장음표시 사용
21쪽
frigus videlicet & calor, & praecipue ventorum, impriamisque Boreae flatus 3 venena item , ut cantharides , ephe merum , colchicum, Vt habet Nicander. Pertinet huc, &lac calidius , quod infantes sugunt. Vel internae , vapores calidi , &sicci, salsi ac acres per oesophagum , vel asperam arteriam ex partibus inferioribus ascendentes,vel .hu mores a capite ad labia destillantes. Vapores autem illi nunc ex Ventriculo, nunc ex intestinis, nunc ex pulmo nibus, nunc ex Epate, & venis, nunc ex corde ascendunt, imo & ex utero: & solet ista ex vaporibusilabiorum, praecipue inferioris, fissura meminis salacioribus ob uteri si citatem esse familiaris. Vt enim Linguae valde resiccantur ex atra fuligine & utero, Vt habet Hippocrates, N. Die Seci. s. t. I . ita,& labia ob eandem causiam propter communem tunicam. Tandem etiam infantibus labia inte, dum finduntur, ob mammarum, quas sugunt, duritiem.
scissurae labiorum differunt nunc ratione quantitatis, & aliae sunt maiores, alite minores, aliae plures numero, aliae pauciores, nunc ratione subiecti, quod aliae solum
unum, aliae utrumque labium occupant. .m j signa Diagnostica.
Affectus ipse per se oculis patet. Causae vero signis cognostendae. Si externae illae sunt, id ex aegri relatione cognoscitur : quae si abfuerint, caussarum internarum id imdicium est Et quidem si a vapore fissurae accidant,sine pruritu, neque enim vapores ita inhaerent, ut humores ) sine ardore, sine multa duritie sunt, neque adeo frequentes, neque pro undae. Quae vero ex humoribus calidis est fissura, cum pruritu est, & profundior. Et si humor a Capite ad labia fluat, id etiam sensibus manifestum est
r. Labiorum fissurae non plane negligendae.Nam & tudipitudinem quandam pariunt, &si diu durent, in ulcera crustose, callosa , & dissiculter curabilia degenerant.
a. Rhagades a natiuitate cotractae non curantur reliquae
non ita dissiculter s nisi ad cancrosam materia degenerent. Indica
22쪽
Siccitas nimia corrigenda est humectantibus, & la- India..hiorum toluta unitas umenda . Caussae vero, a,quibus eae timeF. pendent, tollendae. Caussae igitur externat, si adhuc adsint, amouendae. Si vitiosi humores adsint, euacuandi. Si vapotes caussa sint, illi quoque tollendi , & epati, utero, vel etiam toti corpori, unde illi proueniunt, succurrendum.
Si ergo a frigore externo sit fissura, solo unguento Po- disse malo albo labia inungere sufficiti vel paretur tale lini mentum: mgyre.
. Pingued. gallin. ij. cerae albae, 3. ij. Abluantur saepe aqua rosarum. F. Linimentum. Vtile est & oleum cerae, ac thuris. Avicennas pinguedines s adipes, as medullas cutit oleorolaceo, & cera miscet, & adhibet. Sint tamen pinguedianes recentes.Si enim sint vetustae , ac rancidae, atque acredinem acquisiverint, potius nocent, quam prosunt.Idem pelliculas ovorum , & arundinum applicat. . . Si a cauta calida ,& sicca sint fissurae, lintea tenera qiucco semperuiui & solani madida imponantur. Velet fi lii ampli. Sacch. peruid. Canariensis. cons ros m. S. g. Misc. Utilis est etiam mucilago gummi ceratarum, cum aq. ros extracta. Si vero fissurae altius penetrent, Heps anserinus , & c ponis, aut medulla crurum bubulorum cum semperumo,& terebinthina adhibeatur. Vel mucilag. sem. cydon. O mastich.an. 3.j. adipis gasti innae, medullae pedum vituli, an. g. g. vini albi subdulcis parum Cum cera fiat unguentum , vel ceratum molle. Vel T. Pul-uer. anher. rosa r. q. v. Cum muci lag. tragacanth. F. linimentum. Vel Sacch. penid. mucitas. tragacanth. Aqua rosarutractae. q. f. Misc. Potest, & aliquid a Ii addi. Vel T. Terebinth. butiri sine sale , an.q. v. Pulveris macu parum Nise. Vel Olmacis Assistat. 3. j. pula. uuc. mosch. Sa. t. 3. f. Misc. et Vtilis est, & tragacantha aqua rosari dissoluta, amy- oque mista , di illita: vel cum cera virginea, melle , &
23쪽
oleo communi fiat unguentum. Vel 2 . Ol. rosac. g. f.a g. . dulc. 3. ij. Buueri sive sale, aqua ros. loli S. iij. terebinth. 3. . pingued capon. S. j. A me u S. ij sucrini S. j. cer . 3. ij.
