장음표시 사용
31쪽
sc Lib. II. Part. I. Cap. VII.
tionis modus, cum nimirum aperto, admodumque diduccto ore aer primo aflatim hauritur, rursumque efflatui eum sono quodam, de quo Hippocrates in libro de flati his , scribit, quod oscitationes febres praedicant,cum ma gna copia coaceruatus aer fuerit, confertimque ad supe riora rumpens, tanquam machinatione aliqua os diducit, quo hac ei facilius exitus pateat. Accidit interdum etiam oscitatio ab imaginatione, si quis alios oscitantes videre Facilius tamen id accidit pigris, & quibus vapores aliqui in musculis illis haerent, quam aliis. Oscitatio etiam crebra est in letharyc ita ut os claudere aegri obliviscantur.
signa. Affectus ipse per se patet, & cauta eius quoque facile
Pr 'o' t. Oscitatio si citra occasionem sit frequentior, praesas git morbos, & febrium incipientium praeludium est.. Cbtra vero morbos pigritiae signum est, vel ex imaginatione proflaiscitur. Vnde puniebatur olim,si quis in iudicio clare nimium , & sonore oscitaret, tanquam illud indicium vagi animi foret, & allucinantis 3 ac fluxae, atque apertae
securitatis. Gellius lib. q. NOLI. Attic cap. vlt.
i. Ex nimia oscitatione maxilla inferior luxari potest. 3. Oscitatio in nixu lethale est, sicut sternuisse a coitu
abortivum.Gellius, lib. I. NOLI. Attic. cap. 16.
Curatis. Itaque cum oscitatio nihil noceat, nisi forsan ex nimia oris diductione luxatio maxillae accidat, sed potius iuuet, ipsa per se nullam curationem requirit,sed potius ut modibo, quem praesagit, occurratur, admonet. Quia tamen ex nimia oscitatione, & oris diductione maxilla inferior luxari potest, reprimenda est nimia oris diductio, quae a lias etiam inciuilis habetur. Idque fit, si vinum cum pari
portione aquae exhibeatur, quod materiam importune diuaporantem discutit,modo corpus sit purum, & sine febre , ut est apud Hippocr. s. aph. y6. & g. vid. se l. q. As duarum etiam oscitationum longam spirationem med Iam essJe se sit Hippocr. 6. Epiae.βιt. t. aph. P. Avicennas etiam masticationem acori commendat. CAPUT
32쪽
De Oris Dissortione. ITC A P VbT VIII.
De Oris Distortione. Unicus spasmus Graecis a distortionis figura, quae ria oris diactum iratorum canum exprimit, appellationem ha- portio.bet Celso, lib. . cap. r. Oris distortio , vulgo Tortura
oris dicitur, & quidem rectius. Neque enim semper aspasmo est ista oris distortio. Interdum & risus Sardonius nominatur, ab herba Sardoa , quae est species Ranunculi in Sardinia proueniens, & Apium risus dicitur, quae ve centibus ora similiter rictu diducit, ut ridentium facie
Causias istius affectionis Aetius in Paralysin musculo- e.
rum Maeciam is siue mandibularum refert, & Galenus loc. asses F. cap. x. a Paralisi nemorum ,& musculorum s ciet hoc malum existere affirmat. In p. de loc. assecl. c. 6. tiam conuulsionis meminit, dum labra saepenumero conuelli scribit, item oculos, frontis cutem, totas mandibulas , & linguae radicem, quod in Tortura oris etiam accidere solet.Itaque Spasmus Cynicus, vel potius oris Tortura, est deprauata oris & faciei figura, orta, vel a conuulsione, vel a resolutione musculorum faciei, unde in obliquum distorquetur os , nasus, vel oculus S& in summa dimidia plerumque faciei pars afficitur in hoc malo, vel dextra,vel sinistra, aliquibus vero omnibus sui partibus. Etsi vero aliquando tota facies distorta apparet: dicitur tamen oris distortio , quoniam manifestius deprauatio, illa figurae in ea faciei parte deprehenditur, quae labiorum ambitu est
Eircumscripta. Si tamen accurate rem aestimare velimus, distinguendum esse videtur inter oris torturam, & spa mum Cynicum. Hinc Platerus oris torturam appellat, quando oris parte deorsum tendente, vel sursum tracta os
obliquum, & intortum, ut in plorantibus apparere solet, xedditur, siue id fiat ex paralysi, siue conuulsione. Quod si vero in utroque latere labia cum buccis simul contra-
33쪽
Is Lib. II. Pau. I. Cap. VIII.
