
OPTIMUM, ET FLI MISSIM UM FOEDUS ESSE RECTE
AGERE. Cum hul meati enim hominibus Deam ipsum sancire fidus. In quinto anno, qus disummo iure, atque squitate sunt disputata siue a Cleone, qui de patita sumenda de Lesbijs nihil remitte Cat; sue a Diodoro aiente rigorem sumnii iuris esse squitate mitigandum,& dicente celeritatem, atque iram bono consilio maxime aduersari ,1 perutilia sunt lectu, presertim si eodem tempore his adtexantur, que Demosthenes in Cleonis sententiam Oratione contra Timocratem
382쪽
LEguntur acta tertij triennij belli Peloponessiaci. Sic primo Messanae Stelliae
Ciuitatis ad Syracusanos ab Athenius bus desectiOAgidis Spartani Regis irruptio in Atticam. Expugnatio Pyli urbis Messeniar in Peloponesso Dentosthe ne nitico Duce qui Sceam communiuit. At & septimo potissimum anno mira vicissitudo,& exitus obsidionis Pyli cernitur, mox legatorum Laconicorum oratio pacem ab lio, victore petentium,qua de rerum humanarum inconstantia,deq; modesta in secundis rebus,de clementia,& moderatione in Victoria, de alia pleraque eon. silia proponuntur. Ad haec Victoria Niciae de Corinthi j s. Exitus seditionis Cor-νJ cyreae immani plebis crudelitate trucidatis optimatibus sedatae. Mors Artaxerxis Longimani Regis Persatum. Octauo autem anno contigere,quar Sc narrantur a Thucydide Ecclipsis Solis. Terrsmotus. Lesbiorum exilium. In suis Cuthers, atque Nuctae arcis ab Atheniensibus occupatio. Eodem hoc anno,& libro, Hermocratis oratio efficax habita, qua Siculas Ciuitates inter sese dissidentes conciliaitit inuicem, - ναέα, iniuriarum omnium obliuione proposita Brasidet Laconici Ducis apti ita u. ti ad omnia δρη ρίου οντος ei. τα παντα virtutibus magnis priditi, qui Thessaliam , . di Thraciam cum exercitu paruo obiens,ac se Grscis libertatis ab Atheniensibus oppresis auctorem profitens, plures eorundem Vrbes cepit. Prsterea obsidio, atque receptio a Blot ijs Delij, ac pr elli,quo uicti Athenienses milites, ac inter hos, Socrates quoque Philosophus,& Alcibiades Parasta is fugerunt: denique nono anno consec
is inducit. Loca item quaedam Thracia: a dras da in potestatem redacta Ii e T O LIBRO.
AFserunturannorum septem insequentium, hoc est usque ad belli Peloponestici decimum septimum rerum gestarum successus, usque ad belli Siculi ini- cinis , --.tia. Cleonis,& Braside intersectio prope Amphipolim. Pax quinquaginta annorum inter Athenienses Lacedς monas inuitis sociis a qus tamen neque septennium implevit. Varia utrobique sidera, dum qusque pars suis rebus consulens no- AMMAM.uis foederibus sese com numiuerunt. Alcibiadis, quε incipiebat, claritas. Vbique D sententis aut ε extant. ν
SEXTO LIBRO . Descriptio sicilis, quam postea Ptolemaeus,& Strabo,atque Io. Iovianus Pon ει ilia visio. tanus ad finem sexti libri debello Neapolitano sub aspectum planius po- t μ' suere.,Deliberationes varis de bello Siculis inserendo, cum Nicias esset oliviai . Alcibiades autem impulsor,& inuitator, idque temete. Missa Athenis in Siciliam classis. Exercitus Atheniensium quadraginta millium militum in Sicilia trucidatus, Ze ipsa urbe Attica anno post illatum Siciliae bellum decimo a Lacedo Π
moniis capta. Sicilia vero pene vitiuersa, qua in Carthaginiensium, qua in Tyran-E norum manus veniens, donec post ducentos annos Carthaginienses a Romanis exta Insula ciecti fuere.,Dionysius sane Hermocratis Syracusani filius, defensionem Sicilis pr7 texens Syracusis tyrannide in in pit eo anno, quo cum Carthaginiensi bus in Sicilia transtinum est, di Athens imperio, & libertate amissis a Lysandro Here occupa is atq; muris ad cantum tibiarum euersis,& nauibus crematis triginta Tyrannis seruire cs perunt. Ceterii qus in hoc libro habentur orationes decem ad Principum virotu, Rerum piiblicarii deliberationes maxime spectantes, atq; inter haς ea quam Athenagora habuisse Thucydides scribit de Democratis, atq; Oligarchie colIationc,digus sinit, quς legantur. At celebrium Ducum uirtutes, quales in Nicia Aristoteles quoque agnouac; de quali s suercin Alcibiadet , sed que mixtς iiiiijs fuerint sBibl. Selecti Sectio Secunda . Ff a cum
383쪽
A occasiones,momenta rerum,consilia,errata. euentus,fit caussas apposith describit, su Peruacanea Prarcidit,acutus,concitatus,neruosiis, densus, solidus,& sapiens, ut multu inde ad iudicium,ad inores formandos, atque ad Rempubl. administrandam percipi utilitatis queat. Genus orationis Atticum,graue, si blime, ac quod antiquum Obti' M is r anet: quale Catonis esse cerneremus, si huius extarent histori. v. Aem,latus es inquit T ινδι- :
