장음표시 사용
491쪽
1. Mala sanguinis qualitas corrigatur re temperetur. Si tamen ab acri sanguine, & bilioso humore reserto fit va siserosio, vel apertio, purgandus est ab initio statim bi
liosus humorine dum eum alterare & temperare studemus, malum augeat & grauius reddat. Purgantia tamen non sint calida & sortia , ne acrimoniam humorum augeant, eosque valde commoueant. Qua de caussa aloe & sca,
monium non usurpanda.3. Inflammatio in ea parte, ubi sanguis erit, omni ingenio prohibeatur. . Grumi sanguinis dissoluantur. Ad quod etsi acetum
utile sit: solo tamen & sincero eo non utendum,cum partes exasperet, tussimque excitet,& fluxionem augeat.Ideoque vel melle,aut saccharo dulcorandum, vel aliis diluen
s. Vitentur,quae sistunt,aut nimium adstringunt,ante ac uertentium usum. Nam sanguinem intro in pulmones impellunt,unde eius putrefactio pulmonisque ulcera sequuntur. Ideoque remedia ex adstringentibus & agglutinantibus mista sint, ita quidem, ut in aperto per anastomosin vase adstringetitia, in rupto glutinantia, & citra mordacbtatem siccantia superent.
6. Topica frigida valde esse non debent. Frigida enim non solum pectori inimica sunt, sed & sanguinem intro
pellunt, atque fluxionem augent. Deinde hoc monendum, si reliqua, loc. algetato, propo
sita sunt medicamenta ad sanguinem sistendum non sus ciant , ad optata accedendum , & Philonium Romanum, requies Nicolai: pilui. de cynogloss. aut laudanum opiam tum exhibendum cum aqua portui vel plantag aut horum syrupis, quorum usu siguis ad motum torpidior reddItur,
somnusque concitatur, ne perpetua lusit pulmones velle menter concutiantur. Galenus prima mox die medica mentum diaspermatum dictum ante somnum exhibuit aut theriacam recentem quaetuor mensium. Referri huc potest, actua contra sputum sanguinis Dorncredij, i a dispe f. qu*non tantum sanguinem, qui in pulmones, aut in capaci
tatem thoracis se effundit , sistere, sed etiam iam effusum d
492쪽
ae concretum tuto dissoluere, & blande ac leniter expurgare perhibetur , si g. iij. dosi cum brup. de Omphet O., Fe uelij, vel bru, myrtilli compositi, S. A. sumatur. Est autem
talis. F. Sinae lymphi. maioris, 3. 1J. plantaginis, S.IJ . tormentiralis, 3. q. pimine .e, 3. j. berb. bursae pastoris, prunesiae,pol -rbrumi, consolida mediae , saviculae cum radic. an. m. j. f. florii . rubr. m. i. trochisc. de terra sigiletata 3. j.
Pulverisianda puluerisentur subtilissime : Herbae vero &fores minutim incidantur & contundantur ac infundantur in aquae samphti maior. plantag. busae pastor. an. m. ij. ictara L 'igid. m. j. f. scabios. mar rub. an. n. g. o melitu compos. 3 iij. Misce,& stent in infusione in loco calido per octiduum vase quotidie aliquoties moto , deinde destillentur in a- lembico vitreo per M. B. igne lentissimo. Possent fortasse & ea hic usurpari, quae occulta promptietate sanguinem sistere dicuntur, quae supra lib. I. pari. s. heci. q. c. I .de haemorrhagia narium proposuimus,& interea radix nigellae de qua in Practica Tenimanni M. S. hoc
. Rad. nigellae, & si quis habet fluxum sanguinis narium , da ei ad masticandum, & postquam masticauerit, impone naribus, restinguit sanguinem ; hoc similiter facere poteris in vulnere, sed magis appropriatum naso. Historiam curatae age mulieris nobilis habet Galenus,s. meth. med. c. I3. quae ex catarrho, &hinc sequenti tussi ve- Η orgahementi sanguinis sputo laborare coeperat, proculdubio mulierra ob catarrhum & tussim vehementem vase rupto quae exem- curgia aplum nobis praebere potest curandi sputum sanguinis / 3MN catarrho simplici fine .pulmonum erosione. Mulieris huius, cum statim prima die Galenum consuluisset, capiti, post usum clysteris acris, frictionum & vinculorum , applicam
vit medicamentum calidum e stercore columbino. Post horas tres , medicamento illo amoto aegram in balneum heduxit, quia cum illatam prius per inediam euacuata eo set, timendum non erat de fluxione noua concitanda, rerumqui balneo incalescens ipsum quoque a pectore reuellem
493쪽
d o Lib. I I. Part. I I L Cap. VI.
