Elementa physiologiae corporis humani. Auctore Alberto v. Haller, ... Tomus primus octavus Sanguis. Ejus motus. Humorum separatio

발행: 1760년

분량: 506페이지

출처: archive.org

분류: 해부학

381쪽

demum ejectis calculis convaluit s . Femina. quae totis 22.mensibus mrinam non reddidit, obicoeno odore & induliuiu totumque cubiculum rere

Omnino monere oportet, hanc, adeo Varias per vias, expulsam urtanam ejusmodi fuisse, quae cum sanguine nondum in renibus secreta citc mivit. In ejusmodi enim malis , paucissima A crassi ima urina in vesica urinaria reperitur . de qua si aqvulam relarberi portas , non tamen ejusmodi copia resorberi fateberis, quae ad diarrhoeam & ad salivationem scisiceret. Sed etiam corruptis cum renibus & obstructis . ut in exemplis ostendimus, ureteribus , cum nihil ad vesicam venitet, tamen urinola naturat alieno loco apparuit. Cum renum fabrica destructa esset, urina tamen per

superstites papillas sanae similis decessit u .

In mucosa classe similes humorum conversiones fiunt. Μuci enim loco aqua pura frequentissime aut per nares in coryza . aut per pulmones iaconvulsiva tussi excernitur. Vicissim , si mucosa organa majoii aliquo stumulo sollicitaveris . pro muco eadem lympiram flavam , etiam languinole tam eXcernent, ut in urethra vidi. quae actiori aliquo liquore injecto intitabatur, & in narium calidiori catharro. Sed etiam intellino tum mucus in alvi fluxu aquosus prodit. Ex classe coagulabili alias osteiidimus N , nullum alicujus in animali corpore liquoris colum esse . quod sanguinem aliquando non icansiuiserit. etiam per integra organa, facile ad legitimum muniis reditura. Lympha per cutis puros pro perspirabili sanctoriano in ambustis . iii vesicis ab acri veneno excitatis excernitur I eadem in locum lactis uterini , post partum

succedit per plures dies & emuit, & in cellulas adiposas 3 γ , medulla que 5 cavernulas; & per pulmones, vaporis vias secuta exscreatur , ct

quae alia hujus generis frequentia alias repetentur. Ex oleosa classe ollendimus , in cellulosam subculaneam telam pro adipe aquam effundi ca) : & vicissim oleum per aquosos mucoIosue in. testinorum villos egestuin b) per alvum descendere , aut vaporis modo exhala

382쪽

exli lare e , aut cum lotio egeri d). Pus. de olei genere . certa per exempla de pulmone resorbium per urinae vias exiit e i. Per resecta vab cula culanea , in vulneribus primis diebus tenue serum destillat. deinde sex to d e , & qui lequuntur, crudus & dissolutus adeps . & denique pus f). Bilis. vulgatissimo experimento, quoties ab intestinis avertitur, in oculos g , in urinam, in salivam ἡ denique transit. Lac de mammis reperis citissum , per diabeten alias exit cr) . frequenter per aIbam diarrhoeam k , aliquando per vasa salivalia st a alias vaporis locum tenuit , i que abdominis caveam l suas per dotes notum , exhalavit,& intestina oblinivit. Sed etiam per semoris pustulas m . perque vulvae labia ver Iactig lpecie exsudaviti Lac Iociuale n . suo cremore conspicuum . perat.um emuxit. Vitiosum denique laxi uteri lac, quod albi fluoris nomine

venit. & per pulmones tussis o specie. & per pedis stidorem p ita

evacuatum est ut alterne veriori succo locum reddereti Magis paradoxa omitto , ut calculosae materiei a renibus ad dentes revolutionem sq) αa curata podag. a saccum Urue adhaerentem , quem tophacea materies reinplebat. Quando haec exempla repetemus , constabit. non ejusdem unice clansis diversos humores sua inter se cola commutare. sed etiam per muci organa aquam, per muci, aquae & adipis cola lympham & sanguinem, per aquae , muci, & lymphae vias adipem . bilem, sanguinemque secerni. atque adeo omnino . nullum in animato corpore separatorium organum esse . quod non omnium classium humores suis cum dotibus secernere queati Liceat artis conatus cum naturae moliminibus conjunxisse. Etiam ana-

