Elementa physiologiae corporis humani. Auctore Alberto v. Haller, ... Tomus primus octavus Sanguis. Ejus motus. Humorum separatio

발행: 1760년

분량: 506페이지

출처: archive.org

분류: 해부학

141쪽

nae reperiuntur th) & lacerti pituita obducti, & eadem in coarticulationes ossium. & circa periostea congesta haeret ci . In morbis pulmo. num diuturnis lymphaticum infarctum jam tetigi ci . Sed eadem est porro lympha, quae de carnibus animalium ab aqua calida educitur . jurique naturam alibilem impertiti In jure vitulinossi ejusmodi glutinosae materiae suerunt, quae in gelu consistereti Acalore enim cum aqua mista, contra a frigore, & nonnunquam modico acidi liquoris in momento, in tremulum tenerumque gelu consistit in culinis notissimum. Junioribus animalibus aliquanto plus ejusmodi gelatinosi laticis in-

est n , Video Ill. Virum o ex vetustis gallis, & ex corde, plus

aelatinae exspectare; sed negat Cl. FREΚΕ omnino ex vetulis animalibus gelatinam obtineri, & certe vulgo junioribus potius animalibus, vituluque . non bovis carne ad parandam gelatinam utuntur, & consentiunt expetimenta CL virorum B EccARli & MONTII p , quibus constat ex bubula came omnino gelatinam non potuisse parari. Alia animalia aliis magis concrescibiles humores habent, herbivor que magis quam carni vora. In cochlea humor ipse vitalis in gelu cq modum consiliit. & ex cancrorum cr) lapidibus gelatinae, neque exigua portio obtinetur, sed duodecim omnino grana ex lapidum duabus drachmis. Neque deeit piscium carni sua gelatina, minime Italis ignota exque nonnullis aquatilium speciebus lentissima t . In universum tamen

gelu de piscium . ranarum, cancrorumque carnibus minus copiosum obtinetur iι , perinde facile consistit e , ut ex viperae came ter-R a tim

142쪽

LIB. V. SANGUIS.

tiam ejus copiae partem suppeditant, quam vitulinam quidem cy). Derii que in jure cancrorum , aliorumque aquaticorum animalium aliqua uri

nosae indolis fere signa adparent c Z . s. Iv. Serum in contimae tepore dissolvitur.

Eadem quae cruori, etiam sero natura est , ut leni calore, etiam quinquaginta graduum thermometri FAMRENRRITIANI, intra paucos dies deliquescat a , tenuius fiit, putrescat b , Deteat, ad urinosam indolem accedat c , aerem generet, volatile demum avolet: serius equidem , quam ruber cruor d . Dum putrescit, sedimentum puris non dita simile deponit e . Idem quando computruit, naturam coagulabile; totam exibit, ut porro neque ab igne, neque a vehemente acore, neque

ve f hJ accidunt, ut adservatae & putrescentes porro eam naturam deinponant , quae ad gelatinam tendit, & nunc ad ignem totae exhalent. Sed etiam crusta inflammatoria in aqua colliquescit l , modico cum calore, & vehementer putrescit m uare uti cruor n , ita serum a febre ita mutatur, ut porro post aliquot venae sectiones, superata motrivi,

de a bum. Ovor. V seri sing. convenient. P. 32. c d Philas Trasi n. 441. S c Η . a ia x a p. I 34. Lympha in ascilicis & pectoris hyili ope vix putrescit, laisi adsit visceri corruptio BoHN lethia. v et. P. I 49. Equidcm Cl. Lo ar de sanguine patiem rubram ultimam Putrescere des adimens T. I. p. 4 T. & satiouinem sero privatum vix contabescere scribit p. m.Verum haec de siccato S ab omini humolenuite libero sanguine interpretor. Nimis enim ex anatonae novi, quam facile partes rubrae ct sanguine Plenae computrescant. e PRINGL 1 P. 41 .

