장음표시 사용
91쪽
Deinde colorem in sanguine non rubrum produxisse,' Ied subni
igrum b , obscurum c), atrocinereum d , nigrum denique e
auctores exstanti Porro de volatilibus salibus, ex urinoso genere, c& nonnunquam a fixis , grumum nigriorem fieri, caeterum communi sententiae addictus Da tetur Cl. E i c H E L f), deque sale ammoniaco , equidem nondum omnino alcatino, auctor est Cl. Scis WENRE g), a quo ad cruorem admisto gelatinani sature rubram nasci, etiam ELLE Rus vidit h . Deinde in nuperis experimentis suis spiritum salis ammoniaci sanguinem in eamdem massam tenacem, inque carbonem abituram cogi testis est Clarissimus vir Antonius de HAE N i . In venam injectus idem, quem modo diximus, salis ammoniaci spiritus, animal enecat hin, nisi parva dosis adhibeatur cl), & solet ab ea administratione sanguis per venam cavam undique coactus reperiri im . Ita & cantharides injectae, pariter & lixi- viola, & volatiles, sanguinem nigro colore tinxerunt, & coagularunt cri): earumdem tinctura, etsi non coegit, nigerrimum tamen reddidit o . Has contrarias opiniones, ut conciliarem, i,nguini sano, & recenter de vena emisso, inque diversa vascula recepto , oleum tartari per deliquium natum adiudi, spiritumque cornu cervi. Iste quidem sanguinem nigriorem reddidit, coagula etiam nubeculosa & membranosa, non multis horis duratura, excitavit. Grumo coacto adsulas idem nihil mutavit. Oleum vero tartari utique & sanguini, & grumo rubicundum, et gantem colorem conciliavit, non tamen supra a 4 horas superfututum. Coagula
92쪽
gula idem in recente sanguine striata, radiata, laminata , & pene membranosa excitavit, quae ultra biduum superfuerunt, neque sponte natos. grumos, impedivit, solvitae. neque grumum sponte sua iactum.
XXVII. Quid infaminabiles spiritus
Liquores, qui flammam admotam concipiunt, si sinceri fuerint valdisque meraci . sanguinem equidem cogunt p , in fibrosi cujusdam paren- ectymatis aut infantilis hepatis speciem sq), idque coagulum durabile pet sistit r . Rusmodi coagula a liquore vini stilla titio facta vidi s).& a terebinthinae oleo t , vivorum in hominum vulnera calide instillato. In gelatinam albam ab eorum liquorum vi sanguinem cogi non vidi cu . Diluti iidem sanguinem non cogunt κ . In venas injectum vini alcoho1 enecat I . late coacto in placentas sanguine Z : dilutum idem in briat, & apopleXiam movet, neque occidit sa). Sed etiam oleum juniperi sincerius aque aqua liberum sanguinem c .git b . pariterque spirituosae , quas vocant, essentiae C . & tincturae d , quae liquorem vini continent. Sales volatiles Oleosi pelliculam . crustae pleuriticae similem excitant ce), aqua vero cinnamomi leve, α gelatum concrementi genus f). Laudanum liquidum Syden hami sanguianem potius liquidum retinet g , globulos tamen quasi glutine ad uniti Spiritus
93쪽
Spiritus vini, dum sanguinem addensat, pondus specificum, quod vocant,
Arsenicum , dubium corporis genus, sanguinem cogit rubrumque reddit r . Caeterum infinita alia cum variis succis instituta experimenta, apud Cl. viros legere oportet, quos excitavi cobiter autem ex iis, quM repetii, discas, quam parum ad medicamentorum virtutes dignosceiadas utilitatis ab his experimentis possis arguere. Arsenicum enim, sum muni venenum, sanguinem fere ut beneficum illud nitrum mutat. Acetum inter Omnia pharmaca tristissimum colorem sanguini inducit, non ideo minus innocuum. Acidi liquores & lixiviosi pariter cogun:
g. XXVIII. Per Leo experimenta sanguinis natura nondum innotescit.
