장음표시 사용
141쪽
tur eandidis Zonis:multisq; modis colores in ea componuntur, veram autem Onychem dici inquit Plinius quae plurimas, variasque cum lacteis Zonis habet venas omnium in transitu colore inenarrabili,5 in unum redeunte concentu suavitate grata. Hodie candidum Onychem Calcedonium vocant, sive omnino opacus sit, sive aliquantisper transsu-ceat. De quo Albertus inquit pallidum eta,ri iustum qua- dantenus obscurum valere contra fantasticas illusiones ex melancholia ortas. Ex India occidentali afferuntur quidam modice translucidi,ex albo pallescentes,quidam lacteis ronis distincti, quos praedicant appenses valere ad lactis ubertatem Nigrum autem vulgo Sardonium vocant Plinius Morion Indicam,& Pramnion, quae nigerrimo colore transsucet ex eodem genere Obsidianus lapis nigerrimi coloris, aliquando transsucidi crassiore visu Gemmas multi ex eo faciunt, habetur ex Ethyopia, traditur in Hispania nasci ad Occeanum. Afferuntur hodie ex Fuspania calculi nigri splendeaues Zonis candicantibus intersecti, cujus pulverem collIrii modo attritum propinant in vino ad calculum. Forte intra vitra obsidiana omne enim vitrum calculum comminuit,ut Galenus tradidit. De nigro
Onyche Albertus inquit,inveniri quidem nigri coloris, sed melius esse illud genus, quod nigredinem habet albis venis distinctum afferri ex Indiaci Arabia, quod consentit cum Plinio Traditur hic gestatus similitudine nigredinis excitare tristitiam & timores, insomnia tumultuosa:comm vere enim atram bilem augere in pueris salivam ad os Deo rigi ejus noxam a Sarda admixta. Ex India Oceidentali lapis quidam niger affertur,qui alptura sulcis quibusdam interlectus,carni fricatus assigitur adureri dolores. Alia est gemma Samotracta apud Plinium ex insula ejusdem nominis nigra ae sine pondere ligno similis. Haec hodie ambra nigra vocatur,copiosa in Compostella:ex ea conficiunt imagines sanci Iacobi Compostellani, quas pergrini ferunt religio-
142쪽
rias constant ex materia Bituminose, exhalant enim, flammam conc iunt. At qui in genere Onychis continenturn duriores sunt,&incombustibilesVignem autem attritu facilime edunt. Ex his qui candidis Zonis interpoliantur vulgo Niccolos vocant,quas Onyculos Albertus Onychinos compraehendens ea voce etiam Sardonychem inquit enim in nostris onychinis multos colores inveniri,albos,niis gros, iubicundos,qui tamen omnes fricati similitudinem exprimunt unguis humani Scalpunt gemmarii has vario
modo. Si enim crusta alba alteri nigrae luperpolita sit,aut secundum alios colores,ut rubens, albae aut nigrae, aut e converse, scalpunt in superiori imaginem, utinferior veluti stratum sit, has vulgo Cameos vocant.Ex hoc genere Sardonyx apud antiquos appellata est, nam ex eo nomine apparet intelligi Onychis candorem in Sarda,hoc est, veluti carnibus ungue hominis imposito, & utroque translucido,ut Plinius inquit, tales autem Indicar traduntur, quae non translucent caecas appellant Arabicae nullo Sardarum vestigio sunt, craperuntq; pluribus coloribus hae gemmae intelligi, radice nigra,aut caeruleum imitantevi unguem. In India reperiuntur torrentibus detectie tantae magnitudinis, ut incle capulos factitarent. Placuere initio apud nos,quoniam lolae prope gemmarum stalptae ceram non auferrent, Arabicae excellunt candore circulo praelucido atque non gracili, praeterea substrato nigerrimi coloris,&hoc in Indicis cereum,aut coris neum, invenitur etiam circuli albi, quaedam in iis coelestis arcus anhelatio est, superficies vero locustarum maris crustis rubentior est. Iam melleae&faeculentae improbantur, et si Zona alba fundat se,non colligat. Simili modo si ex alio colore in se admittat aliquid enormiter Armeniacae quoque improbandae pallida Zona. Haec de Sardoniche Plinius Hos omnes hodie Niccolos vocant, cum solum perpoliti sunt ex sculptos autem, ut substratum alterius coloris sit, Camcos.