cerae albae. q. f; F. Vnguentum . .
In omni caussa utile est labium introuertere, & lingua humeetare, maxime si mastiche, & alia idonea medic menta prius masticata fuerint. De seminis hyoscyami fumo vide caput sequens in fine,
De LAgorum Ulceribus. retri Onnunquam mulcera labia occupant crustose,use- M. pe etiam manatia, quae ortum habent ab humoribusseum. siue tales sint natura sua , quales sunt biliosi , & serosi, si ue ex adustione, & putredine, vel acris humoris admi Caussa. stione, quomodo, & humores pituitosi, & melancholici & sanguis acres fieri possunt. Atque talia xlcera daepe per modum crisios in febribum tertianis, & acutis, & malignis contingunt, & febris solutionem indicant. Saepe etiam absque crisi ab humoribus
vitiosis ex reliquo corpore eo protrusis ortum habent. Ssempe quoque in morbo Gallico proueniunt. Ita & in peste nonnullis labia exulcerantur. 3. Spia. seol. 3. Caussa etiam esse potest contritio , & contusio musculi labij. Pertinent huc & venena, ut arsenicum,& similia urentia,quae etiam labia exulcerant. s Seva Diagnodica..'H. Et quidem talia ulcera oculis obuia sunt: Caussiae vero
signis inuestigandae. Si per crisim accidunt, febris adest. Si a morbo Gallico ,is etiam suis signis se prodit. Si & f bris , & morbi Gallici signa absunt, e latente in corpore
cacochymia proueniunt. Prognostica. Uno. r. Vlcera labiorum, quae in febribus accidunt , ple-Am. rumque bonum signum sunt, & febris vel perfectam s
24쪽
lutionem , vel imminutionem significant, & per se facile sanantur, si scilicet cum signis coctionis appareant. Hippocrat. A. Spia. feci. . t. gi. Alioquin si cum viribus debi, Iibus , & aliis malis signis os , & labra exulcerentur,letham te, ut in Hermoptolemi Vxore, T. Oid. feci. I s. a. Dissiciliora curatu sunt, & peiora, quae . morbo Gallico proueniunt.
Quae in febribus fiunt ulcera labiorum, facile per se , Curatio.
nantur, quae a lue venerea ortum habent, quomodo cumranda sint , e curatione morbi Gallici patet, & talium vicerum curatorum exemplum habetur apud Forestum Di . observ. h. Si sine febre, & morbo Gallico talia ulcera oriantur, uniuersalibus praemissis tale adhibeatur unguen
Litharrari rament. plumbi, hos mi albi , an. q. s. OLro c. cerae, an. q. s. Misce in mortario plumbeo. Fiat Linimentum. Vel et . Quenti rosati Mesuae, J. j.. Linimenti exuiharg. g. f. M.Vel 2 . Eosar. rebrari mastich. an. 3. j.plum hi visit 3. f. F. puluis. Adde resime, terebinth. meliu , an. q. s. Fiat Linimentum. Applicantur autem medicamenta commodissime somni tempore. Ita enim rectius retinentur.
Ioh. Baptista Porta semina hyoscyami prunis inlicit, de fumum per infundibulum papyraceum excipere iubet. Illico enim evanescere tumorem scribit, & glutinari fissuras numquam amplius redituras. Diata.