143쪽

vi, nullum nunc corium pleuriticum in emita sanguine reperiatur so . Ab eadem febre serum supra modum salsum fit p . Serum in peripneumonia ita mutatur, ut ab acore vix cogi se patiatur, neque sed 189 demum ignis gradu cogatur cq , & altero die jam viridi colore syrupum violarum tingat r). Minora tamen in universum naturae urinosae signa ostendit s , quam cruor, etiam quando conputruit, & aliquando a recente jam fracidum patum habuit discriminis fi J. Dudum Robcrtus BoYLE uJ monuit, debilem ex sero spiritum prodire, etiam quando computruisset. Causa procul dubio hujus a cruore diversitatis in aquae abundantia est, quae seri magnam partem efficit, inque olei. salsarumque particularum parciori die J

Difficilius aliquanto id serum colliquescit, quod in igne coivit, al-huminisque coacti speciem induxit IJ. Serius adeo, & octavo demuni die set J sensim solvitur, & fluidam naturam recuperat. Id autem serum. quod cum alcohole induruit, id utique per annos manet intolubile fa J.

I. V. Mucilago seri sanguinis.

Aliquanto minor fbJ in sero copia est diluti muci, qui modo sub tenerrimae & pellucidae telae specie in sanguine apparet L cJ multum diversus a natura coagulabili, quam i mphaticam sanguinis partem - gau

144쪽

LIB. V. SANGUIS.

li dixerunt c . Eadem mucilago, accuratius nuper descripta d , in aqua adparet, quae centesimo gradu calida sanguinem de vena missum a cepit, & nunc refriguit, pellucida, glutinosa, tactum fugiens e . post aliquot horas susca. solidior f), cujus minima quasi furfurea portio in vini spiritu superest g , neque in membranam unquam transitura h ; in aqua post aliquot dies sponte evanescit & a calore funditur i . Adeps lymphae passim miscetur, inque aqua hydropica E ,& hyd tidum l latice visus est, & in membrana de porci sanguine m . casu vero potius crediderim admisceri. Sabulum in lympha n , per morbos adparuit, & in siccato sero tenerae mole lae adparent co , quales in tophos podagricos ex muco densantur p . Sed haec elementa a sani hominis lympha absunt. Aerem utique generat, aliquanto minori copia, quam cruor, quando ad 8o gradum calefit, aut sub vitrea Campana , aeris exterioris pressione liberatur, bullas enim eo in statu generat, inque spumam vertitur q).

s. VI. stitia sero ut admigiis variis salibiu accidat.

Quae ab admistis diversi generis salibus, aut aethereis oleis in sero adparent, eae mutationes ipsi fere cum sanguinis parte rubra communes sunt. Cum neutro quidem salium genere effervescit, ne ea quidem lympha, quae in majorem aliquam caveam effusa stagnavit r . Cum acerrimo

145쪽

rimo tamen nitri oleo paulum fervet, oleoque vitrioli s . Adest exemplum ubi cum liquore heliotropii potius ruber color natus est s . Sales medii perinde, ut rubrum sanguinem, ita serum diluunt, redduntque liquidius t , & essiciunt, ut etiam ab igne dissicilius cogatur u . Etiam a liquore terrae soliatae tartari serum resolvitur V . In aqua ni. trata crume pleuriticae deliquescunt 1 . Cum acidis liquoribus ex vegetabili regno paratis potius diluitur g). tum serum , tum gelatina in corpore humano ex vasis suis effusa a . Miror ab aceto cogi visum Cl. viro b . quale quid nunquam mihi comtigit videre. Cum acore meraco coagulatur, potissimum si austeram naturam conjunctam habuerit, cum solutione aluminis c adeo, & vitrioli d), &omphacio e , quod de plantarum baccis elicitur. Aut totum f etiam a meracissimo vitrioli acido cogitur, aut pars major g , ut reliqua aquea supersit. Rubrum colorem ab ejus contactu induit h . Reliqui

s Gall. L e. Cum acidis liqnor hydati dum sedimenitim deiicit Banc N

146쪽

qui acidi & de salibus stillatitii liquote, i partem seri maximam in au

bum gesu cogunt, ut aliqua tamen portio fluida ch maneat, nisi major acuti, copia admista fuerit c ι . Euam hydropi eae aquae ab iis acidis spl. ritibus coguntur in . A salibus lixiviosis fixis serum potius addensatur n , ut in mollius gelu consistat, do pars coacta praecipitetur Ο & ipse, non quidem ab