Marcellinus) Homeri si conomiam, sue dispositionem, Pindari vero graue, ac sublime genus; obscure item locutus est de industria, ne aditus ad cius lectionem pateret T... .d . Omnibus,sacileque intellectus minotis aestimaretur. Nonni hi letiana ut ait Antyl. Ius,atque ut Marcellinus refert Gorgiar Leontini in eo est imitatus, ut uerba uerbis quasi demensa respondeant,& in collatione contrariorum id quod illa tale maximEa Graecis probabatur. Prodicum quoque Ceum in uerborum delectu secutus es Hon merum uero inprimis, & in uerborum delectit, & in exquisita eorum compositione,& in elocutionis vi, rationisque pulchritudine,ae velocitate. Cum uero bellum Peloponesiacum viginti,& septem annis durasset, viginti tantum, Se unius historiam texuit morte interceptus. Itaque res gestas reliquis sex annis suppleuere Theopom-Pus &Xenophon ἐν Mis ελλ ωκοις. At librum Thucydidis octatium,aiunt quidam ut
scribit Marcellinus supposititium esse. Verum peritioribus inquit Thucydidisquidem esse uidetur, nondum tamen perpolitus, sed inchoatus tantum, & rudis, multatuminatim eomplectens,quae & expoliri, atque uberius poterant explicari 3 Quam obrem ait adducimur ut dieamus hune librum a Thucydide iam aegrotante conscriptum,eamque esse caussam,cur Ze languidius scriptus sit, ac breuius; dum enim non bene ualet corpus,animus vires nonnihil remittit. Inter animum enim tinquit de C corpus,est quasi consensus quidam,atque naturae coniunctio. Haec ex Anullo Mar
Porro Thucydides, ut prudens, at sibi conscius incerti temporis, quo historiam ob T
suam scribebat, licet per aestates, hyemes, & Olympiadas, res Atheniensium, Sc La -- oedaemoniorum eκ posuit, nusquam tamen Olympiadis certae numerum proposuit, nec quota iis temporibus agetetur Olympias significauit. Sed & pleraque in Thucydide obseruauit Dionysius Halycarnassatus ac praeter a Ita poeticam indescchi vocum libertatem, in compositione sanὸ asperiorem, atque subhorridam, multaque non cohaerentia,qualia prisca illa aetas usurpabat. quamobreve eres dixere, scripsisse illum graitia,& maiestatis plena, non autem dulciar contra vero a Xenophonte scripta esse iucundiora potius quam grauia. Et quidem Marcel----. D Iinus aduersus Dionysium inquit. Elocus onem in us hoe est Thucydidis ac verboru Da.
tompositionem, sunt qui in eo reprehendant, quas perinfri, ac ciuiti dictune et is nequeat.1gnorat videlicet Dionysius singuiaris cum am facultatis hoc potius esse, habitus, pers hssimi. Ceterum qui de Thucydide rectius sentire voluerit, legat,quod de eo iudicium tulit Dionysius Halicarnas Iaeus,qui simul scribendae historiae methodum ostendit.
Nuc His interpretes e schol Ba quinam, einde quaen.mr Graeca eLIis emendatior r quide illam in alias linguas et re Ierunt. Cap. VIII.
- Cripsere autem plures in Thucydidem, Plisbamon, Asclepius, An tyllus,&serutasse alij,qui non extant. At scholia in eum Graeca extant, haecque non unius,
sed diuersorum longh dissimilium,ut quaedam antiquam illam eruditionem, re iet Ii qua recentem ὰ triuio redoleant doctrinam. Porro haec eadem Scholia suere emendata, additis proparasceve,& annotationibus in eadem scholia. Extat item Marcellulide uita Thucydidis quam etiam Aphtonius scripsi & de genere dicendi excerpta ex integra ipsius historia,dissertatio GraecE scrip ta,& in Lat inum quoque uersarpraeter id quod ἡ Dionysio Halicarnatao iudicium petendum esse diximus,quodque ex eodem ipso mox subdemus,cum scribens Ammio summo amico suo, respodit tum de alijs Scriptoribus, tum de praecipuis historicis. Ceterum in Latinam Linguam E Grsca Thucydide uertit Laurentius Valla, cuius versione,addita margini correctione,emendat ut Henricus Stephanus. In Gallica v ro linguam Claudius Senellius Episcopus,in cuius item uersione multa desideratur,
Bibl. Selectet Sectio Secunda. Ff a
384쪽
id quod Iiteras eallenti Gricas, de contextum Thucydidia cum Seisellu uit pretatio A
ne conserenti planum fiet. Secunda vero Henrici Stephani editio auctior,& emendatior est,eaque cum Latina,& emendata versione Laurentii Vallae ab Henrico recognita,ijsdemq; icholijs,de quibus diximus, anno I 37 o. emissa in lucem . Colgatio Herodoti, ac Thucydidis ex Dion o Nasicarnasso. Cap. LX.
