Elementa physiologiae corporis humani. Auctore Alberto v. Haller, ... Tomus primus octavus Sanguis. Ejus motus. Humorum separatio

발행: 1760년

분량: 506페이지

출처: archive.org

분류: 해부학

371쪽

humen abi: A putredine adeo aliena h muci natura est , ut integro anno contervatus absque tatore i in manserit. Pondus est quod aquae, aut aliquanto minus l . Solidi elementi quam aqua plus habet, certe in nonnulli, exemplis, ut siccatus , postquam aquam exhalantem amisit l) , in crustas

asperas, tragilesque abeat. nam de Omnibus muci generibus . deque ure thrae muco & intestinorum. experimentum non habeα In omni muco glo bulos oleo familiares olim GORNIus m) viditi Aquam cum oleo miscet, certe ex plantis sumta mucilago I quod utriusque naturae particeps sit n, Nam in plantis universis , & in olivis ipsis in oleum abit. Virides viscidum mucum dant. maturae oleum o . Chemica experimenta in muco lacta rara exstanti In calida induratur p , inque igne in carbonis speciem amburitur q) : sed etiam lens crystallina, aliaeque aqueo succo ebriae corporis particulae . perinde ab igne m

tantur.

Liquor de vino destillans , qui passim ignis maenomena imitatur , etiam

mucum aliquantum cogit cr) , sive purus fuerit , sive ars modice sumto spiritui essentia nomen imposueriti Qui vero de nitro . sale , alumine, viatriolo , acidi latices vehementiori igne eliciuntur , adeo meraci, ut Vap rem in aerem conspicuum diffundant, pituitam adeo non Cogunt, ut lauvisse visi sint cs, A vitriolo tamen cupreo cogi dicitur s , & ab alumine s . Lixiviosi sales mediique pituitam non solvunt t . Adhibito igne . absque emisso odore, in carbonem inspidum . & inlausum

terrae mutilaeat.

372쪽

sum abit u Clausis in vasis igni expositus cx mucus recens aquae par tem maximam edit, ut omnino decima octava pars non aquea sit. Olei habet centesimam quadragesimam partem N ' , a quo , procul dubio . naturam viscidam habet. balis volatilis sicci χ inest nonagesinia sexta pars , & tantumdem Oleosi liquoris , qui salem dis lutum continet , &spiritus audit. Demum salis lixiviosi, in igne persistentis , partitula est mill

sima quadringentesima quarta. Adeo parum aut olei cum habeat, aut salis, adparet , quare neque linguae papillas emoveat , neque narium. Ea ipsa nota praeter alias, etiam a lympha differt I . Terrae aliquid inest Adservatus, post integrum annum, hactenus mutatur, ut acerrimum oleum,& salem volatilem fundat, de aspera arteria sumtus c 2 . Et si non ubique cadem natura muci est, huc tamen pertinet lubricus humor a , quo tota aeris , ciborum , urinaeque via Iate obungitur, in naribus, palato, linguae facie Postrema, faucibus , broncho, pulmone, o21bphago, ventriculo, ductibus bilariis . intestinis, vesica urinaria, urethra utriusque sexus, utero , vagina muliebrL Eorum linimentorum siccissimum eli, quod nares obsidet, inde sensim , ut ad interiora corporis receditur , ita fluidior generatur : pariterque a crustacea natura alienior in iis partibus reperitur, quae lolium aut semen transmittunt. Lubricus inprimis piscium cutem obsidet cli , nam in homine unguen culaneum alterius indolis est. Ad muci naturam etiam succus funiculi umbilicatis accedit, & verior pars seminis, quae a teste advenit, nisi

quod ea quidem odoratis & volatilibus particulis abundat. Perinde tamen semen glutinis simile fila trahit, aque acido latice solvitur c , a lixivioso sale potius cogitur d . Anno 3o A. N. a S ANHEDRIN facto expe-

x Bancnu Us xv pos atroamcua ETP. T. Multum Pa ΕΣΣ1 de podura P. ars.c ω Parcissimum P I N RI. I. 1. ω in scoibuti eis habet eius salis momentum sed minus PINEI. E. I. ν Ex sanguine & succis lymphaticis, secedente Parte salina , sit mucus Q UEs

b De eo unguine dicetur L. XII. Vide interim Cunnnini. M Merh. pratia. T. I IL

Idem a spiritu viui uoti cogitur , certe de cadavere , deque seminalibus vesiculi, Iunitum.

