장음표시 사용
291쪽
8 Doe TRINAE SPHAER Iererum; quippe qui vivunt sub aEquatore , di si qui essent subdi lis , nulli essent ad caeteros.
Xxxv I. Unicus cylobi mrieon, qui triplicem modo dictum n bis exhibuit, immobilis est, atque adeo Horimntem ejusdem l Ci, qui non mutatur, optime exprimit; quin per motum Globi quoscunque potest exprimere. Variat enim cum Vario loco Horimn, uti ex vario Stellarum ortu, & occasu clarum est. XXXu II. Porro Horizon Globi in exteriore suo margine Plisugai Cardinales, per quartam ambitus partem a se invicem abeuntes , complectitur , quae una cum Intermediis numerum xxxv conficiunt.
XXXV III. Magna vero harum Plagarum est utilitas ; hinc enim dato quovis loco & tempore , quo in tractu Stellae ascen-cant descendantve, statim patestit. XXXIX. In interiore Horizontis margine coroicuus est Ci Culus maximus . annua Solis inbita primum vulgari modo di-Visus, post in x xx aequalia Segmenta , quorum quodlibet co tinet xxx gradus cum suo Signo & Nomine. L. Medio loco inter utrumque marginem desineatum est C tendarium , cujus dies ita sunt dispositi, ut quisque ferme gradui ex via Solis, in interiore margine locati, respondeat; quo statim constet, in quo Signo, & gradu Sol ad datum diem commoretur. XLI. Unde multiplex usus resultat in Problematibus per Gl bum solvendis. Exempli loco sit ; Horam ortus occasusque Mellarum,
o quando ad Meridianum se antirent, quolibet loco G tempore sndet me. Item Horam noctu indagare per Stellarum orium , aut occasium, aut appulsum ad Meridianum, tam in borea, quam in austro.
XL M. Quae ut expediantur, post Poli curam inquirere oportet in gradum Solis ad diem propositum , quo sub Meridiano constituto, dc Indice in xx i, vertendus Globus est, donec Stella oritur, aut occidit, aut est sub Meridiano superiore, aut inferiore.& Hora ex Indice innotescet. XLI II. Quum igitur ex Cognito gradu Solis tanta profluat utilitas , mirum non est, Astronomos suis Versiculis etiam in gradum Solis inquirere.
292쪽
XLiv. Stellae, dum circa Horizontem consistunt, Restactionem imprimis subeunt, qua plus justo elevantur , quam Calculus Astronomicus admittit; Ita quidem , ut citius oriri videantur, tardiusque occidere, quam re ipsa oriuntur & occidunt. XLv. In Magnis autem Luminaribus Refractio ea ad la min. assurgere dicitur, in reliquis vero ad F. Quod min. diicrimen Tycho statui. ; licet non desint, qui aequalem omnibus rest Hionem competere existiment. XLVI. Causa ex regione Vaporum, qu1 Tellus quasi circum- vestitur, & obliquiore Radiorum in illam incidentia, haurienda est ; quae pro ut variant, variat etiam Refractio. XLVII. Hinc liquet, quare Batavi in Expeditione ad Arcton Solem, qui ultra gradus v juxta Ephemerides infra Horizontem
latitabat, supra eum conspeXerint. XLVIII. Liquet etiam, qui interdum , Luna subeunte lab rem , utrumque Luminare supra Horimntem elevatum adspiciatur ; item qui Stellae justo majores propioresque, Horizonti
Vicinae, observentur ; atque Sol non raro praecise orbicularis , sed sub ovata specie circa ipsum appareat. XLIX. Quo vero Stellae altius assurgunt, eo magis Refractio imminuitur , ob attenuationem Vaporum , & directiorem radiorum incidentiam.
VIII. Stellarum supra Horizontem Auitudo Sis Vertice Disantia.
L. Altitudo Stellarum , Arabice Almucantarath , cujus mentionem jam injecimus , est arcus Circuli Verticalis inter Horizontem conspicuum, & centrum Stellae interceptus.
Q. circuivi autem Verticalis seu Almucantarath est Circulus o
Maximus, mutabilis , qui ex mundi centro ductus, & per Ζ nith atque Nadir transiens Horizontem recta secat. Vicem hujus Quadrans Altitudinis puncto Tenith annexus, ta quocunque volubilis, in Globo ostendit.
