장음표시 사용
161쪽
LApis Arabicus apud Dioscoridem matulosio Ebori si
milis: is tritus, bc illitus haemor rhoidas siccat, ejus cinis dentifricio oprimus. Effoditur hic in Montacutensi AEtruriae. B aliis multis locis crusto sui, sed veluti ex fibris compactus, ut aliquando videatur Amiantus, sed solidus& fragi . lis eolore candido, plendore Eboris punctis nigris intercedentibus, aliquando subviridis, aliquando cinereus sine splendore, instar ollis combusti Appellant vulgo hate ossa Liocorni se uali corni, medicamentum celebre adversus venena,in ad vermes necandos, α ad febres pestilentes ex aqua potum at seligunt, Ebori simillimum, &quod linguae admotum haeret,ut Bolus. Aliud tamen est cornu unicorni animalis, cui easdem vires longe efficaciores tribuunt. Plinius inter gemmas Arabicam tradit Ebori simillimam, niti abnueret destitia, utilem habenti ad dolores nervorum: Ossa autem e terra nasci, invenirique lapides o si eos idenL,
testatur ex Theophrasto Fodiunturhoate prope oppidum S.Ioannis in valle Arni ossa Iapidea ingentis staturae, unde putant suisse ex Elephantibus ab Annibal e ductis in Italiam. Extat humeri caput aut coxendicis magnitudine, quam utraque ulna amplecti vix possit Apud me sunt fragmenta crurum intus spongiosa exterius solida, colore marmoris Porphiritis, ni glubra, sonora ut marmor.
AMiantus apud Diostoridem lapis in Cypro nascitur
alumini lcnisto similis Ex eo utpote flexili, inquit,Vein latexi spectaculi gratia, quae ignibus inJecta inflammantur quidem, ted splendidiora exeunt,non deusta. Eodem adulterari inquit alumen scissile at gustu non astringit Plinius
alumini quidem simulem esse tradit, at nihil igni deperdere.
162쪽
ix L DE UVETALLI cIs Alibi linum vivum appellat, mrod ignibus non absumitur,
visas esse mappas ex eo insocis conviviorum ardentes, se
clibus exustis splendesiere magis igni, quam possent aquis.
Regum inde funebres tumeas,quidus combulta cadavera a reliquo cinere separentur. Nasti in desertis Indiae, adusticque Sole ubi non cadunt imbres. Rarum inventu,dissicile textu propter brevitatem cum in vetum est,aequare praecia Margaritarum Rufius de caetero color splendescit igni,v catur a Graecis Asbestinum,ex argumento naturae,id est,imeombustibile. Paulus Venetus in suo Itinerario hunc lapidem appellat Salamandram, quia vivit in igne. Idem testa tur estodi in Asiae provincia quadam,&esse fila non dissimllia lanae, quae Sole siccata teruntur in mortario aeneo, deinde lavantur,&a terra purgantur, postea nentur,&demum
texuntur Pannos autem serdidos non aqua sed igne ad camdorem pristinum restituunt. Oritur, in Italia, sed adeo breve ac fragile, ut neri non possit tantum et lyelinia ex eo parari possunt in lucernis perpetua vocant alumen plumae, quia attritione solvitur in tenuia filamenta , instar plumae canescentia unde pro alumine stissili usurpatum est. Nec desunt, quibus etiam sapor quidam aluminosus inest. Ipse lapis ligni modo fibrosus est,ac mollis colore candido, aut subviricli. Q Dd autem ex eo per attritionem efflorescit in plumas,florem petrae vocant, quia forte putaretur esse Asiae petrae flosmam cuti applicatus vehementer mordet, B ureiadinem gignit veluti ab urtica tactis quod videtur non ob acrimoniam fieri, sed ob aseeritatem tenuibus aculeis carni infixis,mulieres utuntur ad sine ata.