373쪽

364 LIB. VII SECRETIO.

rimento constitit, semen ab albumine hactenus differre , quod ad ignem dis strat . albumen cogatur d ). Ad mucum denique etiam referri potest, quod adhaereat. & in aquam facile se diffundat , nigrum illud pigmenti genus, quo aversa uvet anuli facies in multis animalibus obducitur. Utilitas manifesta muci lubricique humoris est, teneros , & acriter semtientes nervulos tueri : quos sicci aeris vis , aut vehementior frictio ζaut asperi salsique humoris transitus ingratissimo sensu adficeret, nisi hene. fica muci vis intercederet. Qui uret e naucum acri aliquo humore inj clo abraserunt , ii nimis experiuntur, quam intolerabile absque muco isessus urinae iter sit , quam ipsam sani homines absque incommodo emittunti Sed etiam in acutis morbis, aut acriori catharrho, per nares penitus si cas, ingratissimus transeuntis aeris sensus est, neque blandius aut per NIuta salibus purgantibus intestina . nudatamve muco vesicam, aut taces alvi transeunt, aut lotium. Aspera arteria etiam cum muco ne aquam quia dem tolerati

s. V. Et gelatinosi

Horum quidem humorum naturam dudum exposuimus, quando lympham descripsimus e sanguinisque serum. Omnibus ea communis natura est, ut igne admoto. aut fervida ad suis , aut liquore , qui de vino stillat. meratiori, aut acore demum minerali, in floccos, grumos, geluque demum cogantur. Iidem humores, dum infra I 48 gradum sthrenheltianum ca-Ient , fluidi sunt, minusque quam mucus se trahunt, neque multum aquae ipsi hactenus meabili sua natura cedunt, eamdemque adservati, ad putredinis initia soli , ita augent, ut nulla porro admissi liquoris acidiant vinosi vi cogi se patiantur f . Plerisque blandus aut lenissime salsus sapor est. Siccati in crustas abeunt gummeas g , ut plus , quam mmcus , partium terrearum , plus etiam olei continete videantur. Ad hanc classem pertinet ergo sanguinis serum, & lympha vasculorum val

M L. V. Sect III.

374쪽

& amnii humani liquor, nauci quidem similiot . sed tamen coagulabilis, quando satis recens deprehenditur . Eadem natura est exhalantis laticis , qui, in vivo vegetoque animale, humidi vaporis specie, in caveas ventriculorum cerebri ι , pectoris in , pericardu n & abdominis

diu illat , quem partim exposuimus, ct partim suis Iocis uberius expon mus. Huc etiam ovulorum Graalianorum liquor pertinet, & liquor glandularum renalium 1 meraciori vini spiritu coagulabilis, &, si purus haberi posset, propior futurus exhalanti liquori succus ventriculi o , & intestin runa proprius cp . Sed etiam in minores cavernulas cellulosi textus haliatus exit q , qui collectus, etiam sponte. in gelatinam rubram consistit, qualis etiam in hydatidibos humor est. Huc denique crediderim referri . etsi experimenta non habeo, viscidum illud gluten, quod BELL1Nus r , priorque MAL prolatus cs in nervis medullaque spinali reperit. Misti etiam generis est, & alio magisque conspicuo modo ex oleo &glandulari humore conponitur cuin unguen HAVERsIA Nuri. quod late in caveis articularibus totius animati corporis. & in tendinum etiam

vaginis c χ reperitur: differt tamen a lympha . quod sponte viscidissimum sit 3 r non ideo mucosum, cum ab alcohole adfuso in fila coeat, quod & ipse vidi, & olim Iosephus Guichard D uva a Nil v et .

