장음표시 사용
151쪽
hos q:ιι dent operam mereMura , C stis time Hemici LXXXVI. Certum restiem rebus venistas quando constituendum. NAX vll. Mores. qua insi iunt deliciis, i in tibus eneranέε. X X v I I I. Oper m p licorum 'cura i cumbit prasidi: declaratur num. xxxv I. XXXIX. Patres Ciestatis qui dicantur. T L. Opera ρ Qαε atra specNnm ω erme μda,er reparanda is num. x LII. is xvi i r . qua ratione Um. x vl. XLIII. Viarum munitio intra Cisitatem spectat ad unumquemque ante domum
XL V. m. pubiac munitio . or pursario ste-ctat ad quoslibet pro rata patrimonii. T L U I. Nullam tenui hominum est imm
v. Pontium repWalio ad ommi σε M.L V. Flamina publica qua dicantur. L V I. Ad miri publici conse aiionem ten tur o vicinus . qui eo non vult uti. L v I l. Muri Ciciraris. Aqueductus, o alia ope a publica quomodo reparemur L VI II. Publiorum a rarum congrumolicanda sis ira . LIX. Ani t ν etera in his non iuuiis sic pro murra adstiis constructisne conducenda. L X. Publica adisicia per annos quindecim LI si construat Architectus. LX I Nova ad ei a puἷλamconsulto primeri construere est vetitum. L X II. Prisatorum domus an demolienda μορ Micis ad uis. LX i II. Vnu aut tu invitus tenetur rem ρ' iam veniere . pro publica iussitate. L X I v. Proes Popularian utibiali omninode t esse murum.
On esia sane pars Reipublicae praesentiore Principis consilio, ope luc firmiore indiget, quam
quae ad rem frumentariam constituendam, anno naeque rationem gubernandam spectat ; cum cnim cius varietas non ab una dumtaxat anni foecunditate proficiscarur, sed ex multis tum naturae, tum ctiam fortunae
casibus pendeat, Husque copia populis ante omnia curae sit, merito qui in ea recte suo muneri respondent, callidi regnandi , & sapientcs judicantur: id quod acerrimam Augi sti montem minime olim fugisse Tacitus anna primo est auctor, qui inter caetera instrumenta quaerendae ac retinendae dominationis, illici in primis sibi comparandum putavit, ut non magis militem donis quam populum annona pelliceret, sibique devinctum atque obnoxium haberet. Quamobrem in hoc totu Imperator mandat Praesidibus provinciarum, utpm ubertate necessariorum laborent, quod idem Praesidi Pisidiae injunxit g 3. Novel. de Praef. Pisiae jubens, eum nedum ad ea prospicere , quae superius dicta lunt, verum etiam Cum
152쪽
PRINCIPUM C A P. I V. x rrare, ut afluens rerum copia sis in urbibus, ne quid cives deficiat Modum hic procurandae annonae non describit Iustini,nus, forte quia munus id Magistratibus municipalibus potis- ix
simum incumbebat, paenes quos constituebantur curatores
annonae, quibus scilicet emendi frumcnti, olei, & harum specierum cura demandabatur, L . 3 cura quoque. I. f. de muner. se honor. dc praeterea Episcopi, illi scilicet qui prae erant pani, SI Caeteris venalibus rebus, quae ad quotidianum victum usui sunt. d. l. D. 3 Irenarchae. o ibi Gotoreae in V. Ο sum, & de his plene Pancirolus de Magistri Munici cap. I 2.
o I 3. Nec rationem ubertatis hujus procurandae a Romanis I ILlicet expetere: Quamvis enim hi maximam annonae curam gererent, ut in id Magistratus tam ordinarios quam extrao dinarios constituerint, ut observavit Decianus tract. Crimis. lib. 7. cap. 2a. n. 8. puta duos AEdiles, qui fiumento praeeo sent, Cereales dictos,& Praefectum annonae, i. r. 3 capta dei
de 3 α. er g hac omnia 3 3. st. de orig. jur. qui proprios apparitores habebat, L p. 9 tot. iii. C. de apparit. PraefeLI. annonae, dccurri Praefecto Vrbis civilem annonam curabat Ep. C. de Os Praef. Vrb. Cum tamen plurimis provinciis imperarent, inae IV.