DE Herodoto autem inquit Dionysius Halycarnassaeus & Thu dide haec
sentio. t Primum officium esse puto,& id vel maximε omnibus necessarium, qui res gestas hominum, monumentis annalium mandare i ludent, materiam eligere pulchram, iucundam,ac eam,qtlae animos Iegen tium voluptate assiciat, atque periundat: quod AHerodotus mea quidem sententia melius vidisse,&eXpressisse videtur, quam Thi cydides. Ille enim,communem Graecorum, dc barbarorum historiam conscripsit: ne& res gestae maiorum obliterarentur,& ne eoruIulaiat MN alia,quae emunerat, interciderent, atque ex hominum memoria toltcrentur. Idem enim est ipsum prooemiura idem exorius,& finis historiae. Thucydides auteni unum tantummodo bellum scriptura persequi tur, & id neque honestum, nςque fortunatum, & quod nunquam gelioportuit, sin minus,obliuioni, S: flentio traditum, a posteris ignorari debuit. Quod autem malam materiam sibi sumpserit,etiam ipse in exorsu planum facit. Civitates enim multas,& Ilo partima barbaris, partim a seipsis vastatas, & sundi ius euerso fuiste, & exilia, proscriptiones,caedes hominum tantas factas esse,quantas post limni num memoriam unquam,& terraemotus, siccitateris morbos, inualetudines, & alias Gmultas calamitates importatas et ita ut statim in principio lectores, qui totui Grahcis calamitates sint audi turi,ab alienentur . . . 'bi, lQuanto autem ea scriptio, quae admiranda opera, & facta tam Graecorum, quam Barbarorum aperit, antecellit cam,quae miseranda,& funesta mala Graecorum nun ciat tanto meliores partes Herodotum Thucydide in eligenda materia secutum esset videre ,,neq; enim illud afferte licet,eum necessitate coactum,ad eam se scriptionem cotulisse; cum eum non praeteriret,& illa pulchriora esse, & nollet haec in aliorum malnus uenire. Aliter enim se res habet dum maiorum res gestas in exordio conuitijs u. sicit, S: sua aetate pulchras,& admirandas gestas esse alserit: quae mam seste declarat, cum non prs ter voluntatem ad hanc se materiam contulisse. Hoc tamen Herodotus minim E fecit :&quamuis Hellanicus,& Charon, qui ante eius tempora uixerunt eandem irrateriam persecuti si ut,noo tamen eum a proposito avocarunt: quin etiam
spetabat se ipsis aliquid pulchrius allaturum, quod etiam secit. i. Secundum munus est eliis, qui facta hominum memoriae mandare uolet, scire un, de principium sumendum est,& quousque progrediendum. qua in te Herodotym lothgε prudentior Thucydide esse uidetur. Primo enim loco caussam describit, ob quam barbari Grscis iniurias inserre coeperunt: de progrediens, ita barbarorum punitione, S: vitioite describenda conquiescit. Thucydides uerb exordium sumit sus historis a parum selici,& florenti statu rem in Grscarum: quod eum facere cum Se Graecus esset,& ciuis Athenieti sis non oportcbata & vel maxime, cum non esset ex tuo mili,S plebeio genere ciuium,sed ex his, quibus Athenienses primas deserebant, quos militari prisectura,ac alijs lummis honoribus dignos censebant: neque ita aper βtia, ut apertissime belli caussas sus urbi ascriberet: cum alias multas occasiones haberet qiutius eas attribueret. Ac initium narrationis facere debebat, non a Corcyrenstbus, sed a pistantissin iis pampiactis, qui statim post bellum Persicum ediderant . . Quorum deinde tamen incorulenienti loco non ita rect , sed quasi cursim menti nem facit. At cum liscnarrasset, summa cum beneuolentia, & studio, ut uir aman&Ciuitatis,deinde in serre debcbat, Lacedimonios horum inuidia,& metu commotos, alias interim caussas patendentes bellum suscepisse ., Ac tum demum Locrensium res,& contra Megarenses scitum, & si qua alia uoluit, ponere debuit. Fines autem pluribus erroribus scatent: quaimus enim dicat se omni bello in tersuisse: & se Ot inta
385쪽
A nia polliceatur esse narraturum; tamen in nauale praeli uin Atheniensium,S: Peloponesiorum,quod prope Eynossema gestum fuit anno vigesin osecundo finem facit, satius vero erat,dum perseqileretur omnia, historiam terminate admirando, & audit xibus gratissinio reditu exulum a Phyle; qui suit initium ciuitati recuperandae li-hertatis . Tertium munus est Historici considerare, quae res illi in iustoriam reserendar, quae flentio praetereundae sint: qua etiam in re postremas milii patres ferre uidetur Thu' xydides, nam cum Herodotum non praeteriret,omnem narrλtionem, quae longitudine quadam sermonis prsdita esset, si respirationes, & nvoras quasdam reciperet, animos auditorum summa si uitate persundere. sin autem in codem rerum st tu peris maneret; etiam si res maximξ succederet, auribus tamen quandam satietatem pare, x re: Homerum secutus,in omnem partem effusam, ac sitinina varietate conditam eff-c e voluit scriptionem: libros enim eius cum in manus