bat. Postea fructum autumnalem austerum dedit, post sorbitionem, qua cibata fuit. Tandem dormiturae theria cam quatuor mensium exhibuit, ut fluxurae per noctem ae pectus materia interciperetur & sisteretur. Sequentibus diebus eadem penet adminiltrauit, nisi quod tertia die mel coctum exhibuit, quo materia in pulmone ad expe ctorationem senfim praepararetur, & pro sorbitione creamorem ptisanae concessit. Quarto die . caeteris non mutatis, theriacam vigentis aetatis dedit, cum fluxio iam cessasset. Quinto autem die, postquam aegrum praecedenti tempore in quiete continuisset, pectus per tussim expurgare coepit ; dehinc rursum capiti emplastrum calefaciens &siccans apposuit, ut materia catarrhi plane exhauriretur. Meminit, ibi siem, adolescentis, qui non e catarrho recapite, sed ex refrigeratis spiritus instrumentis tussi cum sanguinis reiectione laborauit. Et primo mox die sanguinem misit, eum fricari & ligari iussit,medicamentum diaspermaton ad vesperam exhibuit, & pro cibo sorbitionem. Secundo die iterum bis sanguinem detraxit,ceratum e thapsia pectori toti admouit, vesperi id auferens , diaspermaton quoque & sorbitionem dedit. Tertio die, postquam ceratum e thapsia per tres horas apposuisset, hominem lauit, cremore ptisanae ac pleniore aliquo cibo nutriuit,sed vesperi diaspermaton dedit. Quarto denique die
instrumentis respirationis ad temperiem iterum redactis,& vacuato toto corpore pectus tussi expurgare aggressus est et theriacam exhibuit vigentis aetatis, & aegrum tandem
ad Thabias, pro bibendo ibi Iactimisit. Vide Galenum,
Diaetae ratio etiam supra exposita est ; hoc saltem addimus. Caelius Aurelianus & Autor libri de subfiguratione empetrica & alij prohibent aspectum rerum rubrarum,
ne, imaginatione commota, sanguinis fluxus concitetur
dieque enim de nihilo est , imaginaetionem & spiritus ab
aspectu rerum externarum moueri.Nimirum & tenebrae recolor niger timorem incutit, ac tristitiam excitati contra color albus & lucidus exhilarat; unde etiam color rubeu cuius natura in fulgore quodam consistitispiritus non p. . Tum commouet , norumque est,elephantos,tauros, galloi
494쪽
Indicos rerum rubrarum aspectu ad iram concitari. Animi pathemata,praesertim ira, quae sanguinem & spiritus commouet, studiose vitentur. QO' A s T I o. An in pluto cruento sanguis semper e brachio , an vero etiam e talo ct cruribis , praecipue in raminis mittendis sit. Galenus equidem , s. meth. me . cap. g. in sputo sanguinis internam cubiti venam secat, eamque sequenti die re- , 'O'
petit. Alexander tamen TrallianuS, lih. I s. cap. I. etiam vena in talo secta se sanguinem misisse, & multo magis prom ori ... fuisse, quam in cubito scribit ; cum sanguinem misisse, & t is otia
multo magis profuisse, quam in cubito scribit , cum san- miti s guinem ad longinquas partes avocantia fortiorem multo diti Et revulsionem essiciant. Mesues & Avicennas distinct1one hii videntur, & in praeseruatione rectius ad inferiores partes sanguinem retrahi, in curatione Vero e qubito mitti censent. Nonnulli tamen sunt,e quibus Valest. de Tarant.