EX his experimentis nondum ostenditur, sincerum aliquem salem in sanguine habitare. Acidam indolem neque aliquis cum lixivioso sale fervor demonstrat, neque odor, neque sapor, neque aliud signum liberi acoris. Sed neque lixiviosa indoles perfecta huic humori inest. Cum nullo acido liquore servet, solo oleo vitrioli excepto; sapore non est alcatino; n que colores excitat, quos id salium genus producere solet; neque prsecipitat . quae ab acido liquore di luta fuerunti Id equidem per eXperimenta Ostenditur, quae nunc proponemus, esse in sanguine eam naturam, quae adjUta ab aeris calore , aut a motu musculorum aucto, aut demum
adjecto aliquo sale fixo in putredinem abeat. Is corporum status nondum quidem ad altatici classem ea transfert. Neque enim certo experimento humorqs in corpore humano vivente lixiviosi fiunti Etiam in ardente febre lotium cl), ut acre sit, nondum tamen cum aceto effervescit, ct unicum experimentum, neque sorte satis fidum sm extat sanguinis podr-grici hominis, qui strupum violarum viridi colore tinXeriti
94쪽
Ilactenus tamen ad alcatinam naturam sanguis accedit, ut omnino, levi' exhalatione, quo ad sapam redigitur . qualem extracturn vocant sir , ad lixiviosam utique indolem disponatur; ut aqua, qua grumus sangit in is di. gestus eluitur, ligna praeitet lixiviosae indolis co); ut siccus sanguis cum 'acidis liquoribus effervescat p , crustaeque . quae de Isiccatis sanguineis placentis supersunt, alcatini quid habeant q); ut putrida urina cum spi-- ritu nitri ferveat r, putredo vero adeo prope ad naturam lixiviosam accedit, ut acidissimi quique fructus, aut mero acescente frumento palla animalium corpora, quando computruerunt, nullum nunc ab admoto igne aut essentialis acidive s salis , aut ammoniacalis, aut fixi t demum vestigium repraesentent, exque iis, pridem adeo acidis corporibus, sinceri nunc sales alcatini soli adscendant Adeo vero volatilem salium generationem putredo adjuvat, ut, qui post aquam sales adscendebant acidi. ii nunc alcatini, & volatiles ante aquam adicendant fu . Sed etiam in animalium carnibus putredo non impedit, quin solita urinosa elementa suppeditent χ i olea potissmum ita adtenuantur, ut calore nunc levi cum sale volatili in summas phialas sultollantur ' . Haec ideo paulo curiosius moneo , quia nuper U. P R i N G L E Z ) multis experimentis ivit evictum, non idem esse putridum corpus, & a catinum.
g. XXIX. Sanguis pittrescit, a motu tmsculorum, a febr .
Corporis vehementior exercitatio sola, urinam faetidani, acrem, urentem reddit, sudorem ingratum nidorem Olentum , sanguinem acrCm, febresque' omnium ardentissimas , & subitas mortes. Ea mala ex unico die
pedestris itineris successisse visa sunt a . Qui imperia ducis ad exercitum
95쪽
deferebat b , ex ardore in officio nimio, ipso die pugnae pertiti Cluso. rem publicum , qui magni momenti nuntium adtulerat, silmma cum velo citate, intra biduum memini ex pessima febre periisse. Ex itinere sub dio nimio febris ardens. & hydrophobia vera successit sc), qua in observatione memoria dignum videtur, humores acres in humano corpore natos, eamdem venenatam efficaciam eXserere, quam quidem virus canis rabidi.
Similia a convulsionibus gravioribus fiunt, quae & ipi, ad motum niuscuis lorum vitio te auctum pertinent d). In animalibus cursu nimio ad mortem usque exercitis, eadem , vel horum etiam majora fiunt. Cervus vehementit Iime a venatoribus agitatus cum faetido sanguine vulnus stillaret te , periit. Animalis ad curium violentum coacti carnes cito putrescunt D, ut argentum tingant, &
cochleari discerpi possint ρ .