sumimus, usq; ad extremam syllabam suspicimus, S: semper nescio quid magis requirimus . Thucydides autem unum bellum,& aliquot pugnas sine ulla interspiratione persequi lux, pugnas pugnis, apparatus belli apparatibus,orationes orationibus cogerens, de coaceruans. Ita ut mens,& cogitatio eorusia, qui audivini, laborare cogatur. Satietatem enim gignunt, ait Pindarus,&mel,&dulces res aliae. Iam vero Sc illud in animo meo teputaui, qu*m suam & iucunda res sit in historia, scriptionis varietas,& immutatio. Atque noe in duobus,aut tribus locis secit tum in Odrysarum principatu exponendo , quibus de caussis ad magnam deuenerint potestatem tum in Siciliae urbibus. ii . . A d si ei iam munus historici in partes tribuer de unumquodque eorum, queexponuntur, suo loco collocare. Quarcst igitur utriusque dispositio Thucydidestet 'pora: pquitur. Herodotus rerum compilcxiones.Fit autem Thucydid obscurus, α cuius sententiam dissicile animo comprehendere possis. Cum enim mulineadem aestate,& hyeme in diuersis ut fit locis gererentur, imperfectas primas res gestas re10quens iras tuagit,quare*dem aest te & hyeme gestae suerunt. Erramus igitur, quemadmodum par eit, &-mma cum dissicultate res expositas metue iam turbata assequimur.. '3erodotus ucro initium caphens ab impexio Lydorum, Sc usquoad Cretsum desceridetis,ag Cyru confestim,qui Cissi Imperium euertit, transii, atque deinderes 'gypt torum, Scytbirum, Libycorum exponere aggressi ur, parum prpoter rorum seriem,partim ut iucundiorem redderet narrationem su*m, persequens autem,& exponens res gestas ins rum,Sc Barbarorum,qui ducensis A viginti annis gestς D suiu in tribus continentibus, & fugam Xerxis describens non diuellit orationem: sed accidit huic quidem, ut v Urumpto argumento unum corpus multas in partes didit cat. Illi, vero ut multis.&uarijs argumentis assumptis unum corpus sibi consei riens faciat. Unum autem genus historis negotiosς commemorabo, quod no minus, quam quae rece uiuimus in historijs rinyirimus . Animum inquam scribentis, qua in rebus con-s bendis utitur. Herodoti quidem animus in omnibus lenis, S: mansuetus est, de qui bonis quidon collaetatur, malis uero condolet: Thucydidis uero animus natura sua quadam rigidus, acerbus est,ac patris, exilii recordatione, offensus. : peccata nim accuratissime persequitur, Eorum uero, quς exanim sententia gesta iunt,Omnino non meminit,aut uelut inuitus. Atque Ob hic in ea parte, quq ad res pertinet,E vincitur ab Herodoto Thucydides. In ea uero parte, qus continet elocutionem, alias superior, interdum interior. In nonnulli scitatu aequas partes tenet, dicam uero etiam de hsqu mali muti sint j lia . Virtus omnium prima est, s nequa nulla alia est orationis utilitas. Qvqnam illa est sermo purus, yroprietatem lingua: Grscs retinens. Hanc ambo studiose conseta Dant . Herodotus enim Ionicae lingiis optima regula est; Thucydides uero Atticae. Tertium locu in habu breuitas in qua uidetur Thucydides Herodotum antecelluisse, quanquan dscere aliquis posint, brcimatem iucundam uideri, si cum perspicuitate coniuncta claborata fuerit: sis ea caruerit acerbam,& austeraua.
Verum nihil esto pretierea. Post haec paspicuitas collocata est: quaecum uittarii ibus
386쪽
bus adiunctis prinras tenet:in qua satis diligenter ambo elaborarunt. λPost hane uirtuteui constituitur lenium,& vehementium affectuum mutatio; qua inter se partiri sent scriptores. Thucydides enim, in grauioribus affectibus eXprimu .dis meliot: Herodratus in lenioribus ei fingendis praestaticior. Secundum hic statuuntur illae vita lues, quae summum,& admirandum studium,&ypparatum ostendunt, in quibus historici pares sunt.
succedunt ijs aliae,quae orationis vim,& vehementiam, Se similes facultates complectivitur:quibus Herodotum Thucydides superat: suauitatem autem, persuasone , dc cctationem,& alias virtutes cognatas longό praestantiores Herodotus Thucydide inducit. In verborum elocutione proprietat in naturae Herodotus secutus est; grauitatem Thucydides, qui & in verbis siti s ilis est totus. Virtutum omnium maxi ina,& quali princeps est decorum quam diligentius Thu-u Herodotus seruauit: similis enim hic na omnibus; at in concionibus magis, qua in narrationibus. Mihi quidem,& charissimo Caecilio, Demosthenes eius enthymemata, vel maxime expressisse,& imitatus esse videtur. Vt autem uno uerbo omnia complecta elegar, tissimae sunt utriusque poeses non enim verebor poeses eas appel-
Iare s d hoc vel maximὸ a se inince diiserunt, quod constructio Herodoti hilaris est , horribilis vero Thucydistis. Sed de his historicis haec dixisse se Teiat,cum multa nobis alia dicenda sint,de quibus alius erit disserendi locus. Haec Dionysius Halicarnassui.