oleo tartari cogi, sed tamen flocculos in sero, & opacitatem nasci vidi. Cantharidum extractum Iympham cogit o' . Qui diluere dixerunt forte ab aquae copia sibi passi sunt imponi. Non mutari alii malus runt q . A qua calcis ichthyocollam dissolvit r . A liquoribus urino. sis volatilibus turbatur serum s , & pelluciditatem amittit, non tamen coagulatur t ). Iidem admisti intercedunt, ne serum ab acidis spiritibus ad

densetur u . Serum hydropicum χ , & polypum dicti sunt sol

vere. Cantharides perinde eam indolem a sero auferre dicuntur, qua coa

gulationi aptum fit Z . Sed haec prioribus repugnant. Sincerus liquor, qui de vino stillat, in seri parte superiori filamentosam. a lanuginem excitat, & serum eo magis coagulat b , quo re

centius

de irmilix dechis thoracicL Etiam ab oleo terebinthinae cogitur IDEM.

147쪽

eentius est, & hategrius, liquor vero vini & meracior fuerit, Se calidior. Quod enim aliquot jam dies adservatum c fuit serum, ejus fluida natura a vinosi spiritus esticacia vix quidquam patitur, & ea sorte ratis fuerit illius discriminis, quod inter Cl. vii orum experinaenia intercedit c . Etiam albumen ad ultioris pulli male cogitur ). Eadem

lympha cum spiritu vini d , & ab igne e saepe rubescit.

Haec caeterum experimenta cum toto sero facta, tamen potissimum ad ejus partem gelatinosam pertinent.

5. VII. Seri ab igne mutatio.

Analyses, quas vocant, seri apud scriptotes medicos satis rarae sunt Antiquis ima debetur Gltalthero NEE ORAM, qui, in pinta seri de hum no sanguine , uncias phlegmatis quinque cum drachma, spiritus alcatini uncias sex , salis fixi scrupulos duos, salis volatilis nihil quidquam reperit f) , neque olei. Ex bovis vero sanguine separatum serum ex libris quatuor dedit aquae sive phlegmatis libras duas, & tantumdem crashmemti residui. Ex eo crassamento spiritus elicuit vir Cl. libram unam, uncias novem, olei drachmas tres, volatilis salis scrupulos septem grana sex, capitis mortui drachmas 26, in quo drachmae duae grana quinque salis fixi fuerunt g . Mireris utique abnormem in analysii sari humani & taurini diversitatem. Inde Ra mundus Vi EussENs duo experimenta secit. In pri ri h librae duae, unciae sex seri dederunt, lenem ad ignem, phlegmatis r) primo limpidi, inde subsaetidi libras duas drachmas sex, nempe . ,.ἰ sive partes totius seri. Residuum, molle & corneum, ad uncias quinque

P. 488.

148쪽

LIB. V. SANGUIS.

I Is quinque in retorti vasis fundo supersuit, idque sponte induruit; Id igne denuo admoto dedit spiritus uncias tres sive partes salis volatilis h crystallis laminatis adhaeri latis drachmas duas cum semisse, parca utique ad imuni serum portione uti s ad 6o8 ; olei nigri ι crassit drachmas sex cum suem iste sive I ψ p:irtium in co8. Caput mortuum spongiosum pondire lex drach-narum fuit & granorum et . Id i xivio facto salis fixi grana dedit octodecim m). In altero experimento seri decem libris usus n , Ihlegnutis libras tres..ubfaetidas elicitit. In ejusmodi phlegmatis . libra duo fere sunt o grana terrae. Sed vas vitreum crepuit, quo auctor usus est, & magna pars fiuia dioris seri petiit. Residui fuerunt unciae 26 cum lamisse. Ex eo denuo phlegmatis . nam ita vocat , uncias sex habuit, rubelli , vehementet olentis p . Deinde spiritus rufi sponte avolaturi drachmas decem, olei nigri, levioris spiritu, drachmas I9, salis volatilis drachmas sex. Ex residuo rarissimo carbone, cujus uncias qiiatuor appenderat, prodierunt salis fixi albi drachmae septem q), terrae drachmae sex. In hac analyfi

phlegma videtur effecisse seri sive fere spiritus debilior j ζε sotatior oleum sal volatilis , sal fixus m 5; terra Ια.

de rationes elememotum adparent.