hantur , tum os transuersum diductum veluti in ridenti. bus hominibus, vel in canibus, cum irati ringuntur, &hiant, conspici, idque spasmum Cynicum vocari scribit
Petrus Salius Diuersus , in Annotationibus in Altimarum cae i. inter Torturam oris, & Spasmum Cynicum etiam disserentiam facit , Torturamque oris generalius accipi sta tuit pro omni figurae oris deprauatione, eamque a duplici . caussa prouenire, quarum altera est Paralysis , altera conauulsio. Spasmum vero Cynicum, ut ipsa vox , si proprie sumatur , indicat, solum ex conuulsione fieri sta
tuit. Verum si has duas sententias coniungamus , differentia inter torturam oris, & Spasmum Cynicum recte constitui potest. Tortura oris est vel a paralysi , vel a conuulsione conuulfio vel unum tantum latus occupat, Vel Vtrumque. Si unum tantum, conuulsio oris simpliciter, vel etiam nomine generis Tortura oris appellatur. Si Vtrumque proprie Spasmum Cynicus dicitur. Haec enim conuulsio exacti irati canis rictum exprimit. Non vero quaevis conuulso
oris rictum iratorum canum exprimit. Vnde etiam voc tur risus Sardonius. At ridentes non unum tantum ratus
diducunt, sed utrumque. Quae vero a paralysi prouenitoris Tortum s Spasmus Cynicus appellari non potestscum Paralysis non possit esse conuulsio. Vsus tamen obtinuit, ut vocabulum spasmi non semper hie proprie accipiatur, sed saepe oris Tortura, & spasmus Cynicus confundatur. Quia vero musculi faciei, qui maxillas inseriores, pinnas narium, & labia, ac buccas mouent , neruos maXima ex parte a tertia coniugatione cerebri accipiant; muscaelosa vero latitudo illa , sirue ovili oti, is , cuius Gale nuS , J. de lac. as. c. n. in fine, mentionem secit . quodque mandibulas, & narium pinnas, &huccam utramque moet Uet , non a tertia coniugatione cerebri, sed a primis cedi uicis vertebris neruos accipiat, & nonnullos etiam a
quinta coniugatione cerebri: sons huius mali praecise Pue quaerendus est , Vel in neruis a tertia coniugatione,
vel in musculosa illa latitudine. Caussa
34쪽
Causta vero remotae Torturae oris eaedem sunt,quae Pa- Tortura luseos, & conuulsionis, cum ab alterutra haec affectio oru cause
oriri ponat. sAuscennae tamen frequentius fit a conuulsione.Quando igitur Tortura oris a conuulsione existit, musculis faciei versus sua principia contractis,tunc pars sana ad laesam si ueconuulsiam trahitur, & latus, in quo distortio cernitur, locus affectus est , & musculi dextrae partis conuulsi vetasus sua principia trahuntur, ac sinistrae partis musculos sanos ad se trahunt, affectioque dextram ipsam partem oc
In Tortura vero oris ex Paralysi, pars faciei distorta est sura; quoniam musculi sani actione sua fungentes trahunt, resolutas partes ad se. Quod tamen lib. I. pari. r. cap. 28. monuimus, Paralysin Paralis. & conuulsionem interdum iungi, ut per vices, & alterna- S coae tim affligant,ita ut pars modo conuellatur,modo resolua HAtur : id etiam hic quidoque accidere potest.Cuius generis utemis videtur fuisse, quem describit Anton. Beniventus,
de ah itu morbor. causis , in curat. cap. Io I. Cum enim im
peritus quidam Medicus cuidam mulierculae e gena dextra tuberculum furunculo silmile scalpello abscidisset, non habita ratione neruorum, ac venularum, illico subsecuta est inflammatio , & dolor s quo mulier in κυνικον nec si incidit, quo temerario motu peruertebatur , os, & facies modo in dexteriorem,modo in sinisteriorem partem.Cum enim facies modo in dextram , modo in sinistram partem, distorqueretur, videtur fuisse mixtus affectus ex paralysi,& conuulsione, ut scilicet alternatim os modo ccinueli
Resolutio neruorum: & inde secuta oris peruerso vim pisciti deatur apud Hippocrat. x. Epid. se l. i. prope sissem,i tirnor Praeter Paralysin tamen, & conuulsionem alia adlitic vi- --- detur dari caussa oris torturae, cuius mentio fit ab HippO- ...crate lib. do articulis, male scilicet curata maxillae fractum scis Axa.Si 'quidem, inquit, coaptata fuerit, O ut debet quiem to A 'It maxicta, breui conualescet, ac denetes integri manent. tura iid fecis longiore quidem tempore curatio accidit, eaque cli- caussa
35쪽
Eo Lib. II. Part. I. Cap. VIII.
