장음표시 사용
131쪽
g praeterea. Vovet deprovinc. Praesiae &jure quidem brevior
terminus criminalibus causis praefigitur, vel quia civiles causae sunt obscuriores, ideoque longiorem exoptant discussionem, ut placet C acio lib. 7. obf. 23. vel quia Reipublicae imterest crimina statim puniri, nec diu squallore carceris reos affligi: cum carcer potius mansio, quam reorum poena esse debeat, nsatthaeus de Iudic. disp. s. num. 18. Et ne sorte quis maligne legum decretis oblectandi ansam caperet, recusando judicium exercero post propositam actionem, quasi nemo
invitus agere cogatur, juxta regulam l. unis. C. ut nemo inviti
idcirco decrevit Iustinianus co casu Actorem compellendum esse ad terminandam litem; & quando ille sileret, tunc anno clapso, veritate subtilius requisita per Iudicem desiniti- vana sententiam proferri, 3 3. Novel. de bilios. Et ita ablio ruit a litium longitudine Iustinianus, ut animadvertens plerosque Iudices aliquando tergiversari, & celare suas dilati nes specie sacrarum aussionum sibi supervcnientium, secundum quas oporteat judicare, harum sormarum usum aboleaverit, & juxta antiquas leges generales omnino lites decidi
mandaverit. I 1. Qq. P oves. in medio litis non feri sacras
XIII. Vcrum quia non sola litium diuturnitas, sed ulterius imm nes si impius, qui in illis adhibentur, & contra legum praescripta plerumque ab Oificialibus extorquentur, plurimis incommodis litigantes conflictant; huic etiam morbo oportunam medelam adhibiturus Imperator monet Praesides, ne permittant occasione causalium expensarum populos damni cari ultra quam contineatur in ejusfacra consiturione, cujus Malias meminit g 6. Novet ut Iudic. sne quoquo Fusseret prohibens ibi Iudices sinere plus sportularum percipi, quam ejus Constitutione fuisset determinatum: Hinc patet, non esse hic sermonem de sportulis , quae Praesidibus deberentur objus redditum; cum enim hi propria stipendia haberent a
132쪽
PRINCIPVM c A P. III. rΣr Publico, justitiam gratis debebant administrare. Gai . POLI.
lib. i. observ. III. num. 8. Costa de ration. ratae. Τυ 87. n. a.
Scac. desentent.Nos . 7. quaest. q. sp . 3. num. 29. Sed potius de iis sportulis, quae exequutoribus & ministris Iudicum procorum labore praebebantur. Ep. se n. C. destori. o sumpl. in divers. iudiciaciend. o cap. 7. Novel' de Iudicibus. Certam X v. enim harum quantitatem definivit Iustinianus in Constitu tione quadam Graeca, quam modo desiderari animadvertit PercZ, ad tit. Coae de sportulis, num. 3. o A. cujus tamen argumentum aliquod praebet Theophilus, instit. de action. in triplum, qui ibi innuit suisse hujusmodi sportullas definitas pro modo petitae quantitatis: ut scilicet apparitoribus de quibus X v I. crit sermo in caeteris nostris de jure publico commentariis ad lib. I a. Coae a tit. s 3. ad 1 8. dimidium aurei daretur in Centenos aureos, & hoc idem servaretur in paedaneis judici- bus a Iustiniano in Codice consideratis, lib. 3. tit. de paedan. die. Et certe huic mercedi Iudicibus, aliisve Oiscialibus X v II debitae, sportuia nomen inditum fuit, desumpta similitudinea sportulis illis per quas antiquitus a Romanis tenuiorum
amicorum angustiae sublevabantur, erantque loco coenae, ad quam eos primum invitare mos erat, quae propterea ad spo tularum diiunctionem recta appellabatur, ut ex Iuvenal. Pinnio & Suetonio observat Budaeus ad L s mulier 1 de donat. inire Vir. o Uxor. o ad rubr. f.de us ab i. c qua victus portiuncula fuit inde sportulae nomen translatum ad certam quamlibet portionem , quae pro victu dabatur; unde Clerici TV III. illi, qui non communcio victum, sed propria stipendia separatim recipiebant, fratres portulantes dicti fuerunt a Cypri no epist. 9. lib. I. ut bene ex codem epist. s. lib. . ponderat Cironius in parariti. decretal. ad tit. de praebend. se dignit. 6c de sportulis hujuscemodi plene diserunt Guttieriis de s sectis domus Augusta lib. a. cap. I p. & Butenger. de Imper. Eo m. lib. s. c. p. 3
133쪽
111 DE MANDAT Is A legibus igitur statutus modus in harum sportularum
exactione est observandus, dc adeo dili pens, ut litigantes e tra illarum praescriptum nihil omnino solvere eo nomine i neantur, ne si sacrae quidem jussiones contrarium praecipientes proserantur, 3 3. Novel. Di litig.jur. Et ibid. quadrupli poena puniantur exequutores illi, qui amplius quidquam audeant exigere; quibus tunc impune resistere possunt Provinciales , si Praendes recusent cos compescere; & praeterea iidem Praesides eqcessivas hasce sportulas exigi permittentes compelluntur de proprio casdem restituere his, qui damnum passi sunt. Basilic. lib. 6. tit. 3. g 6. Imo ne sorte per has sportulas a lege definitas contingeret miserabiles perii nas rubstantiis propriis aliquando spoliari, mandat Iustini nus eas tantum exigi, si litigantes Iusscientes in datione coninstant, alioqui etiam gratis lites audire Iudices, quorum arbitrio , ubi agitur de aliorum praejudicio, semper relinquitur
paupertatis aestimatio : Fart. in is consante as. num. Iq. f. solui. matrim. Menoch. de arbitri cas is s. num. r. ct seqq. Eemncas. de pauper t. quaest. 6. num. II. ubi de communi, seseqq.