& Hieron. Captuacc. qui etiam in curatione saphenam si candam existimant. Videturque his seuere Hipp. s. aph. dum scribit: uulieri sanguinem euomenti menstruu erumpent bis solutionem fieri. Verum eminuero rectissime hic sentire videntur Mesues& Avicenna,dictumque est supra de pleuritide s non semper licere ad remotissima reuellere, sed ubi in morbis p ctoris praesentaneo auxilio opus est, venam in brachio esse aperiendam. Ideoque cum vel non dum ad pectus sanguis decubuit,sed fluxurus metuitur, aut parum omnino assium t,prouidentiae & pra seruationis gratia, ad remotissima sanguinem reuellere, dc venam in talo aperire licet. Vbi vero materia iam aEuxit, & adhuc copiose assivit, ut i Sammationis metus sit , vena in talo secta nimis tardum puxilium affert ; sed tum in cubito vena aperienda, ut depleuritide dictum. In mulieribus vero mensium habenda est ratio, utpote quoru fluxus eas a morbis multis praeseruat,& liberat. D stinctione tamen opus est. Cum enim menses stato tempore fluentes mulieribus prosint , alio vero tempore, sacile
495쪽
8a. Lib. II. Part. III. Cap. VII.
facile concitari non possint , si mulieri sputo sanguini euex suppressione mensium , seu absque ea laboranti mense,
iam instent, vena in talo aperienda est. Ita enim Medicu, socias naturae operas praestat , atque in sanguinis ad ute rum revulsione natura Medico se coniungit. Atque hoe sensu accipiendus est allegatus aphori .Hipp. Si vero fluxus mensium nondum instendistinctione iterum utendum. Nam si sanguinem in foeminis circa uterum cumulatum esse constet, nondum vero magnus eius sit ad pectus fiuia xus, tum aeque in foeminis ac in viris e talo sanguis mit tendus. Si vero ad pulmones magnus eius sit impetus,magna tamen ex suppressione mensium etiam in uteri venis sit eius copia,ex utrisque venis quidem sanguis mittendus, veruntamen si mensium fluxus nondum instet, in cubito primum vena aperienda , cum praesentaneum & subitum, quod vena in talo aperta praestare non potest auxilium rhquiritur.
496쪽
M ORBIS, AC SYMPTOMATIBUS CORDIS.
De morbis Perica b. E S T A N T tandem in hoc secundo libro morbi & symptomata Cordis.Cum autem cor sit vitae principium, caloris natiui fons,
primum uiuens , & vltimum moriens , ac caeterae corporis partes ex eo sanguinem, spiritus,ac calorem vitalem accipiant, a que actiones suas exercere non possint, nisi calore & spiritu a corde sint perfusae ; omnino cordis actiones ad viatam summopere sunt necessariae. Ideoque etiam natura cor maxime ab omnibus iniuriis tuetur, & cor vitali calore copioso praeditum maxime omnibus iniuriis resistit, & noxia a se repellit, & hinc rarius,quam aliae corporis parteS, morbis assicitur Suntque etiam morbi cordis difficiles cognitu , atque plerumque nonnisi in mortuis anatome deprehenduntur. Et si cor paulo grauius praeter naturam assiciatur , mortem id homini accersere solet. Est nihilomia qui cor etiam multis morbis obnoxium. Et cum cor me Ljb. II. Hli brum
497쪽
brum tam nobile ac necessarium sit, peculiari capsula teugitur, quae peri cardium vocatur. Ideoque morbi alis ipfugcordis,alij pericardij, de quibus seorsim dicendum. Sym plomata vero praecipua sunt palpitatio cordis,uirium im becillitas,ac lipo thymia & syncope. . De aqua tu pericardio aucta O desitiente. Aqua ira Aqua quaedam secundum naturam , ut in aliis animalia pericβret bus , ita in homine reperitur in pericardio ; id quod non. ' - solum docuit Hippocrates , iv li bello de corde , ded&eavsuorum animalium sectione patet. Fanc tamen aquam interdum praeter naturam augeri, ut cor non libere moueri,& ita alpitationis cordis caussa esse possit,docet Galenus, s . de loc, a fera. cap. 2.
