장음표시 사용
21쪽
2 Iae. Phil. Tomasini Commentar.
templo in capite Fori ; ubi dum sessores altius terram moliuntur invenere lωcum, cujus antae cum epistyliis marmorear efficiebant veluti porticum, vel apothecas tres,&m uno peristylio interiori parte sculpta erat. Ex qua constat quibus emblamatibus, vel imaginibus suerint exornatae, &quomodo ejus dedicatio marmoribus fuerit consignata.
C. AUILIUS. LICINIUS. TROSIUS CVRATOR SCHOLARUM. DE. SUO. FECIT. BEBRYX. AUG. L. DRUSIANUS. A. FABIUS XANTHUS. CUR. SCRIBIS. LIBRARIISET. PRAECONIBUS. IE D. CVR. SCHOLAMAB. INCHOATO REFECERUNT. MARMORIBUS ORNAUERUNT. UICTORIAM. AUGUSTAMET. SEDES. AENEAS. ET. CETERA ORNAMENTA. DE. SUA. PECUNIA
Extra vero in eodem epistylio erat hic titulus .
BEBRYX. AUG. L. DRUSIANUS. A. FAB. XANTUS. CVR. IMAGlNES. ARGENTEAS DEORUM. SEPTEM. POST. DEDICATIONEM SCHOLAE. ET. MUTULOS. TABELLA. DE. SUA PECUNIA FECERUNT
Item altera Romae in limine superiori . portar exterioris S.Alexij in Aventino.
IN. HONOREM. DOMUS. AVGVsΤΤΙ. CLAUDIUS. SECUNDUS. COACTORCUM. TI. CLAUDIO. TI. QUI R. SECUNDO F. VIATORIBUS. III. VIR. ET IIII. UIR SCHOLAM. CVM. STATUIS. ET. IMAGINIBUS ORNAMENTISQUE. OMNIBUS. SUA. IMPENSA FECIT
Imo etiam speciatim Prosel Ioribus. Ita de Schola Medico tum marmor ad D. Sebastiani repertum Romae legitur. M. LL
22쪽
I N. FR. PED. IIII Ad haec Romae sub Imperatoribus notuisse publica studia
praeter Vlpianum,& Modestiirum I. C. nobis aperte insinuant Bibliothecae regio cultu ibidem exstructie. Augustus prope Templum Apollinis Graecam, & Latinam erexit, de apud Iovis Capitolini aliam, quam Domitianus reparare studuit, missis librariis Alexandriana , ut codices rariores conquirerent. Eas vero Templis prudenter adiecerunt prisci, quandoquidem nulla arctior conjunctio,quam Religionis N eruditionis. Immo translato ByZantium imperio non alibi, quam Romae , Constantinopoli, & Beriti jura doceri poterant: quod Gymnasium antiquius Constantinopolitano . Etenim institutum fuit impetante Diocletiano, qui prohibet, ne scholares Arabiae ante annum XXV Berito, ubi discebant, ad subeunda patriae munera avocari possent. Nec obscure ad Helviam Cap. VI. Seneca innuit sua aetate Romae floruisse studia , quando de urbe differens, ait alios tiberalium studiorum cupiditas adducit. Alexandrum Severum memorat Lampridius, Rhetoribus, Grammaticis, Medicis, Mathematicis,& mechanicis, architectis salatia instituisse, & audito ita decreui me, & discipulos cum annonis pauperum filios ingenuos dari jussisse. In Oriente etiam poli Constantinum Magnum scholae floruerunt,utpote Cesare ς Pals stinae, Alexandriae, Constantinopoli: sed caeteris omnibus adeo eminebant Athenae, ut qui in aliis urbibus aliquando versati essent, tum demum Athenas quasi penitus consummandi se conferrent.
Quod fecisse scimus Gregoriuin, Basilium, de Athanasium
suminos Rei p. Christianae Doctores.
