Disticha de moribus, nomine Catonis inscripta, cum Latina & Gallica interpretatione. Epitome in singula ferè disticha. Dicta sapientium, cum sua quoque interpretatiuncula. Omnia recognita, nonnulla adiecta, quaedam immutata

발행: 1549년

분량: 134페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

101쪽

Noli moerere dolendo ne sis moestus & dolens, Nefostri'e cur displaisint. Opibus ereptis) sub. ttibi id est, si diuitiae casu aliquo

tibi ereptae fuerint, si par quelque tau de fortune tu M pem

Est iactura grauis, quae sunt amittere danis. Sunt quaeda quae ferre decet patieter amicti.

Sensus est. Gravis quidem iactura est,amittere danis ea quae sunt nobis, id est, nostra bona: sunt tamen damna quaedam ab inimicis illata,quae ferre aequo animo debemus. Iactura qui DEM grauis est id est maxima , I risu sque celt grosse perte G pes ante a porter. Amittere E A quae sui sub. nobis id est,quae habemus,

Perdre ce que nous auom: Hoc est, bona nostra , Nox biem. Damnis) Par incou niens G dommages que nous fotu les autres.

aurum dominages.

Quae DAMNA scilicet. Decet amicum patienter ferre) sub. rab amico suo) id ' est . qu at amicus ab amico aequo animo ferre deber, Lesqueb domares uta ami doluet patiement enJurer desin ami. . , Acsi diceret, Si amicus damnum tibi in rebus per imprudentiam dederit, non idcirco debes ab eius amicitia discedere. Est iactura.&c. Ordo triuialis hic est,Amittere damnis E A quae sunt N o B I s, est I D E M iactura grauis: TAM E N DAMNA quaedam sunt,quae,&c. CNon est sapientis,diuturnae vitae considere, Cense, pinu falci in homme fige de se sier auiure longument.

Tempora longa tibi noli promittere vitae. Quocunque ingrederis sequitur mors: cor, pus ut umbra.

102쪽

In hanc sententiam Martialis, A te propos dit Martiat, Non est,crede mihi, sapientis dicere, Vivam. Sera nimis vita est crastina: viue hodie. iNoli promittere tibi)ne tibiipsi promiseris, Ne promets

Tempora longa vitae ) tempus longae vitae , Le temps de longue vie e Hoc est, ne fidas vitae diuturnitati, Ne te D

poine a uiure longuement.

N A. M quocunque ingrederis in quencunque locum eas, quocunque te Vertas, Cur en quelque Deu que tu aiste , o de quelque eo id que tu te tournes.

Thure Deu placa: vitulti sine crestat aratro. Nec credas placare Deli, dum caede litatur.

Tu placa Deum) Avase Dieu. Thure par encim: Hoc est,ut Deu places, illi thure sacrifica, Pour appafer Dieu,sau Lu sacrisiue s oblation d 'encens. ετ sine vitulum v T iLLE crescat aratro ad usum aratri:Hoc est, noli mactare vitulum, sed permitte ilia Ium crescere ad arandum, Ne tue poltu se ueaupour μ- erifer, mais la se te croilire pouriabourer. Nec credas ne putes. A L I Q v E M placare Deum) Et ne euide polae quon ap- pase Dieu. Dum litatur du sacrificatur: sub. ei iunci on Iudi sacrifie. Caede) id est, occisione, Par occisioinsub. Panimalium id est, mactando & immolando illi animalia, En tuara dei bellespour ludi tris G sacri ier.

ADMONITIO.

Thure Deu placa) N e ipso quid e thure placatur Deus:

103쪽

sed ex veteris testameti ritu lioe institutum seruauit Ecclesia: quod ipsum tame ad aliam significatio item referri debet. Neque enim putes omnipotentem Deum mandare ut sibi thus ex Arabia deferatur di sed hoc est thus, quod Deus a nobis sibi quaerit offerri, atque ex quo suavitatis Odorem capit, nimirum Preces ex fide no ficta,& corde puro,& conscientia bona: ex quibus vere Deus suscipit fragrantiam suauitatis: iisque proprie dei ectatur & piacatur iratus. Α potentibus laesus dissimula. Si tisgros tora Giei uri dommage, N'ensa semblant si tu es sage.

Cede locum laesus fortunae, cede potenti. Laedere qui potuit, prodecise aliquando valebit.

Cede locumὶ noli resistere. Fortunae homini fortunato: id est diuiti. Laesus sub. billo id est, quan uis te laeserit. Cede i N Q v A M potenti sub. thomini

Qui potuit Lequel a peu.Laedere sub. te id est, tibi nocere, Te mire, te Dire dese aiiser, re farre tori. Si quid peccaueris,le ipse statim accusa,si tu GDidi

Cum quid peccaris , calliga te ipse subsede.

104쪽

Vulnera dum sanas, dolor est medicina do

loris.

