Elementa physiologiae corporis humani. Auctore Alberto v. Haller, ... Tomus primus octavus Sanguis. Ejus motus. Humorum separatio

발행: 1760년

분량: 506페이지

출처: archive.org

분류: 해부학

111쪽

Haec experimenta, nimis equidem pauca, videntur tamen ostendere, minui aquae copiam in plet hora , podagra, febre valente , & scotbu . to f , augeri contra in phthisi, inque temperamento phlegmatico. Sanguis bubulus humano multo spissor est. In libris enim quatuor sanguinis crassamenti fuerunt librae omnino duae g . Contra in viperae sanguine ex So granis, humoris fuerunt 62 sive super tres partes qua

s. XXXVI. Spiritus sanguinis.

Rarissimum est extra putrem statum ante phlegma spiritum adscendere hJ. etsi exemplum invenio ; in omnibus aliis periculis, quamdiu calor non superat aquae ebullientis gradum. similis fere aqua, unice paulo sub finem acrior adscendit, & in fundo vasis siccus aliquantum empyreuniaticus grumus superest, qui cum vitrioli oleo, & aliquanto validius cum nitri spiritu effervescit hJ. Huic nunc sanguinis sa vehementior ignis subjicitur, cum arena aestum eo longe majorem concipiat, quo aqua ebullit. . Ita prodit liquor utcunque pinguis, oleosus, amarus, subrusus, naturae jam matrifestius urinois, quam Robertus B o YLE, multis Cebbratum experimentis , sar uinis vocavit. Is ex sale volatili sicco in aliqua superstitis phlegmatis portione dissoluto siJconstati Similis enim spiritus paratur, si salem volatilem sanguinis in aqua solveris, S una destillare coegens. Aqua vero & sal in spiritu ea ratione miscem tur, ex It mundi Vi EussENs experimento, ut in drachma phlegmatis, grana talis volatilis viginti & septem fmJ colliquescant. Urinosam naturam, quam alcatinam volatilem vocant, odor facile prodit, Se cum

spiritu salis aliisve acidis liquoribus familiaris servor n J A spiritu tamen urinae & cornu cervi aliquo discrimine differt foJ. N a Praeter

In quo aliqui augeri crediderant S UT TON P. I

112쪽

Praeter eum salem oleum in sanguitiis spiritu continetur: cum aqua enim lactescit spJ, cumque nitri spiritu, poli solitum fervorem, crusta oleo se pavoninis coloribus varia nalcitur sqJ. Sed neque acidae naturae vestigia obscura sunt. Idem enim rubeldens spiritus succum heliotropii rubro colore tingit frJ, maxime si morae aliquantum concesseris, ut volatilis urinosus sal avolet fsJ; neque hic a tum pariter de plantis stillante spis ritu diltat fi J. Sed etiam ex urina putrida suJ, & ex carne fχJ, quae

contabuit, rusus latex obtinetur, in quo notae acoris supersunt. Idem liquor, a volatili sale separatus, quod rectificare vocant, manifesto austero& acido sapore est Scaturigo quidem hujus acoris nihil valde o scuri habet; a sale marino non oritur, cum ex sanguine viperarum, piscium , in dulcibus aquis habitantium fgJ, & aquaticarum avium omnino limilis, & perinde acidus spiritus eliciatur. A male superata vegetabili indole potius nasci videtur fZ''J, quae sponte sua ad acorem vergit; omnia vero animalia aut ipsis plantis aluntur, aut certe aliis animalibus, quorum victus ex herbis et t. Deinde , cum pinguedo animalis insigniteraceat fa , nihil mirum fuerit, si in pingui spiritu acoris vestigia fuerint. Caeterum acrior utique, & totus igneus de sanguine spiritus adscendit. quando de admista calce destillat, quae acorem superstitem destruat b J. Iu Ri Mus duplicem sanguinis spiritum fecit, debiliorem primum, qui pondere tamen aquam superat, adque eam se habet uti Ioor ada Ooo fcJ, inde meraciorem, qui sit uti Iogo ad I. sd J. Rationem, quam spiritus ad sanguineum grumum siccum habet, ex quo prodit, adeoque ad totum sanguinem , iterum variam reperimus, Rabimurici Vigus se Ns ex unciis i79 sanguinis in priori eXperimen-