maximam rei frumentariae copiam consequebantur, & quidem adeo multiplici ac diverso exactionum gcnere, ut aliquando opportunum fuerit, subvectiones has temperare. . iacit. Annal. I 3. cap. 1 I. nam ultra numentum decumanum,& aestimatum, emptum etiam a rrovinciis expetebant, quod Romam ad alendum populum a Magistratu Romano miti batur , ut indicant Ciceronis loca in id congcsta per Sig nium de antiquo Iureprovinc. Bb p. cap.p. se lib. a. cap. s. dc Bulcngcrum de Imper. gom. lib. 9. cap. 8. , 9. cujus tributi
vestigium aliquod e ibent Valentinianus, Theodosius, MArcadius, dum in L modias m C. de fusi t. prvos se arcaninovinciales jusserunt fiumenti qui Ogesimam, hordei quadragesimam, vini & laridi viscinnam date susceptoribus :
153쪽
1ια DE MANDATIS. Et praeterea sola AEgyptus ad alendam Vrbem satis esse vid batur, superbiebat videlicet ventosa es insolens ratio, quod viactorem quidem populum pasceret tamen; quodque inseo mine,
in suis manibus vel abundantia nostra vel fames esset. Plin. in Panegyr. Ideoque cum Praesidibus unius Provinciae regimini destinatis facultas haec annonae ita de facili procurandae non suppetat, quae tunc auxilium non --- modo praebuit Vrbi, Sed fuit indicio quantum tibi Roma liceret; monuit Dominae gentes, insarque trophaei Rettulit ignotum gel dis iectigal ab oris. Prima Praesidum cura sit juxta rationem traditam ab Imperatore, I. unica. C. de lit. se itin. custossia, diligenter cavere, ne frumenta a provincia ad alienas regiones importentur: non quidem ut servetur iniqua praxis quorundam Praesidum damnata per Bossium tit. de parnis num. 2o. . nempe Vendendi vcniam talis legis instituto vectigali exportationis a se Prohibitae, sed ut inde annonae caritas evitetur, Vetita cuilibet facultate extrahendi, D. de Platea l. si quis per divinam C. de aquaed. in fine. Pontes de potest. Proreg. tit. s. num. S. Cancer. Var. par. 3. cap. I 3. num. I 62. est enim sui de fontibus rescripsit Iinp. Claudius Prisco Provinciae Praesidi in L praeses. 6. C. de servit. ct aqua.) nimis durum se crudelitati proximum, ex tuis praediis. aquae agmen ortum, stientibus agris tuis, ad ali rum usum vicinorum injuria propagari. Hinc videmus in ditione Pontificia per Constitutionem so. Gregorii XI II; a Clemente VIII in , Constit. 49. & Paulo V Constit. Io. ii novatam, vetitam esse frumenti & caeterarum Ggum extractionem; uno in tota Italia,ut testantur Caballus resolui. Criamin. I*9. num. I a. & Clarus prax. Crim. quaest. 8a. Pnum. 2. . qui ideo ignorantiae praetextu ibidem asserunt, neminem quantumvis forensem excusari a poenis statutariis de hac materia trastantibus. : Hinc etiam facultates extrahem
154쪽
frumentum, quas tractas appellamus, censentur de regalibus, Curis de ure fud. V. redeundo igitur, num. Fqa. Cancer. d. cap. I 3. num. 26q. & adeo stricte, ut in regalium qualicunque concessione comprehendi nequaquam intelligantur, si de cis expressa mentio non fiat, juxta cons ΣΦ Lospreae Mustrit de Magi . cap. 2. num. 37. Et quamvis alias dubitari possit, an proclamata Baronum, X. qui tempore messis sub certa poena Vasallis prohibent ne frumenta extrahant ex territorio sui castri, sustineantur: ea scilicet ratione, quod resistat jus gentium, permittens cuique liberam rerum suarum administrationem k dc ut plurimum haec edicta fiant in solam utilitatem Dominorum & deductis per Laurentium decis Avenionen. o. num. 3. H qq. &Cancerium Vari par. 3. cap. I 3. num. 2s s. se seqq. Tamen XL ubi adsit penuria aliave justa causa, & sic publica necessias vel utilitas concurrat, proclamata hujusmodi sustitiebunturi ut bene distinguendo Cancerius d. cap. I 3. num. 2 sq. qui ta- XII. men monet, ubi Dominus hu)usmodi prohibitionem juste fecerit, non posse quidquam petere pro licentia extrahendi,
num. 219. Marcus deris. II S. n. I. p. I. Eoianae a Valli cons. 3.