Cl. Vis scis E Rus r , ad experimenta, ni fallor, GAuBIANA ex seri sicci unciis tribus habuit salis volatilis urinosi unciam unam cum semisse, olei utriusque drachmas treS , capitis mortui drachmas septem. cum semilse. Qilaenam sint crystalli prismaticae in liquore hydropis peritonaei repertae . non dixerim r . Ex sero hydropico unciae olei duae de quin que libris destilla iunt , & Lquor sale volatili plenissimus r ' - Εκ eodem sero sal fixus alcatinus, cumque acidis liquoribus fervescens factus

149쪽

Cl. noster R Η A D E s ex unciis seri quadraginta s , elicuit aquosi laticis uncias octodecim cum semisse, sive deinde liquorem t qui

sensim magis & magis urinosam naturam induit, spiritum nempe cum oleo mistum, ad septemdecim uncias cum semisse sive In eo liquore duplex oleum fuit, aliud leve, quod aquae innataret, grave alterum, quod subsedit. Porro salis volatilis semuncem sive ib, & olei empyreumatici drac, mas sex elicuit sive Carbonis inflammabilis sere undecim drachmae fuerunt sive γ S. eo carbone in thrivio Obtinuit vir Clar. drachmas terrae nigrae sex sive , unde crystallorum salis communis habuit grana qui que , sive Idem rationem suorum elementorum facit ejusmodi, ut in partibus 23s seri, aquosi laticis sint partes et i salis volatilis sex, olei empyreumatici octo cum semisse, olei levioris ceracet una, terrae fixae tres cum tribus quartis, salis marini una u . In carbone aliquantum dissentit Ill. Archia trorum comes χ), & aegrius ignem concipere. tamen & in ipso flammulam nasci, oleumque incendi, de lympha res- duum in igne potius salis modo crepitare moneat ' . Serum modo flammam aluit, modo unice crepitavit sy' ST uasti Cl. POERNE Rus varios de sero stillantes liquores separat, quorum

alii aliis magis urinosi, acres & empyreumatici sunt g P. Serum podagrici hominis dedit spiritum volatilem utinosum, aeque acrem ut ipsa urina et Quando cum sanguinis analysi seri igne torti phaenomena conferuntur. adparet, quantum quidem in tanto experimentorum dissidio eruere lu

cet ca , aquae in sero plus esse, salis volatilis aut perinde b aut plus omnino c , olei non minorem portionem esse, aut majorem d . Sed S a etiam

d In Raan assa Mo oleum est ιι stiL Iu prioribus α 38. vix ulla portio tar

ta est.

150쪽

etiam sal Is non minor est ratio ce) , nec terrae minus inest f . Ferrum a sero aut abest, aut parcissima inest copia g .

Elementorum sanguitiis o utilitas.

S. I. Unde temperamenta nascantur. hactenus numerosa collegimus experimenta, ex iis quidem demonstratur, in sanguine aquam in universum dominari h : inesse p aeterea adipem i , sive materiam, quae ignem concipere apta sit,& in Oleum sanguinis igne admoto vertatur, & particulas, quae ab ignis Ve' hi mentia i urinosum volatilemque salem mutentur , & malinum salem h ), & teriae in ,mentum h'' , caeterum horum elementorum ad se invicem rationem variis ex causis muturi vehementem corporis eXercitationem,& tebren l), aquae portionem minuere, sanguinis vim adtracti 'ina, &det: sitaten auge. e m , augere etiam globulorum rubrorum copiam su), cumque iis pondus specificum O : eamdem vehemtiatiorem aut diu tu nior m acrimoni .i in tangit inis & aptitudinem intensorent reddere, qua aliquae sangui uq o icti cuiae i i utinosam salsedinem tend.mt. Contra ignavia &-lelsu a iiis , R debilitas p ex amisso sanguine nata, seri copiam autent. aquae atque globulorum numerum minuunt, ut liquidus, pallens languis ex vena fluat. Sed & serium aut augeri copia

SEARCH

MENU NAVIGATION