383쪽

LIB. VII. SECRETIO

tomici mamis Belle obtinet. ut oleum , adeps ciliam per omnia aquae destitiata cola per gelauntati rapini,&muco demum apta vascula exeat: nam in cellulciam aetam, renates tumos, lymphaticarum glandularum in letiorem labricam, lacteaque vati oleum terebinthinae expedite transit. Vicissim gluten de piae husane coctum , quod gelatinotae indolis est, in vias adipis, urinae, Imrct, etiam iacilius exit. De M non dubium est . quin r omnia , oninium humorum cola . ab re labωα viam sibi aperiat. Sed etiam argentum vivum pene dui vi sin p.e mura humoria vascula , perqile vulnuscula exigua a. phoea is excitatin eminut r . Ita, ut utilem Observationem repetam , in plantis Ped eadem vascula aqua primo , deinde g latinosus mucus. porro lac avt terctinthina stulti Iterum adparet, nullam adeo ineluctabilem necessitatem esse . quae ad suum unice colum suum limmorem revinciati

Organorum secretionis, Ilae colorum fabrica.

s. I. Agitosus humor fremittar per vascula arteriis continuata. inibus in colis, & qua cum sebrica, quisque humor de sanguine sue

tedat, est ut inquiramus. Aquosi ergo humores , quorum si P i- Cior natura eli, non uno modo separantur. Multis omnino corporis animati Iocis vascula simplicissima , minora tamen , rubiis arteriis continuata, ejusmodi aquam de sanguine destinatam ad sedem ducunt. ita perspirabile illud, tum S.Ax cae M AN u α , tum de pulmone halans alterum , cette de arteriis rubris, lacili & continua via exit. Nam aqua colore ali. quo tincta s , aut gluten pistium , aut oleum etiam terebinthinae, tenerioris corpusculi arteriis injectum, im meis periculis . inque nounullis feli-eioribus exemplis . ipsum sesidius thbum t) perpetuis guttulis de cute

iuuat, de qua e dorinidein tepilia in aqua removimus. quo exemplo non aliud naturam nugis cominus imitatur. In pulmone perinde . aquam caeruleo

384쪽

ruleo colore tinctiun , perque cavam Venam in praecipuam ejus visceris arteriam inpuliam . cum plurima spuma de aspera arteria rediisse , saepe Vidi u . Sed etiam in rene cola arteriis Continua aquam , aerem, Q.

hum , in papilliarum poros pelvimque ureteris ducunt χ . Aqueum humorem de arteriis perinde exhalare, olei terebinthinae 1 aliorumve pigmentorum. & vivi argenti iter perluadet. quod anatomica manu inipulsum, aut omnino vivo in homine a consuetis naturae viribus eo declutatum . in eius humoris , quam vocant, Cameram depluiti Ita etiam l crumae de toto oculo . st interi in palpebrarum facie halantis, iter aqua injecta exprimit, quae de iis . quas nominavi partibus plurima exsudat a . Neque aut vitrei corporis, Rut cryst illinae lentis , pnrmimus humor, aut corneae membranae aqvula alia via, aut per giruulularum ambages, de amteriis tua ad loca de iti

Divertan aliis in corporis regionibus narere artificium est. Rurimi enim humores aquosi per vivi hominis glandulas utique percolantur, cilivae exemplo . lacrumae glandulosae, pancreatici succi. De glandulae, quae aquam tra mittunt, proprium genus Conmtuunt Laxas glandulas, in quas vasa sanguinea se inmittant . MARINus dixit, ut a densis aliis glandulis, ad vasorum divisionem positis, disti, guereti paulo propius GALE Nus cc a glandulis vasorum divisioni subjectis, aliud genus secrevit, quod pituitosum aliquid generaret, & exempla in Iarynge dedit. in faucibus, inque mesenterio. Demum Fraiiciscus rhs-

vita delo BOE a conglobatis. lymphatico humori destinatis glaodulis, has ex acinis quasi in glomerem conjunctis compositas glandi.las separavit, dixitque conglomeratas, & id quidem nomen retinuerum Ergo ejus quidem generis glandulae passim conglobatarum , quas descri

