Disticha de moribus, nomine Catonis inscripta, cum Latina & Gallica interpretatione. Epitome in singula ferè disticha. Dicta sapientium, cum sua quoque interpretatiuncula. Omnia recognita, nonnulla adiecta, quaedam immutata

121쪽

Est aptissima) maxime conueniens, Estori conuenaue. Timidis meticulosis : sub. rhominibus)Et suspectis suspiciosis, A gens cratntis a suspeconneux: Hoc est, eiusmodi homines sunt morte dignissimi, qui semper in alicuius periculi timore aut 1iripicione viuut: C'est a dire,Tello gens; om bien dignes de mourici qui umene tousiours en craime Gr so pecon de quelque darier. Nunquam enim possunt Iucunde vivere, cum semper timeant, Car iis ne peuuem Minosis mura plasimmene,

Suspectus caueas Suspectus, prorsuspiciones) metri gratia potuit. Sic &in secundo versu suspeictus pro suspiciosus. Ne sis miser omnibus horis Nam, ut Iustinus ait, nutila est metuentibus requies , Car , comme dit Iustin, Ie qui erasinem,ne Iovi iamav en repos. 2In seruis tractandis , homines esse memineris, Enrraitiat res peruit urs,tefouuiene quils pom home3 come tu.

Cu seruos fueris proprios mercatu S in usus, Et famulos dicas : homines tamen esse me

mento. Cum Tu mercatus fueris) quanuis emeris, combienque

servos homines seruae conditionis, Gem pers: C'est adire, Desieruge estat. In usus proprios) in usum tuum, Pour ton usige: c'est adire, pour te ferωr. Et c v M T v dicas & quan uis illos appelles, Et combienque tu les appelles. Famulos) Ualeti ou pages. Tamen TY memento Bos esse homines quasi dicar,

122쪽

L I B. I I I I. Io non pecudes: ideoque abs te non ferino,sed humano more tractandos esse, Wute οὐ te fouuienne que cepο hommes, er non pus bestis brutes: par aissi que tu les dolbs

traicier non pas comme bestes nais humainement. ADMONITI o.

Mercatus fueris) Hoc dicit ex more antiquorum, qui seruos & vendere & emere solebant. Occasionem rei commodae ne praetermittas. Ne late alter loccasionDe ceti qui tVst propre bon.

Quamprimum rapienda tibi est occassio

prima. Ne rursus quaeras quae iam negleXeris ante .

occasio prima quae tibi primum oblata fuerit, Laprinmtere occation qui te sera pruinoee. Est rapienda tibi) Doibi estre prisse de tu. Qua naprina u m) statim, Tout inconει nem. Ne quaeras) requiras. Ruri us) iterum, De peur que tu ne regretres de raebes E A quae iam neglexeris) contempseris, ce que tu auras delia desprile: 'ut a dire, Dequos tu . auras tenu comptς. Ante Paravant.

ADMONITIO.

Vt rei celeritatem ostenderet, rapienda squasi raptim capienda )significantius dixit, quam aut capienda, aut accipienda. sic Virgilius, Corripit extemplo. est mali stibito moriantur,dolendum magis, quam gaudendum.

Morte repentina noli gaudere malorum. Foesices obeunt, quoru sine crimine vita est.

123쪽

Quorum vita est id est fuit, Defu is la me a sό.

Sine crimine Sam blasme, Sam reproche: Hoc est, qui caruerunt nota,qui sine reprehensione vixerunt, Qui noni se nore' aucunement, qui ora se irreprehensibiti.

ADMONITIO.

Foelices obesit,&c. Genus est loquedi,pro eo quod est, Pauci admodum moriutur,quorum vita sine crimine fuerit. Acii diceret, Adeo pauci vivunt sine crimiane,ut tales iure optimo foesices in morte dicidi sint: nempe qui id malum ferme omnibus comune effugerint . unde &supra dictum est, Nemo sine crimine vivit. Stultus est igitur qui morte alioru gaudet, quant uuis mali fuerint:cum ignoret ipse fine suum in tanta praesertim difficultate viuedi sine crimine.