Sed idem humor ad ignem coagulatur , etiam vitiose collectus a : &cum minerali acore in albumen abit, porro insolubile , candidumque b) A lixiviosis silibus solvi lego c . Si in aliis periculis totum exhalavit , Z a 3 tenue

Nostris etiam in experimentis, in fila somnosque abiit, ut lympha soletici nil liquor cogitur , non allan idia BARBAT Us de sem se . p. 137. BEL

375쪽

tenuemque crustam reliquam secit. d , id quidem violentiae conceptae matredinis tribuero. Hic idem est mucosus & lubricus circa nervos humor distis τοτε Li dictus e), cui nervi audiunt, quae nobis ligamenta sunt. In tibiae dearticulatione idem Carolo STr PHANO f dictus est . &Petro ΡΛw g , qui monuit , genu inmobile factum esse, cum a clibrurgo ei nissus humor periisset , qui pro pure habuerat. Oleum admistum habet , & ex ossium cavea per cartilagines penetra. hile h . & evidentius aliud, ex pinguibus glebis, quae in dearticulati nibus, pariter ut glandulae reperiuntur r , & in genu potissimum. Fluida autem, dum vi imus, & calemus, & meabilis pinguitudinis natura est h . Sed neque adeo longe a lymphatica classe oportebit removisse , nam magis atque magis discimus, lymphatica valvulosa vascula humores in telam cellulosam effusos, adeoque oleum resumere l .

. S. VI. Humores oleo si

Quatta tribus eorum humorum est . qui persem & maturi, aque aliqua sup iflua aquae portione liberati, ad ignem flemmam concipiunt : aut certe ruultum ejusmodi materiei continent, quae ad ignem incendatur, &deflagiet. Maturos aio, quod omnes fulinodi humores, ne oleo quidem excepto, in prima origine sua cin plurima aquae copia constent. neque hactenus aut inflammentur, aut plenam pinguitudinis indolem imitentur, mucique potius aut gelatinae similes sint, uti de plantarum pinguutudine monui. Ad hanc adeo inflammabilium liquorum classem princeps adeps pertinet, & medulla ossium , quibus plurimum pinguis naturae inest, ct aquae minus. Sed eos liquores descripsimus n . Deinde huc referri debet sebaceum unguen varii generis, culaneum, album, oleosum & Iubri

L. I. Seci. IV.

376쪽

SECTI HUMORES.

eum dum recens est, sponte in crassioris axungiae, albi luti, siccarumque demum non raro lemarum naturam abiturum o ). Etsi enim de oculorum , cutisque sebo, & praeputii, nympharumque olido linimento experimenta non habeo. certum est tamen, cognatae naturae cerumen sp) si catum deflagrare, deinde gibethicum odoramentum flammam concipere O. Se castoreum r ), quod pilorum perinde specie de suis lalliculis expressum prodit. Deinde non Iongissime a cerumine bilis distat . cujus quidem multa pars aquea est, ut tamen & abacta aqua sapa bilis s , inflammetui. &calculi 3 vesicae selleae, ex spissata bile nati. Huc porro sanguinis cruor u , ipsum lac pertinet. etsi mista in Iacte natura est. Nam alias experimenta mea enarrabo , quibus non intra glandulam ductus mammae lactiseros substitisse. constitit, sed in circumpositum utique adipem propagari, ut perinde oleum resumant, ac lymphatica vasa lent. Deinde lati notistina pars butyracea vere oleola inest. Lactis autem in homine non unus locus est, speciesve eadem. Nam praeter Iac mammarum uitiusque sexus, simillimus albissimusque humor in utero reperitur, tenerisque in virgunculis. etiam nondum natis, caream tenerrimi visceris replet. Sed etiam in thymo serosum lac, & in prostatis reperitur, lymphae hactenus adfine utrumque , quod in eo fila ex adsuis vini meraco spiritu

nascantur.

obiter huic classi materiem electricam subjecero, quae & igneae naturae particeps fit, & plurima in corporibus flammam alentibus habitet, &de animalibus odora exeat, atque adeo in oleo habitet , cui demum Pliodor insit, isque inprimis odor, quem flammula electrica spargit.