Enguarissam les ploes, doleur porte medecine. Cum peccaris quid) cum in aliquo peccau eris, Quandiu avr.u prehe ou Dilli en quelque chose. Tu ipse castiga te arou e, reprehende,Toumesime accuse tu, ' te bl me, a re repreno Subinde statim, incontinent apres. N A M dum T v sanas dum quis sanat, Quand Onguarie. Vulnera in Les plaues. Dolor est medicina doloris medetur dolori: sub taegroti Doleur porre medecine au mal du patiem. Quasi dicat, Vulnus sine dolore non sanatur: quinetiam eo meliora sunt medicamenta, quo acerbiora. Diuturnae cosuetudinis amicum, quan uis immutatum, ne unquam Vituperes, lamav ne dimat duuami que tu as long remps hante, combim quil oit charie.

Damnaris nunquam, post longum tempus

am cum . Mutauit mores: sed pignora prima memeto. T v nunquam damnaris pro ζdamnaueris) id est, ne

unquam vituperes.

Amicum post longu lepus eum qui longo tepore tibi

sed) pro itamen Memento meminisse debes. Pignora prima) pristini moris vinculum, Toutesnὼ tu

Vt sis charus omnibus,esto gratus officiis, Pourestreaime de tous,seu recognoissam des Les quon te fati.Ingra-G. iiii.

105쪽

Gratior officiis quo sis, mage charior esto: Ne nomen subeas quod dicitur officiperda.

Quo tu sis id est, ut sis, Asin que rusis.

Gratior officiis sub . in te collatis) Plus recongnoisam desbiens quon ea fates.

Esto charior mage)pro magis id est potius Hoc est, ab eo cui beneficia debes,stude potius amari: sub.tquam ipsa beneficia referre)

Quod v v L G o dicitur) Lequel est dia communeement. Officiperda) id est, homo in quem collatum officium Perditur, Ung homme en qui tout bis ais est pero.

Gratior officiis qud sis,&c. Obscura quidem est huius versiculi sententia r sed tamen haec videtur esse, Ut gratus habearis apud eum qui in te beneficium contulit: hoc est, ut certius agnoscat te, memorem &gratum effe , nec te ingratum existimet) da operam Potius ut ameris ab eo, quam ut ei gratiam referas. Nam si retuleris gratiam, iam nihil ei debere videberis:atque ita se abs te conteni putabit: quod quideest homini liberali molestissimu . Non enim solet in re coferre beneficiu, nisi qui te amat. Quod si amat, Vult abs te quoque redamari:hoc est,cupit ut se mutuo diligas meque aliud,si vere Iiberalis est,in remuneratione postulat. No potes autem illi manifestius amorem tuum patefacere, quam si des operam sem-Per ut ameris ab eo . Neque enim dubitabit quin se ames,qui tam studiose quaeras ab eo diligi. Exempli gratia ponamus aliquid manifestius, Qui captus est

106쪽

amore mulieris, omnino studet ei placere, ut ab ea redametur. Et mulier quidem id animaduertes, non ignorat ab illo se amari,sive amet illa,sive no amet. Hoc igitur est quod hῖc dicitur, Mage charior esto:id est, stude potius amari ab eo cui beneficium debes, quam,&c. Amaberis autem,si modis omnibus absit tamen adulatio omnis & assentatio) laborabis ut illi placeas,si debere te ostendes, si cavebis offendere. Ne nomen subeas,&c. N ullus enim verius dici ingratus potest, quam qui non amat pro beneficio. Nam multi quidem referre possunt officii gratiam: at qui Vere ament, quampaucos inuenias . Vnde & benignissimus ille caelestis riter pro suis omnibus in nos beneficiis nihil aliud, nisi amorem exigit. Quod dicitur,&c. Ita locutus est author,significare lectori volens, hanc vocem officiperda vulgare esse, non mere Latinam. Verisimile est enim fuiste eo i Pore triuiale nomen, quod per conuitium vulgus in hominem ingratum usurpabat. Est autemrossicipe

da) nomen ita fictum ut rerugiperda apud Plinium

Si suspiciosus fueris, semper eris miser.

Suspectus caueas, ne sis miser omnib' horis. Na timidis & suspectis apti si ima mors est.

τ v FAC V T caueas suspectus ut fugias suspiciones, Meti prine de Dir so pecon: C'est a dire , Garde tv d'estre

Ne sis miser) in elix.

107쪽

Timidis meticulosis : sub. thominibus)Et suspectis suspiciosis, A gem cratiis c suspeconneux: Hoc est, eiusmodi homines sunt morte dignis imi,

qui semper in alicuius periculi timore aut iuspicione viuut: C'est a dire,Teltis Inssoni bien digne, de mourici qui uiuent tousiours en craime π fu pecon de quelque daver. Nunquam enim possunt Iucunde viuere,cum semper timeant, Car iis ne peuuem ramais Mure plasammene,pource que rosiours sis craignem.

ADMONITIO.

suspectus caueas suspectus, pro lsuspiciones) metri gratia potuit. Sic & in secundo versul suspςctus prorsuspiciosus. Ne sis miser omnibus horis Nam,ut Iustinus ait, nutila est metuentibus requies , Car, comme dir Iustin, Gens qui craianent,ne som iamav en repos. IIn seruis tractandis, homines esse memineris, En traitiat tesseruireurs,te fouuiene quibIone bomes come tu.

