장음표시 사용
511쪽
s 8 Lib. II. Part. IT. Cap. IV.
cordis a nonnullis etiam tremor cordis & Taltus cordis appellatur. Distinguunt nonnulli, inter quos Mercatus, inter tremorem cordis & palpitationem cordis, quod palpitatio a solo morbo fiat, tremor vero a morbo & s
cultate ; Deinde quod palpitatio in ipsius partibus prou
niat, quae dilatari positat, tremor vero indis tantum,quae voluntarie moueri possunt.Verum errandi caussa pluribus ista fuit, quod palpitationis ut & tremoris vocabulum v-niuoce cordi & aliis partibus competere existimant;quod tamen salsum. Nam sunt plurimi in ea sententia, cordi quoque tale quid accidere posse, quale in cute & musculis fit, a spiritu & flatu frigido & crasso , a quo impletum
iterumque euacuatum cor moueatur, instar virium, in
i quibus tale aliquid a liquore violenter infuso, vel spiritu
inflato & rursum compresso contingit. Verum magna palpitationis in partibus externis, & palpitationis cordis est diuersitas. Cutis enim & partes externae nullo modo sponte se dilatant, sed solum a caussis morbificis in altum et uantur & attolluntur. Cor vero cum facultatem insitam, qua dilatetur & contrahatur habeat, palpitatio cordis sene motu eius fieri non potest. Neque enim credibile est, Cor,cuius motus proprius ad vitam summe necessarius est, re quo cessante, vires omnes collabuntur, instar viris, vel
vesicae, a flatibus distendi posse. Hoc enim si fieret, cordis
naturalem motum cessare necesse esset. Et frustra a nonnullis hic multa loca a Galeno congeruntur, quibus proba re conantur, palpitationem cordis fieri non a natura, sed a morbo, aut potius caussa morbifica. Galenus enim in iis locis omnibus tantum de palpitatione in cute & partibus Aternis, non vero de palpitatione cordis , quae alterius naturae est , loquitur. Et ipse Galenus, a. de o t. casis sc-δ palpitationem cordis & arteriarum ab aliarum partium palpitatione discernit. Atque hinc etiam accidit ut auto res alii aliter de cordis palpitatione, vel tremore sentiant, nonnulli etiam plane falsa dogmata habeant. Alij enim ipspecie eum saltem cordis motum , qui fit a caussa cor mo testante, seu ab expultrice cordis stimulata ad expellen
dum id, quod eordi molestum est, palpitationem cordii
512쪽
appellant. Imo nonnulli specialissime cordis palpitatio
nem ad eum saltem motum deprauatum restringunt, qui fit a materia crassa & flatulenta cor grauante, & quidem nonulli,ut dictum, eodem plane modo,ut in cute, in cordea flatu palpitationem fieri docent. Alij vero omnes motus cordis deprauatos nomine palpitationis cordis comprehendunt, siue sint parui & tremuli, siue magni& cum saltu quodam. Hinc nonnulli palpitationem cordis aliam faciunt legitimam & veram , aliam notham; & legitimam eam saltem nominant, quae fi t a vapore crasso, ab aliis autem caussis ortam notham appellant. Sed sufficiens caussa nulla es cur non & illa palpit tio , quam ex vulnere ortam describit Forestus , quae tam vehemens ac violenta fuit, Vt etiam extra domum , in qua aeger decumbebat i transeunte,si fenestrae aures admoue reti exaudiretur, & illa , quam Fernelius thoracis vicinas
costas effregisse, vel de sua sede depulipse scribit aut quas Hollerius recenset, legitimae & verae cordis palpitationes
nominari non debeant. Ideoque definimus palpitationem cordis motum deprauatum pulsantis cordu facultatu, stimulatae ct irritatae a re molesia,O usu eius action, auolo. Quamquam enim in febribus in aestu vehementiore & aliis caussis nonnunquam etiam cor vehementius mouetur:tamen nisi motus ille insignis sit& deprauatus, palpitatio cordis non dicitur. causse.