Scanarol. de vi tat. carcerat. lib. 2. cap. I. num. I. Rota de-XXII. cf. 4 8. uum. I. 'nos Postium de manulent. quae alias probatur per familiares, & vicinos deponentes aliquem non possidere bona, vel tantum quaedam per eas expressa, adjecta immen clausula, quod si sorte plura alia bona is possideret, ipsi certo scirent, glossint. 1. V. annon. in n. d. de itinere actaque
xx Iar. sen. privileg. 73. n'm. ult. in I . Vt hinc inter privilegia, quiabus pauperes gaudent in Iudiciis enumerata per Beninc xxiv. fana de paupert quaest. p. fler tot.) & hoc sit recensendum, quod in corum causis, quas tenentur prius expedire quam causas divitum, Roman. in l. si vero 6 . 3 de viro. num. 48. G. s. ι-
134쪽
pRINCIPUM C A P. I I I. retasHuio matrim. Sobadii. polit. lib. 2. cap. 32. num. 39. in fine. Iudices nequeant sportulas percipere, ut sentiunt Mastrillus de Magistrat. lib. I cap. a a. & Carocius , de locat. se conduct. d. quae . 7. num. 9. Qui testatur de communi sententia, &addit, mirum non esse, Iudices nostri temporis, quia id minime observant, propria bona ad tertium haeredem tinguinis nequaquam transmittere, Num. σ3. Cum praeterea n queant Iudices, nec etiam necessarias expensas a pauperibus cxigere, quando eorum causa per provinciam proliciscuntur,
cap. statutum ii. I insuper in fine de rescript. λ 6. Quod idem
procedit ex hoc textu in Apparitoribus, & praeterea de Iure in Notariis ipsis, qui ubi conficiunt instrumentum de aliquo actu, vel contractu pauperis, ab eo nihil prorsus possimi accipere, n in L nec quicquam 9. num. a. f. de oss. Procons. Benimc . de paupera. quaest. I. special. I. num. 13. 9 IAE. Maserit. d. cap. 22. num. a I. quod a Notariis Auditorum Sacra: Rotae
inviolabiliter observandum csse decrevit eadem Rota, de- eis. a. de Constit. in antiqv. Et haec tandem dispositio ad AL vocatos extenditur, qui dum pauperibus consulunt & p trocinantur ad quod opus quando teneantur, plene disserit Soto de Iust o Iure ib. quae .8. art. i. Et Mnamar de offfud. ct aduec. p. a. q. 3. num. 9. esseqq. Nihil debent ab illis exibgere , juxta sententiam Baldi in is furiosi, num. 6. se ibi Ad. Lit. D. C. de nupt. Ias. in d. L ne qui quam, qui dicit, in soroconscientiae peccare Advocatum, si quidquam capiat a pati pere , d. num. a. in fine. Alberici in l. i. C. de fulseret. S: BGnincasii d. quaest. I. speciat. i. num. 9. 9 sqq. qui id extendit etiam ad Procuratores, num. I 3. ct sq. cos scilicet, qui ex facto causas instruunt, de quibus eleganter disserit Vestrius in praxi lib. a. cap. 19. & Gravatius ibid. in adnotat. Debent praeterea pauperibus, qui in carcere detinentur ob crimina, ministrari alimenta a Iudicibus, i. Iudices 9. ubi Grifredus quantitatem debitam inquirit, C. de Disc. aud. Et a Credit R 1 ribus
135쪽
