장음표시 사용
101쪽
& princeps inflammabilium alcohol putredinem avertundi Sed etiam medii sales ci , culinaris ille, & nitrum, copiosius adjecti incipientem Omnino putredinem frangunt, nondum natam occupant, aqua mineralis NewhOl- tensis penitus impedivit ι ' . Hena putredo, abacto per Belidum halitum volatili elemento fatuam relinquit & tenerrimam terram
S. XXXI. Animalia quibus humores lixivisse indoli propiores sunt.
Alia animalia humores universos acies, & eorum nonnulla pene nΓ nisesto lixiviosos habent, insecta maxime, deinde ierpentum genuS, deqnique carni votae ferociores bestiae. Lae salamantrae intolarabit uer acre
est in . Lacerta Gecho, si nudam hominis cutem perambulaverit, Viae suae velligia, ruborem, calorem, pustulasque relinquit n, Busonis flammei de posterioribus cruribus emilius viscor catarrhum in iis excitavit, qui vivum animal dissecuerunt, inque oculis dolorem O . Liquor de apis vesicula linguam acrimonia sua vehementer percellit p , inque vulnusculum dimissus, eumdem, quem ictu, dolorem producit Tigridis urina odore est cantharidum cr . Omnibus fere erucis vis adurens inest, quae vesicas excitet r , Sed in aliis exemplis natura lixiviosa manifestior est. Millepedum genus urinoso salis ammoniaci odore L I s T E R u s designavit s , Ius can- M a crorum
s J Succus limonum putredinem saliguinis ad diem αν. distidit RuYET I. c. Lacadiectum etiam putridum sauguinem acore filo subigit P Rrun L E p. 4o6. Etiam iniuam aliquamdiu, ct diutius quam alc lini sales a putredine servant H A a re P. γs.si 4 Gitina Rae p. 14. Ad diem 8 nitrum ad duodeciminii sal mutuus RUTT T. LI J Ru TY Y L C. ι' 3 Salis lixiviosi copiam minorem putredo praestat, quam ignis N RUM ANN
102쪽
crorum non cogitur, & violaceum tape strupum viridi colore vitiat ci). Ilombycum celerrima & fetidissima est putredo u , & seri cum plurimum
inter Omnes animantium partes, aut humores , salem volatilem gignit die . Sed etiam viperae copia salis volatilis excellunt, & in ranis denique secundum Vertebras albus pollen sedet y), qua nervi prodeunt, qui cum acidis salibus enervescit. Cantharidum etiam in pulverem redactarum totam naturam cum aceto servere legeram, sed expertus falsum reperi; cum
spiritu nitri utique servent f ZJ. De uspera equidem locus exstat Lichardi NE AD fa J. celeberrimi medici, quo dicitur, succum heliotropii ab eo
veneno admisto rubro colore tinctum esse. Verum aliquis in eo eXperimento ab impuro vase aliove casu error obrepsisse videtur, cum & chemica analysis repugnet, & vipera de carni votorum animalium genere sit. Cantharides succo plantarum vivunt, eamnaque acrimoniam pariter ad acidam classem vir insignis DbJ reduxit, vesparumque scJ. Sed experimentum effervescentis acidi liquoris nimis simplex est, eorumque animalium liquor acerrimus, & empyreumaticus, non ideo tamen acidus est, etsi s le volatili hoc quidem animal minus abundat fel J.