Irritatur autem facultas motrix tribus de caussis, ni mirum a re aliena & molesta,quam cor expellere nititur ipstituum vitalium defectu,& caliditate praeter naturam, Prima ergo palpitationis caussa est alienum & mol stum quid cordi occurrens , quod a se amoVere cupit. Et quia haec causia frequentissime facit, Vt cox ita moueatur, ut eius motus deprauatus appellari possit, reliquae vero duae saepius vehementem aliquem motum potius quam deprauatum essiciant, nonnulli,ut dictum,palpitationem cor dis in specie appellant, quae fit a causia cor grauante, siue ab expultrice cordis stimulata ad expellendum id , quod cordi molestu occurrit. Dum enim cor grauatur dein motu Lib. II. Ii impe
513쪽
s oo Lib. II. Pari. IV. Cap. IV.
impeditur, fit, ut pulsans vis, dum valida est ad expellem dum id , quod molestum est,concitetur , & subito ad mo-
tum instigetur, vel resarciat motus impeditos, uno maiore pulsu, vel utraque de caussa motum Vehementiorem eSeiat,aut si vis imbecilla sit, pulsus paruos & crebros faciat. N eqs mirum est,quod a corde tam Vehementes motus proficiscuntur. Cum enim cor principium vitae sit, vim etiam expultricem, quam ulla alia pars, robustiorem habet, quae
nihil, quod cordi damnum inferre possit,tolerat. Ideoque quotiescunque ipsi aliquid molesti occurrit, contra illud vehementissime insurgit, & hinc edit motus vehementissimoso
Cossa Sunt autem caussae, quae cor molestare, & expultricem cor mo- eius stimulare possunt, variae. Primo vapores & flatus non lintei. solum copia , sed & qualitate manifesta, vel occulta , vel Vtroque modo cor molestantes, cordis palpitationem excitant. Vnde a venenis, ut & in febribus malignis & pestis lentibus , ab humorum putredine & corruptione palpit tio cordis excitatur. Hinc quoque euenit,ut steminis me sium suppressione laborantibus, & qui melancholia hypo hondriaca laborant, cordis palpitationes familiares sint. Per arterias enim mes amicas, & quae multae per lienem diffunduntur, itemque ex utero praui vapores cor subeut, cuius vis irritata vehementiore palpitatione nititur , quod noxium est, expellere. Hinc etiam euenit, ut in corporis motu nimio,ira,metu, tristitia,aestu,balneis, venere, nimio vini potentioris potu , inedia, palpitatio cordis praecipue in dispositis excitetur. Ita enim, gaudium, timor, non fovlu m sanguinem & spiritus, sed & humores ac vapotes quietos commouent ; quod idem & corporis exercitia praestant, & leue exercitium in iis , qui huic malo obnoxij sunt, palpitationem cordis excitat. Deinde humores putridi,a cres, calidi,vel etiam copiosicyr molestare & grauare possunt. Qualem sanguinem in drteriis ex summo calore, veluti retorridum bilique atrae cognatum , se deprehendisse testatur Fernelius. De quaeriam re videatur Platerus, Ith. r. Pract. p. 36si. qui prolixqhasi de xe agit, & palpitationem cordis, quae virginibrum'
514쪽
menstruorum suppressione laborantibus semiliatis est, ad
hanc causam refert. Malim tamen in prauos & foetidos vapores dausiam referre palpitationis cordis in virginibus caussa suppressorum menstruorum malum habitum acquirentibus , quam cum Platero in copiam sanguinis feruidi & biliosi, qui cum cachexia , ac malo corporis habitu vix consistere potest. Alias non negarem , retorridam ac inflammatam in hypochondriis , & in arterias effusam bilem atram cordi communicari posse , cuius malignitate& acrimonia cor irritatum vehementiorem hunc motum edat. Idem tamen a prauis vaporibus ex eodem humore
eleuatis fieri potest. Fiunt & cordis palpitationes, dum humiditas illa in
pericardio incrementum sumit, ut cor premat & grauet. Huc pertinet sanguis, qui interdum in vulneribus ad cor
effunditur, quod accidit proculdubio iuueni illi apud Forestum, lib. i iusseras. r. de quo antea dictum. Molestant decor tumores in pericardio excitati, siue illi sint scirrhosi& humoris expertes, siue humorem in se contineant. Refert Platerus in quodam, diuturniore cordis tremore emedio sublato,osseum quiddam & cartilagineum in corde deprehensum fuisse Et Schenchius, lib. etet. obf refert, in si cerdote quodam, qui a teneris unguiculis usque ad annum 2.quo mortuus est, palpitatione cordis laborauerat, in cordis basi carnis excrescetentiam repertam fuisse, quae sexdrachmas ponderaret & alterum corculum repraesentaret. Refert quoque Dodonaeus, in anUoL. ad cap . . s. observ. Bevmenie , se callum in arteria magna loco cordi proximo obseruasse. Vnde palpitatio orta est per multos annos durans. Huc etiam referendi vermes, quos in capsula cordis genitos caussam palpitationis cordis suisse ref runt. Nonnunquam etiam externum quid cordi occurrere potest,quod illud pungat, rodat & rumpat. Secundo, si ob inediam, vel morbos vehementes spiriatus subito aut nimium dissipentur, vel per animi affectus. iram,gaudium, metum, pudorem, spiritus subito hinc inde propellatur ac diffspentur, nec ut par est,in totu corpus diastribuantur, ut huic defectui cor occurrat, & quod sui I i i ossicq
515쪽
son Lib. II Pari. IV. Cap. IV.