Cu tibi sit colunx, nec res, & fama laboret:

Vitandum ducas inimicum nomen amici. Sensus est,si pauper uxorem pulchram habes dubiae pudicitiae sid est, de cuius pudicitia dubites fuge

simulatas amicat1as diuitum, qui te amicum vocitantes amicos se tibi esse fingunt, cum sint amici Potius uxoris tuae, re autem vera tibi inimici.

Cum coniunx sit tibi, nec res) sub. ζsit tibi) Iloe est,si uxorem habeas, nec habeas rem:id est diuitias, si tu braune femme, G si tu is haι des biens: C'est a dire i tu es p re. Et cvM fama)sub. eius, Labore cid est,si fama eius periclitetur, Et sisn renom est

124쪽

Io' si on en ha mauuais Dinpecon. τ v ducas) ducito, existima. Inimicum nomen amici vitandum EssE Ti ni id est fugien dum , P Ue que tu dolbs fui, dbunis uno nom d 'am . liquet nom t sh ennemi ct contraire r Hoc est, caue tibi ab eo genere hominum, qui te amicum vocantes, nihil aliud quaerunt, quam eo praetextu abuti vXOre tua. Garde lodi de ceste maniere degens la , Iesiqueis Happetam leuram , ne cerchcm aut rechose, si non Tabuster de tu femme subsom ινε de cela Id autem amici nomen est inimicum tibi: id est, tuae famae contrarium . Si enim illud asmiseris, videberis ipse uxorem tuam prostituere.

Vitandum ducas) Nodus est loquedi, pro eo quod est, vita: id est fuge,caue:aut sic ut vites. sic Dyias. si Quo plura scies. eo studiosor esse debebis ,rim plus tu scauras, tam plus tu dolbs estre pudieux:C'es a dire,DA

Cutibi contigerit studio cognoscere multa: Fac discas multa, S vites nil velle doceri.

125쪽

Miraris verbis & nudis me scribere versus Hos breuitas sensus fecit coniungere binos.

Hoc dicit, Propter breuitatem nudis verbis & binis versibus haec scripta sunt, A eause de breuere ces presens ense gnemem potu composet en simple lingare , s mis maers qui uont deux deux. A N miraris me scribere) quod ego scribam, T Jahis is si i scri. Versusn udis verbis simplici eloquio,& citra ornatum poeticum, Vers en simple langage: C'est a dire iam ornementro lique Breuitas sensus compendium sentetiae, videlicet quia sententiae breues sunt, La breuere deseratence'. 'est a dire, La cause que lessen ences Fut breues. iFecit ME coniungere fecit ut coniungeren vico necterem, M'a Dici eonioindreuier, metire ensemue. Hos sub. iversus Les uers de ce prsm liure. Binos) Dcux G deux.

Finis distichorum de moribus.

AD LECTOREM.

Consule de dubiis, si iunt qui pectore toto.

Ne sine iudicio plurima forte legas. .. Τaciturnitatis fructus in conuictu. Tutus & acceptus si vis conuiuere ubique, Τantum audi atque vide. galarulus esse caue. In eandem sententiam. Gratus eris cunctis multosque parabis amscos: Ac vives tutus,si taciturnus eris.

126쪽

Dicta insignia

SEPTEM SAPI ENTVM

Graeciae, cum interpretatione .sInsu os lis beaala dιcis des sepe sages de Grece, auee leur δε-

Omnibus placeto.

Hoe est , da operam ut tua culpa neminem offfendas. γυ au Ire de tout te moder C'est a discinis me de ne fasib ν mfer persenne par ta fauite.

Bona res, quies. Sub. test) Hoc est, tranquillitas animi, bona

res est.

Bonnechose est tranquillite: Cest a dire, repor restris o pata

de conscience.

Periculosa temeritas. Sub. rest.

Quicquid promiseris, facito.

Amicis aduersa fortuna utentibus, idem esto.

A tes amis Dis en aduersite Tel que tu μι en leur prosperite.