293쪽
DOCTRINAE. SPHAERICAE ido Stellarum , quo propius ab ortu ad Meridiem accedunt ἰin ipso Meridie sunt altissimae; hinc in occasum euntibus decrescit pariter sensim sensimque, usque dum Horizontem stringunt.
LII i. Altitudo Stellarum dum in conspicuo morantur H misphaerio , semper dc ubique notari potest. Per suadrantem . quum perpendiculo ejus libere pendente , Stella radios per cretis nas pinnacidiorum directh transmittit. LI v. Per Baculum De obi , quando oculus trans superiorem extremitatem Transversarii centrum Stella , dc trans instriorem Horizontem intuetur. ' . LV. Per Visbum denique , cum Polo , Solis gradu . Indice exactE dispositis . dc Globo ad exigentiam Horae moto , Quadrans Zenith assixus per Stellae centrum trajicitur. LVI. Ex cognita Stellae Altitudine, si in Globo signetur, Hora per eum expeditissime invenitur. Constitutis, ut statim, Polo, Quadrante , Gradu , Indice , moveatur Globus , usque dum Stella est in observati Altitudine. 8c Horam index ostendet. LViI. Porro ex Altitudine Stellarum Intercapedo a Vertice innotestit, quippe discrimen inter Horizontem & Zmith est quadrans Circuli verticalis, ex quo si observatam Altitudinem su duXeris, restabit petitum a Lenith divortium; uti in Instrum emtis modo distis videre est.
IX. Mutua Stellarum mistantia , fg varium
earum Mimuth. Lux Ir. Stellar a Vertice non tantum distant, sed di P se mutuo; quae Distantia est arcus Circuli Maximi inter Stellas inter Ceptus ; quam sicuti Altitudinem , memoratus Jacobi Baculus
Lix. Quin hoc instructo dissicile non est , Stellas clarius visibiles una cum iocursu , Cano Archetypo deducere, inque Εctypo convenientissime exprimere , dc maminare , num Globus Stellas rem contineat. rLx. Post distantiam Stellarum proximum est Arimul sive Plaga; quae du m supra Horizontem seruntur, uti Altitudo , de Diastantia a Zenith, perpetuo variare deprehenditur. Lxx. Divitur in Generale di speciale. Αχimuth Generati est
294쪽
arcus Horizontis comprehensus inter Meridianum ac Circulum Verticalem per Stellas in Horizontem traductum. LxII. Estque duplex , Orientale ac occidentales, quorum illud a Meridiano in Austro per ortum ad Meridianum in Boreta extenditur. hoC E contrario. .
LX III. Utrumque autem Stellarum Animulli Globi subsidio ad datum locum & tempus scitur , sive eX praecognita Altitudine, seu ante, seu pomeridiana, sive ex notitia Diei dc Horae. Lx Iv. Priore modo, habita ratione Poli, Stella Globi in reperta Altitudine collocetur , di extremitas Quadrantis per eam trajecti, Atimuth in Horizonte demonstrabit. Posteriore modo sic locandus est Globus , ut hora Globi. Ec hora Coeli conveniant, & quod modo, Quadrans docebit. Lxv. Uti vero Altitudo Stellae, dc Hora diei detegunt Stellae Mimuth, sic contra Mimussi detegit Altitudinem , dc Horam. Nam Stella Globi in eodem Aeti mullio cum Stella Coeli collocetur , & Quadrans ostendet Altitudinem , ac Index Horam, si legitime si dispositus. .
Lxv I. Deciale Stellaraxm At muth dicitur Lasitudo , seu Ampli tudo orti , vel occidua , estque earum Horizontem attingen tium distantia a vero ortu, vel occasu. xv I I. Duplex est hoc AU/-th, Boreale Oet Austranum. Uariat in variis Stellis, Sc undem plus miniis. Utrumque Primario Cir- .culo Verticali, ac altero per Stellam transeunte in Horimn-tem , Astronomi determinant, & facillime ex Globo cognoscitur, Stella tantum ad Horizontem advoluta, dc notato ejus discrimine a vero ortu, vel occasu. Lxv I x I.Quae modo de Stellarum in mutho inculeavimus, atque superius de Aliisudine earum atque Distantia a vertice, in ordine
ad certum Horizontem intelligenda esse, liquet ex mutabilit te Horisontis, de qua supra.