ossici j est, omnibus partibus spiritus necessarios suppediatet, eius motum intendi, vehementioremque reddi necesse
est. Tinc quibus alias spiritus desunt,& qui debiles ae huic morbo obnoxij sunt, iis vel leue exercitium cordis palpiatationem accersere potest. 'Tertio si calor praeter naturam in corde augeatur, non
solum spiritus intus absumuntur & dissipantur, sed & accenduntur , ac propterea motus cordis & arteriarum augetur, ut quod absumitur, restituatur & calor refrigeretur. Fit autem hoc a caussis tum internis, tum externis,ira,motu.Ita obseruauit Platerus, iuuenem quendam admodum calentem,cum in exercitio pilae ira corriperetur, atque ita duae caussae coniungerentur, ita palpitatione cordis affectum fuisse, ut cum recolligere se non posset,nec hi motus remitterent,subito extingueretur. Haec duo tamen caussarum genera posteriora valde e cedere oportet, si cordis palpitationem excitare debent. Alias enim saltem vehementiorem aliquem , non vero deprauatum, arteriarum & cordis motum excitant. Ideoque nonnulli, ut dictum, primum solum caussarum genus asmittunt, utpote quod frequentissime palpitationem cordis excitare solet. Et omnino frequentior est palpitatio cordis,quae fit per consensum aliarum partium, quam quae per primarium cordis affictum oritur.Habet enim cor cum pluribus palatibus corporis consensum,& ab iis vapores ac flatus & humores recipere potest. Ab utero quidem per arterias cumspermaticas, tum hypogastricas, quae a corde ad uterum descendunt , a liene,per arterias,rrequentiores per lienem dispersas , id quod scorbuticis non raro accidit; ab epat per arterias ad epar tendentes, & venam insignem dextro ventriculo cordis insertam; a pulmone etiam per commumnia vasa. Disseremtiae. Differentiae ex hactenus dictis fere patent, & a caussarum Varietate praecipue petuntur. Patet ex iisdem affici cor vel per idiopathiam , cum caussa morbi in ipso corde aut
eius vasis consistit, vel---Io mi, cum aliunde communicatur ex utero, liene & aliis partibus. Sigila
516쪽
Signa diagnostica. Malum hoc etiam ab ipso aegroto proditur & cognoscitur, manuque supra cordis regionem apposita deprehenditur. Estq; hic motus in corde alias debilior, alias validior , & nonnunquam tam validus & vehemens deprehensus fuit,ut ab adstantibus audiretur, ut refert Christ. a Vega, an Medic.lib. s.c.8. & quidem etiam ex interuallo, ut ex Foresto dictum, aut ut costas vicinas cordi effringeret, vel sua sede dimoueret,aut in arteria pomi magnitudine efiiceret. Quiete hoc malum remittit; exasperatur motu,aestu,balneo,im,crapula,Vsu vini potentioris, venere. Caussarum autem varietatem discernere non ita fac,
te est. Si a vapore & flatu originem ducat cordis palpitatio , repentina fit accesso, & a leui corporis motu excitatur , ac facilius quoque discutitur; respiratio est difficilis,
sepe accedunt tremor in genuis, oculorum tenebrae, soni tus aurium , & non raro circa aliquam partem dolor , qui
sponte statim cessat, percipitur. Qualis autem flatus sit vel
vapor, ex humorum signis cognoscitur, cum vapor humoris, e quo eleuatur,naturam referat & retineat. Si vero humor sit caussa palpitationis, non ita subito humor invadit& diutius durat, quam cum a vapore palpitatio ortum habet.Qualis autem humor sit,ex signis humorum abundantium facile innotescit. Et omnino siue humor, siue vapor ab aliis partibus communicetur, ex partium illarum affectarum signis cognoscitur, & inprimis affectio hypochon-driaca & mensium suppressio in foeminis latere non possunt. Dissicilius aqua in pericardio abundans cognoscitur. Malum tamen etiam est continuum , & aegri conqueruntur , cor in aqua quasi detineri & suffocari , tandemque emaciantur, ut hectica correpti. Si humores sint praui, corrupti, maligni, venenati, magna varietas in pulsu apparet, praecipue in magnitudine & paruitate. Magna enim est naturae pugna. Accedit lipothymia, atque alia signa humorum venenatorum & malignorum adsunt. Si ab alia substantia cor grauante & premente est palpitatio , tum motus valde est praeternaturalis, & inaequaliter ac praeter naturam cor quasi exsilit, ut veI propulset, quod mo-
517쪽
so Lib. I I. Pari. IV Cap. IV.