ribus iis, qui ob debita carceri fuerint addicti, juxta sententiam Glosiae in L iubemus V. a sere C. de ero I. milis. annom quam sequitur Scanarola de Visitat. Carcerat. ob. . I s. num. a. qui requisita ad id necessaria enumerat ibid. cap. I. per tot. XXIX. Prout etiam in caeteris controversiis civilibus eadem praestant una cum sumptibus litis illi, cum quibus lis agitatur, etiamsi controversia ut cum fisco, Surd. de aliment. iit. I. quae . Iao. num. I s. juxta quantitatem arbitrio judicis decernendam,
L . C. de orae cognit. Rota in Bononien. alimentorum. 4 Maseris. 16sq. g quo vero, coram Albergato. sedec. I 66. n. s. p. q. r cent. a. qui eam juxta facultates,conditionem personarum,dubium litis Gentiun, & valorem rei in judicium deductae praescribit. Gratian. cap. s s. num. ult. Surae de alim. tit. q. quaest. ΣΙ. XXX. num. AEI. Ad. ad Burat. decisi. I s. num. 8. Etiam usque ad qua tam partem fructuum seu interesse, vari pract. cap.6.num.7. mers stet tamen. Suia. de aliment. tit. q. quasi a 3. num qI. XXI. verseis verum quando tamen cum paupertate concludenter probata concurrat praesumptio boni juris, Covarum d. e.6. num. s. Marcheso. de Commis a Agat. in causi alim. p. r. I I. num. I 29. Rota deris. Fq8. num. I.par. q. re decis. 189. num. I. coram Gregorio xv. deci . I s. num. I. ct ibi ad. Lis. A. coram Buratio, o in Spoletana haereditatis, 26. Novembris I 6 6. ori Februarii a 6ε7. coram Versio, quae deducatur a non leviabus argumentis , Rota decis. 39. num. q. par. 7. rec. vel a sei tentia favorabili Jam reportata, quamvis per appellationem
suspensa, is instituta. I de inuicisse. 1. de inus test. Surd. de
alim. iit. i. quas. 12 o. num. II. Eota decis. 7q8. num. a. par. a.
reci or deris. I. num.p. coram Merlino. o decis 'o 6. num. 6. XII. coram Buratio. Et pauper petat univcrsam aliquam haeredit tem, vel majorem ejus partem; secus vero si personali actione cxperiretur pro credito proprio, si pro quapiam singularire, quam sibi deberi arbitraretur, sup. c. p. per et es N. β 39. El. 18. num. 3. vers imo quod. de donat. inter viri se uxor.
136쪽
Gratiam cap. s s. num. so. Surae de aliment. tit. I. V . Iro. num. I . quibus etiam casibus Basilius Imperator in Nos . de Iudie. I . alimenta iisdem ordinavit, ne inopia coacti sit
Ex quo tamen tenentur Advocati gratis consulere pauperibus , nequaquam propterea arbitrentur sibi licerc in divites debacchari, & ab his repetere quod pauperibus remittunt: Quamvis enim lex Titia, quae ob caulam orandam munera recipi vetabat, cujus meminit Ausonius, dum contra Iuri contuitum indictum, qui uxorem habebat adulteram, can bat epigr. 88. Iuruconsulto, cui vivit adultera coniux,
Papia lex placuit, Iulia dissecuit. d. . . itis unde haec sii distantia 'smis, ias
Matinium metuens non metuis Titiam.