Plerique tamen literis e Gallia tu Italiam traductis, Gym- A a nasium
23쪽
na sum nostrum a Carolo Magno denuo incrementum ac-ccpisse credunt: alii sola antiqua consuetudine vigilisse. Qua ratione Iacobus de Arena I. C. celeberrimus, ubi quaeritur
an sit Gymnasium sine Privilegijs legitimum censendum, pluribus rationibus id longa consuetudine invalescere affirmat. Cui Cardinatis Zabarella ad Clementinas, Ancharanus, Socinus, & Iason subscribunt. Occidente nempe Romani Impetij majestite, sub quo semper Iuris de eloquentiae
Doctores magnis stipendijs, privilegiisque eminuerunt, &aucta Christiana Religione, quum Italiam barbarae nationes occupassent,bonae literae, partim in Orientem, aliasq. regiones avolarunt, partim in coenobia se se abdiderunt, bellisque paulatim cessantibus, postqv am Gothi, & Langobardi Italorum virtute fracti,hinc emerserunt cum ingenuis moribus, uoi simul &sacrae paginae & humanae divinaeque sapientiae studio vacare coeptum. Medicina piriter Averrois auspiciis a Graecis ad Mauritanos transsata sensim in Gallia eminuit, omnisque tandem literarum splendor Parisinam urbem in admirationem traxit. Petrum Aponensem discendi cupidum cum aliis eo concessisse novimus. Pctrarcha pari studio Montem Pessulanum adiens ad Italos reportavit Latinet eloquentiae thesauros, pulverulenta sq. Bibliothecas aperuit& illustravit. Scholas tamen e Romani Imperii vestigiis in celebrioribus Italiae civitatibus plerumque viguisse credimus: ac praecipue Patavit, & Bononiae, quae urbes instruendis hominum animis caelitus erectae videbautur . Immo fertilissimis, saluberrimisque Italiae locis structae, alendis iuvenibus & honorandis Doctoribus certasse creduntur. Illa quidem S. Petronii precibus a Theodosio II Imperatore Gymnasium
obtinuisse fertur. Nos rem altius repetentes consuetudine
immemorabili scientias Patavii traditas ac disciplinas ab antiquis l. C. accepimus. Etenim Federicus Primus Imperator adeo bonarum literarum fautores lavit, ut de scholasti-
24쪽
De Gymnasio P ata et in O Lib. I. s
cis eorumque privilegiis cum Constantini, & Iustiniani Ina. peratorum legibus concertare voluerit , & cum jam subegisset Insubres, ut Rempublicam constitueret, Iuridicos Italiae conventus indixit ad Roncalias civitatem ad Pa dum, ibique paulo post anno sui imperii sexto, salutis humanae M C L VIII mense Novembris pulcherrimam illam de scholis earumque privilegiis legem in Constitutionum Codicem insertam edidit. Postquam vero Federicus II in civitates Ecclesiae subditas seuerius animadvertisset, sublatis Academiae Bononiensis privilegiis, quum scholasticis exercitationibus omnino vetitis jus omne docendi ad Patavinum Lyceum anno M CC XXII transtulisset, vetustate
obscuriora ipsius initia paulatim succre vere, variis immunitatibus Imperatorum, ac optimorum Principum clementia demum ad summam provecta celebritatem. Antiquissimis enim Gymnasii tabulis ita praescriptum: Ioannes Rusca No: comensis II Patavii Praetor electus, hoc anno iuste quidem ius dixis, HErico in civitates Ecclesiae seviente, pr.eciFul. in Zon niam quam pene e Nisae T studium generale, i a penitus eversa.
Patavium transulis. Quod quidem comprobant caeteri illius seculi scriptores.
De Gymnasii incremento decremento post misses
mum annum usiue adeAcciolinum ,-post eius obitum . Cap. I I. SEd, ut ad prima secula revertamur, communi Italiae clade,tum a Gothis,tum a Langobardis excitata, urbis nostiae monumenta periere: unde satis est, si Gymnasii nostri primam aetatem a millesimo nativitatis Domini ducere audeamus , quo tempore existimamus ejus ortum, ac fortassis incrcmentum emersisse. Magistros enim anno M XX hic docuisse indicat nobis vetus decretum in Statutis Patavinos
25쪽
6 Iae. Phil. Tomasini Commentar.
Capite De Scholaribus , se Studio Pad. ubi ad annum M CCC XXIX legimus haec verba: Potestate D. Marino Ialerio, statuimus, o ordinamus, quod Magis,i legentes, cir docentes in grammaticasibus non conventuari sim immunes is per
alibus muneribus, ct fuisse inusitaniar a nustesimo vigesmo
anno citra, ut in Statuto vereri continetur.