PVme veluti spuma est in lapidem concreta, ideo levic
simus,&selus aquae supernatat, a Graecis Cussieris dicitur,qualterosus Cis enim vermiculum significat qui triti cum erodis. Dicuntur&Pumices saxa crosa armis, ut Plinius
163쪽
nius notat, quallia sunt quae in aedificiis ussea vocant d pendentia ad imaginem specus arte reddendam unde Musaica opera hodie vicuntur intemplis, ex variis lapillis imagines ciiversas exprimentibus composita. De Pumice scribit Vittruvius quendam fieri exusto alio lapide circa AEthnam de in collibus Mysiae, qui Catacecaumenos,id est,deustus s- eitur Spongiam&Pumicem Pompejanum vocari. HujuΩmodivi Lipareum esse Theophrastus testatur, alioqui ante-.
quamuratur, nigrum, levem atque farctum. Et Pumicem
Siculum ponderosum esse, nigrum. An spongiae intelliga tur in genere molarum,de quibus egimus in Silice alius uero est Pume poliendis libris accommodatus,vi mulieribus ad cutem exterendam, dentitricia candidus, levissimusique,de quo Dioscorides inquit probari valde te em, po
giosum, cissilem necarenosum, teri facilem, candicium. Videtur enim ex capillis canescentibus coagmentatus, ut Amiantus, alumen scissile. Reperitur in litoribus maris undis detrusus, copiosus in tractu maris Tyrrhehi, quamui . remotus ab AEthna monte Laudatillim praeterea traduntur oriri in Melo Scyro, & intulis Eoliis Pumicem intellexit Plimus, cum inquit lapidem e Scyro insula integro fluctuare,comminutum autem mergi.Veteres e spumam ris aliquando coalescere, itemque ex arena litorali testantur, ut in insula Cyclades, Nisiro , ut Hermolaus tradit. Galenus ambiguus est, an inter lapides,an inter terras, vel marina reponendus sit illud certum esse recipi inter Sarcoistica medicamenta, dentifricia tum ustum , tum no ustum Splendorem corporibus conciliare non tantum facultate extergendi, sed Masperitate Theophrastus author est,potores in eertamine bibendi praesumere Pumicis farianam,sed nisi imemnis potuimpleantur, periclitari, tanquavini restinguendi fervorem vim habeat, ut musta fervere desinant Pumice addito '
164쪽
Assiu, seu Asius lapis ina Troadis nastens Sareoph
gus,ognominatur, id est, carnemexedens fissili venaseinditur corpora defunctorum in eo condita absumi eonstat quadraginta diebus exceptis dentibus. Rus generis&in Lycia dc in Oriente saxa sunt , quae viventibus quoque adalligata erodunt corpora. Asius est gustu falsus, podagras lenit pedibus invale ex eo excavato inditis Rucdem vero lapidis flos appellatur in firmiam redigendam mollis ad quaedam perinde enicax Haec apud Plinium. Di scorides Muminquit , seligendum colore pumilis, levem,
fungosum,triabilem,habentem venas luteas ad imum actas. Rus fiox salsugo subflava est summo lapidi insidens, tenuis, nunc alba, nune instar pumicis ad luteum vergens, linguam aliquantum mordens Vim uterque habet astrictoriam,&modice erodentem: longe validior est flos Galenusi idem esse inquit,non durum ut petrae, sed laxum, friabilem, conis sistentia,&colore quasi Tophi Innutritur ei quiddam farinae tenuissimae adsimile,qualis iniistrinorum parietibus adhaerere visitur,quod petrae Asiae florem vocat. Est vero subtilium partium,ut sine morsu carnes nimis molles,& fluidas eliquet. Petra vero,in qua nascitur similem sed infirmiorem vim habet saliedinem quandam in gustu stos participae. Haec Galenus Hodie lapis hic non est vulgo notus reperitur tamen in Ilua, Malibi, ubi alumen fossile in Chalcanthi vena foditur, colore candido instar Sacchari, venis vel maculis luteis gustu subastringentem linguam modice mordente Reperitur sine maculis luteis eumici similis fungosus, insuperficie concretio quaedam est limilis sali, sed lapidosia,fapore ferme insipido Tertius durior venis se intersecantibus in profundum hie exterius in tenuem farina candidam bivitur modice mordentem,qui ejus flos est non emanat autem flos luteus, nisi ex habente maculas luteas, cujus
