Sanctæ Inquisitionis hispanicæ artes aliquot detectæ, ac palam traductæ. Exempla aliquot, praeterea quæ suo quæque loco in ipso opere sparsa sunt, seorsum reposita, in quibus easdem inquisitorias artes veluti in tabulis quibusdam in ipso porrò exerci

311쪽

ERUMPLι 1L LV STRATA 2 mois aetate corrupebat: at id apud unos a uersarios, quos, ni iocaretiir, nihilo secius communi grauitate tanquam Curiana aut Catoniana austeritate ostendisset. Circuma

ferutur lepidissima complura ipsius dicta, quae si extra iocum pensentur, prudentissima apophthmegata quam iocosa dicteria rectius dixeris. Ea in aliam transsundi linguam intcgro leporc omnino non possunt, Neq3 saltius neqῖ frequentius unquam est iocat', quam in hypocritas monachos aut clericos sanctitatis opinione turgidos,qua tamen in rebus socci collocarent. In primis vcro ridebat ineptos concionatores, quorum nulla aetas suit unquam sterilis, vidissimum hominum genus ex sacrarum literarii aestimatione, ut pote qui infatuato sali nullis profuturo usibus, caeno ipso viliores, comp*rentur. Nemo satis unqua al.

miretur ingenia illius acumen, quod vel in de apparet, quod in b*rbaro natus seculo, bonis tum literis tum disciplinis pene Ememoria hominum iam olim sublatis, in

communi errore aut unus, aut certe inter

paucissimos, saperet, tribus linguis Latiana, Graeca, & Hebraica nullo magistro adco exacte perdoctus, ut vel solus eas posi

312쪽

set restituere. Atqui omnes alias discipi nas, quae ad absolutum oratorem constituendu requiri solet,non tam didicisse quam perdidicisse videbatur. His adminiculis aggressus est sacrarum literaru studia, in qui bus vel in ipsa iuuetute usq3 adeo eruditus euasit,ut eo de sacris aut rebus aut verbis serio serente censuram, nihil, nisi forte inscitiae foecundae morbo laborantibus, relinqui

videretur, quod in illius dicto desiderare quis posset. Accesserat ea hispanicae lingue peritia & lacundia quae quibuscunq; illius studiosistimis miraculo esset. His in primis praeclaris dotibus suggestu adijt, atq3 in ea iunctione & prioris di nostrs aetatis clarissi.

mo quosq3 citra ullam controuersiam antecelluit. Eminebat in illo inter caeteras dotes mira qusdam prudelia ad iudicadum, ex multa illa cruditione, & ex longa rerumi experientia, videbatur eni m veluti a specula quadam humana omnia negotia con- itemplari) in primis vero ex exacta illa sa- crurum literarum cognitione parta, in quihus ceu in speculo quodam res omnes tum a diuinas tum humanas certissime contem- Plabatur. Cum concionandum illi erat,

i bone nabatur vero ut plurimum, oct/I

313쪽

EXEMPLIs ILLusTRATA hora tatus erat populi cocursi,ut quarta, saepe etia tertia noctis hora vix in templo inueniretur commodus ad audiendum locus. Atqui ex summa illa gratia, quam Pud omnes unis malignis hypocritis deptis ) sibi comparabat, praeter frugalem viaetum & bibliothecam mediocriter instructam, nullas omnino opes retulit homo nimirum ab illis pestibus, quae Ecclesiam Dei semper deuastarunt, auaritia & ambitione prorsius alienus. Quum ad pinguem

canonicatuin in Ecclesia Toletana vocaretur , ad conditionem, quam complures sui ordinis ipsam scelicitatem existimarent, adeo non accurrit, ut eam potius contemnendo ne e suis quidem iocis abstinuerit. Mortuo enim episcopo Vticensi qui in senimo templo fuerat a concionibus, Capitulum Constantino eum honorem citra vllam controuersiam,oppositionem vulgo vocant,decernens,Hispali eum honorifica legatione accersebat. Respodit ille haud multa delibaratione,se quide ingere ipsis habere gratia quod lato se honore dignu istimauerint,datumq3 opera ne in ingratu collocasse videatur. Cartem paretu avo'3 Borii ossa ante multos mos sepulta coquiescem,