DF Aj. Contra si ista aqua praeter naturam deficiat, caussa marasmi esse solet.
m,mo, Vermes aliquando in capsula cordis seu pericardio V- in i. nitos fuisse obseruatum est, annotauitque aliquot eius rei e dio. historias Schen chius. Signa. Dissiculter autem cognoscuntur,& raro exacte, nisi post
mortem. Solet autem tales aegros Infestare cordiS.tremor,
anxietas, anir ii deliquium & syncope Mac plerumque tan dem aegri subita morte extinguuntur. Si ergo talia symptomata adsint, & medicamenta cordialia exhibita nihil proficiant, vermem talem adesse suspicari licet. Zunat ' Nonnulli Lunaeticae cuiusdam passionis mentionem sa- - pG ciunt, quae ex vermibus in pericardita ortis pueris & insanetibus accidat, unde ij sie e semimortui appareant. Verum mini probabilius videtur, hoc quicquid est symptomatii, quod infantibus accidit, ex vermibus prouenire in intest, nis senilis , & in ventriculum ascendentibus & oriocium ventriculi moletiantibus, quod etiam-λpet
sellatur. Contra vermes autem in corde commendatur allium,
obseruatumque est , verumnes , qui in mortuis in capsula cordis reperti sunt, necatos fuisse succo allij dum in cir culum ex allij succo in mensia figuratum concluderentur
498쪽
I . Succum alii , raphavi, O nasturtij, de exhibeatur. Ad Lunaticam vero illam passionem , quae ex vermibus in capsula cordis ex nonnullorum opinione, aut potius ex vermibus orificium ventriculi, seu cardiam molestantibus oritur, commendatur tanacetum. Ramuli eius tenues in umbra siccentur & addantur sequentis pulueris,
D. Nad. gentianaeaeoniae, ruraliae . j. Fiat puluis, Pulvis hic aqua humectatur,&ori infantis inungatur. Defectis Pericata .
Aliquando plane deest pericardium. Id quod obserua- DUfectu
uit Columbus, qui, lib. I s. anat. refert,se discipulum in Ro- Perica mana Academia secuisse, cui pericardium deerat: itaque subinde in syncopen incidebat , & mortuo similis conspi- ciebatur, quo genere morbi etiam exanimatus est.
Tumores etiam in perieardio deprehensi sunt. Galenus, ram. o. s.de loc. ag. cap. r. scribit, se simiam quandam quae indies P. Ma=emaciebatur , post mortem secuisse, & caeteris omnibus dij. partibus salvis, ibuenisse in pericardio tumorem praeter naturam , qui humorem in se, qualem hydatides emitteres solent, continuerit. Atque in gallo quodam se vidisse ali- quando cordis tunicam scirrhoso tumore affectam , pe l inde ac si plures membranae crasta inuolutae altera alteri fuissent. Unde coniecturam: sumit, homines silmilibus affe-Ctious obnoxios esse posse. Quem secutus Petrus Salius Diuersus,de morb.rariorib.c. , colligest denta in homine accidere posse. Na si quis emacietur,nullae praesente de illatione, nec spuita vel cruento vel purulento , nullaque natueralium partium ita laesa videatur, ut hinc macies & atrophia subsequi posset, suspicari licet, posse hoc accidere ex perica dio male aspecto. E tsi enim membrum per se non sit nobile: tamen quia cordi proximum est, id in consensum trahit Meruit. Affectus autem hic vi dissiculter Mognoscitur, &non nisi coniectura, ita curatu est impossibilis, scrib1tquei Petrus SaIius Diuersius, Io c. asi . se ,etsi multa tentarit, nihil proiecisse, omnes si tandem tabe cosum ros & emaciatOS,
499쪽
. 6 Lib. II. Pari. IV. Cap. II.