127쪽

Infortunium tuum celato, ne voluptate afficias inimicos.

Veritati adhaereto.

Violentiam oderi S.

Hoc est. nihil per violentiam facito. Ne so Hen par violence.

Age quae iusta sunt.

Traicie ehoses iustes s rat Onnables. Domus curam age. Domus: id est, rei domesticae.

A maledicentia temperato.

Ne te ipsum praecipites in discrimen.

Hoc est, caue ne teipsum temere in periculum coniicias. Ne te meis potnt Diemem en darier.

Temperantiam eXerce. Hoc est , assidue labora in coercendis voluptatibus. Exerce to en attrempunce: 'est a dire,Trauaille con Inuellemenea matter les plaisirs charneis du corps.

Moribus probatus esto.

Hoc est,cura ut bene de tua vita iudicetur. sou appro e en bonnes meurs : C'est a dire, Fay quon ait bonne epime de ta ure.

Calumniam oderis.

Hoc est,ne falso accuses,neve inique litiges. Ne ρis potat ealomniareur: C est a dire , fauix accusateur: Ne

128쪽

Turpia fuge.

Voluptati tempera.

Hoc est, ne sis voluptati deditus. N pis pubierit au plasir du corps.

A iureiurando abstine.

Pietatem sectare

Hoc est, officiosus esto in patriam , in paren

tes,caeterosque sanguine coniunctos. Fesse a Dire plaisr a ton pas, a ton pere a mere , satoMautres de ta parente.

Laudato honesta. -

A vitiis abstine.

Garde rore des choses uitie es.

Beneficium repende.

Supplicibus misericors esto.

leur arde, ou qui te requicrem meres.

Litem oderis.

sapientum utere consuetudine.

Id est versiare cum bonis. Hante te Jahe,r c'est a dire, Les gens de bien.

I sberos institue.

129쪽

Bonos in pretio habeto.

Audi quae ad te pertinent.

Probrum fugito.

Id est, ignominiam. Gardetou de dissame.

Responde in tempore.

Ea facito quoru non possis poenitere

Fo lis ebosis de qi υ tu ne te pulses repentiri

Ne cui inuidea S.

Quod i ustum est, imitare.

Bene meritos honora. Id est, dignos. Fo bonneur a ceuix qui en pone dignes: C'est a dire, Auseu li a

Hoe est, semper bene sperato.

Affabilis esto.

Souassabie: c est a dire, noux fgratieux a parier a- geri. Curti erraueris, muta consilium.

Diuturnam amic Itiam custodi.

Hoc est, quam diutissime poteris.

130쪽

D I QT A s A P I E N Τ V M. III Gardeton allianee longuemem: C'est a dire , O plus long tempsque rupοurras. Vel sic, Eam potissimum tuere amiciatiam , in qua diu permanseris , En rerien specialeme Palliance,en laqueste ru auraι long temps demo-e.

O mnibus teipsum praebe.

Hoc est,erga omnes vltrὁ ossiuiosus esto. De eoom me re ros a tous: C'est a Lire, S OG prompt a scire piai sir a uri chasecvn. Teipsum) id est vitror hoc est, etiam non rogatus, Deroum me : C 'est a dire, De ton bon gre,s sam refrire prier

. Concordiam sectare.

Magistratus metue. Craim lis ossicisti de la chose pubiique.

N e loquaris ad gr tiam.

Id est, in fauorem. Ne partepoine en faueur.

Ne tempori credideris.

Hoc est, ne fidas praesenti fortunae. Ne te te potvi au temps: C'est a dire, En ta prosterite.

Te ipsum ne negligaS.

Hoc est, teipsum cura. Ne solo nonchalant de lodi: 'est a dire, Pensi Γ toume me. Seniorem reuerere.

Mortem oppete pro patria

Hoc est,ne timeas pro defensione patriae exini ponere te mortis pericuso, si opus fuerit. Neurs pour ton pau: C'est a dire, Pour ὀ ense ton paeu ne craimpoim a te metire en darier dia mort f d en e besolet.