florea , O dentes laeduntur, ac inusiles existunt. Signa Diagnostica. Tortura oris visui patet, quando os aegri ad alterum I tus distorquetur, ut labiorum concinnus contactus,aut aliarum partium in facie consensus pereat . Praeterea oculus alter rite claudi nequit. Ac denique aeger exsussiare, vel
exspuere iussus , ex altero tantum oris latere id praestare potest, &sponte etiam saliua oris profluit. Nonnunquam fit tortura oris non apparentibus in facie signis, neque spasini, neque Paralysis. Atque tunc aegrum iubebis rid re , aut pronunciare o, literam. Hic animaduertetur,aheram oris partem libere moueri non posiste. Quod ad causarum signa attinet, si malum hoc a conuulsione existit, pars affecta dura, & tensa trahit sanam,& plerumque dolor partis adest. Si vero hoc malum a resolutione oriatur, pars affecta laxa, & mollis trahitur ad sanam, & sensus in parte affecta obtusus est, & palpebra oculi inferior ea parte decidit. Traditur , & hoc signum ex conuulsione malum esse, si pars distorta ad naturalem situm figuram. restituatur per extensionem manibus facta si ex resolutione vero , si per retractionem. In Paralysi etiam Jacies est extensa sine rugis , de inclinatio faciei continua est ad inferiora:in conuisione rugo se est cutis in parte una , & extensio eius in parte altera. Paucitas sput & saliuae est, praecesseruntque vel adsunt cauta conuulsionis. eterum si caussa Torturae oris haereat in musculo faciei, vitiosa figura solum partem faciei, quae ab illo musculo regitur occupabit. Sin in neruo, & quidem secundum eius principium,ita ut cerebrum altero latere sit affectum , dimidium etiam cum faciei, tum totius corporis simul assicietur. Si secundum progressum , & noxa sit in tertio pari ne Uorum cerebri, vitiosa figura occupabit dimidium faciei
Vbi scilicet ramus aliquis maior assicitur. Alias enim tortura tantum aliquas partes occupat. Si etiam tertia coniu
36쪽
coniugatio assiciatur , magis laborat oculus : quia tertia coniugatio aliqua sui parte cum motoriis neruis oculo rum per eadem foramina prominet. Si qui in quinto pari, leuis erit noxa buccarum : quae deniq; insignis erit, si in primis ceruicis vertebris, illa rumq; neruis:caussa mali sedem habebit, & minus tum laborabit oculus,nisi simul musculus temporalis affectus sit, in quem quinta coniugatio ramulum mittit. Tunc etenim per consensum laborat, simul oculus : quia iuxta Colum bum in quibusdam etiam secunda coniugatio,quae oculos mouet,eo ramulum quendam mittit, unde consensus musculi temporalis & oculi. Minime laborat oculus, si neriti ceruicis assiciantur. Prognostica. r. Tortura oris superueniens spasmum aut Paralytin re- Proguo, liqui corporis, Apoplexiam vel Epilepsiam portendit. Asia.1. Si Tortura oris sortis aduenit per spasmii praecipue, inter quatuor dies interficit,materia in cerebru translata, Valescus de Taranta tame vidit moriente die duodecimo.
nunquam,aut dissiculter curatur,teste Avicenna. '
. Quae per Spasmum fit Tortura oris in febribus a dentibus,perniciosa phrenitide & morbis aliis acutis , t thalis est,teste Rhase. s. In febre non intermittente,si labrum, aut supercilia,
aut oculus,aut nasus peruertatur, imbecillo iam corpore, in propinquo mors est, . aph. qZ. 6. Oris peruersiones, quae nulli corporis parti consentiunt,celeriter aut sua sponte, aut ex necessitate sedantur. Hippocrates,lib. 2. praedis F. .