X. Meridiallas, S uaria a b eo pendentia Problemata.
LXIX. Meridianvi, cujus jam aliquoties in Aetimusto, Zc alias meminimus, est Circulus Maximus, ductus ex vero ortu vel
295쪽
Doc TR s NA SP uae I e IE Lxx. Unde liquet , omnes Incolas , qui huic Circulo sub jecti sunt, eodem Meridiano potiri; diverso autem, qui deviant LXx I. Quin Mathematice loquendo , qui vel tantillum de viant; sed quoniam obtusior est oculi acies, quam ut minutamquamque observet differentiam is hinc L. a per milliaria non ita multa dissita, eodem gaudere Meridiano perhibentur. LXxi I. Constat autem, Stellas ad Meridianum, qui in Coelo per xv gradus AEquatoris in ortum abit, horam Ocyus pervenire. quam qui per totidem in occasum; cum vero Coelesti Terre nus subjaceat, quod in Coelo accissit, in Tellure experiuntur diversi Meridiani Terricolae. Lxxiii. Quod qui bene pensitaverit, perspiciet, qui Porrugalli ac Hispani ex oppositis plagis in Indiam velificantes, experti fuerint Diariorum differentiam. Lxxiv. Quin qui ope Globi Terrestris , sive mappae Geo graphicae inquiri debeat , quaenam aliis in Locis diei hora sit Nam observato arcu AEquatoris inter duos Meridianos, dc converso in tempus, hoc Horae nostri Loci addatur, dc patebiLHoara Meridiani Orientalioris; aut ab ea subtrahatur, & Occident lioris patebit Hora.
XI. Modi cognoscendi Elevationem Foti X e quatori
nec non rare nationem. v ae Meridiani in Gisbo. LX xv. Pored quum Meridianum Horizon bisecet , di Polus ac AEquator in Semicirculo superiore per integrum Quadrantem dividantur , oportet, in Horizonte obliquo Altitudo tali& 2Equatoris Meridiani quartam confictahi. Lovi. Unde evidentillimum si cognita habeatur seu AEqu toris, seu Poli selius elevatio, etiam alterius confestim nosci. LXXvII. Pol, vero Ahitudo atque ex hae e quainis ex Stellis hoc modo sciri potest. Stellae circumpolaris altitudo exploreis
tur , dum in Meridiano supra & insta Polum est ; haec ab illa
subtrahatur, residuum bisariam dividatur , quod divisum si addatur minori altitudini, vel a majore subtrahatur , petitam dabit Elevationem Poli, &. haec AEquatoris. LXXV M. Mechanice autem per Globum suffecerit, si cognita Stellae circumpolaris, seu supra , seu insta Polum fuerit, M
296쪽
ridiana Altitudine , eam Meridiano Globi debite applices , echinc deorsum numeres gradus in Coelo Observatos , terminumque numerationis facias cum Horimnte Globi coincidere. .XXIX. Pariter operare cum Stella AEquinoctiali vicina ,
quando sub Meridiano versatur. Taceo per radios Solis idem patere; acicula gradui ejus perpendiculariter infixa , nullam ad Meridianum umoram ipse meridie projiciente. Lxxx. Ex dictis operandi viis Ine de Globo loquar) etiam Stellarum omnium, quae oculos seriunt, Declinario, seu distant ia ab AEquatore, qualis, ec quantacunque, hauriri potest, seu AEquatori, seu Polo viciniores existant. LXxXI. Nam si Stella 2Equatori vicindi est , Meridiana ejus Altitudo observetur, dc cum explorat1 Altitudine 2Equatoris conseratur. Si vicina est Polo, Distantia ejus a Polo indagetur, atque ex integro Quadrante subducatur, residuum est Declinatio. LxxX II. Non absimiliter intelligitur, quantum de die in diem Declinatio novorum Siderum , Planetarumque in Fixis enim variatio Declinationis lentissima est immutetur. Item quamdiu utrumque Solis duret Solstitium, ac quando incidant aequinoctia.