X Enophon inSocratis schola eruditus, rei militaris gloria praestatis, quippe qui
expcditioni Cyri aditersus Artaxerxem intersuit, ut Fabius ait, raragis utre cmisypho, quam Afr, reos rece enaeus eis. Is enim optimi Principis fornact,& ad exemplum vitae magis,quam ad fidem rerum in Cyro conatur e ringere: v t expectandum non sit,qualis nam 'rus reuera fuerit, rex licet eximius, sed qualis suturus si in Repub. Imperator: quare & Scipio Africanus eum de manibus ponere facilὸ nosolebat . Ac tamen septe in libris ἐλλάι κἀν παραλεriris ἐνων hoc est, derelictarum rerum Graecinam, a fine Thucydidis historiae incipiens, bella inter Grscas civitates F-. gella cuciter quadraginta quattuor annonam usque ad Epaminondae praeliu ad Mantineam conscripsit.' Adiecit altero libro dicta,factaque digna memoria,quae ille
In historia igitur huius siue Graeca. siue Persica, suauitas, fides,3eeircumspectio recte obseritata sunt; sic quidem, ut magis ex eo prudentia ciuilis hauriatur, quam utvl- ij, ro propriaetur. Agnoscunt autem merito viri ingenuitatem , qui, cum haberet insita manu ut opprimeret Thucydide adhuc latente, primus ipse protulit,& euitigauit Porro ex Xenophontis operum interpretationi b. Graecolatinis, Hispani Theologi in expurgatorio sito indice monuerunt,ut dolerentur praefationes, & nomina haereti coriam lolici imi Camerarii, Sebastiani Castalionis, Ioannis Ribitti, Bilibaldi Pirhatia meri,&Conradi Gesneri. Id quod etiam Theologi L anienses in altero suo Indi expurgatorio ex parto monuerunt.' Porro conquestus est Henricus Stephantis, edidrione Thuc didis,& Xenophontis,qui mi per prodijt a Levvnclato, factum sbi suri se uti & lectoribus sucum. Vetu inquit alia de re mihi sum gratulatus: nimirum quolisse Xenophontis interpres Levvncla ius in recognitione suae Interpretationis, cum quo scriptGre sibi res estet,ininus quam antea cognouerit, acidiomatis huius script Eris,& sui ossici j oblitus suerit 1 interdumque bonam interpretationem suam mala sua inutauerit. Unde factum est, ut multo latiorem campulla meis in hunc Scriptorem lucubrationibus aperuerit. Georgius Geminus, quι superiorum iam corum conscitias bissertas
Post lectionem Herodoti,Thucydidis , Xenophontis, postque praeliu m commis
su in ad Mantineam,quae apiid Graecos gesta sunt, ea collegit, & in duos breues libros, tamquam in compendium redegit Georgius Gemistus, appellatus Pletho Byzantius,
387쪽
aan tuu non solam historicus, sed & Platonicus Philosophus, qlii Burantio in Italia venit eum de Theodorus Gisa, & alij traiecere uiri perdocti. Inscripsit hos libros c ἐλληνι, c sicut septem suos de rebus Graecorum gestis inseripsit Xenophon, quibus egit de bello Peloponestiam,secutus quod reliquerat Thucydides usque ad praelium
apud Mantineam commissum, unde Georgius Gemi ilus incipit, uolens ut uidetur,absoluere historiam Monarchiae Persarum usque ad tertiam,quae ab Alcxandro incipit.
nam Sc scribit usque ad Philippi eius patris mortem,qui ab uno E suis, quem perdite
At hie Gemissus GallicE quoque a Petro Saliato uersus est, & Herodoto itidem
ab se uerso adiunctus. Polybivis. Cap. XII.
Polybius E Megalopoli Arcadis ciuitate oriundus, omnium,qui nobis supersunt historiae Romans scriptorum uetustissimus, quippe qui Ptolemto Euergete in Aegypto regnante, scripsit,cum uir peracri iudicio nactus esset occasionem in-
gentem eius, dc excolendi, & monstrandi, insignis suit Historicus. Occasio fuit, ' ---.- ,oo. Scipionis iunioris,qui Carthaginem deleuit, non tam praeceptor, quam consiliarius, de comes per tub fuerit, Romanam autem a primo bello Punico historiam texuit, multam illam,& praeclaram,omnium sere populorum, qui suis storuere temporib. ab Olympiade i et O.hoc est ab orbe condito 3 68 o. usque ad annum 3766. idque libris o. quorum magna pars,aut petijt tota, aut mutilata ad nos uenit. Et in hac tum pler
que de militari,S: urbana disciplina dcque historiciossicio, disputat: ut saepὸ non tam narret,quam ex prolata doceat, sensusque suos magis, qua Thucydides fecit; loca ue tb,& regiones diligenter explicet,non ueritus superiorum temporum, & historicorii --,. ignorantiam sepE arguere, qui multa de Romanis sabulose scripsissent. Extant quin que priores libri,& sequentium duodcci in Epitome. At & habemus Iusti Lipsit de militia Romana libros quinque,ad priscam historiam,militiamque illustrandam pedi utiles cum commentario ad Polybium p ter eos, quos item de machinis,tormentis, telis emisit cum tertiam partem historici Facis polliceatur,qua de triumpho clausula selicis belli est acturus Dion sius Halicarnassens. Cap. XI I LDIonysus Alexandri filius