165쪽
LIBER SECUNDUS. I seujus sipor etiam est essicacior Videtur autem hic lapis,ab
PHrygius clictus,quia Phryges eo utebantur ad tingendas vestes, quamvis inter lapides reponatur, glebam tamen pumicosam esse Plinius testatur, nasiitur in Cappadocia, ut Diostorides tradit. Optimus pallescens modicὰ gravis, non selidaeorporis compage, intercedentibus albis
venis ut in Cadmia Vritur vino optimo perfusius,viviscarbonibus perfiatis, donec mutato colore ruitiscat, ter opere repetito Vim habet astringendi,expurgandi, &crustas inducendi. Lavatur ut Cadmia usus ejus est tum crudi tum combusti, haec apud Diosioridem Galenus inter alias f cultates,utilem reperit oculis,siccum medicamentum adhibendo ad ulcera,& scabritias. Quamvis hic minime vulgo cognoscatur, existimo tamen haseri in Italia, ubicunque emcitur Chalcanthum. Cum enim ad tingendas vestes eo uterentur antiqui,putandum est Chaleantni vim hab re Glebae igitur ovae fodiuntnr, ex quibus Chalcanthum extrahitur lapis Ptirygius vocabatur: Sunt enim quaedam pallescentes,quaedam cinereae,maculis aut venis aliquando candicantibutaliquando subvirentibus, gustes astringente& mordaci. Ex eodem genere videtur esse Ageratus apud Galenum, quo coriarii utebantur,mistae facultatis, digerenis iis scilicet, astringentis, quemvis gustu non evidentem astrictionem, aut acrimoniam habere videatur. Evidenter juvat Columella phlegmone gravatas, mitiorem igitur vim habet, quam Phrygius Ageratus ad nitorem calceis
praebendum praedicatur, ut notat Hermolaus.
166쪽
OVI autem Bituminosam natur participant eombuisruntur in igne dc odorem Bitumini similem edunt. Hujusmodi est agates a flumine Lyeiae dictus ut Diostorides tradit. Rus plura esse genera idem innuit,inquiens:praeferendi in genere Gagatarum,qui celeriter accenduntur, Modorem Bituminis reddunt Lapis hic plerunque niger est& squalidus,crustosiis, per quam levis. Plinius inquit, ni- ferest planus, pumicosus, non multum a ligno differens, tuis, fragilis, odore si teratur gravis. Fictilia ex eo inscripta non delentur: Cum uritur odorem sulphureum reddit;
mirumque accenditur aqua, oleo restingitur Galenuit statur vidisse in Syria Caele in colle, quia mari mortuo circundatur ibi, Bitumen est, lapid es esse crustaceos nigros, odore Bituminis, qui in ignem additi exilem flammam edunt. Apud nos prope oppidum sancti Iohannis in colle, qui Villa Magna dicitur , pars quaedam est, quae ex
hoc lapide constat Crustostis est colore fulvo, aut cinereo veluti lignum vetustate marcescens quo incolae pro ligno ututur ad ignes cum uritur niger fit,ut lignum semiustum:& tandem in carbones transit. Eruuntur autem, ubi collis flagraticarbones ardentes. Incolae tentarunt initio ignem caluaccensum extinguere fluvio propinquo ad eum locum
derivato, sed magis ac magis flagrabat, quod, imbribus
contingit hucusque Distant hi carbones a terra Ampeliti, nam duri sunt & lapidosi. Utuntur in Germania vice caris bonum adfundenda metalla, quem usum Ampelitis praestare nequit Praeterea de Ampelite Theophrastus Hermolao teste, in Cilicia coqui tradit,atque ita lentescere, vites, ob ungere. At carbones fossiles non soluutur In landa Belgiae peninsula lutum provenit nigrum in palustribus, ctius glebas aggeribus compositas durescere tradunt in lapides, quibus utuntur ad ignes parandos, wexe .sdem carbones. efficiunt
167쪽
LIBER SECUNDVS. 147 efficiunt. Ex quibus colligere licet,plures esse agatis pscies , quasdam ligni essigie, ouasdam carbonum quibus