LXXX III. Etiam Meridianus omnium Stellarum vias supra dc infra Horizontem conspicuum bisariam dividit, quam ob rem obscurum non ςst, cur Meridianus appelletur, dc Stellae ad linium appellentes, dicantur se applicare ad Coeli medium, imumve, dc si hoc accidat ipso Verrule, cum Sole Coelum mediare. xxiv. Quando autem Stella cum Sole Coelum mediet, scitur ex observato gradu Solis , qui in loco proposito, Stella Meridianum subeunte, dc ipsum subit. Lxxxv. Similiter Meridianus detegit in omni obliquo Hori-1onte Rectam Stellarum Ascensionem, ac Descensionem 'i nam gradus 2Equatoris , qui cum Stella Coeium mediat, recta ejus Ascensio , Descensioque est. Sileo esse Diei Cardinem Astr
Lxxxvi. Quos hactenus Meridianos concepimus, Meridianara Sphara repraesentat, quia per Globi circumvolutionum sit instar plurium. EX aEre componitur , dc latus , quod ortum
adspicit , in Gradus distributum est ; quod tuitum in solati
297쪽
XII. Ecliptica. Circuli Tropici S Polares.
Lxxxvii. Praeter Affectiones hactenus de Stellis traditas, imprimis Longitudo atque Liaituri celebris est, quae intelligi non possunt sine praevia Eel tisa intelligentia. Lxxxv m. Haec autem est Circulus Maximus, mobilis. qui principio Arietis & Librar AEquatorem bisecat, atque iacta inters chione ab eo abit in Boream & Austrum a hodic ad uique gradus xxiii & semissem. LXXXIX. Hanc Eclipticae declinationem duo Circuli minores, AEquatori Paralleli, puta Trapis in c. ura & caricomi simia
XC. Porro Eclipticae Axis convenit, & cius Poli absunt a P lis Mundi per gradus xx m dc dimidium. Qui dum Primo m
tu feruntur circa Polos mundi , binos describunt Circulos minores , AEquatori parallelos, quorum alter o rculm 'Polam Arctum, alter Antar ticus nominatur. xcr. Silco , aliis Circulorum Polarium nomine venire maximum Parallelorum semper appa entium , maximumque semper deb- res murm, qui in eodem quidem loco iidem sunt, sed variat elcvatione Poli juxta variant. Usus corum cst Sicilis perpetuo apparcntes aut delitescentes suo ambitu includete.
XIII. Eclipticae Siviso. Longitudinis Semiciria cuti. Longitudo lii Latitudo.
XCH. Ecliptica praeter morem consuetum etiam dispostatur laxis aequales sectiones, vulgo δωδε ιτηρ-ρm, Vel Signa, quorum Nomina ac Characteres Ginbus exprimit , & quae varie divu
xc m. M licet Signa proprie loquendo tantum sint duodenae portiones Eclipticae ; ad ea tamen omnes omnino Stellae revo
XCIV. Quapropter in Caelo X D concipiuntur, inque Globo α- Primuntur Lovitudinis Semicirculu, ex Polis Eclipticae educti, α in Ecliptica pec integrum Signum a se mutuo distantes, quibus Caelum ac Globus in Tra aequales superficies dirimuntur, ta
298쪽
Stellae in qualibet superficie collocatae denominantur a Chara Ehere , qui binis Semicirculis includitur , quique ad D ecate- morti principium locatus est. xcv. In quo autem Signo seu Fixa, seu Constellatio commoretur , ex Globo videre est , si Polus Eclipticae erigatur in Zenitin Notandum vero , Stellas non semper eidem Signi loco adhaerere.
XCv I. Tandem transeamus ad Stellarum Longitudinem, &Latitudinem, quarum jam ante meminimus. Est autem Longitudo arcus Eclipticae comprehensus inter initium alicujus Sidini licet alii Longitudinem numerent ab Arietis initio per universum Eclipticae ambitum & ejusdem punctum, quod Semia circulus Longitudinis, ex Polo Eclipticae per Stellae centrum recta in eam traductus , contingit. Variat autem ejusdem Stellae Longitudo ocyus, serius. XCvra. Linitudo Stellarum est brevissima earum distantia ab Ecliptica ; quare haec toto Caelo a Declinatione discrepat.. XCvI II. Utraque haec affectio Stellarum Globo inexistentium hujus subsidio ex tempore notari potest. Polus Eclipticae pro varii latitudine indaganda erigatur in Tenith , post Quadrans altitudinis Lenith astixus , perque Stellae centrum directus , monstrabit gradu Stellae centro congruente , desideratam, Latiatudinem , atque extremitate sua. , seu in Horizontis , seu Globi Ecliptica, Lonstitudinem. x ix. Si & Planetarum Cometarumve Latitudinem ac Longitudinem nosse expetas . distantia a duabus Fixis observetur , atque in Globo aliqua nota eX primatur . cujus inventa Longitudo, dc Latitudo petita est. Quae observatio si quotidie continuetur, observare licebit proprium harum Stellarum motum jucundo spectaculo.