Et lex Cincia illud idem vetans, a M. Cincio lata L . hisi lib. 3 . cap. q. saltem contrario usu videantur abrogatae: ad Lis quibuι 3 a. gr. in De g. de leg. Non tamen inde licuit ultra modum pecunias a clientibus extorquere; nam Claudius usque ad dena sestertia tantummodo permisit capi, quem modum egressi repetundarum tenerentur , Tacit. --nal. lib. II. cap. 7. & Trajano imperante Nepos Praetor cdixit omnes, prius quam agerent, jurare debere nihil se ob advocationem cuiquam dedisse , promisisse, caville , sed peractis tantummodo negotiis permittebantur pecuniam, dumtaxat decem millium, dare, Plin. epist. uli. lib. s. Minusve Iustini naeis legibus permissum id est, dum Praesidi provinciae, ut pro modo litis, proque advocati facundia or fori consuetudine, o judicii, aestimationem adhibeat, injunctum est, L p. I in honor rii Io. 1. de extraorae cognit. de est ibidem definitum, quod si post actam causam caveatur honoraria summa, ctiam nomine palmarii, id quod datum est, cum eo quod .lcbetur compositum , nequeat licitam summam excedere, iacui ii. Quae
137쪽
ras DE MANDAT is ibid. in fine definitur pro singulis causis ad centum aureos,
quos cum moneta nostri saeculi conferebat Alciatus, dispunc Lob. 3. cap. 9. Imo ultra modum pecuniam extorquentes Advocatos lethaliter peccare, docet Soto de Iust. O Iure ob. s. quaest. 8. art. q. conclus. a. Verum de hac re fusius infra cap. i 3. num. 23. ct seqq. ubi de Advocatis super quota litis cum Cliente paciscentibus erit sermo. Quae tamen de muneribus & donis in ordine ad Iudices praeced. cap. tradita fuerunt, etiam hic repetenda sunt quoad eos qui lites agitant: jussit quippe Iustinianus in Auth. ut litigantes jurent cap. p. cos in litis exordio, coram Iudicibus, tactis sacris Euangeliis, jurare quod nihilpenti s judicibin aut patrocinii caus ipsi vel alii cuicumque personae pro hac causa quomodolibet dederunt, autpromiserunt, autpostea dabunt vel per se vesper aliam quamcunque mediam personam, exceptis iis, quae repriis Advocatis pro patrocinio praestant alii quese finis quibus leges dari di*suerunt: Qua vero poena puniatur judex sordium de acceptae ob rem judicatam pecuniae convictus, itemque is, a quo pecuniam accepisset, plene disserit Farinacius praxi. Crim. quaest. i ii . num. 6. 9 37. se a n. F9 .ad as . Nec praedictis contentus Imperator, ita vult populis jura reddi a Praesidibus, ut justitiam subditis exposcentibus ad supremum Principem confugere non sit opus: qua quidem in re adeo studiosus ac diligens est, ut, si unquam contigerit preces sibi porrigi a provincialibus, se non appellato Praeside adeuntibus, aperte denunciet, nemini aditum ad se futurum, nec dignas Husinodi proces existimandas, quibus ullo rescriapto respondeatur: Quod si illi assererent se Praesidem primo adiisse, ab hoc autem justitiam consequi non potuisse; tunc facta diligenti perquisitione, non enim sarim rein, qui
accusari otuit, exsimetur, ne subjectam innocentia eriamus, ut dixerunt Honor. de Theodos. I. . C. de accusat. si acci lationem veram comperiet , indignationem propriam in
138쪽
Praesides ipsos acriter convertet: & hoc idem alias rescripsit
osel. de Praesiae Pisid. cap. 2. Novel. de Praetore Ocaoniae, cap. 3. Novcl. de Praetore Toraciae, cap. 3. p. de praesertim Proconsuli Cappadociae, Novel. de Procons Canad. 3 9. per haec
verba : Namsi quem huc advenientem viderimus, qui non prius apud ipsum calamitates seras lamentando explicuerit, hunc nos denuo cum increpatione mitremus in Provinciam, propterea quod retim Magistratu Provinciae continua ad nos decurrit. Si vero cum eos, qui injuriam intulerunt, convenirent, i comesationibus deditus, or luxuria perditus, Agorum si orationibus non accommodaverit, sed Z resplorarepermiserit, iique ad nos cogantur decurrere, o maximes mulieressint, nosque edoctifuserimus , quod ibidem adierint, i e vero injuriam ultus non est,
protinus negotium uisu pectum habebimus, qua sipropter lucrum, mel perfratiam, vel aliquorum obsequi factum. Hinc deducit Gotifredus in L Imperatores 1 I. V. recto s. XXXVnde appetiat. se relat. Principem mediis omissis non appellari, juxta Constitutionem Imperatorum Antonini &Veri iud. l. Imperatores, in princi se in I p. cui concors est dictuni H norii iii. in cap. dilecti 66. de appestat. & assentiuntur DD. relati per Scacciam de anesiat. quaest. . ubi materiam fuse 'e
tractat, quod tamen a Summo Pontifice nequaquam obser- XXXVIII. vatur : hic quippe , velut ordinarius ordinariorum, omisso medio recte appellatur. can. si quis vestrum. can. omnes Episcopi. can. ad Romanam. can. si quis putaverit, a. quaest. 6. can. Metropolitanum. diglos. V. Metropolitanum, qs. quaest. 7. &Cum relatis textibus conveniunt Conciliorum Canones &Pontificum Decreta congesta per Antonium Augustinum in iuris Pontificii epitome lib. p. tit. i s. cap. p. esseqq. Cironium in parat iis ad Decretales it de appetiat. I aliis etiam. Scacciam d. quaest. . num. 6. M. Barbosam in Collact. ad dictum cap.
dilecti, num. 3. de anesiar. Buratum deci . Iro. num. II. Ab
horruit sane vehementer Imperator ab incommodis subdi- XXXIX.