adnumerare liceat Thracium si inventore appellatum, qui&Thracius dicitur:nascitur ut Dioscorides inquit, in quodam flumine Scythiae, cui Ponto nomen est, vis ei agatae r traditur aqua accendi, oleo restingui,quod Bitumini ac eidit. Eadem apud Nicandrum leguntur , ejusque nidore fugari serpentes quae omnia agati instat. Evax hunc lapidem nigrum esse tradit. Differt autem hic a Gemma Thracia, quae trium senerum a Plinio traditur: viridis, pallidior tertia sanguineis guttis Et a Samothracia, quam diximus Ambram nigram vocari inter Gemmas. Gagatis vires emolliendi, distutiendi Galenus utebatur ad genuum tumores flatuosos diuturnos,in aegre curabiles mi. stebati Barbaro Emaplastro, quod exsiccantius effectum est, adeo ut&sinus contraheret, nedum cruenta vulnera glutinaret. Me sues ex Gagate oleum per ignem extrahit, quod laudat ad epi eptis os, da:moniacos,paralysm,convulistionem, tetanum praestare magnum auxilium praefocati ni uteri,juvare ad conceptum. Simile oleum extrahunt ex ambra nigra,& exElectro Bituminosa enim est eorumn
PYrites autem ad Metallicam naturam accediimam speiacie Auri aut Argenti, aut potius Aurichalci spectatur, sed substantia lapidea. Visne autem , quem comtinet,nomen habuit, quoniam Murimus illi sit ignis , ut Plinius interpretatur. Attritu enim alterius corporis duri multas edit seintillas,utpote quia multa exit sulphurea exishalatio ab ictu decusia, innammata Translata est tamen vox Pyritis ad corallium teste Plinio ob igneum colo. rem. Sed alius inquit etiamnum est Pyrites similitudine
aeris: de quo Dioscorides inquit lapis unde aes ditur:
168쪽
Eligi debet Ecis similitudine facile scintillas edens. Alii
interpretantur verbum ἀνύ, κου με- m a quo aes conflatur Atrepugna experientiae conflari a Pyrite aes:quicunq; enim ignis scintillas edit, sterilis reperitur. At vena aeris seu terra sit, seu lapis, ignem attritu non edit,ideo Pyrites non est dicendus Ex eodem praeterea Dioscoride de Galeno in Cadmia patet, alium esse Pyritem,& Erisyenam, quae in fornacibus excoquitur in Es testatur enim Cadmiam ab utroq; haberi in fornacibus. Recetiores quoq; fatentur a Pyrite quamvis colore uniuscujuse metalli reperiatur,nullum tamen metallum distillate, sed in igne evanescere in fumum relicto corpore quodanigro,&inutili Melius sententia Dioscoridis accipienda est, ut Pyrites lapis sit, qui in metallis Eris reperitur cui astipulatur Plinius cum inquit In Cypro eum reperiri volunt,i in metallis quae
sunt circa Acarnanaim: unum argenteo colore, alterum a reo Avicenna etiam aereo& ferreo Tandem recentiores
putant unumquodq; metallum situm Pyrilcm habere,Ma castitam vocant vulgo: adeo ut quidam innumeras ponante jussiecies, quia unum vel plura metalla contineat, vel sterilis sit. Quamvis autem multi lapides repetiuntur, qui colore Metalla imitentur,non tamen Pyritae dicendi sunt, nisi vibrent percussu ignis scintillas. At Serapionis interpres ex Dioscoride non bene hoc transtulit,dicens: quando ponitur in igne, saliunt ex eo scintillae facile quasi ejectus in ignem frangaturri saliat, ut quidam exponunt. Ideo apud eos non est necesse Pyritem ictu ignem vibrare. Dicendum est igitur,si nomen habuit ab igne, qui ex eo eliditur, non esiis Pyrirem,cui hujusmodi ignis non insit eumque apud Galerium Dioscoridemunum tantu esse scilicet Eri similem. Sidenim Plinius accipit alterugenus a Corallio distinctum. Q d autem idem Pliniussu unmt unum arguteo colore. alterum aureo,de eodem profertur,qui est similis 2Eri.Nam Pyritesaurichalcum potius imitatur qua Es simplex: ejus .autem color nunc flavior estvi auro similior, nunc albidior
169쪽
ad argenti speciem accedens. At colore omnino candido, quale est argentum nullus adhuc Pyrites a nobis visus est,
nisi quis in genere Stanni id quod fragile est, Pyritem esse
contendat: nam quidam arcassitam argenteam vocant: aut Talchum, aut lapidem argenteum quem diximus in P trasancta oriri. Colore autem ferri,ut Avicenna testatur,