S. XXXII. An nullus in animalibus acor supersit.
His ab experimentis, exque iis, quae ignis de humoribus animalium elicit elementis, factum est, ut omnino solos in animalibus urinosos sales dominari, neque acidi quidquam reperiri, contra priorum medicorum opinionem passim scriptum sit feJ. Addiderunt aliqui , ne eos quidem homines acidum in sanguine elementum habere, qui solis acidis, pane, limonum succo & olivarum oleo in Liguriae montanis victitant Ii . Non
103쪽
Non tamen sinit experimentorum fides haec pro verI recipi, aut aco rem penitus de natura animali eliminati. Insecta quidem bene inulta plurimunt de natura acida conservant, quae de vegetabili utique cibo aluntur. Sapor acidus penetrans, vis chartam caeruleam & cichorium tingens, &ucor denique coagulaturus, reperitur in liquore, quem de vesica prope oesophagum posita eruca saligna cauda bisurca projicit g). Formicarum saliva, aut succus certe, quem cum morsu effundunt, e X Veteri experiniento h cichorei caeruleos flores rubro colore vitiat. Eaedem destillatae copiosissimum acidum liquorem suppeditant, ad undecim omnino ex sesquilibra uncias ci). Sed eum quidem acorem ad male superatana naturam acidam vegetabilem refero; nam sormicarum quidem nymphae, quae nondum plantarum succos gustarunt, acidum non praestant ch), formicae
exclusae utique & copiosum , & manifestum si solae inter animalia ci '
chemi eo sub igne fundunt. A cetosus est, neque ad mineralem acorem Pertinet vr . Eo etiam retulerim . si firma sunt, quae de aptam, & vesparum, & cantharidum acida indole passim legimus n). Sed in cantharidibus accuratior Chemia lixiviosa omnia , praeter terram mortuam, nservorem cum acidis confirmat cir . In humoribus etiam nonnullis, juniorum potissimum animalium, manifestus acor reperitur, in adipe etiam evidentior. Jus & gelu de carne vituli, sibi relicta acent co). A butyro ranzido aes eroditur & virescit, ut ab acidis liquoribus solet. Lac cum putrido animalium sanguine mistum, tamen acidum liquorem generat, neque acor a putredine vincitur sq . In pure acida indoles residet cr),
104쪽
sed id fere ex adipe fit. Caro cruda, cum pane & aqua, in pultena tu-sa, leni calore digesta, post biduum fermenti modo aestuat, acidumque saporem manifestum edit, etiam post initia putredinis s . Putrida tri
duana saliva ct cum pane, & pisce cu) sermentat, & acor superat
putredinem. Ovilla bilis fermentationem potius auget sac). Puerorum exhalatio saepe acet, & crustae lacteae acidae sunt indolis sy). Acidum, ingrati odoris sudorem criticum in febre anomala percepit Cl. Medicus Scotus et . Acidum oluit ejus seminae sudor , quam ossa emollita celebrem reddiderunt ca), & vapor abdominatis b) in alio exemplo, Cum Ossa emollita essent. Cor humanum diutius conservatum acidum spirat, & illustris ejus eventus tellis exstat c . Cerebro panem fermentari alius auctor est d). Etiam putrida caro bubula spiritum subacidum dedit e b, ut alias analyses omittamus, in quibus chemia acidum liquorem ex sanguine obtinuit. Non ideo penitus inter elementa sanguinis Perpetua acidum reciperem, ut quidem clari viri receperunt D , id tamen hactenus credo ostensum esse , in animalium humoribus latere acorem, qui perinde ut putredo, in cadavere manifestius se exserit, etsi utique neque perinde constans est, ut scalina degeneratio, & demum, ipsa di turniori evolutione sua, in putredinem totus evanescit γ' . Sed neque negaverim aliquando acidam intemperiem in corpore humano nasci pose
1 pna Notia ibid. p. 3s6. 39ν. cons quae de lacte diximus.
105쪽
Unico verbo liceat monuisse, odorem omnium partium, quae ex an Lmalibus prodeunt, nobis plerumque ingratos videri, quoad multa aeris partem eorum clementorum dimaverit, quae Odorem excitant. Ipse mo-
cus, dum recens est , integrisque visibus, istet, neque ferri potest: vetustior idem fracta olfactilium particularum violentia , grate nos adficit. Eodem modo & putrefacta bilis t g , & stercus etiam humanum , &animale oleum ch , distipata vehementia, odorem acceptum adquirunt Inter quadrupeda calidi sanguinis h , avesque & pisces non memini aliquam speciem certa fide reperiri sti ' , quae suo non plerumque pMculiari odore displiceat. insecta paucula exstant, quorum Odor placet Sed haec in olfactus historia Ornatius persequemur.