143쪽
AChates ab his distare videtur sela eorundem colorum
compositione no enim Zonis aut circulis,aut crustis compositus est,sed lineis aut maculis vario modo varias rerum imagines prae se ferentibus. Nam quae in India reperiuntur,reddunt species fluminum,nemorum, & jumento. rum: etiam esseda,& staticula,& equorum ornamenta Reapertae primum in Sicilia juxta flumen ejusdem nominis,po. stea plurimis locis excedens amplitudine numerosa, varietatibus diversis mutantibus cognomina eius. Vocatur enim Phalarates, Cerachates, Sardachates, Haemachates, Leuaeachates, Dendrachates, velut arbuscula insignis Antachates cumuritur, myrrham redolens Corallachates gutatis aureis Sapphiri modo distincta qualis copiosissima inta
Creta, sacra appellata Putant eam contra Araneorum αScorpionum ictus prodesse Medici coliculas inde faciunt, nam spectasse prodest oculis, sitimque sedant in os additae. Phrygiae vires non habent Thebis AEgyptiis repertae ca-.rent rubentibus venis,& albis. Sunt etiam qui maxime pro bent vitream perspicuitatem in his Fertur admirabilis Α-chates Pyrrhi Regis, in qua spectabantur novem musae, EcAppollo Citharam tenens, non arte, sed sponte naturae ita discurrentibus maculis, ut Musis quoque singulis redderen tui insignia Notissimae sunt hodie hae gemmae, vulgo Agatas vocant. Extant Pisis duae crustae ex hoc lapide, ovatae, amplitudine ferme cubitali ad monumentum Gregoria μnum in Campo faticio.
V Iridi colore aspis vocatur, maragdo similis, ut Indiaca, quae prae caeteris laudatur ad Amuleta ut Plinius vadit. Transiit tamen nomenad alios colores, misturas. 2. Nam.
144쪽
Nina alia Grystallo, & pituitae similis traditur a Diosco riderquae Onychipuncta, Iasponyx a Plinio vocatur, quia Onycnem complexa est: vel specie nubis vel nivis, rutilis punctis stellata, & sili Megarico similis. Alia aeris colore: Plinius
Boream vocat imitantem coelum Autumnale matutinum:
vulgo hanc Turchinam vocant. Alia fumo insecta,quae Cap-nitis ob id vocatur vel Capnias, ut Piinius appellat. Alia venis albis, nitentibus interstincta, cui nomen Asyriae, apud Plinium Grammatias vocatur , quae pluribus Poly- grammos, e Petra habetur Alia Terebinthinae similis colore,unde Terebinthi ausa dicitur alia tandem Calaidam ,
aemulatur,scilicet viride pallens. Omnes pro Amuletis te stantur,&ad partus accelerandos apud Dioscoridem Plinius Iaspidem etiam roseam esse tradii, aliam purpuream, aliam Caeruleam esse, similem Sardae, imitatam & violas rapud Cyprios glaucam pinguemque Hodie ex India oecidentali multae asseruntur, inter quas quaedam colore hepatis praedicatur ad ejusdem astectus Galenus Iaspidem viridem hujus enim tantum meminit aestatur experimento compertum esse, ventriculi os adiuvare adhaesu propria naturarlicet nonnulli hanc vim ineste ex imagine Draconis insculpta tradiderinimam expertum esse dicum imagine,&absq; sculptura idem praestare. Ex India occidentali arteruntur lapides virentes maculis albis, quas suspendunt ad dolores colicos,in renates, ut particulam doloris tangant. Albertus Iaspidem multorum colorum esse meliorem,tamen inquit, esse viridem per icuum habentem venas rubeas. Hunc laudat gestatum ad sanguinis fluxum,oc menstrua compescenda. Hodie ad istendum sanguinem quoddam genus aspidis accipiunt, colore sanguineo,aut roseo Galenus meminit cujusdam lapidis, qui tacto vulnere sanguinem emanat rem compescit:quod totius substantiae proprietate fieri tradit. s. Simpl. ,.ωHieracitem dc Indicum sanguinem ex haemorrhoidibus sistere. Describitur autu Hieracites apud Plinium in hunc modu Alternat tota milvinis nigrica plumis.