st vero nolle quicoe s iiij a

314쪽

admitterς occasione cuius a facta illa qui

cte interturbaretur. E a fuit resposionis seria

Nntia neq3 pluribus credo verbis. Inci,

derant eo tempore acerrimae controuersiapinter ipsiim archiepiscopum siliςςum pia scilicet momoriae, & Capitulum. N mqῖ rchiepiscopus, publicis ςtiam inustiS ΠΟ-- tis,primoribus ςx C pitulo,quod e Iudaeis originem alicunde ducerent, ςrgi insensis, simus : illi contra acerbae iniuriae impat, entes ut erant lioqui viri honesti giq3opibus clari stolido episcopo , qui ζx δ uo α gi is nςq; virtute, neq3 erudition sed si ita dici licet) fortunae potius Ni nritato ad summam totius Hispaniae secum dum regem ipsum, dignitatem couol rati Public e pacis turbatori dirissim qu*q;

315쪽

rationς canonicatum Guehguensis Eoriclesiae,opulentum,honorificum,in propri*patria paulo ante conlepserat. Quum pri--Πuis omnium verae piet tis notitiam inii

xisset Hispalim , t nta dextςrit/te veritate proponebat, hypocritas religionis caupones subindicabat,urgebat, premebat,udsu exitiale eu&sibi & regno suo aduersarium porsentiscςrent,tame,qua ςitra sutim

ςximium pudorem illum aςcusarent, nulli videbatur ipsis iusta relict4 occasio. Od rant si ne hominem odio ingςnti atq3 acen , std illo tel f ςorum omnςs, qua polle, bat, mi dexteritate praecidente, nulla δpparebat oppiatunitas, qua virus sirua omnς in illum euomerent i neqῖ t mςn ob perpetuas illas insidias studium propagandae lucis, quoad licebat, unquam remisita Contigit,haud dubie Dei prouidςntia sce- .licitati illius urbis bςnigne considente, ut eodem inpore tribus viris doctissimis - stantino, AEgidio, Varquio, qui & Compluti antea simul didicerant, magno con

pagatibus Ecclesia illa frueretur. Varquius in Ecclesiae cathedra praelegebat Eugng

lium M tthaei, quo absoluto accepit Plata

316쪽

mos davidicos. AEgidius assidue concionabatur , Constantinus minus quidem irequenter, sed haud minore cum fructu: atq; in eo cursu perseuerarunt,quousq3 tandem Deus duriora tepora ad sdificu cuiusquam explorationem adducere constituit, ut Varquitis quidem inter ipsas iam cum Inquista sitione, concertationes obiret sephemum

diem: Constantinus a Caesare & filio Phia lippo ascitus Hispali discedere cogeretur: AEgidius vero solus in luporum dentibus

relictus tragedis a nobis supra recitatae argumentum dederit. Reversus e Caesare de

aula Hispalim Constantinus post doctoris AEgidii obitum ad interpellatum propagandae lucis cursum & prudentia & doctria

na auctus ex illa professione rediit, quem sane tanto animi ardore arripuit, quanto nunquam antea : neq; populi uniuersi si dium erga illum & illius conciones merito suo erat minus. Contigerunt ei ex Capitii. li decreto conciones in siimmo templo secunda quaque seria alterius a reditu suo quadragesimae, quas quum nondum ex ad, versa quadam valetudine confirmatus,imo adhuc aegrotus admisisset, munus illud in Plςre coactus cst delatus in templum vir

317쪽

ut in medio conso nis filo uno atqῖ altero limphati vini haustu vires ad pergendum in concione rcfic ret, nouam neq3 unquam antea visam licentiam summa viri tum gratia tum authoritate, qua pollebat, excusante. Prosperiorem nactus valetudinem rationem iniit pu instituti promouendi omniu commodissimam neq; a quoquam unquam antςδtentatam. Namq3 magister Schobarius virdi doctrina & san ctitate in ea urbe conspiacuus, cui ex Senatus decreto collegii pueroru domu doctrinae vulgo vocant curta crat comendata, comunicatis cu Constanαtino cosiliis, publica sacraru literaru prae lectione in eode collegio instituit,transatis in victu praelectoris ad anos singulos ein prouentibus,quosse mortuo, impius quis pia sacellanu fuisset deuoraturus.Ad id nitanus delectus est Constatinus, qui rei in primis salutari eximia sua illa eruditione aurupicatum initium daret. Accepit primis Salomonis libros, Prouerbia, Ecclesiasteriti Cantica canticorum atq; his mirabili eruditione explicatis, libru Iobi est aggre sus,que ultra mediu interpretado perduxit. Extat ipsius in hos libros praelectiones om