Quae tamen dicta sunt de prohibendis hujusmodi extra-XIII. ctionibus, solo tempore penuriae videntur Observanda: ubi enim provincia frumento abundet, tunc extractiones hujus. modi de facili sunt concedendae, Cancer. d. cap. 13. num. 26q.
Nam alienis partibus debet impendi quod superest, Hr tunc de
exieris cogitandum, camsi ratio propriae necessitatis expleverit, ut ait Cassiodorus Var. lib. p. Epist. 34. inde scilicet ad agri- X; culturam magis provinciales excitantur; ideoque artem illam dum multis ornaret privilegiis in statu Ecclesiastico Clemens VIII agrum Romanum colentibus , ubi abundet messis, permisit quartam partem frumenti recollecti evir bere, Constit. 7a. g a. quam inde ad quintam redegit Paulus
155쪽
his V. Constit. o. g r o. Et praeterea ex permissa extractione, ubi frumentum abundet , maxima provinciae utilitas accedit, cx ea pecuniarum coeta, quae hanc ob causam ab exteris i cis in provinciam infertur; simulque provinciales congruo pretio frumenta vendunt, quae alias vilius distraherentur, a strii. d. cap. s. num. 3 8. or 39- & quidem cum maximo e
rum incommodo, cui ut occurratur, consuevit etiam ali-X v. quando propter nimiam in loco copiam interdici ingressus frumenti, quod ex aliena prOVincia advehitur: quam Comsuctudinem probabilem Judicat Aviles, quem in puncto se-X v I. quitur Cancerius. num. 26O. in fine. d. cap. I 3. Sint tamen
cauti Praesides ne inopes opprimant, dum divitibus consulare intendunt: & priusquam cuipiam frumenta extrahere permittant, diligenter inspiciant, an victu necessario abundet provincia, ut post Lucam de Penna, de Plateam observat Mastrillus d. cap. 9. num. o. qq. qui addit, quod notiaria haec semper a Viris probis quaerenda est, non vero a Mem toribus , qui ut plurimum ratione propriae utilitatis Praesi-XVII. des tacipiunt, num. 44. Et praeterea caveant Praesides, uti pretium, quod pro obtinenda extractione persolvitur, sit moderatum , ut hac ratione exteri facilius alliciantur adcinptionem, & provinciales utilius vendendo magis reddantur addicti agriculturae, Mastrat. d. cap. 9. Num. As. er seqq. v III. Ponte de potes. Proregis tit. s. num. s. Quod si sorte post concessam extractionem frugum inopia detegatur, illa rursus erit revocanda, cum semper tacitam hanc includat conditionem ii provincia ipsa abundet, Mastril. d. cap. 9. num. F6. XIX. Ponte d. tu. s. num. 9. 9 sqq. At si annonae caritas succedat, tunc paterna prorsus vigilantia Praeses undequaque populis alimenta conquirat, & sedulo curet ut
Vel Massilia Ceres, vel Gallica pres Tertilitas, mes queferat nunc humidus Auster, Aunc Aquilo, cunctis dissant horrea ventis. Tunc
156쪽