Vitet aeger cibos sellas, acres, aromata, sermonem Diata
Pertinet huc & caneer labiorum, cuius generatio,& Camon curatio e generali de Cancro doctrina patet. Pararus thmen , lib. 6. cap.xv. peculiarem curandi rationem tradit. Cancrum suis utrimque sursum, ae deorsum Iabiis acu mlum ducente transigere iubet, ut fili beneficio cancrum aquam in manu sinistra regere, & tenere liceat,totu mauu
25쪽
tra volsellis unico ictu amputare possisuta tamen, ut sabis ipsius interior quaedam, quae dentes cotingit,restet substa tia (modo non ad intima usque caωcer radices agat quae regenerandae mox carni, & implendae cauitati, pro fumdamento , & basi esse queat. Hinc sanguine iussi eienter es fuse vulneris orae, dextra , & sinistra, interna , & externa parte, scarificatu profundiore erunt nouacula pertundem dae, ut cum mox futura ex acu filum ducente, rostris leporinis propria in unus' nodo ducere vulneris oras ipsas, de margines voluerimus, ipsam labri carnem magis sequacem. :& trahenti acui, filoque obsequentiorem habeamus. Reliquum curationis eodem plane modo prosequendum,
quo in rostris leporinis. C A P v T I V. me Lablis mulneratis , Leportuis, si curtis. Vtilis. a s Vlnera sabiorum ob sermonem , de locutionem, qua
Iabio- partes vulneratae coniunctae dirimuntur ,& saliuam( de qua postea in quaestione 3 qua humectantur, tardius
Labia si vulnerentur absque carnis amissione, suenda,si opus, vel alias , & diligenter coniungenda sunt, ut defodimitas omnis vitetur, & medicamenta glutinantia extra imponenda. Ab interna vero parte mel rosaceum, & syr pus de rosis siccis saepe illinendum. Si autem carnis aliquid amillum sit, digerendo, detergendo, carne replendo ,& tandem consolidando, ut Mliarum partium vulnera, labiorum Vulnera curantur. y S T I o. An sal;- An saliua conglutinationem mulnerum labiorum remoretur I a eon- Plerique Practici id statuunt. Nicol. Glando ius vero, et utinam in speculo chirurgo obfi . id saltem concedit in homine mae memora temperato, vel lue Gallica affecto, vel aliquo morbo
mi em salso laborante et in sano vero id negat, ita quo potius abu ,-. .' stergat , &mundificet vulnus saliua. Cui etiam libenter assentim , cum videamus scabiem,
26쪽
serpigines, & similia mala ieiuni hominis saliua sanari, &proinde eam abstergendi, & mundificandi vim habere.
Hoc tamen cauendum, ne nimium ulcus saliua humectetur. Quae enim glutinari debent, non humida, sed sicca esse debent. Labia Leporint Si autem labia ob vitiosam consormationem non colla, Labia reant, labia Leporinae, nonnullis rostra leporina, Ger- leporina,man. Hasenschara nominatur , habentque caussam plerumque imaginationem matris, quae vel leporem , vel alium hoc malo laborantem adspexit. Aliam tamen etiam .huius re caussam refert. Olaus Magnus, dum tib .i8.cap. ra. seriabit, unam infelicitatem plerumque mulieres Aquilonares uterum gerendo incurrere , ut vel esu, vel saltu super caput leporis facto, pariant infantulos oris leporini interos, & nares diuisa labra perpetuo retinentes , nisi statima principio assuant particulam pectoris tenerrimi pulli adhuc sanguinolenti. Verum ex opinione vulgi hoc seriaptum puto. Praecipua vero curadi ratio a cheirurgia pendet Perficitur autem illa i. dissitorum, & hiantium labiorum excoriatione. x. Labiorum iam excoriatorum coniunctione, &sutura, quae ubi facta sunt, reliqua naturae, ut in aliis vulneribus, committenda: ita tamen ut alias fieri solet,ut v guentis, & emplastris ad vulnera conglutinanda idoneis
naturae succurratur. Labia curem
Curta vero labia, qua ratione curanda sint,in Instit. lib. Labias, p. i. f. t. c. I . dictum , quibus tamen, ut quaedam ad- omam damus. Duplex curandi curta labia ratio est ; una fucata, M.' m altera vera. Fucatam descripsit Ioh. Thom. Minadous, de D' h mani corporis turpitudinibus , lib. s. cap. o. is dum Da- masci in Syria esset, Mercatorem quendam pannorum s