113쪽

Io 3to, & crassamenti sicci libris tribus, spiritus eduxit drachmas 28 granago De J: in alio Vero experimento ex sanguinis integri libris sex unciis quatuor, sicci vero cruoris unciis viginti, omnino spiritus uncias decem diachmasque septem, sive plus dimidia parte spiritus elicuit syra , quae quidem copia priorem multum superat. Gualtherita NE EDRAM ex sapae Bnguinis humani unciis sex spiritus uncias tres obtinuit. proxima ER ΜΕ-Li 1 est ratio qui dimidiae parti sanguinis suum spiritum aequalem

habuit f f J, dimidiam ergo partem totius sapae fgJ grumi vero Q. Dc0

b1ιs Justiri hJ, vel Johannes BRO NE quo artifice, Cl. vir ad eX- perimenta usus est, de unciis sanguinis 78 habuit, cruoris sicci uncias i , drachmas duas, deque his qI unciis spiritus debilioris uncias septem, meracioris uncias septem & drachmas sex, adeoque fere plus nempe tertia sanguinis sicci, sanguinis vera totius M GJaΠιs N Euri ANN frJ ex sanguinis sicci drachmis di 8 , integri vero sanguinis libra una, obtinuit spiritus unciam, sive partem sanguinis decimam sextam, grumi non penutus tertiam. Proximum est VERREYENII experimentum . an quo fere g, fuerunt spiritus fi J. In experimento alio a J. B. VER Duc relato alia spiritus portio est sore nempe drachmae quatuor cum dimidia eX 8 lJ. Horis ERGIus ex libris sanguinis sedecim spiritus, sed una cum sale habuit uncias duodecim, partem nempe totius sanguinis duodecimam finJ, si de libris 1 a unciarum sermo est. Robertus BoYLE D IJ ex sicci sanguinis unciis viginti quatuor , spiritus appendit uncias 6 cum dimidia, partem adeo fere tertiam. In his pericillis ratio spiritus ad grumum sanguinis siccatum est a dimidia ad tertiam sere partem, in priori enim experimento VI EussENius sanguinem nimis siccasse videtur. Inde si grumus ruber sexta pars est sanguipis totius, spiritus pars erit aut duodecima, au: decima octava sanguinis. Facile vero aliqua diversitas Vel

ex ε Traiti figurares P. I s.

114쪽

L I B. V. SANGUIS.

ex solo nomine oriri potuit, uti laticem de sanguine adscendentem qui, que diutius phlegmatis nomine, aut praecocius spiritus titulo appellare maluerit.' In experimentis Iohannis COLEAT cΗ morbi diversitatem secerant. Ex hominis sani sanguine spiritus portio fuit sere septima o aut partes is ex Ia8. in phthisico c. p , in tussiculo is semina αο & fereas q), earumdem partium, in duobus aegris scrophulosis sere 3a r , perinde in hysterica s , in rheumaticae seminae sanguine 39 st J, in scorbutico partes q OA uJ, in podagrica calculosa muliere 43 sκJ, in hypochondriaco si ij fyJ, chlorotica semina is, quae rationes f

re enormes videntur L Z J: sed memores esse oportet, hunc auctorem salem volatilem cum spiritu numerare. Caeterum ex ejus experimentis adiapareret, in podagra fg J, morbo hypochondriaco , & hysterico portionem urinosam sanguinis maximam esse. EX NE EDII Ario denique repeto, taurini sanguinis spiritum ex crassamenti libris duabus fecisse ad umcias novem supra libram faJ, majori adeo in ratione, quam in ullo h mani languinis experimento.