vme scilicet in externas provincias destinandus curator, xx. qui optima fide frumenta emat. I. cum in civitate. 3. C. ut nemini tis. Se frumentum sic conquisitum eo prctio distrahatur, quo fuit emptum, imputatis tamen omnibus dispendiis, quae ea occasione passa est Respublica: Cum etiam tunc cogi possint incolae ad illius emptionem, etiam si ob supervenientem abundantiam pretium factum fuerit vilius, ut sensit Peregeod. tit. num. I a. imo, ut civitas minori damno afficiatur, si X XL forte vetusta species ita corrupta sit, ut persemet erogari sine quo rela non possis, eidem ex nova portione misceatur, esus advecti ne corruptio velata damnum Asco non faciat, ut monuerunt Valentinianus & Valensi. I. C. de conae inpubi. M'. qui ad excludendas fraudes, quibus tunc patet via, jusserunt, quod adisud negotium nobilis,prudens, fidelis, optime sibi conscius pro imregritate mentis apponatur custos P sidis arbitratu: & plene Ponte de potes Proreg. rit. a. num. II. esseqq. Cohellius ad
bust. bon. regimin. cap. 2I. num. Io. Superveniente quinimo XXI Lannonae caritate, poterit Praeses cogere Dominos frumenti
ad illius venditionem, justo tamen pretio, ut senserunt de Ponte tit. a. num. a. ubi addit, tunc imo posse taxari viliori pretio, Amaya qui plene articulum discutit L quoties C. uenemin. θα num. aq. ubi de veriori seseqq. se ibid. PereZ π 9. Gratianus cap. 149. num. Ao. 6 qq. M Covaruvias Vari lib. 3. cap. Iq. num. 6. vers tertio mihi, qui resert Canonem quintum Turonensis Concilii in haec verba: Vt unaquaeque civi- . ras pauperes se egenos incolas alimentis congruentibus pascat sese eundum vires, se tam vicini praesbiteri, quam cives omnes suum pauperem pascant, quo siet ut 'si pauperes per civitates alienas non fatigentur, & Avendano de exequ. manae par. I. cap. I9. num. 33. Et tunc posse divitibus onus imponi mutuandi pe- XXIII. Cuniam pro comparatione frumenti, ne tam ipsi quam pauperes fame pereant, asserunt Amaya d. l. quoties num. 3I. de
Ponte d. rit. a. num. 6. qui ait id fieri posse in quibuslibet
157쪽
publicis neccilitatibus N AVendano d. cap. I9. num. 3 . ut enim apud Cassiodorum Var. tib. a. Epist.ao. scribebat Theodoricus jubens naves Jam frumento Oneratas ad exercitum mitti. Omnes decet gratanter impendere quod publicas iident
utilitates posse reficere, quando necesse est hoc membra sentire quod corporis summa sentitur: Et singula haec de frumento
definita, sunt pariter observanda, quando vini ac caeterarum omnium rerum contingat inopia quae ad victum & vestitum
sunt necessariae, Amalla d. l. quoties. num. 22. C. ut nemini tis. XXIV. Pereet num. 8. C. eod. in quibus omnibus praeterea curandum est, ne vaferrimis mercatorum artibus corruptae merces
veluti probae, vel caedem probis mercibus commixtae populo obtrudantur, vel aliae fiant fraudolentae rerum quae venduntur commixtiones; tunc quippe corruptis mercibus projejectis vel concrematis, aliisque, si saluti humanae nocere Ia queant, in pauperes distributis, extra ordinem ii estissimi hi XIV artifices puniuntur,ut plerisque enumeratis pistorum, caup num , piscatorum aliorumque himusmodi fraudibus docet