g. VII. Humores miscellanei

Eorum humorum quos hactenus recensui, multi hu c potius pertinent, Cum sincerum. unicumque elementum in eorum nullo siti Deinde eorum mulit

377쪽

multi evidenter ex non uno humore constant, prius suo peculiati loco secreto, quos serius natura miscuit, postquam puros generavit. Ita semen masculinum ex odoro testium muco. & lacte prostatico componitur. Ita in sudore oleum subculaneum, sebumque folliculorum. cum aqua perspitabili miscetur. Sed etiam lacruma & aquam & sebum; unguen articulare , ut nuper monui . Oleum & lympham ; lac mammarum glandulosem lympham, & adipem subculaneum; sputum salivam mucumque continent, id in chylo demum plerique corporis animalis humores conmisti habentur, aquei, mucosi, lymphatici . oleosi. Ne tamen subtiles simus. cuique humori a praecipuo suo elemento nomen classicum imposuisse suffeceriti In aliis animalibus alterius generis sitis in vasis humores dantur, quorum nihil in homine satis simile reperitur. Eo refero argenteum liquorem vasorum anguillae aliorumque piscium; atramentum sepiae ἱ venenum apis

f. VI II. Hi humores in sanguine pene perfecti continentur.

Quos hactenus enarravimus humores, eos aut persectos ώ aut par ae omnino indigentes mutationis , in sanguine reperimus κ , hactenus a su- ceris partium singularum humoribus diversos. quod nimia aquae copia dulutae mole lae tum demum se possint comprehendere , inque purum eum humorem coire , quando ab ea nimia aqua liberatae sunt I . Aqua ,

mucosus viscor g , .mpha coagulabilis. adeps verus a , chylus lactis simillimus b , sanguini insunt. Oleum c , salisque urinosi ele

mentum d , quae bilis naturam constituunt, in communi humorum massa abundant. Si nondum perfectum in sanguine semen e) est. inest tamen& mucus. & faetidum illud volatile odoramentum, quo animalium non castratorum caro .. & universum corpus inficitur e ).

s. IX.

378쪽

IECI'. I. HUMORE 3sss. IX. Fere quilibet humor per qitodcunque esum separari potest.

Sed ctiam haec adnotatio magna parte laboris non levat . nimiumque mystcrii metum dissipat, qua conitat. sere omnes humores humanos adeo j4m sua cum definita indole persectos per sanguinem circumire, ut suo propito colo minime egeant, perque alienissimas saepe glandulas . aut maxime varia viscera de sanguine secesserint, & nihil a se ipsis diversi visi sint , dummodo aut proprius cuique excretorius ductus obitructus sit, aut ali quin is humor in sanguine abundaverit. Ergo non adeo, ut passim creditur , ni. cessaria cujuslibet coli peculiaris fabrica est, ut humor ei colo proprius non aliter nasci possiti Notissimum est dudum. aliam excreti nem ab alia compensari f . Praestat ire per singula, cum hoc ipsum , ab ipsa natura suppeditatum , experimentum maximi momenti sit. Intet humores aquosos observavit HIPPOCRATEs, perspirabilem materiam ad alvum converti, & vicissim . quando pronunciavit c g . siccam alvum iis esse , quibus cutis mollis est. Nempe vulgatissimum quidem est, cute a frigore percussa, exutis vestibus, pene oculi ictu citius urinae ad exitum adsectantis stimulum percipi, lotiumque exire. Nunquam manus lavabat Michael le V A v E R , quin micturiret. In hystericis & hypochondriacis hominibus, frequentissimum est, sicca cum cute , frigidaque, nimium, & vires frangentem urinae effluxum conjungi. Ad nares repercussa perspitatio notis Itinam stillam hibernam lacit g . Sed etiam alvum repressa perspiratione moveri g ' constat , sive ametu constricta fuerit , sive a primo autumnali frigore, sive frigido pavimento pedes inmiseris cli , quo remedio ad liberandam alvum dudum cessantem vix aliud potentius est h . Aliquanto rarius, non ignotum tamen etiam veteribus auxilium est . quo hydrops sanatur , dum universa cutis Pice accurate obducitur, ut repercussa perspiratio in diuresin convertatur i . Sed etiam ad salivae vias humor perspirabilis migrat, quando pedum refrigerium l . aliave causa sudorem l suppressit, aut alioquin copiosior