g. XXXVII. Sal volatilis. Cum eo spiritu, & post eum , & ante oleum .sanguinis b J , & cum

eo oleo, adscendit de grumo cruoris sal volatilis solidus, albus, vehementis odoris, & indolis summe penetrabilis. Adhaeret idem ori excipuli, & collo ampullae retortae, ex qua adscendit. Plerumque aliquam olei portionem

v -drachmae quinque ex sanguinis drachmis t4. Gosere of neias corteu

115쪽

portionem adhaerentem c) habet, quando vero seorsim obtinetur, ad. scendit ramosa arbuscularum specie ὰ ; singula vero ejus salis granula parallelepipeda, cubica, octaedra, & regularium polygoniorum ce) corporum

similia si int. Si calcem sanguini adjeceris, nullus sal. siccus obtinetur, ejusque locum spiritus , solito & copiosior, & valentior occupat f): si vero salem tartari g pro calce addideris, spiritus quidem debilior, plurimum vero salis volatilis adscendet. Vehementer cum acidis liquoribus servet cli : spiritu vero rectore amisso , minima parte sui ponderis levior, omnino inodorus superest cir. Q iam in universo sanguine portionem obtineat, difficulter certe dicitur. Ca par NEuri ANN ex libra sanguinis, cruorisque sicci drachmisag oblinuit drachmam salis sicci dimidiam, quae ratio totius sanguinis

est h) jὲi. Gualtheri u NE EDRAH de sanguinis sicci unciis sex, quas possis habere pro sapa de aci unciis sanguinis extracta, salis volatilis drachmas duas paravit, sive partem/c l). Iacobus J u R I N ex siccis 8 unciis sanguinis drachmas salis volatilis septem, sive partem fere ιυ in clicuit. Robemtus BovLE in priori n experimento sicci sanguinis uncias exploravit et , O tinuit salis volatilis drachmas decem cum semisse, quae portio totius sanguinis est sere ς,. Siccum enim sanguinem quartae parti totius massar comparat co). In alio cp experimento ex sicci etiam sanguinis unctis Ia, obtinuit salis volatilis uncias duas, drachmas duas, triplum certe prioris. quae enormis ratio efficit ad si totius massae. & nimis a priori aberrat. Vi EussENIus in experimento priori cq ex unciis Ioo sanguinis, unciis vero viginti sicci cruoris, obtinuit drachmas decem, sive . s. In alio

116쪽

alio cr exemplo de I 9 unciis drachmas sex, grana I 8, sive porticinem non majorem, quam Σήν. quae ratio Vehementer aberrat. I Conradus B Ακcuus EN s ex sanguinis absque sero unciis quatuor, grana habuit s s , sive partem-, aut ultra. J. B. VER DUC in alio experimento de drachmis τ8 elicuit sesqui drachmam, sive A ct . Philippus VERREYEN u de sanguinis sicci drachmis drachmas duas 1alis obtinuit, sive totius Vero cruoris fere ro. In fehre portio salis volatilis augetur. In octo unciis sani sanguinis de juvene missi repererat BroυUne LANGRI Sis grana 38 sive partem fore or c . quinquagenario in eodem I pondere sanguinis grana reperit 46 sive εἴ . in ardente die secundo grana 6s si ve A, a , die quarto omnino grana s* sive fere obtinuit a . In podagra ex libra sanguinis prodierunt grana 68 sive si de medica libra sermo fuerit b). Quare ex principibus febris effectibus videtur, satis v latilis urinosi portionem augere. In taurini sanguinis libris quatuor fuerunt drachmae duae, scrupulus unus grana sex, sive sere τιὰ si librae civiles sunt, aut si medicae duodecim unciarum.

g. XXXVIII. Oleum Diguinis.

Una cum sale volatili, aliquanto tamen serius, adscendit flavum ol um c d sanguinis, hactenus fluidius, & altero, quod continuo sequitur. levius, ut de eo sponte secedat, si commiscueris. Nempe si ignem urseris, succedet albus fumus e & rusum, & tenax inde, piceumque oleum, non absque periculo, si collum retortae phialae minus amplum fuerit, & sanguis vehemente igne subito pellatur. Utrumque

l. c. P. 8 .