lestum est, vel ibidem motu diastolin maiori resarciat. Atque tales caussae facile e suis signis patent. Si tumor sit caussa palpitationis, notabilis in cordis pulsu apparet varietas, motus valde a naturali statu recedit; sere inaeqm-lis, ac inordinatus est. Et si tumor sit calidus, maxima in corpore erit inflammatio, sitis magna, difficilis respiratio, accedit lipothynaia,& tandem mors sequitur. Si autem tumor durus sit in pexicardio, motus est continuus, & aegeo sensim sine manifesta caussa & euidenti contabescit. Si caro, vel simile quid cordi a primo ortu ad nascatur, palpitatio quoque a primo ortu ad mortem usque hominem
Si vero ex spirituum desectu palpitatio cordis excit tur , patefit hoc non solum ex caussis , quae praecesserunt, spiritusque dissipauerunt & absumpserunt,uerum etiam ex eo, quod pulsus crebrior est, & interdum celex, simulque paruus, ob virium imbecillitatem. Tandem si ob caliditatem nimiam praeter natura palpitatio cordis accidat, cognoscitur id ex signis febris, aliisq; caussis calefacientibus : & praeter frequentiam & celeritatem in pulsu magnitudo adest, dum vires constant.Praeterea motus hic paulatim deprauatur, & maior est ac vehementior in diastole, quam systole. Prognostica. Pret''' i .Palpitatio cordis omnis periculosum & non contem'/ -' nendum malum est , ob laesum cordis motum , quo Vita conseruari debet,& quae frequenter ad syncopen deducit,
tandemque hominem e medio tollit. Docetque Galenus,et. h. I. Os de loc.assesI.c. 1. Omnes, qui iuuenes, aut in de-elinante aetate sani subito sine ullo manifesto symptomate, palpitatione cordis correpti sunt, omnes ante senectillatem mortuos esse, alios per febres acutas , alios cum sani degerent subito syncope correptos, alios etiam citra syncopen apoplectico more. Frequens enim palpitatio signume erat, cor & partes vicinas debiles fuisse. 2. Palpitatio per idiopathiam cordis periculosior est, quam quae fit per jmpathiam : quae item ab interna caussa, quam quae ab externa; nisi magna sit externae causiae vehementia, ut veneni & ictus violentia. i. Malum
518쪽
s. Malum hoc saepius recurrens tandem hominem iugulat, & quidem si a pericardio affecto proueniat, hominem
lente enecat,& ad tabem deducit. 3 Si proueniat a soluta unitate vel tumore cordis, malum desperatum & insanabile est. s. Periculosum quoque est,si a caussa venenata Minaligna originem ducat, aegrique tales raro evadunt, sed cito
Curatio autem , ubi malum curam suscipit, ad duo i, redharum primis dirigenda: Primum est,ut caussa qua libet,prout na- tianei tura eius postulat & indicat, tollatur. Alterum, ut cor se miliaribus & calorem eius innatum fouentibus roboretur. Nonnulli censene, & quidem ex Galeni ut opinantur, sententia,omnes palpitatione cordis laborantes adiuuari sano guinis missione. Verum & ipsa haec sentetia a veritate alieana est,& falsum Galenu hoc scripsisse. Non enim Galenus,
s. de Ioc. U. c. r. omnes palpitatione cordis laborantes astutos phlebotomia scribit, sed omnes, qui iuuenes aut indeclinante aetate constituti sani repente cordis palpitatio ne correpti sunt, eos scilicet, qui palpitatione cordis laborabant ex languine vitiose cor opprimente, aut ex flatucrata vel frigido, vel cum plethora pura aut impura, quae adiuuat impetum huius flatus ad cor, aut eius generatio nem per oppressionem diminuto calore, aut etiam impe diebat sua praesentia usum remediorum sanantium calidorum. Si veri palpitatio cordis sit ex frigidis , pituitosis, crudisque hum oribus,sanguinis missio non conuenit; cum humores illi sanguine detracto crudiores reddantur: sic Min aliis caussis,quas non tollit venaesectio, sanguinem mittere inutile est curatio palpitationis cordis a flatu S mapore. Sed ut de hisce in specie secundum caussarum varie- Curat oratem dicamus, Primo si a flatu & vapore cor molestante pscpita sit palpitatio, sanguisque simul redundet, vena aperiem da est. Alioquin enim calidis flatus discutientibus comu et mode uti non possumus,quin potius calidiorum usu male
riae assiuxus ad cor augeretur. Aperiatur autem Vena vel misisse
in dextro vel sinistro Machio , prout pulsus in hoc vel illo m.