Avendano de exequen. mand.p.p. cap. 19. num. 3 o. per tot. MXXVI. Ponte depoI. Proreg. tit. a. num. a I. illique omnes, ad instar
publicae pacis violatorum , plectendi sunt, si ultra praescripta
pretia vcndant cibaria penuriae tempore. Albertc. in L qui motu. g mileus de re milit. Avendatio d. cap. I9. Num. 3 6. versitem contra vendentes carrus,ves falsis ponderibus utantur, De-XXVII. cian. tract. Crim. bb. 7. cap. 22. num. ao. Et longe omnlumcertissima procurandae ubertatis ratio ea est , si vigili cura &acribus poenis monopolia arceantur: Haec priscis Senatusconsultis vetita fuisse observat Cujacius ad tit. Cod. de Mono-XXVJII. pol. de ubique prohibenda, praeter scribentes ibidem, docent Doctores, qui de eorum incommodis ex profesto scripsere, quorum octo supra viginti cnumerat Barbosa ad ae tit. de Minnopol..imo crimen hoc odiosum adeo fuit Romanis, quorum peculiare munus regere imperio populos , ut illud L M
158쪽
ΡRINCIPUM C A P. IV. t tina voce' dignati non sint, ut ideo Tiberius apud Suet nium in ejus vita cap. 7 I. nominaturus Monopolium prius veniam postulaverit , quod Hi verbo peregrino utendum esset Eo tamen pessimus hic vitas hominum licitandi in XXIX. dus processit, quod ubi uni non liceret alios impedire, quin idem mercimonium exercer ni, is facta Cum caeteris conspiratione , pacisccbatur, ne minoris quam inter se statuissent, fieret venditio, aliasque hujusmodi illicitas p ctiones inibat: hinc Zeno auream, quae sequitur, edidit Constitutionem, quam Iustinianaeo Codici insertam in Lunica C. de Monopol. curent Praesides observarit ille scilicet ita seripsit ad Constantinum PP. Iubemm , ne quis cujusicunque vestis vel pisiis, vel pectinum, aut echini, vel cujublibet alterius ad victum. vel ad quemcunque usumpertinentis oeciei, vel cu-
mlibet materiae, proliva authoritate, vel acro jam elicito , aut imposterum eliciendo resicripto, aut pragmatica sinctione, vel sacra nostra pietatis adnotatione, Monopolium audeat exercere: Ineve quis illicitis habitis conventionibus eo uret, cui pacscatur, ut series diversorum corporum negotiationis non minoris quam inter sestatuerint, venumdentur. AEdificiorum quoque ase' rifices, vel ergo labi, aliorumque diversorum operum professe res, o balneatores penitus arceantur pacta inter se componere, ut ne quis, quod alteri commissum sit, opus impleat, aut i unctam alteri sollicitudinem alter insercipiat; data licentia unia
cuique ab altero inchoatum, se derelictum opus per alterum sine aliquo timore dissendii implere, omniaque huyusimodi facinora denunciandi sine usia formidine, cir sne judiciariis sumptibus.
Si quis autem Monopolium ausus fuerit exercere, bonis propriis expoliatus perpetuitate damnesur exilii. Caeterarum praeterea .