Sicut Tortura oris aut a Spasmo est, aut a Paralysi: ita Curatu, etiam curationem requirit diuersam. Ab utra enim dispositione malum ortum habeat, ante omnia videndum est
Quod si ergo sanguinis copia adsit, vena secetur primum cubiti,si sanguis in toto abundet,postea & quae sub lingua Aut cucurbitulae cum scarificatione primis vertebris, vel dod tutius est , scapulis assigantur. Nam saepius appositar
37쪽
Ea, Lib. II. Part. I. Cap. VII L
ceruici tremores corporis afferunt, teste Avicenna, i . .
A OB. feri. q. cap. ZI. de vento'.
Avicennas , Paulus Aetius,ligaturam probant, qua tamquam capistro facies ad figuram naturalem reducatur squod in tortura oris ex Paralysi locum habet. Alij tamen etiam utuntur ligaturis in conuulsione, ita ut primo tendatur cutis frontis ad inferiora , deinde lige tur cum fascia; donec tortura cessauerit omnino. Probantur & frictiones extremorum ad diuertendum, sectae manu sicca, vel intincta in aqua lauendulae. In inu terato hoc malo, si alia non prosint, Avicennas cauterium applicat supra venam , quae pone autem est lateris affectu quod & in ceruice fieri potest. Non tamen ubi conuulso est in neruis ceruicis. Ita dinim augeretur malum. Nisi forte applicetur inter primam& secundam vertebram. Nerui enim, qui in faciem distribuuntur, a tertia , quarta,& quinta vertebra originem ha
Alij Sinapismo , & Phoenigmo, vel Dropace contenti
sunt Medicamenta quod attinet, Avicennas vetat pergere ad fortia purgantia, vel digerentia ante quartum , vel septimum diem , propter cruditatem materiae, nisi merus sit ab imminente Epilepsia , vel Apoplexia. Post uniuersalem euacuationem prosunt I. Errhina, 2.
Apophlegmatisini, & Gargarismi, & si sint masticatoria,
masticatio magis fiat in parte affecta. A principio autem de ante Errhina Gargarismis Auicetinas non utitur, ne marteria partis affectae in faciem trahatur. Idem crebro masticare iubet calamum aromaticum, nucem moschatam, & pyrethrum. Et de nuce moschata in ore tenenda Rhases quoque praecipit. Alij & castoreum sub lingua tenere iubent: quae omnia vim habent mathriam resoluendi. Nux moschata etiam neruos, & cer brum roborandi: ideo etiam nux mosch. cum spec. dia-pliris exhiberi potest. Vel fiat Gargarismus ex ruta, Iauendula, saluta, primu Ia veris, de locus affectus inungatur unguento Martiato.
38쪽
piant inunctiones partis affectae cum oleo lumbricor. de castoreo, terebinth. & aliis, quae paralysi, & spasmo con Vapores etiam e fomentis conuenientibus in faciem re icipiantur. Vel etiam capitis inunctiones , lotiones caput exsiccantes fiant in tortura oris ex Paralysi. Ex gr. F. Lixiuium e cineritus Cusi iti eo bulliant traecas Arabi ta, saluta, fol. lauri, rutae, Diuiae, oec. Vel applicetur hoc cataplasma Bertrucij. Radic. raphani contusag, edi addito oleo laurino, rutaceo,de lateribus ,' modico aceti, ac furfurus e. F. Cataplasma. Avicennas ex Indorum Medicorum sententia commendat carnes animalium siluestrium, ut leporis , Vulpis, cer
ui, hirci siluestris, asini siluestris, quas elixatas parti a ctae ,& capiti applicat , Possunt & interna medicamenta , quae ad paralysii, Iconuisionem descripta sitat, supra libro primo, exhiberi in ter quas sunt aquae duae a Langio, lib. s. epist. i. pag. 86 i86s. descriptae:
Diaeta sit qualis in paralysi, & spasmo. Avicennas, &Rhases aegrum iubent poni in loco obscuro , ne humores lucis praesentia agitati & fusi, ad neruos concurrant: Et solent ipsi aegri lucem & conspectum hominum fugere, ut deformitatem oris ab aliis tegant. Avicennas etiam vult aegrum assidue intueri in speculum ex chalybe factum, veanimaduersa oris deformitate faciem totis viribus in pristinam naturalem figuram perducere nitatur. Valestus de Taranta tibiam inflare iubet. a s T I et Au Spasmis Cynicus sit morbus , vel b ima Morbum esse negat Ant. Douat. ab alto mari, de medendi spasm-h m. co . mal. cap. 1s. Etsi enim ad eam sequatur morbus, η'curum figura scili cet vitiata itamen ipsum spalmum non esse mor- - hum,sed symptoma facultatis motricis laesae , ad quam se- 'quatur morbus figurae. Fibm VcV m potius de nomine, quam de re lis est. Spasmus
39쪽
enim Cynicus si consideratur ut altera torturae oris disse rentia seu species, omnino morbuS,vitiata scilicet figura: si vero consideratur ut caussa huius morbi, & motus viatiatus , seu conuulsio, symptoma est.