XIV. Stellarum Divisio. Fixae. Numerus Antiquis notatus. Classes S Constellationes.
C. Huc usque generaliores quasdam Stellarum Assecti nes evolvimus, nunc seorsim prim lim luxvi, deinde Planetas cxpendamus.
299쪽
16 DOCTRINAE SPHAERI CAEc . Fixa proprio scintillant lumine , remotiores a Terra ἰquam Planetae , ac propter aequabilem sui motum candem aut ordinis Stellis observant distantiam. cm. Ex harum innumerabili numero Veteres MXXII numerarunt , easque vel separatas vel conjunctas expendere. . Ciri. Illae reducuntur in v II Classes pro apparentis magnitudinis diversitate, diversoque ortu Heliaco, de quo insta. civ. Ut autem veteres Astronomi memoriae Consulerent, ex dictis Stellis varie disponendo Constinationes secerunt XLVI I I , suis appellatas Nominibus, quae tamen expressum Stellarum num rum intra sese non continent. cv. Ex hisce Constellationibus xxi locantur in Ecliptica; MI in residuo Hemsphaerio Poreali ι xv in residuo Australi, juxta memoriales Versiculos: Ad Orea partes ter septem Sydera splendent. Signifer inde subest . bis stex qui Sydera versat. Denique converti ter quinque videntur ad Austrum.
XV. Constellationes Eclipticae.
CVI. Medias primum proferamus, quarum ordo est hujusmodi: I. e grin. Emestit Clara in fronte. quae cum duabus in Cornu Clavae figuram cssormat. 2. Taurus. In eo Hyades & Pleiades eminent. 3. Vemini. In capite , utroque genu dc pede claras osten
. Cancer. Hic Clara est Nebulosa, Prasiost dicta. y Leo. Corde, Cauda pluribusque Stellis fulgentioribus superbit. 6. Virgo. Spica atque Vindemiatrice famosa est,
300쪽
SYNOP11s. IIIa. Pisses Minutioribus constant. Paulo majores sunt, quae Linum componunt , imprimis, quae in Lini nexu est. cvII. Enarratas Eclipticae Constellationes cum suis Characteribus vulgatum Carmen complectitur:
XVI. Conseitationes Hemisybaerii Boreatis.
cum. Ab Ecliptica in Boream adscendimus sequenti Ordine: I. D co, alias Serpens. Praecipuas tenet in Capite , ac circum Caudam. 2. Ursa minor, seu Fla,strum minis. Caeteris celebriores habet Pol rem, & binas Vigiles. 3. Cepheus. In ipso nihil clarius est ea, quae est in altero iam tere, & humero. 6. C siopea. Habet celebratiores, sed celebratissima est ob admirabile superioris Saeculi Phaenomenon. . Cunus. In ore , pcctore dcalis varias possidet. D. Lyra, alias mustur Cadens , & Cuhara. Clarissima est ob
7. Hercules. Incurvatus in genu. Clavaque & Exuviis Le nis instructus, multas habet fulgentiores, sed sparsas. 8. Coronia Borealis. Lucidam habet cognominem. 9. Eootra, neC non e gryoph lax. Hujus nulla clarior este ficturo. Ad ipsum Coma Terenices , & duo Canes res
IO. Ursa maser, alias Flaustrum majus. In quo Equi & Curriuexcellunt.
II. Auriga, qui & Custos sepelia. Celebrem humero sinistro capellam sustinet, sunt & in altero humero & pede lucidae.12. Perseus. Splendidiores habet in dextro latere, sinistro pede, & capite Medusae. 23. Triangulum, Sue Triquetrum. Hujus Stellae minores sunt. Φ, Aniomeda, aliter Persea. Eius Caput notissimum est,