prose sonum primates, si imposterum aut super taxandis rerum pretiis, aut super quibuslibet illicitis placitis ausi fuerint convenientes hujusemodi sese pactis confringere , quadraginta librarum auri solutione percelli decernimus: o is tuae sedis qui V 2 qua-
159쪽
quaginta librarum auri .eondemnatione multando, si in prohibitu Aronopoliis, ct interdictis corporum actionibus commissus forte, s hoc evenerit, saluberrimae nosrae dis tionis conde nationes , venalitate interdum, aut di mulatione, mel quolibet XXX vitio minus fuerit exequutum. Et animadvertens inde Iustianianus, lucri cupiditati nimis deditos artifices duplicia tripliciaque pretia ac mercedes prceter veterem consuetudinem aliquando requirere, sub gravibus poenis edixit, ne quis . e uscunque disciplina aut artis magister, quatiscunque etiam
negotiationis negotiator, qualiscunque demum agricultura agria cola , quam vetus eos .etudo ferat plus pretii mercedis e n mine exigat: ita pariter aedificiorum o colendae terrae aliorum' que operum mensores nihil amplius operariis imputent, se illis antiquam consuetudinem conservent, quod sane observare tenentur & qui qualiacunque opera demandant, O qui aliqua redimunt: squidem nee i is a lim, quam more constitutumsit, XXXI. dare permittitur. I. m. 3 p. Et ita publicae utilitati
damnosis; est Monopoliorum usiis , quod inter articulos obligationis per clectrum Romanorum regem & Imperat rem praestandae Principibus Electoribus I 6. artie. Imperatori in)ungitur, momodo mercatorum Monopolia, valde peris niciosa Germaniae, coerceri debeant, rationem ineat cum Eleci ribus , ac rem saepe deliberatam ad exitum perducat. Nec existimet Praeles vetita artihohus Monopolia permitti Nobilibus : ab his enim, veluti potcntioribus, Cum majore popul rum incommodo cxercerentur: ideoque citam his per Ζ nonis constitutionem generice loquentem censentur pr
hibita , coque magis, quod inde Nobilitati maculam inuri XII. satis innuit Henricus I, cognomento Auceps, dum statuit in legibus hastiludialibus, sive de Torneamentis, cap. a. ut quisquis a stirpe Nobilis negotiaretur augendi patrimonii causa, coemptissu rugibus , vino aut aliis speciebus, rebusque annona lagellaret, ludis equestribi is prohibeatur, aut s decu
160쪽
rere aliorum exemplo praesumeret, equo. mulctatus septa inscendere compeliatur. Hinc equidem excluduntur Monopolia , quae privatus XX Lquispiam publico cum detrimento vellet exercere, hoc enim turpe lucrum dixit Iulius Pontifex, n. quicunque M. IA.quaest. seci alias Monopolia illa nunquam Censentur vetita, quibus publica utilitas sit annexa, qualia sunt ea quae a Communitatibus ipsis in publicam utilitatem plerisque in locis excr- centur; dum uni tantum permittunt carnes, panem, Oleum, aliudve quidpiam vendere, Certa persoluta pensione annua in publicam utilitatem resusa: quam consuetudinem ,.utiquam maxime rationabilem, post Innocentium, Abbatem,& Scribentes communiter in cap. gnificante de appetiat. approbat Aventano d. cap. 39. n. 3 s. vers o apud nos. Vel XXXIV. ubi civitates ipsae mercem aliquam a quibuslibet vili pretio emptam cum maximo inde populi emolumento vendunt , vetita privatis civibus venditione, ut sic inopi populo succurratur. Peret. adtit. Od. de Monopol. Iit. 3. Cudus rei exempla suppetunt penes Aristotclem inconom. a. c. I 6.I7.
ct 3 6. Ita pariter privato cuipiam aliquando Princeps, ejus- XXXV. que jussu Praeses indulget, ut sibi solis liccat genus aliquod
mercium invehere M vcndere : & jure , ubi Justa concurrat Causa , puta quia alias nemo merces illas inveheret ratione
impensae gravis; vel quod inde Princeps pecuniam bono publico destinatam conflaret: tunc enim, certo tamen con- XXXVI. stituto pretio , utile esse Monopolium exerceri, censuit Lessius, deju i. er jur. tib. 2. cap. 21. dubit. ult. n. I 48. qui tamen addit, certum pretium iis mercibus statuendum, quae civium victui, secus vero his quae delitiis & luxui tantum inserviunt, in quibus nulla Principi suadet causa, ut immodica statui pretia prohibeat: n. I ηρ. cum potius honestissimum vecti- xxxvii. galium genus, quod rebus hujusmodi imponitur, quae ad corrumpendos civium mores spectant, ac Deo gratissimum