se motus musculorum, eadem labris facit, quaecunque ejus origosuerit: dum languinis motum vehementius augeat. Putreicunt in febre hu
mores li), & in variolis si , & in pete latali genere c. flavaque
illa insularum antillarum peste l), sangitis faetidus per Os & nares erumpit. In variolis confluentibus penetrabilem faetorem saepe expertus, nullis aceti in planas patinas expositi contrariis vaporibus satis emendare potui. Ipsuna inde lac ebutyratum . & citri succus putrescit in . Detent ante mortem, qui febre paludosa putrida laborant cu). Faetorem combustatum solearum similem, adeoque alcatinum, in malignis, sudoremque enormiter olentem S L G E R υ s observavit o ). Funestus cadaveris odor in ho-
96쪽
mi albus peste laborantibus L percipitur, qualein ab aegro ipso perceptum memini in bibliopola propriae mortis certa praesagia dedisse: is autem in peste Odor inficit, lateque malum propagat sq). Mira virulentia humorum in hominibus est, qui peste pereunt, & sanguis ipse talet r, & vapor destillati de pestilente bubone puris quasi fulminis ictu male curiosum medicum prostravit cs . Adeps animalium, de bubula classe, lue interemtorum. olentissimus est t . Corpora hominum peste exstinctorum cub, aut paludosa febre χ ) . continuo putrescunt. Sed & alta cauta, hactenus febribus adfines, si inites in sanguine &humoribus corruptiones producunt. Ipse victus mere carneus cy), sebrem facit, ut sanguis putrescat. Idem in fame fit Z , cujus effectus subitasque humorum putredines, alias exponemus. Abusus salium volatilium, quos juvenis majori copia adsueverat esitare, haemorrhagias de intestinis, naribus, gingivis, pruritum intolerabilem, febrem hecticam a mortemque intulit, novo argumento, quam cognata labri alcatina natura sit. Putredo aliunde nata similem & funestam in sanguine putredinem genera
Calor nimius aeris, non quidem adeo subitam ch putredinem inseri, ut animal vivum tabescat, lateatve, id tamen efficit, ut celerrime fCJ carnes corrumppntur. Idem venti illi ardentes orientis emciunt f dJ, neque multo blandius aer operatur, quem nimiae, inque loco
clauso stipatae, turbae suis halitibus corruperunti Perniciosissimae inde & putridissimae
a 3 Vapoi nempe de aqua sentitiae Puttidus RUT TY P. I 8. L hJ Nam sataguis itoli saetidus fuit in calore Ios. S i Io. graduum Faliret . D u nis
sed IDa Μ mP. I. v ut etiam aer altero die per cellulosa interi Hla effunderetur. M Continuo putrescitiat, quos ventus Sami eb Percussit, ut membra tracta manum sequari-riir C M a st D r N et O. en Perse T. IV. P. 24. Tu E V atio T vvn. T. III. L. I. c. Io. T. II. L. I. c. 12.
97쪽
tridissimae febres nascuntur De J. Mercurii vis per vasa corporis humatusanguinem resolutum ita agitat, mi istidissima inde animae corruptio nascatur fJ, Sc urinae, & sudoris, & sanguis ipse Deteat fgJ, unaque febris oriatur non exigua h J, &, ex peritorum certe virorum fide , hac quidem ex causa vera alcatina degeneratio in humoribus locum habeat, salivaque strupum violarum colore tingat viridi frJ, & cum acidis serveat. Sed etiam animalium venenatorum morsus subitam putredinem, &humorum eliquationem, excitant f hJ, & carnes, perinde ut ab igneo illa vento, ab eo veneno flaccescunt.
Sed etiam alii. chronici magis ingenii morbi, ingentem humorum acrimoniam conjunctam habent. Scorbutus lentius equidem, sed magis quam ipsae febres, sanguinem fundit, ut de gingivis, de intestinis flJ, de cute, cum intolerabili faetore dissiuat. Adeo enim acris lympha scotbutica est, ut in ventrem effusa chirurgqrum digitos excori et D in J, & lintea corrodat fnJ, & tanta in ejusmodi malis in sanguinem etiam viventium aegrotorum tabis vis transiit, ut hirudines eum cruorem respuant foJ,& maculae a sanguine in linteo natae nimis profunde sedeant, neque pos sint elui IpJ. Ab eodem morbo major urinosi salis portio de sanguine destillat fp J. Halitu phthisicorum muscae interemiae fuerunt, ut etiam cognomen memoriae regis Abdelmelili, ex Muhavidarum gente, ab ea animae virulentia haeserit. Rachiticae puellae faetidissima anima aviculam oc.
Similis utique etiam in reliquis humoribus corruptio nascitur. Urina. retenta, calidique corporis tepore sola, adeo acris redditur, ut catheteris argentum iusto colore vitiet, & faetore suo in chirurgo leviorem peripneumoniam
98쪽
naoniam excitaverit cr), cumque acidis liquoribus efferbuerit s J. Etiam in urina scorbuticorum verum sincerumque alcati fuisse legitur L i J , etsi negabat se vidisse, quinto funestae ischuriae die BOERRA Avius fit J. Ita in aqua hydropicorum, facta paracentesi educta, vestigia lixiviosae in dolis apparuerunt f χ J, ut ab ejus percepto latore morbus convulsivus maligni ingenii sequeretur syJ, inque h'datidum sinaili sero, quod oculis receptum dolorem excitavit fg J. Adeo magna etiam innocui alias de natIbus nauci acrimonia fuit, ut labia continuo excoriaret faJ, tum lacrumae, in epiphora fa J. Acrimonia aquae forti hactenus comparabilis
in glandulis siphilitici cadaveris guttu percepta est fa J. Lac in febre ali alescit f a d.