Halicarnassatus, cuius integra non extat historia, ἔ-UM homo Graecus,& nullos in Romana Republica magistratus adeptus, Varroni,Tuberoni,& Pompeio Magno magna beneuolentia coniunctus, de Rom niatiis multo uerius, ac melius scripst, quam Fabius, Sallustius, aut Cato, qui in sua Republica opibus di honoribus soruerunt. Nam Polybius homo Graecus stpὶ men dacii coarguit Fabium ,& Philinum i quod alter Romanus,alter Carthaginiensis de δε bello Puti co contraria scripserint: ille praeclara omnia de Romanis, & de rinis. Con m f tra Philinus Poenos omnia laudabiliter,ac sortiter sic enim Polybius Romanos au tem turpiter,de gnaviter gessisse . Dionysius igitur Halicarnassaeus, ius maior fides est iii historia. quam Liui ,Traii quilli,Taciti, Arriani; quippe de aliena, non de sua Republica scriptit, S: omnium Commentarios,acciuitatis arcana,ex Actis publicis cotii legit, propter moderatu dicendi genus,& Atticam puritatem,antiquitates Romano rum,ab ipsius origine Vrbis, tara diligentia conscripsit,ut Graecos omnes, ac Latinos E superasse uideatur: Nam sacrificia, ludos, triumphos, magistratuum insignia, tum uniuersam Romanorum in gubernanda Republica disciplinam,censum, auspicia, comi tia, totiusq; populi dissicilem in olasses ac tribus partitionem, postremo Senatus u- γδo'titatem, iussa plebis magistratuum imperia, populi potestate,unus omnium accuratissime tradidit se uidetur. Quae ut planius intelligerentur,Graecoru leges,ac ritus, cum Romanis institutis comparar, & iura clientelarum, quae Romulus instituit quanqua ea quoque Gallorum comunia suisse tradit C sar ab Atheniensb.& Thessalis altius repetitiae Romanu Dictatorem parem potestate habuisse, atque Harmosten Lacedς montorii,& Archum Thessalorum,dc Aeetimnete Mitylensorum. Legessaue Romuli, Nume,seruij ina cum antiqua Romanorii origine sine hoc auctore penitus
388쪽
Antonii Posseuthinitus interijilendiquae idem Latini quasi peruulgata negligenter omiseruor, quod se- R
re omnibus h i storicis contigisse videtur, ut, quae vulgo cognita sunt Reipublice insti tuta, Praetermittant; quasi exteris aeque, ac ciuibus nota. vel etiam immutabilia sordiiudicarent. .
Cetero bac in re salses no est,qui desiderauit in nostri temporis historicis ut Dio nysium sibi proponerent ad imitandum, qui sin aulas historiae utilitates ubique colliactr. ει ι ι gens, omnia dum, facta,consilia ad bene Institutae ciuitatis serinam reuocauit. Habet mus autem ipsius libri decimii, & undeclinum malὰ versum. Res porro gestas antes ae post urbem conditam usque ad bellunt Tarentinum,& Regis Pyrrhi aggressu est: sed in his quae extant maiore enim parte caremus paucis annis post in. tabulas Gnem scribendi facit. Vixit ociauio Augusto Romae.
CIodorus ex Aegyrio, siue Argyrio Siciliae ciuitate,Siculus appellatus,quem.
Plinius inter Graecos ait desiisse nugari. Iustinus Martyr celeberrinati Graecorum historidorum; Eusebius autem Pampli ili illustrem virum appella
runt: tollas tris inta annos in condenda Bibliothcca se insumpsisse, & magnam Eu, rosta atque Asrae partem magnis cum aerumnis, atque periculis peragrasse testatur, adminiculis duobus ad rem absoluendam usus, tum tractandi incommune bonu huius argumetiti cupiditate: tum omnium rerum, quae huc tacere poterant, copiam Romae coita cutus; quam ille Triumuiris in Rempublicam saeuienti b. diu incoluinquippe quae adeo super alias omnes emineret,ut eius potentia usq; ad extremos Orbis tur
Et ii veto Bibliothecae Historicae titulus presentur operi huic Diodori, alir tamen
minae: o plurali eam Bibliothecas vocarunt. Elisebius, inquit, ε ταcβιβλάθηκας , ταντον ὀ καταγαγ-, lilli Inus Martyr όταs βιβλιοΘ, ηας oμων. Et alii quidem Hillorici unius gentis aut urbis, aut Principis gesta sere tractauerant cum thodorus maius opus aggrestiis est, quo res Omnes eo&m tempore gestas,
vel in remotissimis orbis partibus, quasi in una, eademque tabula sub unum aspectium posuit n s 1 FEx Herodoto ieitur, Ctesia Thucydi de, Xenophonte, Theopompo Ephoro, Phi- Iisto Callisthene, rimaeo, & aliis, praeterea item E Romanis monumen iis hiltoriani libris quadraginta usque ad Iuli lim C sarem complexus Bibliotheca in inscripsit. Quinque prioribus libris, quos Pogius Florentinus Interpres & alij in sex distribueriint ,