Cu seruos fueris proprios mercatus in usus, Et famulos dicas : homines tamen esse me

mento. Cum Tu mercatus fueris) quanuis emeris, Combioque

m Des achere.

servos homines seruae conditionis, Gem persi: C's adire, Dessimile e stat. In usus proprios) in usum tuum, Pour ton usage: c'eli adire, pοur te feriar. Et c v M T v dicas & quan uis illos appelles, Et e bienque tules appelles. Famulos leti ou pages. Tamen TV memento E os esse homines quasi dicat,

108쪽

L I B. I II I. Jo non pecudes:ideόque abs te non ferino,sed humano . more tractandos esse, Gutes'is te fouuienne que ce forahommcs , a non p- bestis brutes: par aissi que ru les dolbs

traicier non pas comme belles nais humainement. ADMONITIO.

Mercatus fueris) Hoc dicit ex more antIquorum, qui seruos & vendere & emere solebant. Coccasionem rei commodae ne praetermittas. Netiisse alteri occasionDe cela qui t hi propre s bon.

Quamprimum rapienda tibi est occassito

prima. Ne rursus quaeras quae iam negleXeris ante.

Occasio prima)quae tibi primum oblata fuerit, Laprsemiere occalion qui te sera pres neee. Est rapienda tibi) Doibi estre prisse de to . Quamprimum) statim,Tout incommene. Ne quaeras) requiras. Rursus) ixerum, De peur que tu ne regretres de raebes E A quae iam neglexeris) contempseris, ce que tu auras delia den63αc'ui a dire, Dequυ tu n auras tenu compte.

Ante Paravant. ADMONITIO.

Vt rei celeritatem ostenderet, rapienda squasi raptim capienda significantius dixit, quam aut capienda, aut accipienda. Sic Virgilius, Corripit extemplo. CSi mali subito moriantur, dolendum magis, quam gaudendum. si pecheur meuri Fubitemene,N 'ensis io eux,mau fori dolem.

Morte repentina noli gaudere malorum. poesices obeunt, quoru sine crimine vita est.

109쪽

Quorum vita est id est fuit, De u lita uis a estό.

Sine crimine Sam blasime, sam reproche: Hoc est, qui caruerunt nota, qui sine reprehensione vixerunt, Quin om este nore; aucunemene, qui one e te irreprehensibies.

Foelices obelit,&c. Genus est loquedi,pro eo quod est, Pauci admodum mori utur,quorum vita sine crimine fuerit. Acsi diceret, Adeo pauci uiuunt sine crimine i tales iure optimo Relices in morte dic di sint: nempe qui id malum ferme omnibus comune effugerint . unde & supra dictum est, Nemo sine crimine vivit. Stultus est igitur qui morte alioru gaudet, quant uuis mali fuerint:cum ignoret ipse fine suum in tanta praesertim difficultate viuedi sine crimine.

Cu tibi sit colunx, nec res, S fama laboret:

Vitandum ducas inimicum nomen amici. sensus est,sa pauper uxorem pulchram habes dubiae pudicitiae sid est, de cuius pudicitia dubites fuge

simulatas amicat1as diuitum, qui te amicum vocitantes amicos se tibi esse fingunt, cum sint amici. Potius VXOris tuae, re autem vera tibi inimici.

Cum coniunx sit tibi, nec res) sub. ret tibi) Hoc est,si uxorem habeas,nec habeas rem:id est diuitias, si tu braune femme, G si tu 1 has des biens: C'est a dire, Si tu es poure. Et cvM fama)sub. retus, Laboret id est,si fama eius periclitetur, Et si fon renomest

110쪽

laquei nom Hst εnnemi S contraire : Hoc est, caue tibi ab eo genere hominum, qui te amicum vocantes,nihil aliud quaerunt, quam eo praetextu abuti uxore tua. Garde tos de ceste maniere degens la , lesiqueis Happetam leuramἰ, ne cerchcrat a uirechosi, si non δ' abuster de tu femme foubsom rede cela. Id autem amici nomen est inimicum tibi: id est, tuae famae contrarium . Si enim illud admiseris,uideberis ipse uxorem tuam prostituere.

Vitandum ducas Nodus est loquedi, pro eo quod est, vita:id est fuge,cavera ut fac ut vites .fac sugias. si Quo plura scies .eo studiosior esse debebis, Tam plis

Cutibi coni gerit studio cognoscere multa: Fac discas multa, S vites nil Velle doceri.

Cum contigerit tibi) Quand si te fera aduenu. Cognoscere) scire, scaustis. Nulla) Plus eurschoses. Studio) sub. rtuo) Par ton sude. Fac) da operam.

uant age.

Nulla) Beaueoup dechoses. Et FAc v T vites) caueas. Nil velle doceri te non velle doceri aliquid: sub. praeterea Hoc est,caue recuses praeterea doceri quasi satis superque doctus , Garde tu de refusera es Ire 4'ad magee in commesi tu estois trops cauam.

SEARCH

MENU NAVIGATION