379쪽

osior sputi effluxus , materiem perspirabilem avertit m . Vicissim , uti ad intestina perspirabile id aberrat . quod per cutem exhalavit , ita in cutem transit , quod per intestina exsudabati Sudor enim motus, corporisque vehemens eXercitatio diarrhinas supprimit ii . Sed etiam urinam alvum fluxam minuit 0 Eadem diabeten excepit P. In cholera biduo urina subpressa fuit q). Porro saliva , cujus flumen argentum vivum praecipitat, aut ad intestinaeonvertitur r , aut per saetidas arinas descendit s P. Quam vero salivationem se inire naturae consilium in secunda febre variolarum expedit . eam salubri er tumor riciei manuumque aquosus supplet, exhalatio nempe

in cellulosam telam. Celebriores sunt magisque variae urinae aberrationes, quae unicum exiis

tum nacta, facilius supprimatur. Vix ullus humor est, cujus viam lotium, suo ab itinere aversum, non adfectasse visum sit . adeo suis dotibus conspucuum, ut non sincerius ab urestra profluat. Et primo ligatis vreteribus . salivae viscidae copia proflaxit t arteriisque renatibus revinctis vomitus urinosus u successit, in cane utrinque. Deinde , quando per morbum quemcunque urinae secretio & exitus impediuntur , exit urina per alvum, sudorem, mammas , salivam, & cellulo- iam telam. Puero , qui intra in dies urinam non reddiderat. perpetua interim diarrhoea fuit die . 'In ischnria vera per alvum urina decessit, quae odore suo & tenuitate se proderet It . In eodem morbo lotium per alisuum felicem exitum reperit g . Cum duodecimo die suppressae urinae jam gravis lethargus ingrueret, urina multa per alvum cum levamine egesta

est ca . Et alioquin diarrhoea minuit lotii copiam a' .

Eadem

380쪽

37IEalem , quae per alvum , utinae via etiam ad ventriculum ducit. Ce. lebris olim Chirurgus L AN FRANCus ipse . cum calculo laboraret, lotium vomuit b . LAWERi A illa, Olim per suum morbum notissima, aliquoties urinam vomitu reddidit ). Aquosus in ischuria vomitus il . In semina, cui vulnus naturam clauserat, lotium per os regurgitavit e . Die decimo luppressa urina suo conlpicuo sapore per os egesta est f . Clausa urethra vomitus aquosus urinae simi lis successit g . Cum urina stras per vias non posset effluere . salivae loco fietidissima urina reddita est, saulto quidem eventu ch). Sputa & mictiis alterne se exceperunt, & diabetes demum sputum destruxit i). In nares urina se convertit, raro in eXemplo , cum in paralysi vesica ossicio non sungeretur : arenosae enim glebulae naribus adhaeserunt h . In cerebri ventriculis, post symptomata affecti cncephali , aqua urinae

fctore vitiosa reperta est l .

Per mammas , lotium virgo reddidit, quae absque natura alvi e ostio nata. pubertatis tamen tempus adtigerat in). In cellulosiae telae cavernulas lotium decessit in exemplo, in quo cedemaurinosum ischuriae supervenit n .Frequentius per sudoris vias aversus a sua sede obscoenus liquor exili. Transpiratio faetida in urinae luppressione o . Sudor flavus, cum aquoso vOmitu conjunctus in eodem malo, A RETRO jam dictus est p . Cum urina a calculo suppressa ellet , sudor urinosus q . Per cutis poros ab axillis ad inguina urina prodiit r . Quae undecim septimanis lotium nullum reddidit, ei per totam cutem capitis suppressus humor exsudavit, eaque A a a a demum

SEARCH

MENU NAVIGATION