ex ultima sibi eognitae uetus aras memoria originem Mundi,antiqvrtares Aegyptia , Graecas, Libycas,atq; aliarum gentium res gestas lummatim repetens .Eκ quadraginta tamen eius lib&s nois solum posteriores uigilus uerumetiam quin qucili quian wr quintum,atque tua feci inuni erant, seculi superioris iniuria, uel potius laniana Prouidentia interierunt. Fragmenta diin taxat quaedam ex illis posterioribus libris excerpta prodierunt in lueem una cum Graeca ipsius editione noli j ssima. timus aute liber diuisus suerat in duat siue sectiones, seu partes: quod notatur iis luerbis, τμῆιια δε τε 'quavis antea τμημα πρότερον uti opus erat no fuerit scripti Quae res secit ut Volaterranus de alii, sexto Diodori libro, qui non extat, tribuerint, quae in quinto habentur; uersionem autem eorum quinque librorum, quos sex num rauit Interpres, qui eam edidit haud bonam ceteris praebuiste ansam errandi certum
est. Ubi enim Diodorus posteriorem libri partem inchoat,ille initium libri secundi facit; Ubi deinde secundum ille librum auspicatiir, ip e tertium inde credit incipere. Ceterum qui aliqua ex uerε historici huius sexto libro legere cupi t,uideat Eusebii librum secundum Euangelicae Praeparationis. Ncque uero quoniam omnium librotum Diodori una fuit inscriptio Hisbiri Biblim
389쪽
A. Bibliotheeae, propterea eodem singulorum extitit. Quintum enim, quod in eo de In sulis egit, νησιρταο βίβλον ioceit,Insularum hirum inscripsit. Quae cautio fuerit. ne, si quis in alios inciderit Auctores, qui ροσατικία βιβλον citent, eum esse de numero librorum Historicae Bibliothecae inficietur. Atqui Diodorus ipse,quidquid suis libris continebatur, particulatim exposuit, cuhic inquit. Ex obru nostra sprimi quidem complectuntur resame oram heltilem ageItas,cr ea.quae Labutis Irarita de eo seculo fuerunt,atque horum tres ρυ riores Graecas se re complectuntur: Undecim autem se enIιbus a Troiano bello Universe MIem rerum gesta' k-miam. rum usque ad Alexandra mortem, memortae proaedimus; In ys qui se persunt viginti iribus retarua omnia gesta collocauimus et que ad murum besti Romanu aduersis Celtas exorti.
Haec ille. B De temporis autem longitudine, quod toto suo complectitur opere, paulo post ipse,scribens ait, se id quidem tempus, quod bellum Troianum antecesis, ceno sparao non δε- vire, fida Troram bello apol dorum Atheniensem sequnυ nonaginta annos usique ad
Heractidarum retarium Batuerer ab hoc autem usque ad primam Olympiadem trecentos via λIntrocri,a LucrimonIcrum Regibus tempora computans. Post emo a prima Olympiade,
Rdeo, ut v ntuerium opus, spatium annorum mille centum triginta octo complectatur,et iam tempore rerum ante Troianum bellum gestarum excepto
Porro Diodorus, licet viii uersalem historiam temporibus,3c annis distin Xit,duo ris D ..... tamen obstant,quae non integram chronologiae rationem suppeditent. Alterum quod desiderantur is libri, in quibus eam expresserat. Alterum, quod modo ἄρα κτων hoc C est Archontum, modo Consulum, interdum virorumque simul nomina sectis apud eum,quam apud alios scripta inneniuntur. Quin etiam, quod ad temporum notationem attinet, peculiare illi est non solum Archontum, & Consulum,uerum etiam virorum Illustrium nominibus ea signare. Interdum etiam tempus,quod describit,eς
se id ait, a quo hic, vc l ille suam sit orsus historiam,simul & tempus, in quo ea desinat ligni ficans. Stylus autem non adeo fluens aut placidus,atque Herodoti . Sed vicissim neque risia m. Herodotus nee I hucydides,neque Xenophon uniuersalem eiiusmodi historiam scri- ειε m. Pserunt. Fieri eni in vix possi t, quin ij. qui tantam moliuntur molem, cum in varios Auctores incidunt, ρ quibus colligunt permulta, variationem aliquam concipiant. Certe dum in texendas res incumbunt, vix tantam verborum curam habere pos Iunt. D Id vero Scriptori huic proprium est, ut sapienter pleraque interserat,quibus Pro Ω-δρων auidentiam Dei iustitiamque demonstret, dum a cogitatione fortunae homines auocat,submqtie essetdicit in stitutum,sortis alicuius viri morte narrata laudes eiu Laist
Tere. Modum interim tam in Iaudationibus,quam vituperationibuς tenet:ac non pauca interlinicet Diuinae historiae nostrae vestigia, quam si nouisset, clariora potuisset
. . . Haec cum ita sint, Ioannes Ludovicus Viues vir alioquin doctus,& prudens,de Dio ω..d. D..d.-doro ita scribit: Diodorus Siculus ab mundastane, quae sub Ora fuit, Rege Mortae ad sua tempora, Aeras ad C. Caesi em Dictato em,soriam deducis, quem Plinius nemo qua deca se dicat tramis apis Graecos des isse nuga r. cum nihilsit eo nugacius. Nis forsan quod nullum operi suo illaecebrosum, aut magnet cum tirulum indiderit, sed inseri erit tantum ME MIae Nais..1 Haec illei. At neque credendum est , Diodorum, qui tanto studio connixus .est, Ut Eistorinmitexerer, voluisse commmi sci mendacia, licet illas antiquassabillo ui recitabat, aut quas antiqui tabulas putabant: in quibus tamen quaedam vera latebant ab Ethnicis exi stimata salsa qitalia de Moyse, cum alij, tum Heca. rus,& Alexandor Polyhistor arbitrati sunt: quemadmodum item quae de diluuio rosus, Hieronyinus Aeay ptius, Mnaseas Abydenus scripta reliquerunt, quae, ut somnia delirantium esse Ethnici putarunt. Quod autem ad res Romanas attinet,eas minus dilio ni test persecutus. Porro cum Diodori Bibliothecς aliqui Dytim Cretens