Dubium tunc erat de inserioribus Magistris, nempe Grammaticae, non autem de professoribus Iuris prudentiar, S aliarum artium, atque disciplinarum. Scimus enim post millesimum a Christo nato annum , urbe nostra advenis, &peregrinis aucta, eo praesertim tempore, quo Henricus III singulari benevolentia erga cives nostros plurima ad Ecclesiae Patavinae majestatem,ac jurisdictionem decrevit. Qui pro salute animae suae & Agnetis uxoris Bernardo Mattraverso Episcopo Patavino libere concessit mimos cudere, arces extruere, ac Principis sere iura exercere. Nec quidquam certius, quam cum religione urbis augmentum, literarum studia, bonos mores,artesi& scientias crevisse, & Gyinnasium patrium quasi ex ephoebis excitatum. Quod majores post vires accepit, quum Henricus IIII in gratiam Be thar Reginae Patavii aliquandiu commoratus Miloni Episcopo affinitate sibi conjuncto praedia multa Episcopatui, ac Canonicis concessisset, & in ejus gratiam Patavinis priscam libertatem restituisset. Iure nempe liberae civitatis concesso, deinceps suis legibus cives vivere voluit. Exinde in signum libertatis usi sunt in bello Carrocio arm. to, quod Bertam a Regina Berthae nomine vocarunt. Clarissimis quoque viris,& lueratis omnium scientiarum Iurisprudentiae professoribus urbem, & Gymnasium so ruisse, credibile est.
Non enim in vicinis civitatibus Gymnasia memorantur. Neque har cum ut be Patavina de primatu ob divitiarum amplitudinem,& incolarum numerum, contendere audebant, quum regia urbs esset,aliis q. praecelleret. Vnde apud Iurisconsultos in Extra vagantibus,quae e X tant sub titulo Federici
26쪽
et Imperatoris de pace Constantiar, liquidum est, Legatos Patavinos suisse Bugellesium de Fontamina, Pana xellii in
Iudicem, Azocum Taulam,& Guaniphum Cataoniuna. Immo suadet, Imperatorum summa in urbem nostram clementia , pro Gymnasii incremento ipsis plurima decrevisse, quae temporum injuria periere. Mitto autem multos Iurisperitos hie floruisse , quos etiam Lotharius Imperator pro seu dis consuluit anno D CCC XX U , Sigonio teste. In tenebris enim, de petaditis diu scriptiuis, versamur. Certum tamen Gymnasium per aliquot annos viguisse, quando urbs Patavina suis legibus regebatur ; atque hinc varios viros in scientiis,& artibus liberalibus claros floruisse, Mathematicae, Astrologiae, Medicinaeque sectatores plurimos, credimus. Sed cum inter Princcipes variae CXortar essent controversiae de Iurisdietionibus , Iurisperiti inter alios primum locum obtinebant. E quibus etiam Ioannes Caccius canonum Doctor cl. ad Episcopatum Patavinum evectus fuit. Quo defuncto, adeo populi in viros literis celebres serebatur favor, ut Gerhardum
Pomedellum Legum interpretem arriperet e cathedra,& in sedem Episcopalem collocaret. Aucta paulatim Gymnasii Patavini fama undique toti sic orbi inclaruit , ut post M CC e G allia,& Germania multi Patavium discendi causa convolarent: inter quos Albertus Magnus e Germania Patavium a patre missus, cujus in hunc diem cella in coenobio S. Augustini conservatur. Civitas vero privilegiis prudenter cumulata feliciter a suis civibus rura accepit. Sed potentiorum ingeniis postmodum in partes distracta , miserrime ad interitum perrexit.