117쪽

Utrumque oleum cum acidis servet ut tamen non in isto solum oleo, sed etiam in animali illo DippELIANO g vestigium acidae naturae supersit, chartaque caerulea rubro ch inde colore vitietur. Destillatum idem rusum, flatidemque spiritum reddit, qualis ex sanguine pro

Hoc oleum partim ex vera per sanguinem mista pinguedine nascitur. quae nonnunquam, in obesioribus animalibus, etiam oculis Conspicuain se offert h , & in recenti etiam sanguine demonstratur, quando in aquam destillando cadit. Rubram enim & oleolani, & aquae innatantem cuticulam essicit. Alia pars ex rubris globulis prodit. In iis enim inflammabilis natura manifesta est. Sanguis ab omni sero Sc aqua omni separatus. merace ruber, solisque nunc adeo factus globulis, durus fit, fragilis, &ignem capit alitque l . Et ruber pulvis percolatione & elotione de sanguine paratus . aut crusta. quae de sanguine post exhalationem omnis aquae superest, vasisque stunneis adhaeret, in igne micat, crepitat, inflammatur. Alio etiam modo Ill. -GAua Ius cum aqua ebulliente cruorem

solvit, ut in floccos abeat , ita in pultem spissescit, quae per colum trajecta.& leni calore siccata friabilis est, flammamque concipit, & ardet Ex ea sanguinis pinguedine cum alumine pyrophorus c n conficitur, neque ab eo oleo differt, quod aut ex cornubus, aut ex cranio demum humano paratur, & spem aeterni luminis fecit co), quod Ientissime deflagret, O exiguum ejus olei pondus aliquot mensium flammulae sussiciat. Pyrophorum olim CARDANus dixit, faecem de sanguine humano digesto& destillato natam. in fimum sepultam , ct ignis avidam l . Oleum hujus simile, quod descripsimus, ex omnibus animalibus, &Rnimalium partibus omnibus paratur : solae formicae, quantum innotuit,

O a piaeter

118쪽

LI B. V. SANGUIS.

praeter animale oleum etiam aliud oleum , illi simile dederunt, quod

de pinguibus plantarum seminibus eκpressum q , vulgo notum

est, exque iis demum animalculis oleum aethereum verum parari potest q'). Animale oleum a vegetabili empyreumatico alii antum differt q' ). In proportione, quam oleum ad sanguinem universum, aut ad siccum sanguinem habet, iterum maxime dissentitur. Ex iutegri sanguinis octo unctis, in sano juvene , Br UUne LA NGRIsΗ obtinuit olei gra

na set cr) & ex quinquagenarii viri sanguine grana Ia s . prior

ratio est , altera Proximum est experimentum Iacobi Julli Ν, qui ex unciis sanguinis et 8 unam unciam olei elicuit t , si sextuplam grimi rubri sanguinis copiam seceris. Robertus BoYLE Iri habuit olei tu , quando de libra una drachmas duodecim destillatione faba appendit. Solet

autem minorem grumi ad sanguinem portionem facere. Calpar N E u. N A N N ex unciis tribus cum semisse sanguinis sicci drachmam olei elicuit dimidiam, quae ratio ad sanguinem est si sextuplum grumi seceris s)). ΗΟΜnERoius ex totius sanguinis unciis olei utriusque uncias quinque coegit adscendere sve Fr Z . Ra mundus Vi Euss grus a in priori experimento de unctis 179 sanguinis habuit olei uncias quatuor, drachmas tres, quae ratio est b. In altero de Ioci unciis sanguinis, unciae olei prodierunt duae, drachmae quinque, grana oo , quae ratio est b , si recte pondera interpretor, in quibus utique facile ei ratur. Exsicci sanguinis unciis tribus Cl. Vis scuERO c visae sunt ad licendisse drachmae olei quatuor & aliquanto plus, quae ratio, sextuplo sumto grumi sanguinis, est fere Partem sanguinis effecit in VER Ducta experimento d . in alio experimento Roberti B o Y L E i de sanguinis

drachmis si & granis 13 olei lactae sunt drachmae duae grana 48 e),

sive

119쪽

sive sere i . PhilipDis VERREYEN de suo, putrido quidem cruore ex drachmis s6 olei crasti nam subtile oleum hujus viri aliis auctori bus spiritus est obtinuit scrupulos octo , sive supra partem f .