psimus

385쪽

psimus e . magnitudinem superant. non eaedem aut simplices . aut sibi

continuae , sed ex lobulis compositae, quos laxior cellulosa tela revincit.& per quorum intervalla vasa sanguinea nervique repunt. Eos lobos aqua per arterias injecta ita laxat. ut facilius videas iterato ex minoribus lobulis constare . inter quos minora vascula intercedunt, donec repetita divisione, ad minimos, oculo tamen conspicuos, acinos perventum sit, firmiores Perpetuo , uti minores sunt, quia eorum particulae breviori cellulola tela distinguuntur . firmiusque ab ea revinciuntur, quam quidem cum majoribus Iobulis cohaerenti caeterum in universum rotundi , pallidi sere acini sunt. & absque rectarum fibrarum consortio. qua nota a carne manifesto distinguum ti in Si eos acinos lente vitrea . deinde acrius augente convexiori sphaerula contemplatus fueris , reperies , a lineolis cellulosis iterum in minores

acinos dividi . quos brevior seni per cellulosus textus conjungit, neque Mnem invenies divisionis , albidaque semper natura supererit, quam cellae M & vasculosae lineae interstinguunti Ea ceIlulosa tela. inter minimos acinos hrevis D & densa , inter majores sensim laxior & longior , mistaque subinde pinguitudine . demum in extrema lacie glandulae longiores . recti xesque in fibras stipatur . non absque splendore , quae iobulos colligunt . dilapsuros ab invicem . si eas fibras resecueris. in parotide & glandula maxillari evidentissime fraudi fuerunt CL viris , ut glandulis capsulas g

& musculosas demum vaginas tribuerent. Nihil enim quidquam ulla harum glandularum musculosi habuiti Uti vero varia cellulosae telae ad acinos ra. tio , longitudo & laxitas est . ita aliae glandulae aut laxiores sunt, aut fidimiores vicissim : firmissima mammae glandula , & parotis , mollis thyreo, dea gIandula , thymus modissimus. Lobulorum etiam magnitudo alia est in aliis, minima in renatibus capsulis , magna in mamma , inque maxillati salivae dicata glandula. Lobulorum ita obscurum vestigium est in prostata, ut conglomeratis vix accensere possis. Firmitas sensim aucta cellulosae telae facit, ut , perinde uti conglobatae , ita conglomeratae aIi quae , & princeps thymus, cum adultiori aetate diminuantur , pueris in universum, minoribusque animalibus maximae. Arteriae non paucae conglomerati generis glandulas adeunt , densio

res ,

386쪽

rest th), ouam ad carnes ire solent, uti in universum arteriae secretoriIs organi; delim tae fima itate luperant , tum major ex , tum pariter minimae r i. & ipsa demum cum suis ramis portarum vena i quae bili separalidae uestinatur. In universum etiam arteriae colis humorum majores l)da e su at : a1 glandulas tamen conglomeratas ubique multi potius, quam magni tr: incliti veniunt, ut ad ali vales glandulas . pancreas. thymum, capsulas reii des. Thyreoidea glandula & multas arterias habet & supra fidem, iu-prmiis in puero. magnas m ). Numerosissimi caeterum arteriarum surculi lonulos & acinos distinguunt, ut petiolorum similes eorum quasi racemos suspensos temant, quando in tepida nexus Iobulorum emollitus fuit. Veianas victissim , quam a 'ibi & pauciores, & laxiores, & grandiores n) secretoria organa acceperunt.

De nervis ita tenendum est, ut per plusculas glandulas multi, magnique transeant, per salivale inprimis genus & lacrumale. Inde forte factum sue

rit, ut plerique physiologi ο) & multos & grandes glandularum nervos

esse scripserint. Verum levi omnino stud O percipiet , quicunque verum unice sectatur, eos grandes nervos non morari in his glandulis , sed ad alias partes abire , ut in salivalibus omnibus, & in lacrumali glandula certum exemplum est. In ipsa glandularum carne parum manet nervorum,& sunt quae paucos & exiguos habeant, ut thyreo idea glandula, sunt quae nullos , certe scalpello persequendos, ut thymus, cui non dixero nullos esse , sed ea mole esse negavero , quae aut cultello facile persequi permittat. aut ullo modo cum nervis musculorum cutisve comparari possit. Universae

glandulae experienti minime irritabiles videntur p . neque vehementer aut morbos sentiunt, aut illatas a prosectore injurias q). S. II.