145쪽
Η Eliotropium gemma apud Plinium nascitnr in Eth
opia, Atrica, Cypro, porraeci coloris, sanguineis venis distincta Causa nominis, quoniam dejecta in vas aquae, fulgorem Solis accedentem percussu sanguineo mutat, maxime AEthyopica,eademque extra aquam Ipeculi modo Solem accipit, depraehenditque desectus subeuntem Lunam ostendens. Eadem videtur quae inter genera Prasii receέχ-tur porracei coloris sanguineis punctis abhorrens. Afferuntur ex India occidentali essicacissimi ad sanguinem sistendum Molochites non translucet spissius virens a colore Malvae nomine accepto,reddendis laudata signis, & infantium custodia quadam innato contra pericula eorum medica.mine Hermolaus putat Morochthum esse apud Diolcoridem Acis non inter gemnias. mnes hae hodie nomine Iaspidis intelliguntur.
Colore eaeruleo hodie lapis Laetuli vocatur:Plinius Sapphirum vocat aureis punctis, collucentem. Ceruleae enim ut Cyant,raroque cum purpura optimae apud Medos nusquam tamen pellucidae Praeterca inutiles scalpturae intervenientibus crystallinis centris.Quae vero sunt ex iis cy nei coloris, mares existimantur. Staturatior enim est cy neus color quam caeruleus. Nos tamen hodie nomine Sapphiri pellucidas accipimus,quas Cyanos Plinius vocat. Sed apud Dioscoridem, S Galenum Cyanos pigmentum est, quod Plinius Caeruleum vocat, de quo alibi vicetur. Hinc error apud quosdam,qui lapidem LMulidum caeruleo conis fundunt. Mesues hunc lapidem stellatum Voca de quo inquit: est degenere marmorum habens maculas ex auro, Mest alius albus. dicitur Marcassita Alius viridis clarus cinis testis,
146쪽
Iestis. ωvocatur lapis Laetuli, quandoque uterque simul
reperitur Melior est,cujus color viridior in colore Laruli,&habet maculas aureas & mixtus cum Pyrite non est bonus,& non maculatus est pravus similiter lenis. Verbum autem viridis, clarus,caelestis,non accipiendum est,ut duoeotores significentur,ut in lapide Armeno, sed viriditas significat intensionem coloris caelestis. Similiter cum dicit: melior est cujus color viridior in colore Lazuli,id est, satura tior. Sic apud Plinium videtur accipi, cum de Pederote
gemma inquit,inest viridis suo modo aer, id est, careruleus laturatus.Temperamentum porro hujus lapidis statuit Mea sues calidum, siccum in tertio ordine, nam acredinem habet cum aliqua astrictione. durit, ulcerat, putrefacit,
abstergit,& incidit Aufert etiam pilos non lotus iri autem Iotus tuerit,palpebrarum pilo gignit P paratus ut decet,
purgat humores melancholicos, Madustos non lotus pro vocadper vomitum, per alvum humores crassos, melan. cholicos 'confert aegritudinibus cerebri,& cordis, Epilepsas Maniae, Melancholiae,tremoricordis syncopi tartitiam gignit, purgat thoracem& pulmonem confert Asthmati, lieni conservat in Juventute suppositus educit menstruar ejus Dosis est a Drachma una usq; ad duas, demis. Ex quibus colligere licet hunc lapidem cum caeruleo multum conis venire quamedmodum Amaragdum cum Chrysiscolla: metallicam enim naturam Participant, praecipue aeris, unde vires aliqua ex parte male,cae . Ex India occidentali afferuntur lapides caerulei obscuri sine maculis, quos figura cordis. efformatos laudant ad cordis arfectus gestationα
AD Gemmasnon pellucidas reduci possunt genera eo
rallit,rubrum, candidum, nigrum, quod Antipathes dicitur. Egimus autem de iis inter plantas Antipathi
similis est Ebenus lassilis,si ve radix sit,lignumveLbeni in lapidem
147쪽