corum vidit, qui labrum superius factitium habebat, quod dum domi esset, vel edere, vel bibere vellet, deponere, & domi cum turpitudine ista viuere solebat, foris autem librum faetitium adaptabat hoc modo. Foramina ille carni sub naso reliquae obducta iam durae cicatrice S
27쪽
hi parari curauerat , qualia nonnulli in auribus ad annis Ios gestandos fieri curant, quibus crebris vinculis portio nem Iaruae ad labri deficientis magnitudinem , & figuram conformatam adaptabat , cui ex humanae barbae pilis, mi sacem gummi tragacanthae agglutinauerat. iVeram autem curandi curta labia rationem Galenus, ' lib. I . u. u. cap. 16. OI . tradit, &post eum Paulus R-gineta , lib. s. cap. 26. Cornelius Celsus , lib. Z. cap. v. Dialigentius tamen eam recentiores, & imprimis Oaspars TDIiacotius, ta libello de curtorum: cheirurgia , tradiderunt. Veteres equidem non aliunde propaginem in curta instarendam petebant , sed a proffimis curti partibus cute e lcisa & carne aucta. At Taliacotius non solum e vicinis,
sed & remotis partibus propaginem petit, qui alligato lo
me Tremore, Ur Peruersione labiorum, sanguinissima ex io , si labitae liuidiae.
Egi Raeter enumeratos iam morbos etiam quaedam symxlEsplomata labiis, & ori accidunt ; labiis quidem troemor , N peruersio, color eorum mutatus, sanguinis et iis fluxus 1 ori vero apertio laesa , tortura ,& Ptyalismus, seu crebra sputatio ; de quibus iam dicemus. Labώ- Et primo quidem tremui interdum labia: die quod acrum tre- cidit in ira, & metu, interdum etiam ex neruorum debi--on litatione, sicut Francisco Viario Veneto labium semper dum loqueretur , tremuisse scribit Alex. Benedictus lib. i. e. 18. Tremit, &in nausea labium inferius , vel ex humore mordaci,vel ex oris stomachi nimia agitatione ob consensum, qui bisce partibus per communionem membra et parum intercedit.
Itaque cum labium inferius tremit, nisi ab ira, vel metu sit, vomitum plexumque praescigit , teste Galeno , 3. de
Interdum etiam in cerebri aliqua magna affectione: laetbiorum
28쪽
biorum tremor accidit. Ibi tenuior victus prodest shie quae cerebro, & occipiti alias in neruorum affectibus a
Tremunt interdum etiam labia in summo frigore cum dentium stridore. Item a vermibus , ut seni illis. p. epid. cui furiosum quiddam latens inerat. Videtur interdum etiam motus quidam quasi conuulsi- uus adesse ut in Cydis filio, vid. fere . de quo Hippocrates , sine conatu rarpsemiperfecta loquebatur , ct os solu-ium , O maxilias , ac labia semper in motu erant, quasi qui
Pertinent huc & labiorum peruersio, de qua Hippo- Iabsocrates, g. Caph. si. Ira febribus non intermittentibus si labium, rum peris aut palpebra, aut supercilium , aut oculus , aut nasus peruert uersio.iu , si non videat , si von audiat, debili iam existente corpore, quia uid horum acciderit, mors in propiaequo ej. Idem apho rismus habetur, I. Proguo'. I2.
Caussa proxima huius symptomatis est affectio neruo- vise, rum tertiae coniugationis. Fit vero ista cerebro grauiter affecto, & propterea malum hoc in febribus continuis, &ubi ex .peculiari organorum vitio accidit, viribusque iam debilibus, lethale signum est. Si vero virtus valida existat, eadem symptomata interdum sine periculo apparent, in criticis scilicet perturbationibus , per perne rem materiae ad caput: Vnde & r. Coac. habetur labium contractum alui biliosae eruptionem significare. Interdum & sanguis e labiis effluit, quod in scorbutia Fluxu cis quandoque euenta, cum humores acres, seros, & salsi singul- labia erodunt,& naturam ad excretionem stimulant. Idem n einterdum in fissuris labiorum accidit. tam. Tandem etiam labiornm color mutatur, & liuida pI Lab rumque fiunt, quod accidit in elephantiast, morbo Gal- liuia lico, qui color curato illo morbo ces at. Interdum etiam
in febribus continuis fiunt labra liuida ; quod signum i thala est , a. coac. & caloris natiui exstinctionem signifi
29쪽
Lib. II. Part. I. Cap. VI.C A P v T VI. Te oriae apertione tisa.