Gualterus NE ED HAM ex unciis decem grumi de humano sanguine leparati, fecit olei unciam, partem adeo vigesimam totius sanguinis, si gru

Denique ex drachmis 34 sanguinis olei elicuit drachmas tres, vir ex suo vitae genere hactenus chemiae peritus Iohannes COLEBAT cii. Haec enormis olei copia est fere γγ totius sanguinis. Adparet . adeo diversos eventus in Cl. virorum periculis suisse, ut alii fere ιζ , alii pene j olei de sanguine extraherent. Potuit in nonnullis experimentis aliqua spiritus portio in carbone sanguinis haesisse. Aliquod etiam discrimen ex aetate,& temperamento, & sano, aegrove statu eorum hominum interpretamur, quorum sanguis ad experimenta adhibitus suit. Videmus, ex Cl. Broυ eLANO Risit in adultioris hominis sanguine olei majorem portionem suisse g). Idem vir Clar. in febre ardente, die secundo olei habuit tan

tum, ut ἱ sanguinis sicci emceret h . Johannes COLE HAT cu i ,

cujus pondera alioquin a reliquorum scriptorum ponderibus vehementer dissentiunt, habet olei in scorbutico portionem aequalem decimae certiae parti sanguinis; in rheumatica fere τδ, in chl Orotica pariter et t. in hypochondriaco homine 2b, tussiculosa semina fere scothutica scro-phulosa aegra perinde, in hysterica j, , in scrophuloso homine γρ, in phthisico jυ , ut omnino portio olei maxima esset in sanguine hominis scorbutici, minima in phthisico. In podagrico P I N E L L u s partis oleotae reperit inister & 1L. In hubuli sanguinis libris quatuor , & cias lamenti libris duabus, fuerunt olei drachmae tres, sive aut certe τ ι pars, valde Certe exigua. si reputaveris spiritus as uncias tuis se l . Hoc ex oleo, & ex pilis , lana, ungulis, lumbricis serico, stercore liumano parari potest, & ex viliori oleo sanguinis cervini cmnino parari

solet , celebre illud in animale oleum D I P e L L M. Sive sanguinem in O 3 aquoso

l. C. p. eo

120쪽

I IO

aquoso halneo, cum multa aqua destillet, ex b. soceri mei II. Ain rici TEicuri EvERl n consilio: sive repetito rectis etiιr o , sive

alio, magis compositio, modo cum spiritu salis & tartari destillato oleo iterato coholetur O . Id oleum deposito saetore, gratum nunc odorem spirat gratumque saporem 1 praestat. Vires medicas alii aliter aestimant. Pa radoxus inventor pro summo remedio Vendidit, quo convulsio omnisque nimius in nervorum universitate motus compesci possit. Anodynam potestatem admittit Burchardiu David Maucii AR T cq & alii laudant r ;iid vulnera vero commendat Cl. CARTHEusERus. Alii multo minores spes de eo oleo concipiunt r' . Felix & gratiosus medicus Balthasari 1ιdovicus TRAI. LEs s spiritum cornu cervi, aliaque id genus animalia olea iisdem pollere viribus monet: anonymus autem, qui DippΕ- L i i medicum opusculum vertit,& commentarios suos adjecit, omnino totum rejecit t : neque mihi in vivi hominis corpus & sanguinem olea animalia unquam placuit recipi. Olina Olaus BoRRic HIus adnotavit, oleum cranii humani fetore exutum una Vires deponere, ignavumque

ri cu . g. XXXIX. Carbo sanguinis.

Atque nunc imprimis oportet recte temperare ignem , ne massa reliqua cruoris quasi sermentet, intumescat, & adsurgat χ); ita manet in fundo vasis retorti ilax higerrima, splendida, spongiosa, Porosa, levis. friabilis , salsa, amara, empyreumatica, urinoso odore IJ, inflammabi

P. 124 3.

SEARCH

MENU NAVIGATION