reperiuntur lapides, qui scintillas edunt, sed hi in metallis ferri oriuntur, S: ferrum ab iisdem excoquitur Alterius igitur generis stini a Pyrite Dioscoridis. Alia genera Diost rides innuiticum inquit: Selligendum esse)Frisimilem quasi reperiantur alii,quos reseuit. Frequentissimus apud nos est Pyrites non solum ubi s reperituro Chalcaninum: sedae in metallis ferri adhaeret enim quandoque ei vena ferriin Ilua. Vbi reperitur indicium esse Munt subesse metallum a plerunq; veluti Zonae quςdam ejus in montibus discurrunt: Cohaerent lapilli angulosi ut in crystalloi5 in cuspidem desinentes,sed magis tesseris similes ob similitudinem autem Adamantis Androdamas inter gemmas a Plinio dicitur. AGgenti nitorem habet, ut Adamas quadrata,vi semper tessellis similis magnis. Et Amphitanes in Indiae part in qua sormicae eruunt aurum, nascitur auro similis quadrata, virtute
magnetis praedita, nisi quod aurum quoq; trahit. MPlinius. Quiciam autem minutis granis constantiquidam grandioribus: minuti subesse magis metallum signincant color Aurichalci splendens, aut aureus in his aliquando intercedit quid similitudine pali colores inclinatione mutans in Smaragdi viriditatem, & Ameum purpuram, quod granis minutioribus magis contingit. Cmmistie sublimant colli gentes fumosam ejus substantiam, quae Uri admin albedici 'nem practat specie argentil Dioscorides iri madmias
numerateam . quae extuligine Pyritis colligitur Medici carbonibus urunt melle madefactum donec rutfestat, B friabilis reddatur: utuntur tam crudo,quam usto ad calignem oculorum expurgandam unde Arabes lapidem luminis vo- cant, duritias concoquit, B concoctas viscutit Galenta testatur
170쪽
3so DE METALLI cIs testatut validam habere facultate cheredi in halitum: namispenumero eo medicamento pravi consistentia rum si in spaciis intermediis musculorum nata per halitum dige
sta est: Sed praeter Pyritem, qui similitu&nem aeris praelefert, aliqui genus unum faciunt, inquit Plinius , plurimum habens ignis,quos vivos appellamus ponderosillimi sunt: Hi exploratoribus castrorum mariime necessarii, qui clavo, vel altero lapide percussi, scintillas edunt, quae exceptae sutiphuratis aut fungis aridis vel foliis,dicto caelerius ignem tra nunt. Quanquam hodie nostri milites ad ignem in pulvere
Sclopeiorum excitandum utantur Calcedonio, aut Marc sita circumacta rota quadam ferrea. Extat tamen lapis is
staceus sebniger Cadmiae similis , aliis lapillis testae modo
adnatus,insuperficie veluti bullis extuberantibus Reperiatur hic praecipue in fodinis Chalcanthi , ponderosissimus, atque admodum durus attritu Chalybis copiosissimas edit scintillasvi odorem sulphuris reddit: in igne nammam emi tit sulphuream Galenus Cadmiam lapidosam vocatiquam in Cypro se reperisse testatur in motibus, rivis multo prae- .stantiorem omni Cadmia. Similis huic lapis describitur a.Dioscoride in fodinis repertusvi pro Cadmi a quibusdam receptus ob similitudinem , quat apud Cumas invenitur,
Sed hos testatur nullam habere vim leviores esse Cadmia, nullum saporem alienum madentibus exhibere:dentes d
xicie ot Tendere: in igne prosilireri fumum igni similem proferre, post ignitionem colorem mutare&multo leviores fieri: forte lutuerint, qui in agro Senensi reperiuntur parvo quodam loco in Greta qua spectat turrim Montalceti: cr stulae quaedam sunt lapideae rotundae veluti clavoru capita, aut nummi punctis quibusdam extuberantibus impressico lare cinereo nigricante oriri videntur ex fumis subterr neis insuperficie terrae congelatis, ideo terram amplexa tur, qualis Cadmi Ostracitis a Dioscoride traditur utas . tera, quem Pyritem Vivum diximus,lapillis adhaeret. Ideo
Cadmia fossilis non ex obrutis habetur, sede subdialibus petris