di Daretem Phrysium adtexuerint,non est cur his Scriptori b. fides habeatur, id quod capite quadragesimo tertio sectionis tertit huius operis plani ut persecuti sumia .i I. ij t
390쪽
E Iosepho, qiit Iudaicam historiam texuit,ae quem Sanctus Hieronymus honoris catilla Limum Grarium appellat, quaedam sunamatim attigimus fecundo libro Bibliothecae liuius boleciae: plura dicturi in Apparatu Sa cio, qui iam cpptus est. Sed cum iuic quoque Graec8 1cripterit, ae Romanorum gesta attingat, licet Iudaisas Antiquitato in primis, sacramque historiam texuit,locus postulat, i nonnulla interseramus: ne videlicet auidi, historiarum te res plus de illa sentiant,quam opus sit. Quae igitur in libris Iosephi extant, pleraque magnum habent momentum ad Diumam historiam planius percipiendam : ad Gentium errores confutandos,qualia sunt,quae scripsit aduersus Appionem: ad pietatem insinuanda, siue cum de Dei nomine libro secundo Antiquitatum capite duodecimo: siue cum de nmandatis libro tertio Aimquit alit,capite sexto: siue aduersus Epicureos libro decimo Antiquitatum eapite quartodecimo versus finem; siue cum de Moyse populum, de Samuele Saulem alloquentibiis agit Iibro Antiquitatum sexto, capite nono: ad ueram item antiquitatem rerum gestarum, vel prsdictarum enarrandam, cum de legitimis Beros , Megas tu ite,& aliis,ac de Sybilia scripsit, libris primo,capite quinto: libro primo,cap rcoctauo in medio: & capite dec,moquinto uersus finem: & libro decimo,capite duodecimo in fine; &decimotertio post principium: & libro primo A ra quitatu in ,capite nono in fine. Sed At illud in prianis summi momenti est,quod cum res gestas Iudaeorum post Christum Dominum attigisset, eiusdem Christi Domini
non potuit non m ntionem facere, cum ita locutus est: Eo tempore fuit Ieses vir sapiens s tamen virum eum sus est dicereJ απι enim mirabilium operaror, es Doctor eortim, qai Chbenter vera ius pium, plurimorique tam de Iudaeis, qmam de Gentibas sectatores habuit C RI ST V S hic erat Euem accustum a Wn gentis pranopibus um ad xusent coci nihilominus non desiuerunt eum Hl ere, quI ab muto capream . 'paratI enim era ter: Heviuin Ia,vι dminitus de rio Prophetae hoc, o aba multa miranda praedoerime. Est que in hodiernum diem rarisianorum genus ab hoc denominatum, non deficu. Hec Iosephus
Cuius testimonium inquit Caesar Baronius Cardinalis tomo primo suorum Annalium in peruetusto Iudaeorum codice, in quo eius historiae ε Grsco in Hebraicum translatae, antiquitus scriptae sunt, cum hic Romae requireretur so perfidorum impudentia) abra sum inuentu est, adeo ut nulla ad excusandum scelus poster afferri defensio,cum membrana ipsa id exclamare viderctur. Habes eiusdem Iosephi de Christo testimonium ab Eusebio libro primo capite undecimo suae historiae, di ab alijs complu- u
Ceterum,ut haec de Iosepho veia diei possunt, ita & eontra sentienduin est de illo, quem de ei os historia,& Hegesippus is qui post tempora Constantini scripsit arguut haud sqitum suis le Historicum in multis. an ε vero Hegesippus de Iosepho, sc inquit:
ti fisset: eon emenim persidiae Daetorum euam in Ese sermone se exfibari, quem de eorumsuppocio manifestauu quorum arma des=uu e eorum tamen jacnigra nan dori quit: deplo=auit flebititer aerumnam, sed ipsius caussam aerumnae non mul exit .
Iam vero, licet se nihil adiectimina Diuinis libris, praetermissurumve scripssset in prooemio Antiquitatum quas quidem constat ab eo post bellum Iudaicum scriptas suis so multa tamen adiecit: quaedam etiam videtur consulto omittcret ut de Iuda ad GThamar.Gen. 38.de Aegyptio a Moyse, ..Exod. 2.dc adoratione vituli Exod. 3 2. de alia pleraque: Quaedam item frigidius narrat,Gen. 27. Tacet dolum filiorum Iacob Gen. 3 . parum item fidelis a nonnullis habetur, quod de ex eo conijciunt. quod suppuratio, quam ab Adamo facitus ite ad diluuii tempus, diuersa si non solui naveritate Hebraica, verum etiam ab editione septuaginta interpretum : neque admiserunt, quod mendum in codicem irrcplerit, cum exemplaria omnia in hoc conueniat. Notatur it cin quod nouem Herodis annos praetermiserit ; de Pilato secus quam Phulo, es rei veritas postulet, scripserit t) In temporibus descriptionis Quirini: Vari; E-xilii Archelai: Coponii Procuratoris: Pontificatus Ananiae: in numero legatorum