g. XXXIV. Aval sis, quae igne '
Sequitur , ut eas mutationes exponamus , quae fiunt, quando ignis violentia ad sanguinem humanum accessit, quam chemicam Vocant analysin, & ut ea elenunta describamus, in quae sanguis in ea ignis tortura discedit. Non ideo tantum tribuimus huic nimis rapidae, nimis violent
ignis operationi. ut ab ea veta ch elementa sani sanguinis sincera spe
106쪽
remus renasci: aut eos sales, ea olea, eos spiritus . in hominis viventis . sanique crvore esse persuadeamur si , quales ignis ex sanguine obtinet. Tunc enim demum ea elementa adparent, quando calor ad 276 FλΗ-R E N Η Ε I TII gradus adscendit, quo certe in aestu nullum animal vitale superest cin . Nimis tenerae sunt animalis regni & vegetabilis particulae, neque possunt absque ingenti commutatione tantam igo is vim pati n . Blandissimum oleum ab ea vi acerrimum fit; ovum, quo nillil mitius est . penetrabilem vehementiam adquirit; acidissimae herbae o alcatinos liquores landunt, & quae alia ejusmodi minus nunc est necesse monere, quam olim necesse fuit. Deinde certum est, sales adeo acres, olea adeo tenacia, spiritus adeo servidos , terram tam gravem immeabilemque his artibus obtineri, quales quidem aut liquores. aut terras, cum vitae integritate consistere posse, ne suspicio quidem locum habere debeat. Multo minus speramus, eam esse in sanguinis libra mutuam horum elementorum inter se ipsa rationem, quae inter liquores est, qui ignis vehementia ex ea sanguinis libra eliciuntur, ut tantumdem in vivi hominis sanguinis libra aquae, spiritus, olei, salis sit, quantum quidem eX ea libra aquae,
spiritus, olei, salisve destillat. Nimia haec spes est , & a facillimis
experimentis refutatur. Conmisti enim inter se liquores, quos ignis exsanguine separavit, non blandum illum temperatumque cruorem, sed ranci, dum &acre & diversissimum magina reddunt, in quo ne unicus quidem sanguinis globulus restituitur. Deinde etiam in ea spe non oportet nimis esse laetos, ex analysi sanguinis icmperamenta hominum diversamque indolem nos detecturos. Inter ducentos rusticos, quorum sanguinem ΗELMON- aTI Us I Diuliam monuit, ne ab eiusmolli analysi vera principia rerum sperarennis, prim
107쪽
97 et ius q) igne exploravit, analysis nullum memorabile discrimen invenit: Et notissimum, est, etiam inter plantas venenatas belladonnam, atque brassicam , eadem fere elementa in analysi repraesentasse. Non ideo analyses sanguinis utilitate sua destituuntur, dum sapientis noverimus spes nostras recidere , neque plura docere, quam a natura discimus. Oitendit ignis, non quidem sales, non pura in sanguine olea, sed pingues tamen in sanguine particulas esse aliasque ita fabrefactas, ut addita certa ignis vi in urinosos sales transeant. Sed etiam ferri terram ignis deoperit: certiorem istam, cum de fossilium rerum genere su , quarum multae absque magna degeneratione ignis violentiam ferunti Deinde ad morborum curationem aliquid tamen praesidii in analysi est. Ea nos docet febrem aliquam partem ejus effectus producere, quem ignis efficacia generat, salium certe urinosorum evidentia vestigia frJ, olea ambusta & faetida D s J, aquae diminutam portionem. Inde per comparatas prudenter sanguinis de sano homine, & cruoris de febriente aegro sumtianalyses constat, febrem ita sanguinem mutare, ut eadem vis ignis, plus s lium , plus oleorum de data sanguinis copia educat, quam solebat de sani hominis sanguine educere. Nunc, si & humores febrientium absque igne considerati, & eorum per ignem resolutorum elementa consentiunt, humanos humores in febre ad alcatinam indolem degenerare, minime improbabilis conjectura nascitur, hanc degenerationem ea remedia sibi posce. re, quae alioquin salium alcatium evolutionem tardant, aquam, quietem, sales acidos. ita adgnoscitur quidem ex minori globulorum ad reliquam sanguinis partem ratione, ex tenuitate adeo & decolore pallore, ferri poristionem ad reliquum sanguinem, in debilibus aegris & in chloroticis minui. Nihil hic simplicius videtur, quam serro isto propinato sanguinis temperiem restituere. Neque clinicorum experientia dissentiti
Si in analysi aliqua est utilitas, adtendendum ergo est ad phaenomena. quae viri in arte periti nasci viderunt, quando Ignis vim ad sanguinis naturam o Citatus a D. Lo RY tr. des asimot T. Π. p. so. neque enim mine ad ma.
108쪽
turam explorandam adhibuerunt. Cavendum vero est, ne putridi sanguinis analysin proponamus, cujus multum diversa a sano sanguine elementa sunt t). Primum ergo elementum, quod IIO FAHREN HEITIANO caloris gradu in vase clauso de sanguine adscendit, porroque ad gradum
usque at a pergit c u adscendere , id aquam sanguinis vocamus, phlegma alii. IIaec aqua omnino idem est, quem de sanguine fugientem descripsimus N , halitus; collecta vero eadem latex est pallidus, sonta. na & vulgari aqua vix gravior γ), blandus, odore & sapore levissino tinctus cet), in quo minimum terrae a momentum est, parcissimo sale imbutae, & nonnihil etiam ejus elementi, quod ab igne urinosam in. dolem accipit b . Idem ab admisto vitrioli oleo paulum cogitur c).