519쪽
brachio magis inquietus est,& pro redundantia eius ac vi rium robore sanguinis emittatur. Vtile quoque foret, cru rum venas aperire, Vt materia deorsum retrahatur, praeser
tim in foeminis, quibus a mensibus suppressis malum oriaginem habet. Licet & cucurbitulas cruribus afligere. mis, Haemorrhoides si prouocari possint, magnum in libe M. H. malo auxilium afferunt i cum vix commodiore via sangui
Reliqua quod attinet, cum flatus & vapores ab humore sui generis foueantur, humores vitiosi tollendi medicamentis non violentis,sed lenibus saepe repetitis, ut materia mimoru per tollatur. Et cum malum hoc multorum ino euacua- borum , inprimis melancholiae hypochondriacae & men-Wi'. sitim suppressorum, uteri que morborum comes sit, curatio ad illos morbos dirigenda, cordialibns semper additis Vapores Postea vapores dilautientia & corroborantia exhibea discutie- tur,& ex iis nunc calidiora, nunc frigidiora, ut caussa moditis O bi requirit. Monetque Avicennas in omnibus morbis codi m=q--fugienda esse vehementer calefacientia, quae vires codierum dissoluunti vehementer refrigerantia, quae calorem lambefactant, & spirationem dissicilem reddunt; vehementer adstringentia, quae fuligines & excrementa retinent. Quae autem cor calefaciunt , quae item refrigerant, supra de imtemperie cordis sunt proposita. Temperata sunt, aurum, margaritae , corassia, os de C. C. lapides pretiosi, bevar, bolus
eram curi quoque cum conserua aliqtha vel alio mo- ,his .i. exhibita valde efficax est ad flatus crassos discutiendosi & corroborandum. Insignem quoque vim habet rhapontis UFkak. cum verum B ij. pondere exhibitum cum vino, aut vinum,
rvo bullio , O de conic.curi. E. Electuarium. Electua
520쪽
eunetib condit. g. cortii. citri. pineari prep. an. S. ij. Iemmelonum. S.I. manus chri tu cum perlii , f. ma . praep. g. v.
'I. auri, N. x. cum syr. . acetos citri. F. Electi Vel 2 . Confect. alchem. 3. ij. lapid. heuar. margaritera- s rupi Spar. an. b. L OL citri, gutt. iij. M. potione ,: Detur A. f. vel unus, cum assi vel syr. borrag. Vel 2 . A . flori borrag. in balneo destillat. g. vj. For. citri, i. h. or . fori borrat tunic. an. g.j. spiritis ros. s. h. cinamomi g. g. carbuncul. 3. q. magister. perlar. B. j. ca ect. alchem. 3 g. M. Dentur cochlearia duo , vel tria. Extra quoque applicentur sacculi e melissa, flori laueviurorismar. borrag. bugio . N aliis supra enumeratis cordialbbus parati, ac vino albo &aq. ros irrorati. . Vt 2 .Flor. rosar. rarismar. an. 3. ij.lauenae. S. i. sem. ivel cortic. citri, car oph. cinamom. maris, an. 3. f. croci, B j.mosesbi , ambri an. g. vj. Cum syndone rubro, fiat sacculus. Aut applicetur epithema, ex aqu. rosari meliss. laum L borrag. card. benediti. cinamomi, carbuncul. vel melissa viriadis contrita & a . ros. ac maluatico irrorata supet lateret ignito calefacta cordi applicetur. Inungi etiam potesteordis regio,oleo citri , metus. caryop et macis , cinamomi, vel solis, vel cum vguento rosaceo mistis. n. Vetuent. rosar. g. g. pl. citri, P. f. cinamom. carpa-pblI. an. gutt. n. mosib. ambr. an. g. iij. M. fiat linime
Subigantur in mortario pistillo calido, addendo sub
finem, ol. nucis mosch. express. B. ij. F. emplastrum. Vid. Vidius lib. r. de cur. membr. pag. 2st. Cucurbitulas
sine scarificatione applicare iubet, issque magnam in disecutiendis ac digerendis flatuosis spiritibus. qui in parti-