pidem concreti sive omnino lapis per se genitus ligno similis. Differt a Corallio nigro hoc enim non nisi in marii scitur: Ebenus foditur. Scribit enim Pausanias Ebenumi dicem tantum esse in terra conditam, quae nec folia nec frώ-ctus ullos ferat, ideo non omnibus facilem inventae, sed peritis tantum. Et Theophraltus tradit, Ebenum fossilem inveniri inclusum aliis lapidibus tanquam foetum in ventre. Si igitur haec vera sunt, nec radix nec arbor dicenda est in lapidem conversa , sed lapis Ebeno similis in fibris Saxorum genitus Nec tamen absurdum etiam Ebeni lignum intra terram diu conditum, lapidescere , quodis alias generibus lignorum contigisse compertum est Abietes enim in Elbogano simul cum corticibus lapideis inventae sunt, in quarum scissuris Pyrites Aureus concrevis .:& querna trabes lapidea in Hildesheimio Lapidescunt,
ossa animalium, testae ostrearum, ac reliqua conchilia,s animalia integra: nam succus lapidescens, quaecumque ipsum biberint, in lapidem convertit. Eadem ratio videtur in Ebore fossili apud Theophrastum, candido, nigro Narnaut ipsummet Ebur intra terram lapidescit, aut lapides sitis miles illi gignuntur, ut corallium album, apud Plinium
gemma Arabica Ebori sit millima in hoc videretur, nisi abnueret duritia, quamque putant contra dolores nervorum prodesse habentibus. Reperiuntur,& in animalibus viventibus lapides gemmantis naturae , ut margaritae in quodam genere ostreatum, de quibus egimus. Sinodontides in cerebro piscis Sinodontis, quem hodie Denticem vocamus.
Lapis est candidus, figura oblonga, lava parte gibba laudatur ad dolores colicos. In eo genere sunt Cinaealae. In India
Occidentali ex pisce magno quem Tiburonem vocant similes lapides extrahuntur , pondere duarum librarum cu)us pulverem propinant ad dolores colicosi renates, expellit
enim calculos Draconites seu Dracontias e cerebro draco
num haberi traditur apud Plinium sed nisi viventibus abscicium, nunquam gemmascere invidia animalis mori se senia tuentis.
148쪽
tientis. Ideo mos est dormientibus caput amputare esse eandore transsucido, nec postea poliri, aut artem admitto te Albertus testatur se hunc vidisse eolore nigro, figura pyramidis abscissae, non pellucidum in circuitu colore pallido, in quo pulcherrimus serpens est descriptus cinucium insu
via in capite ereentis magni Apud me hic lapis est emgie cornsculi abscissa cuspide colore partim nigro partim navescente splendido, non pellucido, ad cujus basim linea ni-eta circunda specie serpentis. Qui mihi tradidit affirma- at linguam esse serpentis cujusiam magni in Cermaniarac ictum inferre lethalem. Sed si gestetur suspenditur enim ex umbilico argenteo aut aureoladversari venenis ictu 1llatis abscinditur autem cuspis,ne aculeo offendat. Imponuntvi poculis adversus venena. Ex hoe genere serpentis forte fuerit Cerastes binis in capite corniculis,ut quidam referunt, saepe quadrigeminis ut Plinius scribit, nam linguae serpentum bifurcatae sunt: quae si durae fuerint, aculei modo feriunt. Etiam in eapita Rubetae quem Busonem vocant,lapidem rePeriri tradunt. Albertus, Evax,lapidem Nuta vocant, subalbidum vel nigrum, in quo aliquando Rana rubeta reperitur depicta, hie praedicatur efficax ad,
nena depraehendenda, nam Veneno praesente colorem mutares uni. lectoria apud Plinium Gemma inventriculis Gallinaceorum invenitur Crystallina specie, magnitudine fabae,qua Milonem usum fuisse tradunt in certaminibus, invictum enim reddere gestantem Volunt, de hac multa alia promittunt Albertus Ivax Optimam haberi ex Galalis decrepitis Gemmulis naturae videntur,& Vmbilici marint,lapilli enim sunt rotundi ac depressi fabae domesticae amplitudine, altera facie leviter excavati instar acetabuli simi istudine umbilici humani,admodum laeves ac perpoliti colore candido, maculis flavis altera patre plani, minus nitentes,lineis nigricantibus ad imaginem eochleae eircunductis. Materies osteat eandida significat ex animalibus haberi. Reperiri eos tradunt in litoribus maris cohaerentes simul multos