Hujus aquae ad sanguinem rubrum portio varia a variis scriptoribus d finitur. Noster olim praeceptor tantam fecit, ut septem partes octavas totius sanguinis sola efficeret d), aut drachmas IIa in I 28 , neque recessit thomae SCA ENκE experimentum, cui ex quindecim unciis sanguinis tredecim intra 24 horas exhalarunt Potius major ratio IIo MEEROII fuit, qui in is libris, sive a s 6 unciis, Omnino quatuor decim libras, uncias quindecim, aut uncias in universum et 39, sivei 192 drachmas in ta 8 reperit f). Major iterum Johannis Id i LL , qui leto drachmas sive tot uncias aquae facit, quot sunt sanguinis librae f' in libra Ias drachmarum, drachmas seri ii noster olim Cl. auditor appendit g . Fere eam dena portionem habet Georgius Erlardiis HAM-
θ Vrsus. s Σουε in praes. ad duas Epist. ad ἰ salis volatilis grana in duodet'
109쪽
aBRGER, nempe 74 aquae partes in partibus sanguinis so, sive drachmastis; in ta 8 drachmis h). Intra hanc rationem est, quam BroΓυne LANGRis Η, & quam Philippus VER HEYEN, atque I Boptisa V Ε D v c proponunt. Eas enim tacili calculo ad drachmas si redegeris, habebit Cl. LANGRisii in I 28 drachmis sanguinis aquae drachmas Ioscum semisse cD, VE Ru 1 YEN I u s autem & VE R ou c ci quam proxime drachmas Ios. Ita utimδιs VI EussENs ex sex libris sanguinis aquae libram cin) elicuit. In alio experimento de libris undecim,& unciis tribus , a quae habuit libras quinque, uncias undecim, quae ratio iterum fere eadem est, non penitus nempe duarum aquae partium adsiccioris grumi partem unam n, Robertus BovLE sex septimas lati reperit, sive in libra drachmas Ioa O . Qui sequuntur, minorem aquae portionem habent. Cl. FLUT TON vix supra 93 drachmas admi
minima ratio mihi innotuit. Ingens discrimen est, cum ad I 28 sanguinis drachmas alii ios drachmas aquae, alii non supra go habeant. Gita therus NE EDRAM ex grumi sanguinis humani unciis decem phlegmatis habuit uncias quatuor, unde portio ad sanguinem totum alia exsurgit, uti grumi in sanguine alia portio suerit si . Et tamen potuerunt omnes ad vera experimenta scripsitse. Nempe Flore 1 ERGIUR, SCII WENKIus & Bo ERRA Avius, qui multum aquae habent , ii de sanguine quidem aquam omnem abegerunt, donec siiccus grumus superesset, eamque aquam omnem in rationes suas retulerunt. ui parvam aquae portionem proponunt, ii ab inodoro & blando phlegmate id unice separaverunt ,
110쪽
quod saporem haberet odoremve, atque adeo aquae portionem diminu runt. Quare illi quidem fere omnem in sanguine latentem aquam metiti sunt, hi id unice saluum phlegma, quod magis proprie aqua sanguinis vocatur Non inutile putavi fore, si alia experimenta in hominum varii te peramenti , variisque morbis adsectorum se ine instituta repeterem, in quibus aquae ad reliquum sanguinem alia & alia proportio fuit. Initium 6ciemus a morbis, in quibus seri portio increvit. Ergo in phthisico homineratio seri ad sanguinem fuit proxime sci ad I 28 u . In hecticae seminae sanguine, phlegmatis valde urinosi fuerunt supra ro partes in libra κ . Hoc in exemplo sanguinis resoluti testimonium habemus, qualis a phthis, exspictari potest; in priori hactenus etiam seri portio major fuit, cum IDEM auctor sani sanguinis serum valde parcum recipiat ' . In phlegmatico homine de unciis x 3 sanguinis sicci cruoris manserunt drachmaesto, unde ratio nata est Io 3i aquae in I 28 drachmis sanguinis. quam excitavimus Z . Contra idem auctor in cholerico homine rationem seri reperit io Ain melancholico Ios , in femina melancholica ros ν a . In scorbutici hominis sanguine, aquae minima portio fuit, ad II drachmas grana Io in drachmis asi, inque libra drachmarum' b . Sed ct iste scriptor spiritu ni ad aquam sanguinis noluit connumerare. In podagrici aegrini sanguine aquae merae tres quartas sive s s partex
sumti aquae drachmas repererat, idem in homine quinquagenario, R plethorico reperit drachmas Io4 grana so, nempe aliquanto minus
In sebre ardente die secundo seri drachmae Io in Iet 8 drachmis sanguianis fuerunt d): & die fere quarto Io 3 drachmae ce , ut naireris, non majus seri decrementum fuisse in morbo, qui urinam adeo flammeam, adeo sero pauperem fere comitem habeat Haec
in Cotina aecu 1. c. p. 4 s. nempe drachinae aquae 24 ex χo drachmis ruaguinis α IDa Μ P. 439 uenipe drachmae seri ita sanguinis drachmis 62.