Etenim anno M CT XXXVII, quum tirannide Acciolini
maxima urbis incrementa collaberentur, una Gymnasium
infausta persensit tempora, sugatisque Doctoribus literarum
cultus in armorum studia transiit. Inter tot facinora tamen
Gymnasii sores minime clausae suere. Scholaris enim culti L
27쪽
8 Iae. Phil T. in asini Commentar.
dam Rotandinus meminit anno M C CIII. Itemque Magistri Michaesis Cremonensis, qui olim causa studii venerat. Accio linus etiam, cum artibus liberalibus Astrologia delectatus, Salionem Buzacharinum Astrologum plurimum dilexit 3 eaque aetate multi e Geomantiae praedictionibus prodebant varia , ut auctor est idem Rotandinus.
Ipso autem Praefectura urbis expulso M C C L V I, &iostea M C C LIX interempto; post quana uibs Patavina
ensim vires rece p:sset, Doctores denuo Mecti, studiosis redeuntibus , qui aucto numero Vniversitatem constituere coeperunt. Horum bini ordines itast: tuti, Iurisconsultorumtihus; Artium, ac Medicinae alter: utrique unus Rector initio Praesuit, quo munere primus claruit Gosaldus Hispanus, qui anno M CC LX varia sancivit, ut in Statutis patet. Quare hoc ipso anno Vniversitas in unum corpus redacta jus a reliquis civibus separatum habere coepit. Aucto postea in immensum studiosorum ex universa Europa numero, bini deinde anno M CC LX I Transalpinus Henricus deSancta Petronilla Praepositus Fris ensis, Cisalpinus Franciscus Novara Canonicus Patavinus, utriusque Universitatis iunctim res administiarunt ό quorum plura supersunt decreta.
Gymnasi renovatis, m confirmatio Statuti a Summo Pontifice Vrbano auarto, circa Scholares Magistri titulo ornandos. Item nonnulla sub Republica Patamina in omnasi commodum sancita . Cap. III. Ι V venibus itaque ad capessendas liberales disciplinas undique accedentibus, postquam multa a Rectoribus Universitatis essent promulgata, urbis Pimul vigilantissimus
IOANNES TRANS ALG ARI VS ab URBANO IU.
Summo Pontifice Statuti confirmationem accepit anno
M CC LXII circa Studiolos Laurea ortiandos, qui prim
28쪽
De Gymnasio Patavino Lib. I. s
mum coram Episcopo a Doctoribus Universitatis examiis nandi essent: jis,si idonei erant, Episcopus licentiam conce- debat. Residebat jus in Sum. Pontifice, ideoq. sua auctoriista testatutum corroborabat. Ejus privilegii formulam ad posteritatis memoriam hic damus . URBANUS EPISCOPUS SERVVS SERVORUM DEI. Venerabiti Fratri scopo Paduam Salutem, se Apostolicam benedictionem. Lecta coram nobis Fraternitatis tuae petisto continebat, quod Rectores Vniversitatis, Magistrorum, o Schoiarium Paduae deliberatione provida statuerunt, ut Scholaresbi us niversitaris,qui debent in Magistros assumi, coram Episcopo Pa dono praesentibus Doctoribus Vmver Iaras eiusdem examinari
debeant diligenter, o idem Episcopus eis streperiantur idonei, δε- beat docendi licentiam concedere . Et quo statutum ei nodi est, ut 'mas, inviolabit ter obsirvatum. Nos igitur tuis supplicationisus inclinati Iusum Vsum cui est prouis factum, ratum habentes, ct gratum auctoritate Apostolica con rmamus, s ρυ- hentis scripti patrocinio communimus, decernentes, m qui secus ibidem Mi Magistri nomen assum erit, pro Magistro nullatenus
haberiar. Nulti ergo omnino hominum liceat hanc flaginam n strae confirmationis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Gquis autem hoc attentare8raesumpserit indignationem omnipoten-ris Dei, O Beatorum Petri,'Pauli Apostolorum eius se noverit incursurum. Datum apud Vrbem veterem v. Idus Ianuarii, Pontificarus no-sri anno tento.
Nec in serioris auctorita tis privilegium erit CLEMENTIS U. Episcopo Patavino , Florentino, &. Bononiensi creandi Magistrum, & Doctorem Fr. iaciscum Barberinum ,
quod ex architro Vaticano inferius da inus.