immoderata, & frequens saliuae exspuitio. Est enim inter excrementa corporis nostri etiam id, quod Graeci
liuam,& sputum: Vnde Hippocrati dicuntur, 1. pi qiali multam saliuam ore effundunt. Distingunt nonnulli inter , seu saliuam& sputum,& A., seu saliuam appellant saltem id oris e
crementum,quod sine tussi,& exscreatione reiicitur. Sputum vero quod cum exscreatione ex thorace plerumque reiicitur , seu ut Elymologicum Graecum habet; l. s. est quod GH, exspuitur: vero, iquod sibis,iaemia. fluit, Vt ita affectio, de qua agimus, potius saliuatio, quam crebra sputatio dicenda esset. Verum quia saliuae proprie dictae saepe sputum ita in specie etiam ldictum permiscetur id, quod ore reiicitur, ab auctoribus l& sputi, & saliuae nomine appellatur: Vnsi etiam Aucto- tres voces has non semper distinguunt. Quid autem saliua sit, notissimum est, quomodo autem generetur, & qui eius sit usus, explicandum est. Saliuam lequidem excrementum esse, & ex ore tanquam inutile r iici, extra dubium est, & quidem aquea ista humiditas, qua lingua irroratur, & mandentibus praesto est, natura
sua uvoce; esst, neque sapore, neque colore, neque visciditate excedit, quantitate etiam moderata est. Caeterum cum omne excrementum coctionem aliquam
praelapponat, materiam quidem huic excremento suppeditat partim coctio prima, quae fit in ventriculo, partim
40쪽
itiata quae fit in cerebro: elaboratur vero in glandulis linguae utrimque assistentibus , quas tonsillas vocant: via de Galenus, in com.in I. pror et si pus m*Aqnues nominat. ubi substantiae modum, ac naturam suam, & nomen etiam accipit, consentientibus tamen, & concurrentibus etiam lingum, & partium in ore calore. Etsi vero ex ore,& alia excrementa pituit a reiiciuntus, & saepe saliuae permisceantur: tamen saliua proprie tantum illud est, quod in tonsiliis gignitur. Quod vero a thorace eiicitur, Wi r e , seu sputum est, sicut quod a cerebro defluit,
, seu mucus appellatur. Quanquam vero saliua excrementum est: natura tamen
id etiam ad certos usus destinauit. Primo enim ad cibi in ore masticationem, & ad primae coctionis praeparationem utilis est,quae commode non perficeretur, si os saliua destia tueretur, sicuti in febribus saepe apparet, cum os siccum est , neque cibus saliua conspergitur. Imo in ipso ventri eulo coctio dissicilior fieret, si absque saliua esset, si is panem & reliquos cibos aridos ab ore acciperet. Deinde locutio perfici non posset, si lingua ac labra saliua non conspergerentur, quod quilibet, si lingua & labia saliua desti tuuntur , experitur. Tertio etiam ad gustatum conducit saliua, & saporum quasi vehiculum est, & si lingua saliua destituatur, nullum Vel obscurum admodum saporem percipit. Verum haec omnia praestat saliua, si naturalem qualitatem, saporem, colorem, quantitatem obtineat. Saepe vero a naturali constitutione deflectit, & pro insipida fit salsa, vel amarae, vel dulcis , vel acidas color pro albo croceus; pro aquea, & crassa & spumea, & tandem pro moderata in copia, copiosa, ut opuS sit, hoc excrementum continuo ore reiici, quod Graecis RHu-A OF s, Latinis, crebra sputatio, vel saliuatio appellatur. Est videlicet Ptyalismus crebra & inuoluntaria sine tussi & screatu expuitio a nimia saliuae copia prouenienS. Etsi enim etiam ex mala consuetudine quasi nonnulli hanc exspuitionem familiarem sibi reddant, dura inter lovendum & perorandum toties, quoties sententiam ab