139쪽
DE MANDAT Istorum a propriis patriis litium causa discedentiuin, injustisque sportularum oneribus gravatorum: Ideoque non contentus legum, quas mox retulimus, remediis, novum edi-etium , in Noves. ut disser. Jud. an ire interpe . alligat. cog. per quod singula ea, quae in hoc capite praescribuntur, confirmavit, id potissimum expetens, ut inpraefat. ipse testatur, ne occasone litium o aliorum quorundam Esedere cogantur apropria patria, ct in peregrinis fili: Ibi scilicet decrevit, in
unaquaque causa, sive civili, sive criminali, a populis primo interpellandum ess e provinciae judicem, qui secundum leges examinet ea quaeproponunt, se unicuique ustitiam servet: &hoc negante justitiam ministrare, adeundum esse proprium Episcopurri, qui Praesidem moneat, ut jus dicat petenti, eoque adhuc renuente, det litteras ad Impetatorem, ut is ideo Praesidem proprio muneri non vacantem debita animadversione coerceat. I primo: Et si forte actori vel reo suspectus sit provinciae judex, ne eam ob causam cogantur sub ectia propria patria recedere, una cum Prasside controversiam dirimat Episcopus. si s vero. a. Qui Glus, candem ob causam, illam cognoscet, quam sorte inter Praesidem & Provinciales oriri contingeret, g s tamen η. Quod si propriis commodis adversarii damna quis praeserat, & his neglectis In peratorem adeat absque Episcopi litteris, illis confestim subjicientur poenis, quas judex sustineret, si, interpellatus ab eo, jus dicere recusavisset. g si quis. 3. Et ea quae statuuntur in Praeside per defensores civitatum de quibus infra cap. Io. num. 13. voluit observari in locis illis, in quibus Praesides non sint, I in civitatibus 7. Vetuitque ibid. Imperator unicuique sportularum nomine quidquam amplius accipere, quam sacris Constitutionibus definitum est , onere imposito Praesidi, ut periculo proprio hoc vindicare debeat: & si is non vindicaverit, ab Episcopo Princiycm moneri exoptavit, ut judex Imperatoris auitionem despiciens ι & ille qui talia praesum
140쪽
PRINCIPUM CAP. III. xa'pssset congrua poena plecterentur , I sed etiam g . d.
vet. ni isser. ud. Vt autem judices sciant quanta Cum re- x ligione legum praescripto sibi adhaerendum sit, ut hic opγὰ-ced. cap. observabam & ab ea licentia abstineant, quam si lide nonnunquam & impie sub falsa arbitrii specie usurpant, Leonis & Alexandri Augustorum in Novel. de Iudici severiatatem accipiant in haec verba: erisimo equidem, eorum nem nem , qui judiciario funguntur munere, eo unquam poris aut inscitiae prorupturum, ut aliter quam ex praescripto legum judicium, sententiam ferre audeat: quod si quis in tantam evaserit dementiam, reus peractas eas rependit poenas, quae legibus sunt irrogatae. Sin sorte nos esseterit, pervigilem tamen sitam atque insomnem oculum, cui nihil non, quamlibet occultum sit, patere potest, es gere non poterit. Tames id ipsum imprecationibus quoque dirisque execrationibus flatilire ac firmare non ab re alienum censuimus. Inveniat itaque se Hr Deum se caelestes omnes atque incorporeas potestates Hi nunquam non adversam
res. Immature ex hac visa excidat pratus, quam excedat. Incommodis insiuper efficiatur perpetuis. ipsius adium fundamenta ignis tandem devoret, se posteritas eo redigatur inopiae, ut phnem ostiatim quaeritet. atque haec Iure sane optimo, propterea quod leges, quas liberrimas esse oportuit, servas quodammodo atque captivas essecit sciorum pravorumque judiciorum: Aia XLI. vero ex causa liceat quandoque poenas a lege sancitas imminuere vel augere, definiemus inserius capite s. num. 22. oseqq. .