149쪽
multos ut Dentales,afferri ex Venetiis. Recipiuntur a Nicolao Alexandrino in unguento Citrino ad aciei maculas delendas: frigidi enim: sicci sunt cum facultate abstergen di ob asperitatem Theodorus Gaza umbilicos vertit, qud apud Aristotelem Cochliae dicuntur. Figura autem aur- binis designatio ostendit esse ex genere Cochlearum, quarum testa non extra est,sed intus condita, aut in genere terrestri sunt, quos vulgo limaees, Iumacones vocant juxta puteos degentes Meminitri Cicero lib. a. de Oratore in quiens: socerum suum Laelium re Scipionem cum ruri deg rent Conchaset umbilicos ad C etam, aucrinum legere eonsuevisse. Sed Rondeletius pro umbilicis pingie
Cochleas quasdam , quarum testa eximius alterum meatum ostendit instar umbilici, unde umbilicatas vocat. Denia tales autem seu Dentali in eodem unguento recipiuntur, quorum mentio reperitur tantum apud recentiores, asserentes os a quaedam esse candida instar dentis anini longiora perforata, & intus inania, reperiri in cavernis lapidum in profundis maris Eandem facuItatem habere quam umbiliaci Venduntur hodie exigua quaedam Cochleae candidae, Meves, rimula per longitudinem tendente, leviter denticulata,ut quae concha Veneris apud Rodeletium pingitur mulieres utuntur ad faciem abstergendam Antali praeterea adjunguntur a recentioribus,& in eodem unguento sis ais nes longiores Dentalis, superficie non laevi,lad virgulata,de tota alba, oriri tradunt in iisdem loeis, easdem habere fa cultates. Ostenduntur inter parva conchilia, quae turbinis modo lineis intortis in longitudinem mucronata tendunt, frequentes in nostris litoribus, includunt autem ut pluriamum cancellos. Sed de Gemmis haec satis.
OVI eommuni nomine lapides voeantur distedunt ἁ
150쪽
eunt, aut durietem illam insignem non possident. Nasic untur autem in eisdem locis nam quidam ex animalibus aut plantis habentur quidam in libris laxorum, aut metallis reperiuntur. Dicamus autem primo de iis qui ex plantis de animalibus ortum ducunt Syringites, Calamites vi Phyci .ees apud Plinium, dic Theophrastum,videtur frutices corati vi modo in lapidem conversi. Syringites enim stipularanternodio similis perpetua fistula cavatur Calamites a calamo dictus: feruntq; simul plures inveniri Plircite Alga similis, id est,fuco marino,qui latex est corallio similis. Hi plerunq; in cortice tantum lapidescunt,unde surculi fistulosi reddum tur: quidam etiam gemmantis naturae in genere corallii candidi: ideo Plinius inter gemmas recenset Nam Syrinsites ec calamites a candido corallio eo tantum dit runt,quod fistulosi sunt verum enim corallium candidum solidum est,&ramosum, ut Rubrum Phycites autem omne genus corallii dici potest cum impolitum est: obducitur enim lanu- sine quadam instar Fuci marini, quam corallinamVocant. x x Germania afferuntur veluti radiculae aut surculi lapidei cinerei coloris,intus pongiosi,fragiles,quos celebrant ad onsa tracta. Quae Rosia marinavulgo appellatur frutex est lapideus,figuralpongiae,unde spongi te apud Pliniudici potest, inter gemmas pongiae similes de hac egimus inter plantas.
I spongiis reperitur lapis,qui lapis spongiae vocatur,eanis
didus, frianilis, quem Dioscorides laudat ad vesicae Iapidem frangendum in vino potum Galenus tame id negat: solum valere ad renum calculos frangendos, ut qui ex Cappadocia convehuntur: sel, untur ijin suceum lacteum facultate extenuandi absque insigni caliditate lapis Cappadox a quibusdam vocatur. Plinius inquit a quibusdam Cysteoli-ilios vocari quoniam vesicae medentur in ino poti Nar cadoulos rumpunt. Similis concretio reperitur circa frutices maris,