se a--Tque hi sunt morbi, & symptomata, quae labiis se pertio la--lis accidunt. Sunt vero &alia quaedam vitia , quae iis quidem etiam contingunt, non tamen solis , sed simul assectis vicinis partibus , imprimis musculis maxillarum, tisaciei. Qualia sunt oris apertio , vel ablata, vel imminuta,
oscitatio , oris tortura, ptyalismus et quae propterea etiata subiungemuS. us. Et primo quidem oris clausuram seu apertionem dendigatam quod attinet, aperire homines os nequeunt ob diustentionem ceruicis ex vulnere neruorum , quia maxillae veluti ossa rigescunt. Hippocrates, lib. de diebus iudicatoriis. Ita Phoenici apud Hippocratem, lib. q. vid. posteriorum colli vertebrarum contentio aderat, ac circum dentes durities, quos distentus diducere conabatur. De eodem . epid. inquit: Quod si caput commouere, aut dentes aperire conaretur, non poterat, utpote admodum di
1. Quando oris cardo, in quo gena vertitur, obrigescit, atque os strictius conniuet, quo minus in rictu queat expandia ualido terrenoque humore in iuncturam illam,& huius vincula altius imbibito Id quod scorbuticis interdum accidit, ut defcorbulo, cap. s. dictum. 3. Propter maxillam inferiorem adnatam capiti. Id quod rarius est, quod tamen Columbus , cap.Is.de re allat. refert, dum scribit, in summi Pontificis penu esse caput gigantis, in quo maxilla inferior capiti adeo adnata, aeconiuncta est, ut omni motu prorsus careat, at s in Vib
. Propter tumores circa iuncturam maxillarum et id quod saepe in inflammationibus maxillae, de tonsillarum . , accidit, ob quas os diduci non potest. S g, ct Signa caussarum,ut & curatio patet ex signis,& curatio' si mi '' morborum modo enumeratorum, ob Vos os aporiri non potest. i
30쪽
Contra interdum os nimium hiat. Id quod saepe fit in ori hia.
febribus ardentibus , ob Vapores calidissimos ex inferioria tm. bus adscendentes.Idem fit ob luxationem maxillae inferioris , de qua postea dicetur. In lethargo etiam ob laesiam memoriam os claudere aegri obliuiscuntur. Si nares etiam obstructae sunt, os apertum aegri seruant, quo copiosiorem aerem attrahant. Idem fit in tumoribus faucium internis& angina Nonnulli & ex mala consuetudine os hians pedipetuo seruant. Affectus autem iste per se patet. Caussae vero e signis, quae e suis locis petenda, cognoscuntur. Prognostica etiam inde petenda.In febribus autem acu- Prognomiis saucium sine tumore dolores, & pusilli, & strangulan- flua. tes, & cum os hiat, nec prompte adduci ,& claudi potest , mentis amotionem portendi oportet. I. Pro rh. D.
Curatio pendet a caussarum , a quibus hoc vitium pro- ratiq.
Eculiaris vero oris praeter naturam apertionis species Osina-DEt est oscitatio , Gellio lib. d. cap. 1o. oscedo. Est autem oscitatio vehemens oris diductio ab halituosis vaporibus in spatiis musculorum maxillae inserioris, & buccarum collectis , vel infra ascendentibus, & copia potius, quam acrimonia naturam ad excretionem stimulantibus, operantibus simul, & concurrentibus musculis thoracis, unde pandiculationes saepissime comites. Hinc & Hippocrat. de Priscin. Medicin. scribit, si pransi fuerint, quibus prandere non conducit, illi continuo graues totoque codipore , & mente segnes evadunt, cum oscitatione, somnolentia, multaque siti. Cum autem per istam vehementem diductionem auris meatus nonnihil comprimatur, Vt ae-xem non fatis admittat, hinc oscitantes minus distincte pudiunt: quamuis forsan , & propter neruorum compres
sionem id fieri possit. Videtur tamen adhuc alius esse olcitationis