387쪽

ars LIB. VII. SECRETIO.

S. III. Duma glandulae excretorius.

Pleraeque glandulae conglomeratae generis ductum excretorium e mittunt , aliquae etiam plusculos, ut lacrumalis glandula , & sublingua. Iis Si aliquae sunt , quae conspicuo ejusmodi ductia destituuntur , non oportet desperare , quin aliquando detegatur, ut quidem in thyreoidea glandula plurimum laboratum est. Di ιcitus ex retorius canalis genus

est, venae hactenus aemulum, cujus radiculae minimae, neque nudo oculo conspicuae, ex acinis perinde minutissimis exeunt , rivorumque similes,

qui in fluvium confluunt , in majorem alveum se inmittunt, qui porro cum sui similibus conjunistus , sensim , secundum consuetam omnium

vasorum legem, in majores trunculos uniuntur, suis ramis conjunctis m,nores , donec receptis omnibus, quos omnes totius glandulae acini emittebant , ramulis , praecipuus nunc canalis cylindricus fere de glandula sua exineat , humoremque suum demum aperto Osculo , constricto plerumque, 'aliquantum reliquo ductu angustiori, in ampliorem aliquam caveam emi tat, ut in oris internam faciem , aut intestini, aut demum omnino de coris potis cutisque superficie eliminet , ut in lacrumalibus, boum certe . O iumque ductubus, & per nupera experimenta, etiam humanis. His ductubus membrana ex cellulosa stipata tela data est, quae tenacem firmitatem, ut venae habet, non perinde tamen in omnibus dilata-tationi resistit. Exterius cellulosa tela , saepe pulchre vasculosa. circumponitur . verae membranae innata. Interior ductus excretorii membrana cum velamento ejus Caveae continuatur, in quam qliisque ductus suum humorem effundit , palpebrae nempe internam membranulam , intestinive . aut Getis. Duae adeo possunt in quoque ductu tunicae cogitari , etsi non norim arte anatomica duas separatas fuisse. In his porro excretoriis ductibus alius a sanguine liquor contunetur. Eum quin ab arteriis habeant , non dubium est : non tamen adeo facile est, experimento conjunctionem arteriolarum minimarum cum nascentibus ductubus demonstrare. Quae V I E u s s E N I u s vi.

dit r) , ego quidem ad cellulosani unice fabricam pertinere persuadeor. Neque enim quisquam, ultima convexistimae lentis potentia adjutus , ex minima arteriola alterius generis canalem nasci vidit, ut alias monui s .

388쪽

qui vere cavus foret, & tenuius liquidum contineret. Quare sere ad injectiones anatomicas , morbosque oportet confugisse , ut ullas monui. Injecti quidem liquores in glandulis conglomeratis difficulter ex arteriis in ductum excretorium transeunt, & si tenuiores fuerint, facile in cellulosam telam se diffundunt, aliqua tamen exempla seliciora excitavi t

g. IV. Fabrica ultima acinorum, an glanditiosa.

Hucusque quidem experimento progressum est. Sed multum supererat , quod physiologi inviti ignorarent , fabrica nemne hujus acini, qui ultimum oculi conspicuum elementum glandulae constituit. Duae fere sectae suerunt, quae eorum acinorum ultima te perspexisse putarunt, & contraria docuerunt. Prior quidem M ALPI Gmus ab anno retro . 6s s. qui desti ucium viscerum eκercitationes edidit, Europae sere toti persuasit, actinorum eam fabricam esse, quae solliculi sive glandulae simplicis muciparae. qualem paulo poti describemus , rotundi nempe utriculi, per arteriolas minimas liquorem accipientis . quem in ductum excretorium amandet. Varia sunt, quibus haec ivit persuasum argumenta.

g. V. Comparatio cum Disceribita.