His omnibus, quos excitavi. humoribus , violentius venenum estichoris, qui de cancrosa mamma sudat. Ab ejus gustatione temeraria te- terrimus istor chirurgo indivisus comes adhaesit, ad mortem usque, quae ex hoc ipso contagio secuta est fbJ. Odor solus cancri mammam uxoris erodentis perinde ad mortem usque constans, Franciscum B E L L I N-G E R , non incelebrem scriptorem, interemit cc . Sed ea sanies de au lino ingenio est, viridique colore syrupum violarum tingit id J, ut non probabile sit, cum cancrorum, quos vocant, oculis efferbuisse se J.
g. XXX. Putredinis progrestis.
Nemo putredinem accuratius descripsit, celebri illo olim, & una
paradoxologo viro , Dochimo B EccHER ffJ, qui die quinto facim
99쪽
rem vehementer increscere, die duodecimo stercoreum fieri, die trigesimo situm sive mucorem emorescere, inde cutem & carnes in foramina collabi, vermesque irrepere animosus observator reseri. Ad usus nostros interim aliqua udspergenius. Putredo omnia vincula partium animalium rumpit, humores alioquin coagulabiles, cruorem, lympham , ovi albu-men , amnii liquamen, in acre & nullo porro veneno coagulabile tabum
resolvit, adipem colliquat, carnes g membranasque & fibras emollit primo, inde in naucum diluit. Omnes humores animales a putredine in detestabile venenum abeunt, ut in ovo BELLINUs sit , expertus est, &de boum morbo exstinctorum tabo resert Gri*th Husu es li). Princeps Vero phaenomenon putredinis , neque hactenus adultae h est, expedire aerem. In humanis & animalium carnibus, fietubusque integris saepe vidi ci , sub aqua mansisse, donec integrae erant, cum subnato faetore vero undique de tota cute aerem emorii ille , quibus quasi vesicis sublevatae carnes ad summam aquae superficiem adscenderent. Saepe mihi aestivo tempore in corde aer cum spuma intritus visus eli m). In vivo homine, sed putrescentibus humoribus infecto, in pelli ino scorbulo n , in gangraena, similis omnino aer generatur, qui late sub cute regnat, &eniphylema refert. Εum aerem & sanguis generat, & serum o , &adeps p , & ipsae demum solidissimae corporis animalis q) partes. Samguinem Cl. FAvELET r) cominus observavit, qui de incisa vena in vitrum exceptus , octava jam hora turgere incepit. dimuere , vaporem acrem spargere, & urinosum, idemque vitium denique displosus stegit s).
100쪽
Ex osse putrescente faetidissimam spumam cum sonitu erupisse, alius testis.
Plerumque tamen, aeris atmos aerici libet commeatus ad putredinem requiritur. & in clauso vulnere sanguis in polypum abit, neque in uni. versum putrescit , si motum abstuleris su). In ipso etiam utero is res exstinctus integer , & valde utique putrescibilis placenta . absque putredine per menses annosque circumgeruntur χ), dum clausus ut rus aerem non admiserit. Multum vero putredo adjuvatur, si sanguini, aut bili, aut cuicunque humori, putredini destinato , salem lixivi sum fixum. aut certe terram acido oppositam addideris. Cancrorum
oculi sanguinis I & sal fixus g carnis putredinem promovent. Iidem bili admisti & istidiorem putredinem faciunt , & velociorem a
eumdemque effectum ipsa terra praestat b Sal tartari, aut clavellatus cinis , sanguini nuper de vena missis admistus , odorem urinosum cogit adscendere cc . & cum sudore idem praestat d . Hoc quidem argume to ostenditur, magnam sali languinis cum ammoniaco sale adfinitatem is tercedere . nam & iste sal adjecto sale fixo urinosum odorem exhalati Sed in vivente etiam homine lixivi sales, qui Stephaniano medicamento, essicaciam praeliant, longo usu sanguinem alca linum, acrem, scorbuticum hecticumque reddiderunt, ut etiam vescas de cute elevaverit f ..Hinc a saponis usi, & lotione linteorum proxima pestis erumpit g , Rein vico linteariorum Ccnstantinopoli primum amat saevire Volatiles alcatini sales putredinem potius morantur r & impediunt: Sic sale, vegetabiles.