Eodem anno M C C L XII deerctum fuit a civibus Patavinis Rectores Gymnasii bis in hebdomada, nempe die
29쪽
io Iae. Phil. Tomasini Commentar. Lunae, & die Veneris ad comitia Deeurionum accederent, ac proponerent ea, quae ad Gymnasii decus, & conseruatio nem pertinerent. Eodemque anno plura de professorum honorariis ab j isdem instituta. Anno postea M CCLXVII Ioannes Praepositus Germanus Universitatem pulcherrimis privilegiis decoravit de eo ducendis scilicet domibus,& eligendis Doctoribus. Anno M CC LXIX. Quidam Gebonnensis pleraque de electione Doctorum decrevit. Anno M CC LXXI Nicolaus Polonus Archidiae nus Cra coviensis,& Ioannes de Monte Longo Archidiac nus Aquil ejensis stituerunt, quando luidium esset inchoa dum . Gymnasii insuper festa aliaque plura decreverunt. Post annos octo Philippus det Spitianiis Veronensis omnes Gymnasii constitutiones in unum volumen redegit. Veterum quoque monumentis accepimus Nicolaum s
Pontificem anno MCCLXXXIV privilegiis,atque
Gymnasio orbasse Patavinam inbem, quum ea quaedam in Ecclesiasticam libertatem gravius saucivisset, atque ex eo cessasse literarii in studia credibile est, in annum M CCC, quo Theonitarius de Theobaldis Parmensis pleraque dim, nuit, correxit, multaque addidit. Anno sequenti Rodulphus de Augusta,& Bonus de Mota Mediolanensis Rectores, multis additis,de ex Bononiensi Scholarium universitate acceptis in unum volumen redegerunt. Sic temporis progressu alii Rectores multa pro recto Gymnasii regimine, & universitatum splendore sanxerunt. Fruc batur tunc temporiscixitas Patavina summa pace, dominio, de divitiis pra sertura anno M CUC X. unde ex Cortuitorum Hi storia Lib. I. Cap. XI habetur, quod Padua sut eorum verbis utar sola
libι ra in communionibus in tota Mam chia imperabat. Duces imo Aeges,P uanos cnι ris praeferebant. Tuscia, combardia Rectores de Padua supplicabant. dub dominio Paduae erat Viormia cum
toto suo LMictu: Ehodigium cum Comitatur Gndenaria, o Ab
30쪽
De Gymnasio Patavino Lib. I. Ir
baria. Erat Padua armis, s equis plena, se aliis diuinis in Lris, munita, ct turribus, aliisque aedificiis deiscatis. Forenses de diversis partibus Paduam veniebant ad refugium salutare, se quod pertinet ad Gymnasium in sapientibus viris, Doctoribus in qualibet arte liberati, religiosis viris stinacida, se ut brmiater concludiarur multasanctorum corpora in Paduasunt sepulta, quor m precibus Deus Paduam in pace longissima cons avit, sentiet quinquaginta anno se Hira post obitum Ne erant. Haec aetas pacis habuit ouatam Paduanum , fratre υι ιυ Micium cst Iurirem decoraIum
Hoc ipso tempore Iacobus ab Arena Parmensis, & Ro-Iandus placiola Patavinus Iurisconsulti docuere in cymnasio, pluresque alii, quos inferius enumeralamus. Petrum quoque Aponensem Medicum, ut habitantium saluti consuleret, e Gallia magno honora rio conduxerant cives nostri s quod patet ex ejus testamento anno M CCCX Udie xxiv Maii confecto, ubi inter legata reliquit etiam communi Patavino libras soo. parvorum, quc s habere debebat pro suo salario a dicto communi,de quibus penes se *ngraphas D minorum , Potestatis, λ vocatorum, & Gastaldiorum eiusdem communis habebat. Item eidem communi liberalitate reliquit alias Isoo libras parvorum, quas habere debebat pro suo salario ex tribus mensibus retro actis. Ex quibus legatis conjicitur eius salarium ad quatuor millia librarum parvarum accessisse.
De incremento Gymnasii sub Principilus Carrariensia
lus, Clementis VI confirmatione. Cap. IV. ANno M CCCXVIII publico Pata vinorum civium
consensu Iacobus Carrariensis cognomento Ma nus. ad civitatem regendam electus mira an:mi magnitudine patriae decora ampliare coepit. Suburbia instauravit, & mce.