ltimo quadam accedente leui febricula, cui syncope con iungebatur, interiisse. Nilnera, uraedo,o corruptio perica b. Vulneratur etiam interdum pericardium , interdum exulceratur &putrescit. Galenus, T. de aclisiuisti. cuatom.Cas. refert, se in puero quodam in palaestra icto , & inflammationem in pectore passo, regione pectoris detecta & osse exciso , nudum cor inuenisse, utpote cuius inuolucrum
putruerat. Ita ex Francisco Rota , de torm. vulneri cap. 3.refert Schenchius , in suppurato quodam totum fere peri- cardium corruptum deprehensum fuisse. Beniventus,n abdit. morb.ιauc cap. s.narrat, quendam in pericardio vulneratum sua cura conualuisse. Et Cardanus, in comm.ad 8. b. lib. s. Hippocrat. refert, se partem perica dij vidisse ablatam, aegrumque tamen senatum, sed suspiria alta duxisse, nec multis annis superuixisse. Notabile est & hoc,quod ex obseruat. Iohan. Bauhini refert Schen chius , in cadauere quodam dissecto pulmonem repertum fuisse plane consumptum, thoracis cauitatem plenam putrido & concreto languine, in pericardio vero plusquam mensuram puris albi contentam fuisse, tota cordis superficie absumpta & extenuata. Symplomata, quae passus est,erant tussis, febricula, doIor in thorace, &in anteriore ventris parte, difficilis respiratio, paucis didibus ante mortem deliquium animi, mens constabat. Verum quia Medici opera in his parum praestare potest, plurera de iis non addimus.
C A P V T . II. De cordis intemperiebu
Intemperies cordis calida. Requentis me cor intemperiem ealidam patitur, Pquidem a caussis externis & internis:& omnes causta, quae febrem excitare solent, etiam intemperiem casi dam
500쪽
dam cordis excitant f cum nulla febris excitari possit, nisi . cor prius incalescat. Causta tamen,quae intemperiem cali- CAulsa, dam cordis excitant, non vero ita toto, mitiores sunt 3 Sequamuis cor per animi affectus & alias caussas etia per se incalescere possit: tamen per consensum aliarum partium saepissime intemperiem calidam contrahit s & praecipue a partibus inferioribus incalescit, e quibus vapor calidus cordi communicatur. Ideoque de caussis intemperiei calidae cordis multa hic addere opus non est, cum satis de
iis in doctrina de febribus dictum sit.
Cognoscitur inteperies calida cordis praecipue exactio- signa, nibus eius mutatis ; respiratio fit magna, celer, frequens, pulsus similiter est celer,frequens; magnus,si vires suffciuti adest propensio ad iram alor adest praeter naturam, & in totu corpus diffunditur, halitus, qui ore egreditur, calidus est,ut fere palatum,linguam & labia exsiccet. Praecesserunt caussae cor calefacientes; iuuant frigida, nocent calida. Quo maior autem excessus est caloris, eo morbus pe- Prura.riculosior est , patetque id maxime ex effectus , & virium stira robore vel deiectione, de quo de febribus dictu Curationem quod attinet, calida intemperies refrige- Curati , rantia indicat. Vbi primo in genere monendum extremefrigida vel nimis cor alterantia non usurpanda esse. Cum enim cor caloris natiui fons sit, & maiorem calore, quam nulla pars alia corporis, obtineat, & ab eo vita hominis pendeat,calor is studiose fouendus,nec quicquam adhibe-dum, quod ipsum extinguere possit, utpote quo extincto mors sequitur. Deinde quia cor spiritus vitales generat, sua violentia cordi maxime utilia sunt.
Medicamenta autem cor refrigerantia sunt, acetosa, flori rosariviolar. mpheae, flor.borrag. bullasffuccis citri, amomum, granat. cerasor. poma offorata acidiuscula, fructus ribes, berberi rubi Idaei, c. c. terra sigillata, holus Armeniu , corallia,