nς. manu scriptς opera Bab. diligetissim

318쪽

zM IN QVISITIO HIs PANICA cuiusda ex auditoribus exceptae,quas cupivulgauerimus, deprehense quanto inte u llo post se relinquat eos omnes, qui h erenus in eos libros quippiam ediderunt, de summa viri eruditione sertius iudicari Poterit. Inuidit demum urbi illi tantam Delicitatem pessimus quispi m gςnius,qui spetiosaampliori piςtatis larua coiectus ab illo salutari cursit hominem 4lioqui mire circunspectum primum auocauit, deinde eis difficultatibus implicuit ex quibus nunquam postea , nisi una morte, emςrsit Vacabat pςr eos dies c nonicatus conci

onalis seu ut vocant) magistralis summi templi Hispalensis post obitum doctoris: AEgidii, ad quem Capitulumlibeter Con

stantinum admisisseticui uni ob spectatisfiamas dotes, & ab ipso Capitulo, imo & ab uniuersa urbe,in suo vetere cocionadi curriculo a logo tςmpore satis exploratas, deburi videbatur: at neq; id liccbat citra oppo

sitionem Capitulum ςnim post errorem electionis doctoris AEgidii, ut in ipso dixi

mus,decreto cauerat ne citra consuetam de in omnibus Ecclesi s usitatam oppositionem,cuiquam in posterum illud munus de,

rurςtur & Constantinus eiusmodi oppo-

319쪽

stiones concionatorum, ut quae circulatos tum aut citharaedorti cocertationibus non

admodum estent absimiles, semper irriserat. Intercedebat praeterea Archiepiscopus Hispalensis Valdesius homo curialis,&ob secretiores quasdam causas. Constantino,ob eo in primis tempore quo in aula regia fuerat concionatus & Caesari famili vis, vehementer infensus, qui, Capitulo de decreto illo ob Constantinum rescindendo cogitante , decretum acriter urgebat. Igitur indicta est oppositio, qua per celebri res Hispaniae urbes diuulgata, mox veluti vultures ad pingue cadauer nonnulli concionatores accurrerunt: sed sanioribus gratia atq3 authoritate Constantini ab illius congressu absterritis, unus Malueius Cot plutesis canonicus & alter quidam Mala censis pinguioris praedae auidi in congressa perseuerarunt. Sed & ille, saniore recepta mente, Complutum paulo post est reue sus,Malaccensi,Archiepiscopi fauore in odium Constantini pro virili siubleuato,pe tinaciter in congressu perseuerante. Viciustando authoritate Capituli Constantinus, nullii adhortationis genus erga eum omitatentis , in primis vcro importunis tum sit

320쪽

sionibus tum precibus amici cuiusdam,cui utinam nunquam tantum detulisset quod ni λςisset, fortassis adhuc in vivis extuisset) in animum induxit , ivt conssieta oppositionis forma canonicatum peteret, qua una caeremonia, decreto integro, M laccesis excutebat, & eo promoto capitulum aduersus Archiepiscopum fiebat voti compos. Decepit Constantinum tum 2 lus, ne doctrinae sedem loquutuleius quis. piam occuparet,qui doctrinae salutari perpetuo ex alto obganniret,ium species quia dam amplioris spei instituti doctrinae cur

sus commodius ex eo loco promouendi, potius quam representatae in eo honore opes, quas generoso animo saepe ante contemp serat. 1gitur competitor & eruditione & λuthoritate & ipsa demum gratia Capituli Constantino nullo modo comparandus ad exceptiones personales conais omnes conuertens suscitauit ei ineptias omnes iuuen tutis siuae, Contracta videlicet anxitequam sacris initiaretur,matrimonia,nesque rite sacris initiatum, neqῖ recte atq3 ordine Magisterii & doctoratus insignia accepisse. Premebat ex alio latere hypocrita. ru cobors, veteres hostes, quoru ut ex illa

inaus