Et primum cum visceribus glandulas comparabat, ut hepar , ren, testis. magna conglomerati generis glandula esset, quae perinde & acinis constaret, suumque humorem per ductum secretorium amandaret , simillima r tione ex minimis radiculis in truncum confluentem, qui perinde in aliquam fere caveam secretum humorem effunderet. bed etiam arteriae viscerum se-

Cretoriorum pro portione multo majores sunt u , eaedem robustiores κ .& rectiores I . Ex his arteriis inpulsi humores per ductus excretorios facile continuoque transeunt, in rene expeditiis me , in hepate dissicilius, sed transeunt tamen I . Neque acinosa fabrica a visceribus abest, in liis quidem animalibus manifestior. In renibus humani latus a ). & plurimorum animalium . de oviparo genere, piscibusque, lobuli cellulosis is

389쪽

LIB. VII. SECRETIO.

vuntur.

Iae vinculo in majorem in asstam colliguntur : quales in lacerto majori vidi alii in delphino b , testudine, urso etiam, erinaceo, Iutra. Porro in hepate , acinos idem vidit subrotundos , qui celluloso ambiis tu hexagono c , aut multangulo cinguntur; in latu humano d , tau

piscibus lacertis in , cochleis cra : iique porro acini, perinde ut L in conglomeratis glandulis , racemorum modo minores in acinos resol-

tur. .

In teste humano iobuli equidem, cellulosa tela laxa collecti, manise h sto in ovalem , glandulae similem molem conjunguntur. Sed etiam in cerebri cortice subrotundos lobulos o in , atramenti superfusi lineis circumscriptos, inque Oleo fervente in solidiores acinos se collecturos, magni viri dixerunt. Haec certe , facile oculis se subjectura , similitudo fecit, ut olim AR ET AEus sp) renum fabricam glandulosum secerit, similemque de mammis hepatisque natura sententiam tulerit q . Si istos lobulos acinosque micro scopii Ope speculatus fueris . corpuscula erunt cohaerentia , sere subrotunda , quae lineis cellulosis ambeuntur , a que adeo, ut in glandulis , acini, ex acinis compositi in iobulos coales-

Objectionem prius placet occupare , quae conera MALPIGHIANUM ratiocinium adferri potest, ct omnino a me ipso adlata est r . Acini nempe, quibus variis in animalibus viscera conponi MAL pi GHI us scripsit, passim nimis grandes sunt, neque ad elementa eorum viscerum , sed ad

390쪽

ad grandes , exque minoribus acinis compositos lobos pertinent. Vere quidem ; neque tamen dissimulo, praeter eos nimios colliculo S minutos etiam. aegre oculis conspicuos , neque glandulis simplicibus majores acinos apud MAL pio HI uri, aliosque claros viros, BERTI Nuri sin etiam , F Ε κ κε uis Μ t) . & ipsum denique contrariae sectis auctorem Ru Ysc niues

gua, rotunda, definitae magnitudinis, neque facile mutabilia coipiscula adparere , in quae vascula minima se inmittunt , & ex quibus , si ulla elatis viris g fides est , etiam ductus excretorii prodeunt, ut verarum glandularum undique similia sint. Ea demum analogia eo perfectior erit , siquidem viscera, multis in animalculis, non ex solidis adeo acinis , sed omnino ex ea vis oblongis folliculis componuntur, qualis de pancreate quidem,& hepate , non paucarum bestiarum M ALPIGHII Observatio exstat, de pancreate a nempe xi phiae, aselli, bombycis, de hepate b cancri, talpae Imperati, de testibus plurimorum insectorum.

g. VI. Comparatio cum glandulis ex simplicibus compositis.

Postquam adeo viscerum cum glandulis analogiam stabiliverat , quaesivit porro li I. huius opinionis auctor, quae demum cujusque acini interior sa-blica esset. Oiferebat se continuo summa cum glandulis simplicissimis si militudo : quae perinde Lepe, cellulosa , laxaque tela conjunguntur. Ejus generis glandulas Jeremias Lossius congregatas dixit cc , adeo con-

SEARCH

MENU NAVIGATION